Gulde-Jaer Ons Heeren Jesu Christi

[p. 242]

⁺ De blyde morgen.
Seste Paesch-lied.⁺

Op: Piu d'ogni altr'o Clori.

+ 92

+ Bron: In dit lied wordt telkens een gebeurtenis uit het Oude Testament toegepast op Christus' Verrijzen, waarin ze haar voltooiing vindt. Bij elke strofe wordt door ons naar de desbetreffende passage verwezen. De stemaanduiding is naar G. Gastoldi da Caravaggio verbeterd (in 1^e druk: Piu d'ogni altro clori).

1

Welkom blijde morgen,

Vry van alle sorgen,
Vry van sonden, vry van pijnen;
Die met lief⋆ den Hemel verschijnen
Ons op huyden⋆ doet;
Christus is verresen:
Laet ons vrolijck wesen;
Want sijn goedheydt ons verloste
Met de alderwaerdighste kosten
Van sijn heyligh Bloedt.

[p. 243]

Refrein:⁺

 

Een al⋆ te blijden dagh

 

Daer⋆ men wel van singen magh:

 

Dit 's den dagh die ons den Heer

 

Rijsen doet tot vreughd en eer;⁴

 

Dit 's den dagh, die den Heer ons gemaeckt,⁵

 

En de droefheydt heeft gestaeckt.

+ Refrein, Ps. 117, 24, toegepast in het alleluiavers na het epistel van Pasen.

4 en eer, op blz. 93, waar het refrein herhaald wordt, vindt men in C. en A.: en d'eer gevolgd door een dubbele punt, in T. alleen het laatste.

5 In C. en T. ontbreekt op blz. 93 het rustteken na dagh.

2

Dit 's den dagh des Heeren,

Die na⋆ d' Arck doet keeren^2,2
D'alderwitste duyve weder
Met een tackjen versch ende teder
Van Olyven blaen.
D'uytgestorten regen
Is bekeerdt⋆ in zegen.
Danckt den Heer van sijn genade;
Die ons, met Olyven geladen
Vre'e komt bieden aen.

2,2 Gen. 8, 11. De olijven gelden hier wel (tevens) als zinnebeeld van Gods barmhartigheid (zie blz. 204); daarom gaf Hij ons juist de vrede.

3

Isac die geboden^3,1-51

Wijlen⋆ was te dooden,
Komt te huys weer na drie dagen³
Dat voor hem, als borrig, geslagen
Was een jongen ram.

3,1-5 Gen. 22, 1-19. De toepassing op Christus is inzoverre minder gelukkig, dat Christus juist door te sterven terugkwam.

1 die..., vrije constructie (vgl. qui iussus erat..): van wie geboden was dat Abraham hem zou doden (of die voorwerp bij te dooden van vs. 2?).

3 na drie dagen Dat...: drie dagen nadat in zijn plaats als vervanging (borg) gedood...

[p. 244]

 

Siet hier Maget Moeder,

 

Iesvm uw' Behoeder

 

We'er verresen; die de sonden

 

Door sijn dood, en bloedige wonden

 

Van d' aerd-bodem nam.

4

Siet hier nu den Tempel,^4,1-5

Die na⋆ 't oud' exempel⋆
Jone, Christus opgedragen³
Aen sijn Vader heeft na drie dagen
En drie nachten doods.
Schoonste alder Kercken;
Grootste alder wercken!
Die den Hemel heeft doen⋆ stijven⋆
Om voordaen⋆ gedurigh te blijven
Vry en buyten schoots.¹⁰

4,1-5 Mt. 12, 38-42 (Lk. 11, 29-32) en Joh. 2, 19-22.

3 Jone: van Jonas.

10 buyten schoots: ‘buiten schot’, onaantastbaar.

5

Joseph die te vooren^5,1-3

In den diepen tooren
Lagh gesoncken van sijn kercker,
Komt veel rijcker, schoonder en stercker
Daer nu weerom uyt.
Iesv, wat verscheelen⁶
Nu wel de juweelen,
Daer⋆ ghy mede zijt omhangen,⁸
Van uw' blau en bloedige wangen
En uw' roode huydt.

5,1-3 Gen. 39, 19 vv. gesoncken kan causatief zijn: neergeworpen.

6 verscheelen: verschillen.

8 nl. nu in zijn verheerlijkte staat, zoals de dichter zich die voorstelt.

[p. 245]

6⁺

Samson nau besloten,^6,1-51

Gaza gingh ontblooten
Van haer poorten, van haer posten,
Als den Heer sijn leven verloste
Van den Philistijn.
Maer wat stercke soorten
Waren 't wel van poorten,
Die na 't middel deser nachte
De gekruyste handen verkrachten⁹
Wel tot d' helsche pijn?¹⁰

+ 93

6,1-5 Recht. 16, 1-3. Voor de toepassing in de tweede helft vgl. Mt. 16, 18.

1 nau besloten: nauw ingesloten.

9 De gekruyste handen, onderwerp bij verkrachten: overmeesterden.

10 tot d'helsche pijn: tot verdriet van de hel.

7

Och! wat honigh-smaken^7,1-5

Wierden in de kaken
Van den stercken leeuw gevonden!
Als de dood hem hadde verslonden
't Haerder scha en schand.⁵
Leeuw van Juda machtigh,
Ghy waer 't al te krachtigh⁷
Voor de dood, en voor de sonde;
Och! g'en kond niet blijven gebonden
Met haer stalen band.

7,1-5 Recht. 14, 8-9. Blijkens vs. 4-5 denkt de dichter hier reeds aanstonds aan de door de leeuw van Recht. als voorafgebeelde Jezus.

5 't Haerder scha: tot zijn schade, d.i. van de dood.

7 waer't: waart.

8

Komt den leeuw dan loven,

Die eerst om te roven^8,2-3

8,2-3 Behalve aan een verwijzing naar Recht. 14 moet men hier denken aan Ef. 4, 8, o.a. aangewend als alleluiavers in de Mis van Christus' Hemelvaart; eerst om te roven ziet nog weer op de leeuw in de natuur. Maar déze Leeuw, die in eerste aanleg aan het kruis is opgeklommen, om de zielen te ‘roven’, had het hoofd tot rust gebogen, enz.; uyt meedogen, daardoor onderscheidt zich het roven van déze Leeuw van die uit de natuur.

[p. 246]

 

Opgeklommen, uyt meedogen

 

't Hoofd te rust had nedergebogen

 

En de le'en⋆ gestreckt,

 

Maer nu uyt den grave

 

Tot de blijdste have

 

Met onsterffelijcke leden

 

En ghewin van eeuwige vrede

 

Huyden⋆ is verweckt.

9

Dat men dan ter eeren

Iesv ons liefs Heeren
Van het Noorden tot het Zuyen,
Oosten, Westen, sing Halleluyen,
Duysendmael vervat⋆,
Iesv Halleluya,
Christe Halleluya,
Halleluya, sonder ende,
Tot dat wy ten Hemel belenden,^9,9
D' alderrijckste stadt⋆.

9,9 belenden: belanden.