Die verrekte gelijkhebber

[p. 148]

Namen noemen
5 aantekeningen m.b.t. ‘Gedichte aus Flandern’ 1920-1970 (Georg Hermanowski)

1

Albert Bontridder, Ben Cami, Marcel Wauters, Erik van Ruysbeek, Marc Braet, Korban, Rudo Durant, Jaak Brouwers, Willy Roggeman, W.M. Roggeman, Dirk Christiaens, Marc Dangin, Herman De Coninck, Eddy Van Vliet, Roger De Neef, Adriaan De Roover, Adriaan Peel, Gust Gils, Walter Haesaert, Clem Schouwenaars, Hedwig Speliers, Lucienne Stassaert, Marcel Van Maele, Willy Vaerewijck, Nic Van Bruggen, Jan Van der Hoeven, René Verbeeck, Chris Yperman, Stefaan Van den Bremt, Frans Depeuter, Stevi Braem, Robin Hannelore, Clara Haesaert, Patricia Lasoen e.v.a. ontbreken in Georg Hermanowski's anthologie. Voor mij moeten ze er niet in, maar het Josef Keller Verlag beweert dat deze bundel de schoonste gedichten bevat van de jongste 50 jaar. Dat Paul Snoek daarbij ontbreekt, begrijp ik best. Die jongen heeft, als men Hermanowski's kijk op onze dichtkunst ziet, van poëzie nog alles te leren.

2

De as Parijs/Brussel/Amsterdam waarom de Vijftigersbeweging in al zijn diversiteit draait en die wijst op een internationale voeling en sociale doorstroming vanwege onze naoorlogse dichters, ontbreekt. Georg Hermanowski keert terug naar het provincialisme, het nationalisme, het regionalisme, kortom naar de paternalistische idee van de poëzie, die de schoonheid dient omdat ze ongevaarlijk is en de waarheid vlucht van het gedicht dat tot denken aanzet.

[p. 149]

3

Het historisch perspectief van het expressionisme in de Nederlandse dichtkunst ontbreekt. Paul Van Ostaijen, Wies Moens en Achilles Mussche verschijnen op het expressionistische podium. Ontbreken: Karel Van den Oever, Paul Verbruggen, André Demedts, V.J. Brunclair en Marnix Gijsen, o.m. Deze keuze is dus lukraak, onwetenschappelijk, onbetrouwbaar, want enig literair-wetenschappelijk of filologisch correctief op een periode die overzichtelijk en historisch is geworden, ontbreekt volledig.

4

Ik vind het jammer dat volgende namen ontbreken: A.W. Grauls, Luc Indestege, Jan Melis, Frank van den Wijngaert, Marnix van Gavere, Daan Boens, Frans Buyle, A.G. Christiaens, Herman de Cat, Maurits de Donker, Paul de Ryck, Raymond Herreman, Karel Leroux, Paul Rogghé, Herman van Snick, Marcel Brauns, Gery Helderenberg, Albert Westerlinck, Eugenie Boeye, Blanka Gyselen, Lisbeth van Thillo, Jan d'Haese, Bert Peleman, Karel Vertommen, Ferdinand Vercnocke, Marcel Beerten, Adriaan Magerman, Frank Meyland, Reninca, Kamiel Top, Nic van Beek, August Vanistendael, Maurits Bilcke, Gabrielle Demedts, Aimé de Marest, Maurits Peeters, omdat al deze dichters net zo min bijgedragen hebben tot het Nederlandstalige poëziebeeld als: Pieter Aerts, Albe, Jozef L. de Belder, Fernand Bonneure, Luc Van Brabant, Liane Bruylants, Leo Bruynincx, Hervé J. Casier-Franco, Albert Coninx, Walter Cruyssaert, Johan Daisne, Lieve van Damme, Frans Dewilde, Ludo Laagland, Joannes Marijnen, Julius Meinl, Rudolf Van den Perre, Andries Poppe, Julien Van Remoortere, Maurice Roelants, Arthur K. Rottiers, Pol le Roy, Roger Serras, Fred de Swert, Felix Timmermans, Julia Tulkens, René Turkry, Paul Vanderschaege, Dirk Vansina, Neer Vantina, Frans Verachtert, Georges Verbeek, Luc Verbeke, Gilbert Verschooten, Ignaas Veys, Urbain Van de Voorde, die wél opgenomen werden.

[p. 150]

5

Etiketten: larie, onzin, leugen, opportunisme, fascisme, onwil, onkunde, kwade trouw, domheid, dwaasheid, kunnen - er hoeft niet eens fantasie - op deze vertaalde bloemlezing geplakt worden. Ik plak ze niet, want ik hou niet van etiketten.

Wél van een woordje uitleg:

Larie en leugen: Georg Hermanowski kreeg geen ‘Belgischen Staatspreis’ voor zijn vertalingen. Hij kreeg een prijs van de Belgische staat.

Opportunisme: Georg Hermanowski sleurde er de namen bij van Hugo Claus, Patrick Conrad, Marcel Coole, Bert Decorte, Maurice Gilliams, Karel Jonckheere, Hubert Van Herreweghen, Jos de Haes, Paul Van Ostaijen, Hugues C. Pernath e.e.a. om een alibi te hebben. Ofwel zijn deze dichters eenvoudig niet voorbij te gaan, ofwel zijn ze functionarissen van staats- en parastatale inrichtingen. Zo snoert hij bij voorbaat de kritiek van enkele van zijn geduchtste tegenstanders uit.

Fascisme: ik wil geen oude koeien uit de sloot halen, maar Georges Hermanowski doet dit wél. Dirk Vansina, Pol le Roy, Felix Timmermans en Urbain Van de Voorde o.m. zijn auteurs met een oorlogsverleden. Ik wil best zo humanitair zijn dit oorlogsverleden te vergeten, maar ik vind het compromitterend deze namen aan de moderne Duitse lezer voor te stellen, omdat uitgerekend deze namen méér fascistisch dan poëtisch gekleurd zijn. Dieven (Jean Genet), anti-semieten (Céline) en landverraders kunnen eventueel ook merkwaardige auteurs zijn, maar Georg Hermanowski had moeten weten dat dit hier niet het geval was!

Kwade trouw: Georg Hermanowski is een gevierd gast o.m. te Blankenberge, in het benauwend eng milieu dat zich Trefpunt heet. Dit is een samenraapsel van conservatieve, reactionaire en verdacht-katholieke jongeren die oude schrijfwijn in oude schrijfzakken gieten. Deze conservatieven, reactionairen en regionalisten voeren dan ook een shownummertje op in Hermanowski's anthologie, d.w.z. dit kliekje, samen met enkele literaire debielen uit de kring van het gelijkaardig tijdschrift Vlaanderen moeten voor representatief doorgaan, terwijl ze maar een miniem deeltje van ons huidige geestesleven vertegen-

[p. 151]

woordigen en creatief volkomen onbestaande zijn.

Domheid: daarmee is meteen alles gezegd, en toch weer te weinig. In elk geval, er bestaan intelligenter bloemlezingen in vertaling, en Hermanowski's anthologie is daarenboven niet ‘die einzige moderner flämischer Lyrik in deutscher Sprache’; ongeveer gelijktijdig is er een Duitse, die te Wenen verschijnt, en heeft Hermanowski zelf al een kleinere bundel vertaald. Onwil, onkunde, jawel! som maar op. En toch vind ik het goed dat dit boek verscheen, in linnen en in leder. Het is goed voor onze Nederlandse literatuur in het algemeen en onze image in Europa. Dit boek kwam net op tijd: voor de mediocriteit waarin onze vermeende intelligentsia verdrinkt, kon geen beter symbool gevonden worden dan Gedichte aus Flandern 1920-1970 en geen beter drager van dit symbool dan Georg Hermanowski. Zo gezien heeft de uitgever Josef Keller gelijk: Georg Hermanowski's anthologie is ‘die Krönung eines Lebenswerkes’ en ‘repräsentativ’ voor onze Vlaamse lyriek.