Gulde-Jaer Ons Heeren Jesu Christi

[p. 81]

Oordeel Gods.⁺
Op den eersten Sondagh van den Advent.⁺

1

Daer sullen droeve teyckens zijn

In Son, in Maen, in Starre-schijn.
De volcken sullen schromen,
Ja door 't misbaren van de zee
Verdorren over 't groote wee^1,5
't Welck d'aerde op sal komen.⁶
Och! watte klachten!
Wanneer de krachten
De Hem'len zijn benomen.

+ 2

+ Bron: Lk. 21, 25-33.

1,5 Verdorren: verstijven.

6 op sal komen: zal overkomen.

2

Terwijl dat dese dinghen schien⋆,

Soo sal men in de Wolcken sien
Des menschen Soon verschijnen
Met macht van groote Majesteyt.
Maer ghy-luy die sijn komst verbeyt
Als d'andere verdwijnen⋆,
Heft op de hoofden,
Want uw' beloofde
Verlossing naeckt der pijnen.^2,9

2,9 der pijnen, bij verlossing.

3

Wanneer de groey komt in 't geboomt,

Weet elck een dat de Somer koomt;
Soo med' als dese saken
Gheschien, soo maeckt uw' gissingh vry⋆
Dat Godes Rijck u is na by,

[p. 82]

 

Waer van dit zijn de baken.

 

Men sal mijn spreucken

 

Niet sien verkreucken

 

Eer sy ten eynde raken.

4

Onthout wel wes⋆ ick hier voorsegh;

O mensch! bereyt des Heeren wegh
Om hem met lief⋆ t'ontfanghen
In desen tijdighen Advent,^4,4
Op dat de laetst' u niet en schent,
Maer opkom met verlanghen;⁶
Als oock de toppen
Van d'hoogste koppen
Ter aerden sullen hanghen.

4,4 Versta: Christus' komst in deze tijd in tegenstelling tot zijn laatste komst (vs. 5).

6 met verlanghen: terwijl gij ernaar verlangt.

5

Schickt⋆ dat ghy immers⋆ niet en mist.^5,1

Want d'eyghe selve Iesvs Christ,
Die nu om ons te vromen⋆
Als Heyland komt met lief⋆ en peys,
Sal ons we'erom een tweede reys
Maer als een Rechter komen.
Wilt ghy niet beven
In 't ander leven,
Soo maeckt hem hier te schromen.⁹

5,1 immers niet: volstrekt niet (vgl. Mnl. emmer niet); mist: u bedriegt.

9 ‘zorg er dan voor Hem hier (op aarde) te vrezen.’

6

Want daer in 't Josaphatsche⋆ dal,

Daer⋆ hy ten oordeel komen sal,

[p. 83]

 

En⋆ kan niet⋆ anders baten

 

Als een oprecht bewaert ghemoed.^6,4

 

Hier isset dat men sorghen moet.⁵

 

Hier moeten alle staten,

 

't Zy leeck, 't zy klercken,

 

De deughd bewercken

 

En 't sondigh leven laten.

6,4 oprecht bewaert: juist bewaard, van zonde vrijgehouden.

5 Hier, op aarde, in tegenstelling tot daer, bij het Laatste Oordeel van vs. 1 en 7, 1; zie ook str. 9-12.

7⁺

Als daer den Rechter sit ghetroont,

Soo'n werdt den sondaer niet verschoont,
Al waer 't dat all' de vrinden
Des Heeren, vielen op haer knien.
't Was op de Bruyloft wel te sien^7,5-9
Aen die hem⋆ daer liet vinden
Met vuyle kle'eren,
Daer⋆ hem⋆ verweeren
Niet een en dorst van 't binden.⁹

+ 3

7,5-9 Vgl. Mt. 22, 11-14.

9 van: tegen.

8

De wijse Maeghden, soo⋆ men weet,^8,1-6

Hoe seer dat oock het harde leedt
Hen dee van haer consoorten,
En⋆ spraken niet een enckel woord,
Wanneer de dwasen quamen voort
Tot openingh der poorten.
Daer helpen sinnen,⁷
Noch hooghe tinnen,⁸
Noch schatten, noch gheboorten.

8,1-6 Vgl. Mt. 25, 1-13.

7 sinnen, misschien voor: verstandelijk beraad.

8 hooghe tinnen, metonymisch voor: voornaamheid.

[p. 84]

9

't Zijn goede wercken maer alleen

Als vasten, aelmoes en ghebe'en,
Die ons daer sullen volghen.
Die hier de⋆ dese heeft verswijmt⋆,
Ja met een leven ongherijmt
Verweckt heeft Godts verbolghen,^9,6
Werdt⋆ tot ellende
Daer sonder ende
Van 't helsche vyer verswolghen.

9,6 verbolghen: toorn.

10

Och vrinden! dit waer al te swaer.

Neemt daerom desen tijdt wel waer,
Die ons, ghelijck wy hooren,
Tot Aflaet is, en tot ghenae.^10,4
Want namaels is 't toch al⋆ te spae⋆:
Nu werdt⋆ den Heer gheboren
Ons tot meelijden.⁷
Hier na zijn 't tijden
Van gramschap en van tooren.

10,4 Aflaet: vergeving.

7 ‘om met ons mee te lijden.’

11

Van doncker, nevel, en van mist,

Ja brand die nimmermeer en slist.^11,2
Hoe sou dit kunnen lijden
Die nau een vonckjen van een kaers
Kan dulden sonder veel misbaers.
Ach! wilt u niet vermijden⁶
Door weynigh tuchten⋆
Nu 't quaed te vluchten,
Om eeuw'lijck te verblijden.

11,2 slist: uitdooft.

6 ‘Ach, schroom niet’.

[p. 85]

12

Veroordeelt u hier, zijdy vroed⋆.

Kent⋆ hier uw' schuld, quijt hier uw' boet.
Dit's Godes wel-behaghen.
Ja al wat ghy u hier in spaert,
Blijft u voor 't oordeel Gods bewaert
Om met de hardste slaghen
Van scha, van schande,
Van pijn, van brande
Daer vooren straf te draghen.