Gulde-Jaer Ons Heeren Jesu Christi

⁺ 't Verlooren kind.
Op den eersten Sondagh na Drie-Koninghen.⁺

1

Och Joseph Davids soon! wat komt my over!

Mijn blom, mijn Jesse-lover,
Mijn uytverkoren
Is my verloren!
Ach Iesv, mijn Behoeder!
Komt toch weerom
Tot uw' bedroefde moeder.

+ 12

+ Bron: Lk. 2, 42-52. Opmerkelijk in de tekst is dat de dichter in de 1^e en 4^e strofe voor de beschrijving van het zoeken der Moeder spreekt in de termen van de zoekende bruid uit het Hooglied (3, 1-2) en in de 5^e en 6^e strofe bij de weergave van Christus' gelaat teitelijk elementen ontleent aan het ideaal van vrouwelijke schoonheid, gelijk men dat bij Petrarca vindt (Vgl. C. Ypes, Petrarca in de Nederlandse letterkunde, Amsterdam 1934, blz. 46). De verbinding sneeuw, of nog liever lelie, en rode rozen, sinds de christelijke oudheid symbolen voor maagdelijkheid en martelaarschap en als zodanig ook bij Stalpart zeer geliefd, wordt in de renaissance bovendien graag gebruikt om de ideale gelaatskleur te schilderen van de geliefde. De dichter doet dit hier in de 5^e strofe, in de 6^e wordt de beschrijving van het gezicht voortgezet: goudgeel haar, donkere ogen, gitzwarte wenkbrauwen.

[p. 101]

2

Of isser in mijn ziel, ietwes gevonden

Van onbckende sonden:
't Welck u getogen
Heeft uyt mijn oogen.
't Zy watter zy t'ontdeghen,^2,5
Maecktet my vroed
Ick sal 't voorts beter pleghen.

2,5 t'on(t)deghen: verkeerd, niet in orde.

3

Is 't alderliefste kindt, dan niet te vinden

Hier onder dese vrinden?
Gelijck ick gaende
Onsaligh waende.^3,4
Soo moeten wy weeromme
Na⋆ het huys Godts,
Tot dat w'hem weder bekommen.⁷

3,4 onsaligh: diep ongelukkig; waende: meende.

7 Dat de regel metrisch een lettergreep teveel heeft, schijnt blijkens de druk opzet. Muzikaal biedt dit geen moeilijkheid.

4

Door laeght en hoogh gebergt, door alle hoecken

Wil ick voort-aen gaen soecken,
Tot dat ick vinde
Mijn wel-beminde.
Och! seght eens, goede luyden,
Weet ghy my niet
Van Iesvs iet te duyden?

5

Een knechtjen oud ontrent de twalef jaren,

Maer boven alle scharen
Van goelijck wesen⋆^5,3
Seer uytgelesen.

5,3 goelijck: schoon.

[p. 102]

 

Gelijck sneeu en roo rosen

 

T'samen vermenght,

 

Soo siet m'hem even blosen.⁷

7 ‘even zo blozend ziet men Hem’.

6

Sijn hayr is niet dan goud, sijn twee bruyn oogen^6,1

Met gitten overtoghen,²
Ontbloot van voeten,
Maer heusch in 't groeten.
Hy is mijn soon, en vader.⁵
Soeckt hem met my,
Hy is 't wel waerd, te gader⋆.⁷

6,1 bruyn: donker.

2 gitten: gitglanzen.

5 Dat Christus de bron is aller genade, heeft men sinds de vroege Middeleeuwen herhaaldelijk weergegeven met de - in de Schrift zelf slechts voor de eerste Persoon van de H. Drieëenheid gereserveerde - term Vader. Bij Stalpart komt hij vaker voor.

7 te gader, bij vs. 6.

⁺ 7

Ey! d'edelste persoon, door welcke palen⋆^7,1

Magh hy nu toch gaen dwalen?
In welcker wijsen³
Magh hy hem⋆ spijsen?
En in wat vremde kusten
Heeft hy hem⋆ 'snachts
Ghewaerdight wat te rusten.

+ 13

7,1 Vanaf de 7^e strofe (een nieuwe blz.) zijn in de 1^e druk alle eerste verzen als twee regels gedrukt. De 7^e syllabe begint er dan ook consequent met een hoofdletter.

3 wijsen, enkelv.

8

Maer wat? toon ick op straet dit droef exempel⋆?^8,1

Kom, sie〈n〉 w'eens in den Tempel.
Of daer mijn leven
Niet is ghebleven?

8,1 Na wat staat in de 1^e druk mogelijk ten onrechte een staand streepje. Men kan het echter ook als een vraag- of uitroepteken lezen.

[p. 103]

 

Siet hier mijn uytverkoren!

 

Siet waer hy sit

 

In 't middel der Doctoren?⁷

7 doctoren: schriftgeleerden. Het vraagteken geldt als uitroepteken.

9

Hoe dus mijn waerde soon? ick, en uw' vader

Seer droevigh bey te gader⋆,
Gaen u bevraghen^9,3
Siet nu drie daghen.⁴
Waer toe u droef te maken?
Wist ghy dan niet
Dat ick most doen mijns vaders saken?⁷

9,3 ‘zoeken u al vragend’.

4 Men denke na daghen een beletselteken (...). Christus antwoordt in vs. 6-7.

7 Alleen hier telt de 7^e regel 9 lettergrepen. Voor de muzikale uitvoering zal de semibrevis boven vaders gesplitst moeten worden in 2 minima.

10

Verblijdt u reyne maeghd, verblijd u moeder

Met Iesvs díjn Bchoeder.
Nu des te meerder,
Soo flus⋆ te teerder.^10,4
Siet hier, hy komt hem⋆ setten
Om op u woord
Te gaen na⋆ Nazaretten.

10,4 ‘dan straks des te teerder’.

11

O wonderlijck ghesagh! g'en hadt noyt tweede.^11,1

Maer krijght ons door ghebeden
Van uw' beminde,
Dat w'hem ooc vinden:
Of 't geen wy liever kiesen
Dat wy hem noyt
Door sonden en⋆ verliesen.

11,1 tweede: uws gelijke.