Uvaerachtige Historie ende beschrijuinge eens Landts in America gheleghen, wiens inwoonders Wilt, Naect, seer godtloos, ende wreede Menscheneeters zijn

Saluyt reden.
¶ Den Leeser wenscht Hans Staden Gods genade ende vrede.

GOnstige Leeser desen mijnen schip vaert ende reyse heb ick om oorsaecke int corte na beschreuen allen den aenvanck te vertellen hoe ick inden tyrannischen menschen gewelt comen ben, om daer mede te bewijsen hoe geweldelijcken sonder eenige hoope, my die noothelper onse Heer ende Godt verlost heeft wt haer gewelt dat oock een yegelijc hore dat die almachtige Godt nu noch euen soo wel sijne Christenen ghelouigen onder den Heydensen goddelosen volck, wonderlicken beschuddet ende geleyt, als hy vanden begin der werelt opt ghedaen heeft, dat ooc een yegelijc met my Godt daer voor dancbaer sy, ende hem inden noodt op hem verlate, wandt hy selue spreeckt. Roept my aen inden tijdt der noodt, soo wil ic v beraden ende helpen, ende ghy sult my prijsen. Nv mocht die menighe segghen, ia sondick dat al drucken laten wat ick min leefdaghen versocht ende gesien heb, soo moest ick een groot boeck maken, dat is waer, dien nae te volghen wist ick noch wel meer te schrijuen, maer ten heeft die reden niet noch ghesteltenisse. Ic heb die meyninge, wat my daer toe beweecht heeft dit boeck te schrijuen, genoech herwaerts ende derwaerts in veel plaetsen aen geteekent, hoe wel wy alle gader schuldich sijn Godt te louen ende dancken dat hyons behoet heeft ende beschemt vander eerster vren aen van

[fol. L3v]

ons geboerte, tot opten tegenwoordigen dach ende vre ons leuens. Voort so can ick wel bevroeyen, dat het inhout van desen Boecke, den sommighen sal vreemt duncken, wie can daer tegen, niet te mijn so en ben ick die eerste niet, ende en saldie leste oock niet blijuen, dien sulcken schip vaerden landt, ende volcken wel bekent sijn, die seluen en is oock alle dinghen niet met lachen sijn geworden noch en sullen geworden yemanden, maer dat dien diemen leuende lijue ter doot brenghen wilt, soude te moede sijn als die sijn die daer verre af staen ende het spel aen sien oft daer af hooren segghen, dat weet een yeghelijck wel te berechten Als die oock altsamen souden inden tyrannischen vyanden handen comen, die in America varen oft zeylen, wie soude dan daer heenen verlanghen. Maer dat weet ic warachtich dat menich eerlijck man in Galissien, portugael francrijck oock sommighe Thantwerpen in Brabant die in America geweest sijn, my des moeten getuychnisse gheuen datter soo mede is, gelijc ick schrijue. Maer die die sulcke dinghen niet en weten noch versocht en hebben, beroep ick mi op deser ghetuyghen ende Godt voor al aen. Die eerste reyse die ic dede in America, was met eenen Portugaloyschen schip, die hoopman hiet Portyado, waren onser drye duytschen opt schip, die was van breemen ende hiet Brant, die ander hyet hans van Brachausen, ende ic Die ander reyse dede ick van Ciuilien wt Spaenghien nae Rio de platta, een prouincie in America gheleghen soo ghenaempt. Die ouerste vanden schepe hiet Don Diego de Senabrie, daer en was gheen duytsch op die reyse mede, maer nae langhe moyte, ancx ende vreese te water ende te lande dwelck duer de ontrent twee iaer, alle inden een leste reyse als voor ghemelt, ten lesten leden wy schip bruyck by

[fol. L4r]

een eylandt genaempt. S. Vincente, leet heel op den vasten landen van Brasilien, ende die Portugaloiser de bewonen dat daer, op die selue plaetse vont ic eenen lantsman Eobani Hessisaligen sonen een, die my daer seer wel ontfinck Noch hadden coop-heeren van Antwerpen, die welcke men Scheetz heet, eenen factoor daer die heet Peter Roefel, die alle beyde moeten mi ghetuygenisse geuen, hoe ic daer ben aen comen, oock hoe ic ten lesten vanden Tyrannischen gevangen worden Voort die schippers die my vanden wilden ghecocht hebben, waren wt Normandien in Francrijck, die hooftman vanden schepe was van wat tauilla, genaemt Wilhem de Moner, dier stierman heet francoise de Schantz, ende was van Harstor, die Dolmut was van Hastor, genaempt Perot, die eerlijcke lieden Godt die lonet haer inder eewiger salichheyt, die hebben my gheholpen naest Gode, in Francdijc, sy hebben my helpen een paspoort becrijgen, sy hebben mi gecleet ende gauen my teer geelt, die my getuigenisse sijn waer sy my gecregen hebben.

Daer scheepte ick van Diepen wt Francrijck ende quam te Londen in Engelant daer vernamen die coop gesellen vanden nederlansche borse oft staelhof vanden schipman, daer ic mede derwaerts comen was hoe dat met mijn saeck gelegen was noyden my te ghast vereerden my met eenen teerpenninc, daer na seilde ic in duytschlant Thantwerpen quam ic int huys van Aken bi eenen coop heer, Iasper Schets genamt den seluen gaet dien voorgenoemden facttoor Peeter Rosel in Sanct Vincente oock aen, als voor geseit is, die brocht ick die tijdinge hoe dat die Franchoisen sijns factoor schipken in Rio de Ieuero hadden aengeuallen, maer waren wederom af geslaghen, die selue Coop heer schanck mi twee Keysers ducaten, God wilt hem vergelden. Soo nv ergens een

[fol. L4v]

ionck gesel ware, die met desen schrijuen ende getuygen niet te genuegen en ware, op dat hy niet in twifel en leue so neemt dan Godt te helpe, ende vaet dese reyse aen, ic heb hem hier kennissen genoech gelaten dien pat volghe hy nae die Godt helpt en is die werelt niet ghesloten. Den almachtighen Godt, die alle in allen is, si lof eer ende prijs van ewicheijt tot eewicheyt Amen.

FINIS.

DIt boeck geintituleert die beschrijuinghe des lants America, is geuisiteert by eenen geleerden vander Keyserlijcker Maiesteit daer toe gecommitteert ende is bider voors Keyserlijcke Maiesteyt toe gelaten ende gheconsenteert te moghen Printen ende vercoopen ghegheuen tot Bruessel den thiensten dach in Meerte Anno. M.D.L.vij.

Ondertekent P. de L.