Gulde-Jaer Ons Heeren Jesu Christi

De bekoringh.⁺
Op den eersten Sondagh van de Vasten.⁺

1

Den Heer was nu schier⋆ in dit leven

Gheworden dertigh jaren oud,
Wanneer hy van⋆ sijn Geest ghedreven
Wierd uyt het Doopsel na het woud
Om daer bekoringh te verdraghen
Van Sathan op verscheyde wijs'.
En hier volbracht hy veertigh daghen
En veertich nachten sonder spijs.

+ 36

+ Bron: Mt. 4, 1-11.

2

Maer als nu dese langhe Vasten

Voorby was, kreegh hy lust des broods.
Des⋆ d'eerste van de helsche gasten
Tot hem: bist du⋆ den soone Goods,

[p. 146]

 

Soo maeckt van dese steenen brooden.

 

En hy: Men leest, dat niet alleen

 

Den mensch te leven is van noode

 

Door brood, maer oock door alle 't geen

3

't Welck God by monde heeft ghesproken,

't Zy wat het zy, en van wat stof.
Dan⋆ hier noch mede niet ghebroken^3,3
Des duyvels hooghmoed groot en grof;
Heeft hem vervoert met nieu exempel⋆⁵
(Hoe dorst hy raken sulcken leen⋆!)
Tot op het hooghste van den Tempel
En hem ghehouden dese reen⋆:

3,3 mede, bij hier.

5 ‘heeft deze Hem tot een nieuwe les voor ons meegevoerd’; vervoert wordt blijkens raken(: aanraken; vs. 6) geheel lichamelijk opgevat.

4

Is 't dat du bist den soon des Heeren,

Soo werpt dy⋆ hier van boven neer.
Want soo⋆ wy door Schrifturen leeren,
Is God voor dy⋆ bekommert seer.
Ja heeft sijn' Eng'len last ghegeven
Te draghen uw' bevolen leen,^4,6
Op datter niet wes van dijn⋆ leven⁷
Ghequetst werd⋆ aen de minste steen.

4,6 bevolen: aan hun zorg toevertrouwde.

7 niet wes: niets.

5

't Is soo: Maer daer staet oock geschreven:

G'en sult dijn⋆ Godt tenteren niet.^5,2
Dan hier heeft Satan hem gheheven
Op hoogh gheberght, en seyde: Siet,

5,2 tenteren: op de proef stellen.

[p. 147]

 

Hier ooghdy all' des werelds Rijcken;⁵

 

Daer⋆ van ick u het vol besit

 

Op heen te winst sal laten strijcken,⁷

 

Is 't dat ghy my maer eens aenbidt.

5 ooghdy: ziet gij.

7 Op heen: heden.

6⁺

Her-achter Sathan, want wy lesen:

Du sulst dijn⋆ God; dijn Heer alleen
Aenbidden, dienen ende vresen.
En hier mee vloogh den duyvel heen.
Maer d'Eng'len quamen en bedienden
Haer Heer in 't geen' hem was van nood.
Komt ghy, en leert hier oock, o vrienden!
D'aenslaghen van den duyvel snood.

+ 37

7

Bedwinght den buyck voor alle saken.

En daerom Petrus wel te recht:^7,2
Weest sober, Broeders, en wilt waken.
Want hier begon het helsch ghevecht.
Dit was de oorsprongh van d'ellende,
Die wy besuren hier te land.
Verwint den buyck, ghy werpt de benden
Van Asmodeus licht in 't sand.⁸

7,2 Petrus: zei Petrus (1 Petr. 5, 8).

8 Asmodeus, de boze geest uit Tob. 3, 8.

8

Siet immers⋆ toe, want uw' vyanden

Gaen meest al om met arghe-list.
Wilt ghy de pot niet aen doen branden,
Soo schickt⋆ dat ghy de vlammen slist.⋆

[p. 148]

 

Het vleesch sal u niet overschuymen,^8,5

 

Is 't dat ghy 't voedsel wat verkleynt.

 

Doet maer 't verraed van binnen ruymen,

 

Van buyten blijft uw' stadt beheynt.⁸

8,5 overschuymen: overmeesteren (met bijgedachte aan een kokende pot, vs. 3).

8 beheynt: ommuurd, beschermd, nader uitgelegd in 9, 1-2.

9

Beschermt van buyten door ghebeden,

Becinghelt door de vreese Goods.
Als dan van binnen in uw' leden
Met d'overvloedigheyd des broods^9,4
Slechts geen verstand en werd gevonden,⁵
Soo hebd' uw' saken op een ree;⁶
En sult uw' ziel tot allen stonden
Besitten in een staghe vree.

9,4 des broods: aan brood.

5 verstand: verstandhouding.

6 op een ree: in orde.

10

Dit leert ons toch den Salighmaker

Hier, door sijn drie-derhande stoot.
Want hebbend' eerst den helschen schaker⋆
Weerstaen in 't aenghebode brood,
Weerstond hy hem oock in de resten.
Die sober eet, en matigh kleedt,
En⋆ past op d'Acheronsche⋆ pesten^10,7-8
Van gelt oft eer-sucht niet een beet.

10,7-8 ‘staat volkomen boven de helse pest van geld- of eerzucht’; niet een beet, bijwoordl. uitdrukking voor: niet in het minst.

[p. t.o. 149]