Gulde-Jaer Ons Heeren Jesu Christi

[p. 152]

⁺ Ionas-teycken.
Op den eersten Woensdagh van de Vasten.⁺

Op: Den droom van Orlando.

+ 40-41

+ Bron: Mt. 12, 38-50.

Titel: Wij spreken thans liever van woensdag na de 1^e zondag van de vasten. Dit geldt ook voor de volgende dagen.

1

Iesv van Nazaret!

Wy versoecken dat uw' hand
Ons tot verband^1,3
Van uw' ghepreeckte wet⋆
Wt des Hemels hooghen throon
Een teycken toon.

1,3 verband: bewijs, staving.

[p. 153]

 

En met d'oude Tolcken⁷

 

Vyer gheef uyt de wolcken⁸

 

Of 't Sonne-licht doe staen;⁹

 

Of soo d'and're pleghen⋆,^10-12

 

Ons door dou oft reghen

 

Doe Hemels-brood ontfaen⋆.

 

Dit quaet ghedrocht vol roed en gal¹³

 

Een teycken soeckt: Maer hen en sal

 

Ghegheven werden anders geen,

 

Als 't gunt⋆ den Ninivijt verscheen.

 

Het voor-beeld Jonae Godes tolck

 

Sal strecken 't overspeligh volck,

 

Verbastert⋆ van haer ouders tucht⋆,

 

Tot smart van onghetroost ghesucht.²⁰

7 tolcken: profeten.

8 Elias op de berg Karmel, in: 1 Kon. 18, 20-38.

9 Josue 10, 12-13.

10-12 Exodus 16, 4-35.

13 Misschien is ghedrocht een drukfout voor gheslacht (Vulgaat: generatio). Een foutieve lezing door de zetter lijkt hier echter moeilijk denkbaar. In het algemeen schrijft Stalpart immers zeer duidelijk.

20 ‘tot een troosteloze smart.’

2

Voorwaer met groot gelijck⋆,

Iesv Heer! dat vroegh en laet
Uw' wijsen raed^2,3-6
Over 't baldadigh Rijck
Van 't vervloeckte Joods-gebroed
U prijsen moet.
Want die uw' ghenade
Met moedwil versmade
En voor 't onsteken licht
Van soo veel orak'len
En soo veel mirak'len
Toe-stopte 't snoo⋆ ghesicht,
Was uyt de lucht geen teycken waerd,
Maer veel eer uyt de diepe aerd

2,3-6 Versta: Gods raadsbesluit over de joden moet Hem steeds tot lof strekken.

[p. 154]

 

Daer⋆ uyt uw' Majesteyt verrees

 

En sijn victori mee bewees;

 

Verrees, en dat, ten derden dagh,

 

Wanneer men weerom leven sagh

 

De leden die van⋆ Jacobs huys

 

Ghehanghen waren aen een Kruys.

3

Wee u, o Is-ra-el.

Want den Koningh, en de Stee⋆
Van Ninivee,
Die op de woorden wel
Van een Jonas boete de'en
Met hayre kle'en,
Sullen op⋆ u rijsen,^3,7
Sullen u verwijsen⋆
Voor Godes strengh Gherecht;
Nadien⋆ sy met boeten
Godts oneer versoeten¹¹
Op 't preken van sijn knecht.
Ja van sijn knecht, die van soo veer
Quam preken een soo vreemden leer,
Daer⋆ ghy uw' handen hebt geschent
Aen hem die Jonas heeft ghekent
Voor Heer, voor Meester, voor Patroon,
Voor God, voor Godes eenigh soon
En Koningh van 't gheschapen Al
Denckt dan hoe u dit vromen⋆ sal.

3,7 rijsen: opstaan.

11 versoeten: goedmaakten.

4

Sal vromen, ja 't ghewis,^4,1

Is 't dat ghy van nu voort-aen²
Maer toe wilt staen,³

4,1 ja 't ghewis: ja zeker.

2 Is 't dat: als.

3 toestaen: toegeven, erkennen.

[p. 155]

 

Dat uyt den grave is

 

Iesvs den ghekruysten Heer

 

Verresen weer.

 

Want sijn Bloed oock krachtigh

 

En sijn dood oock machtigh

 

Is om het grof misdaed

 

U te doen vergheven,

 

't Geen ghy hebt bedreven¹¹

 

Aen hem uyt rooden haet.

 

Want even soo als Jonas dee,

 

Gheworpen in de diepe zee,

 

De boots-ghesellen kleyn en groot

 

Het lijf behouwen door sijn dood,

 

Soo sal door Iesvs dierbaer Bloed

 

U werden⋆ min⋆ noch meer vergoed

 

Het feyt⋆, daer⋆ door het is ghestort,

 

Als 't maer aen geen berou en schort.

11 't Geen: dewelke, die, bij het grof misdaed (vs. 9).

5

Maer by ghebreck van dien,^5,1

Is 't dat gh'immers⋆ soo bemindt
Te blijven blind,
Sal Jonas van u vlien
Om het Heydens Ninivee
In Jacobs stee⋆
Aen te bien ghenade
Na soo veel misdaden.
Ach! ongheluckigh merck,⁹
Daer⋆ door God doen⋆ noden
In de plaets der Joden
Sal Christus nieuwe Kerck.¹²
Voorwaer een jammer al te groot
De troost van Abrams lieve schoot,¹⁴

5,1 ‘Maar in het andere geval’.

9 merck: teken.

12 Christus: Christus'.

14 Zie Lk. 16, 2.

[p. 156]

 

Die voor de kind'ren was bereyd,

 

T'omberen in der eeuwigheyd¹⁶

 

En voor hen, Hoer en Publicaen¹⁷

 

In 't rijck der Hem'len te sien gaen,

 

Terwijl 't verbastert Israel

 

Ghesmackt werd⋆ in de diepe hel.

16 omberen: ontberen, missen.

17 voor hen: in hun plaats.

6

Och! dit zy nimmermeer⋆.

Keert by tijdts dan Jacobs huys
U tot het Kruys
Van Iesvs onsen Heer,
Die ghelijck 't metael Serpent^6,5-9
U ongheschend
Van 't fenijn doen leven
En de schuld vergheven
Door sijn ghenade sal.
Anders suldy treuren,
Als ghy op sult beuren
In 't Josaphatsche⋆ dal¹²
't Ghesicht na⋆ hem die ghy doorboord¹³
Hebt met soo onvergheven moord
En met een onghetroost ghehuyl
Vertrecken na⋆ de helsche kuyl;
Heer Iesv laet uw' wonden rood,
U kruys, u bloed, uw' diere dood
Voor ons, en all' de vrinden dijn⋆
Ter saligheyd een teycken zijn.

6,5-9 ‘Die evenals de metalen slang (de joden van de beet der giftige slangen genas; Num. 21, 5-9) door zijn genade u, van het vergif onaangetast, zal doen leven en de schuld zal vergeven.’

12 We hebben de punt na dal, in de 1^e druk op het einde der blz. aanwezig, als een storende fout geschrapt.

13 Allusie op Zakarias 12, 10 - waar het echter tot heil geschiedt - in Joh. 19, 37 op Christus toegepast, wanneer Hij na zijn dood doorboord wordt.