Gulde-Jaer Ons Heeren Jesu Christi

Den saeyer.⁺
Op den Sondagh van Sexagesima.⁺

1

Als tot den Heer ghekomen waren

Door liefde van sijn heyligh woord
Van alle ste'en⋆, met groote scharen
De menschen, sprack hy: luyden hoordt;
Daer is een Saeyer uyt-ghegaen
Om sijn saed tot profijt te saeyen;
Maer siet, een deel viel op de baen
En wierdt ghe-eten van de kraeyen.

+ 28

+ Bron: Lk. 8, 4-15.

2

Een ander deel viel op de steenen.

Maer, leyder, 't opgheschoten gras
Wierd van de Son terstont verdwenen,^2,3
Alsoo⋆ 't van vocht versteken⋆ was.
Het derde weer tot Sacyers klacht
Ghevallen in de scharpe kaerden⋆,
Wierd van de doornen gantsch versmacht.⁷
De rest viel in de goede aerde.

2,3 wierd...verdwenen: kwijnde, teerde weg.

7 versmacht: versitkt.

[p. 130]

3

In aerde waerdigh om te teelen;

Daer⋆ 't hondert-fout bracht vruchten voort.
En hier riep hy met luyder keelen:
Die ooren heeft te hooren hoort.
Maer als den Heer na dese stem
Met sijn ghesin nu was geweken^3,6
Na⋆ huys, begheerden sy van hem
Dit klaerder uyt te willen spreken.

3,6 sijn ghesin: de groep zijner leerlingen.

4

U zijn ghegheven de secreten⋆,^4,1-3

Sprack hy, van 't gunt⋆ ten Hemel streckt,
Door gunst, in 't openbaer te weten;
De Phariseen niet dan bedeckt,
Om dat se siende niet en sien,⁵
Maer d'ooghen hebben toe-ghevouwen
Door vrees' van my gheloof te bien⋆;
Daer⋆ door ick hen-luy mocht behouwen.

4,1-3 een mengconstructie (is gegeven... te weten; de secreten zijn gegeven); in 't openbaer: onbedekt.

5 om dat: opdat.

5

Het zaed dan, is het woord des Heeren;

't Welck dan ghestroyt werdt⋆ aen het pad;
Wanneer het van de helsche veren⋆^5,3
Wt 's menschen hert werd opghevat.⁴
Op dat hy immers⋆ niet en sou⁵
Behouden blijven: maer de geenen
Die 't saed, schier⋆ tot ghelijcke rou⋆,
Ontfanghen recht als in de steenen.⁸

5,3 helsche veren, hier voor: machten van de hel (veren = pijlen).

4 opghevat: weggenomen.

5 immers niet: stellig niet, toch maar niet.

8 Na steenen loopt de zin door.

[p. 131]

6⁺

Zijn menschen, die wel 't woord ontfanghen

Met vreughd, maer in de eerste nood
Terstont de hoofden laten hanghen,
Om dat het saed noch in haer schoot
Helas! ghewortelt niet en was,
Soo dat men 't hen door luttel porren,^6,6
Ghelijck het was ghesproten ras,
Oock even haest weer siet verdorren.

+ 29

6,6 hen: hun, bij hen; porren: nood, druk; versta: er hoeft maar weinig te gebeuren, of...

7

Nu 't saed ghevallen in den dooren

Beduydt de ghenen die het woord
Door 's werelts sorgen doen versmoren
En brenghen gants geen vruchten voort.
Te weten, d'eersucht, weeld en geld
(Hoe seer s'oock hier den mensch besmeken)^7,6
Zijn doornen, die met haer geweldt
De siel bebloeden en doorsteken.

7,6 besmeken: vleien, trachten te winnen. Hierna in 1^e druk verticale streepjes.

8

Bereydt den acker uwer zielen

Door ploegen, en door eiren wel:^8,2
Noch lact u 't saed toch niet vernielen
Van⋆ braem, van steen, van weg, van hel;
Denckt dat die grond vermaledijd
Schier is, daer⋆ Godts ontfanghen seghen
Nict dan tot dist'len en ghedijt
Niet teghenstaende Son en reghen.

8,2 eiren: ploegen.

9

Och! 't saed is van te grooten waerde,

Veel dierder⋆ als het dierste goudt.

[p. 132]

 

Dus hebt een wel-bereyde aerde,

 

Daer⋆ 't dertigh, sestich, hondert-fout^9,4

 

Mach vruchten; want weet dat ghy 't sult⁵

 

Ten diersten hebben te besuren,⁶

 

Is 't dat ghy hier met geen gheduld⁷

 

Te vullen pooght des Heeren schuren.

9,4 Vgl. Mt. 13, 8 (Mk. 4, 8).

5 vruchten: vrucht voortbrengen (Leuv. Bijdr. 1960 blz. 61).

6 ten diersten: ten duurste, zo zwaar mogelijk.

7 met geen gheduld: niet met geduld.