Gulde-Jaer Ons Heeren Jesu Christi

[p. 202]

⁺ 't Eseltie van palmen.
Op Manendagh van de Goe-weeck.⁺

Op: 't Windeken daer het Bosch af drilt.

+ 70

+ Bron: Dit lied, een der mooiste en persoonlijk meest doorleefde van Stalpart, is niet geïnspireerd op het evangelie van de dag (Joh. 12, 1-9), maar op dat van Palmwijding op Tweede Passiezondag (Palmzondag: Mt. 21, 1-9). Vermoedelijk heeft de dichter het pas achteraf op maandag geplaatst.

1

IESV! die in uw' Passy-weeck

Woudt besuren gal en eeck,^1,2
Roode strepen,
Blauwe nepen,
Kruyssen, Nag'len, Doornen, Roen,
Moght icker u wat eers voor doen.⁶

1,2 eeck: edik, azijn.

6 eers, 2e naamv. van eer.

2

Neemt van mijn hand ten danck⋆, o Heer,

't Geen de Joodtsche schaer wel eer
U met Palmen,
Kled'ren, Psalmen
En een stomme esclin
Aen-deden voor de leste min.^2,6

2,6 voor de leste min: als een laatste bewijs van liefde.

[p. 203]

3

't Eseltje, is de siele mijn

Die voordaen⋆ te vre'en⋆ sal zijn
Om op d'oorde⋆
Van uw' woorden
Recht als een last-dragend dier^3,5
Voor u ghesicht te leven hier.

3,5 Recht als: juist als. Zie Stalparts zinspreuk ‘ut iumentum factus’: Ps. 72 (73), 23. De vergelijking zinspeelt blijkens zijn album amicorum tevens op de familienaam van de dichter (Mensink, Stalpart van der Wiele blz. 225.).

4

't Manteltje dat ick voor u sprey

Zijn mijn leden⋆, die 'k berey
Om t'ontfangen
Met verlangen,^4,4
Als 't uw' dienst vereyschen sal,
Alderley leedt en ongeval.⁶

4,4 Met verlangen: bereidwillig.

6 ongeval: wederwaardigheid

5

Hier over ick uyt caritaet⋆^5,1-2

Van u purper, mijn gewaed
O gekruysten!
Oock wil juysten.⁴
Want 't is rede⋆ dat de knecht
Sijn kleeding na⋆ den Koningh recht⋆.⁶

5,1-2 Hier over, nl. over mijn leden; uyt caritaet Van u purper: in liefdevolle herinnering aan uw purper.

4 juysten: schikken.

6 ‘zich in zijn kleding richt naar de koning.’

[p. 204]

6

Twee tacken van een vers-bedout^6,1

Palmen en Olyven hout²
Wil ick draghen
Op 't behagen
Van uw' groote Majesteyt
Tot Aelmis en verduldigheydt.⁶

6,1 bedout: bedauwd.

2 De palm wordt hier gezien als symbool van de lijdzaamheid (palma sub pondere crescit), de olijf blijkens vs. 6 als zinnebeeld der barmhartigheid. Vgl. De Ripa's Iconologia, waar de barmhartigheid beschreven wordt met een olijfkrans om het hoofd. De symboliek zal verband houden met de olijftak waarmee de duif uit de Ark van Noë terugvloog: zie blz. 243.

6 ‘als symbool van barmhartigheid en geduld.’ Het geeft de toepassing van vs. 2 (chiasma).

7

Hier op past nu den soeten toon^7,1-2

Van Hosanna Davids zoon.
Want geen loven³
Zijn daer boven
Aengenaem als hert en hand⁵
Niet met de mondt te saem en spand.

7,1-2 Versta: Wie deze deugden beoefent, mag het Hosanna zingen.

3 loven: lofzangen.

5 hert bij verduldigheydt, hand bij aelmis (weer chiastisch).

8

Neemt dan van u last-dragend dier^8,1

Dese gaven alle vier,²
Ja sal pooghen³
Dat gebogen⁴
Voor u komen die van geest
Waren vereselt en verbeest.

8,1 Vanuit het begrip last-dragend dier valt de apostolische gedachte, reeds aangeduid in 4, 3-5, te verklaren, waarmee het lied min of meer verrassend eindigt.

2 nl. de gaven genoemd in 2, 1-6, uitgewerkt in de volgende strofen.

3 sal: ik zal.

4 gebogen, ook deze voorstelling is geinspireerd door het motief van het ezeltje.