Boekèt Mestreechs. Bloemlezing uit de Maastrichtse dialectliteratuur

[p. 329]

Huub Noten (1940)
Barnum nao Mestreech

't Naojaor vaan 1901 begós in Mestreech mèt 'n sensatie. De lui kraoge te hure tot de groetste cirk ter wereld Barnum & Bailey nao de stad zouw koume. Die gigantische oondernumming maakde 'nen tournee door Duitsland en kaom denao nao Nederland. In 38 daog bespäölde me 18 stei. Doorgaons stoont Barnum & Bailey mer einen daag in 'n stad en woorte 2 veurstèllinge gegeve: ein um 14 oor en ein um 19.30. Allein Amsterdam, Den Haag en Rotterdam waore oetzunderinge.

De reclaamcampagne die aon d'n tournee veuraof góng, waos verbluffend. Speciaol gezètte en folders woorte mèt de tiendoezende oetgedeild en enorm plakkate in de mies fantastische kleure waore in gans Nederland te zien.

Barnum reisde mèt 4 eige treine: allein de locomotieve waore vaan de N.S. (en kosde 100.000 gölde heur). De 68 wagons waore deils mie es 20 meter laank. De cirk had 1.000 maan - artieste, muzikante en personeel - in deens. In de stalle stoonte allein al 400 peerd.

In de groete tent kóste 12.000 lui. D'r waore 3 manèzjes en 2 podiums mèt dao um heer 'n renbaon. De 2 oor dorende veurstèlling woort geopend door 3 olifante-ködde tegeliekertied. Es apotheoos woort aon 't ind vaan 't program de sjitterend aongekleide pantomime Nero vertuind. Daotössenin woort 't publiek bekans doedgegoejd mèt artiestenómmers, exotische bieste en optochte. De lui mopperde daan ouch tot e bezeuk aon Barnum & Bailey gein oontspanning mer 'n groete inspanning waor.

De groetste publiekstrèkker waor 'n tent mèt de zeldzaamste wezens op aarde. Dao-in waore oonder mie te zien: de Rus Jo-Jo, dee zie gans lief bedèk waos mèt e soortemint hóndshaore en dee ouch 'n hóndsgebeet had; Anne Jones, 'n vrouw mèt 'ne baard tot op häöre boek. Get wijer stoont de magerste maan ter wereld, e leveteg skelèt dat James Goffrey hètde. Neve häöm stoont d'n dikste maan, John McDonald, dee 229 kilo waogde. En gaot zoe mer wijer.

De reclaam waor grandioos, meh d'n tournee neet. De Amerikaone hadde väöl las vaan de zachten oondergroond in eus land. Daobij kaom nog tot 't de gansen tournee door regende. 't Doorde dèks ore um de zwoer wagele los te trèkke oet de weie. En dat kosde tied; tied dee me neet had. Veurstèllinge vele geregeld oet. Ouch de bieste bleke neet bestand

[p. 330]

tege eus naat klimaat. Väöl diere woorte kraank en tijdens de tournee gónge 'nen tapir en 'ne kemeel kepot.

De lèste twie veurstèllinge vaan d'n tournee door Nederland zouwe op maondag 7 oktober in Mestreech gegeve weure. Oondudelek waos allein boe de cirk zouw koume te stoon. Zelfs de gemeinte wis dat neet. Me spikkeleerde tot Barnum & Bailey oonderhandelde mèt de pachter vaan 't Sint-Antoniuseiland (wat noe de Groete Green is) en mèt 't Riek, dat eigeneer waos vaan De Koompe. Pas op 't allerlèste momint woort bekind tot Barnum & Bailey mèt z'n tente zouw neerstrieke in De Koompe. Al weke vaan teveure stoonte oondertösse groete verhaole in de Limburger Koerier. De gezèt had de vertuining in Tilburg gezeen en waos zier oonder d'n indrök. Zoe zier tot de redacteur ziech aofvroog of neet alle sjaolkinder vaan Mestreech verpliech vrij móste kriege um nao de matinee te goon loere.

Väöl bekieks trok de groete reclaamwagel vaan Barnum & Bailey. Dee stoont op 16 september veur de statie vaan Mestreech. In dee wagel zaot 'n drökkerij boe me ederen daag 10.000 struifolders maakde.

Keertsjes veur de vertuining kós me al kriege vaanaof 60 cent. De deurder plaotse kosde 3 en 4 gölde en woorte verkoch bij boekhandel J.H. Vos in de Groete Staat.

Op 6 oktober stoont de cirk in Arnhem. 't Vertrèk daovaandan zouw 't zwoerste karwei vaan de gansen Europese tournee weure. De wagele zakde tot euver de asse in de pratsj en waore bekans neet in beweging te kriege. Me zaog ziech daan ouch herhaoldelek genoedzaak de spölle oet de wagele te hole en in de modder te deponere. E stök wijer woort daan weer alles ingelaoje. D'n opoonthaajd waos zoe groet tot me pas laat in Mestreech arriveerde. 't Personeel vaan de cirk waor zoe meuj wie 'n maoj en de oetpötting naobij wie ze aon de aw houte statie in Wiek begóste te losse. Ouch in Mestreech regende 't piepestele. Kletsnaat trok d'n tróp euver de Aw Brögk en had de groetste meujte um mèt de wagele door de smal Wolfstraot te koume. Eine lange wagel bleef oppe Keesmerret steke umtot me 'n verkierde manoeuvre maakde op d'n hook mèt de Brögkstraot. De 4 tente en stallinge zouwe minstens e paar hectare besloon. In De Koompe aongekoume zakde de wagele weg in de modder. D'n touwstand waor zoe hopeloes tot me mer oetsjeide mèt opbouwe. Allein de restauratietent en 'n tent veur de peerd stoonte rech. Oondertösse waore oet gans Limbörg lui mèt d'n trein gekoume um de Grootste Tentoonstelling der Aarde te zien.

Meh me kraog niks te zien...

[p. 331]

Hiel eve meinde de lui tot me toch nog wijer góng mèt opbouwe wie twie manskerels mèt plenk en hamele aongestieveld kaome. Dat waor obbenuits 'n groete desillusie. De twie hiere kaome inkel 'n reclaam veur 't margrienmerk Solo plaotse.

In de naomiddag kraog 't cirkpersoneel opdrach um alles weer reisveerdeg te make. De volgende tourneeplaots waos Luik. Barnum & Bailey vertrok oet Mestreech zoonder mer ein veurstèlling gegeve te höbbe...

Aantekening

Uit: Huub Noten, Sirrek in Mestreech (Maastricht 1994) 17-19.

[p. 332]