Logo DBNL
Nederlandsche gedichten uit de veertiende eeuw van Jan van Boendale, Hein van Aken e.a. (1869)

Nederlandsche gedichten uit de veertiende eeuw van Jan van Boendale, Hein van Aken e.a.

(1869)–F.A. Snellaert–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Die sevende plaghe en̄ dat sevende ghebot.

1530
DIe sevende plaghe jammers plach /
 
Want blixem en̄ menech donreslach
 
Uten drueven wolken quam /
 
Dat meneghen mensche tleven nam.
 
Die wint en̄ oec die haghel scarp
1535
Sloech neder tcoren ende werp
 
Opten velde over al.
 
Dies honghers noot en was niet smal /
 
Daer af die werelt vele verdarf.
 
Een deel des volx van hongher starf /
1540
Een deel dat ongheweder sloech /
 
Soe dat die reghen henen droech
 
Met siere vloet liede ghenoech.
 
Die haghel / die donre en̄ die blicke /
 
Die dat coren / scone en̄ dicke /
1545
Verdorven opten velde daer /
 
En̄ dat onghewederte zwaer
 
Wil ic den duvelen bedieden;
 
Want si vele liede mieden
 
Dat si hem dienen te lieve.
1550
Afbrekeren / persemeers en̄ dieve /
 
Alle in des duvels dienste si leven /
 
Daer jeghen heeft ons God ghegeven
 
Int sevende ghebot die leere sijn:
 
Aldus liet Hi ons in scijn.
1555
Hi sprac: ‘Mensche / huede dich
 
Voor diefte / en̄ nyemene af en brich
 
Sijn goet met valschen listen.
 
Sijt dinen evencristen
 
Ghetrouwe / en̄ niet en steel:
1560
Wie stelt / hi sundicht alte vele /
 
En̄ hi es des duvels gheheel.’
 
Mensche / nu hout dit ghebot /
 
Dat u die edele goede God
 
Ghegeven heeft te houden /
1565
Dit suldi effene vouden
 
In dijn herte en̄ merken dat.
 
Wildi miden Gods hat /
 
Soe sijt ghetrouwe en̄ gherecht /
 
Daer mede werdi sijn knecht;
1570
En steelt nyement sijn have
 
Met valscher list / en brect nyemen ave /
 
Men veerter omme inder hellen pijn.
 
Drierleye dieve sijn
 
Die verliesen Gods aenscijn.
1575
Dien eersten doe ic di becant /
 
Die es een ghemeyn dief ghenant.
 
Wie sijn evenkersten sijn goet stelt /
 
En̄ die diefte dieflijc verhelt /
 
Die es een onghetrouwe man /
1580
En̄ hi es in Gods ban.
 
Daer af een wise ghesproken haet:
 
‘Het es ene grote mesdaet
 
Wie den anderen steelt sijn goet /
 
Dor dat hi sinen gierighen moet
1585
Vervult en̄ wert een dief /
 
En̄ hem tier sunden es soe lief.’
 
Begrijptmen metter dieften snel /
 
Soe sal hi .iij. vout alsoe veel
 
Goeds voor die diefte gheven /
1590
Op dat hi versten wilt sijn leven;
 
Alle sinen huusraet
 
Gheefti voor sinen mesdaet /
 
En̄ daertoe sijnre eren crans
 
En1 behout hi nemmer gans;
1595
Daer toe moeti hem sijns namen
 
Dicwile scandelike scamen.
 
Daer omme ons Salomon bediet:
 
‘Op ertrike en es edelre niet
 
Dan een goet name si /
1600
Die es van allen wandelen vri;
 
Hi es beter veel dan goet.’
 
Mensche / nem in dinen moet
 
Dattu ghetrouweliken leves /
 
En̄ niet na valschen goede streves /
1605
Datti trect inder hellen gront.
 
Hoort wat ons Seneca doet cont:
 
‘Wee hem die hem in sunden strict /
 
Want hi voor Gode leghet verstict /
 
En̄ die mesdaet si can
1610
Vaen den onghetrouwen man;
 
Want si helpt hem inder noot
 
Tot eenre oughetrouwer doot /
 
En̄ als die voleyndt wert /
 
Der hopinghe Gods hi al ontbert;
1615
Want inder hellen en es gheen troest.
 
Wie dair af wil sijn verloest /
 
Met trouwen mijdt hi wel dien roest.’
 
Mensche / nu hoort den anderen dief /
 
Dien es te valschen ghewinne lief /
1620
Die steelt en̄ latet den lieden sien /
 
Hi en can hem der dieften niet ontyen;
 
Want hi dief / des sijt gewes /
 
Ter werelt openbaer es.
 
Dat sijn1 die comenscape pleghen
1625
En̄ valschelike meten en̄ weghen /
 
En̄ sus den lieden breken ave
 
Beyde haer goet en̄ haer have /
 
En̄ hebben dair omme Gods hat.
 
Salomon die sprect dat:
1630
‘Een valsche waghe die es / int ware /
 
Voor Gode herde ommare /
 
En̄ rechte mate en̄ recht goet
 
Dat es sijn wille en̄ sijn moet.’
 
Het spreect Sinte Augustijn:
1635
‘Hets beter datmen drincke wijn
 
En̄ ete vleesch / dan dat een man
 
Sinen evenkersten eten can
 
Met sinen valschen daden /
 
Tsinen verliese en̄ tsinen scaden.’
1640
Daer omme / mensche / si u ghesaecht /
 
Dat God metten propheten claecht
 
Herde clagheliken desen noot.
 
Hi sprect: ‘Wee dien die voor broot
 
Mijn arm volc hier eten!’
1645
Dat sijn die ghene die meten
 
Haren coep met valschen maten hen /
 
Die steelt valschelike ghewen /
 
En̄ wie een valsch ghewechte haet
 
Die es een dief / dat verstaet /
1650
Want hi doet diefs mesdaet.
 
Den derden dief / dien merket al /
 
Noch argher men dien houden sal
 
Dan enen dien dat armoet
 
Dwinghet dat hi quaet doet.
1655
Ic meyne nu hier den riken /
 
Diemen ghestedelike
 
Met diensten moet onderdanich sijn /
 
Die dienres loen en̄ haer pijn /
 
En̄ haren herden aerbeyt /
1660
Dien si verdienen met bitterheyt.
 
Weet dat si in groten sunden sneven
 
Die hem den loen / dien si hen souden gheven /
 
Afbreken en̄ houden vore /
 
Daer in ic grote driste spore.
1665
Sente Iacob doet desen toon:
 
‘Siet / rijc mensche / dijnre dienren loen
 
Roept opti / du hebstese bedroghen /
 
Haer roep es te berghe ghevloghen
 
Voor Gode in sinen maiestaet /
1670
Die1 den roep ontfanghen haet
 
In sijn ore der Godheit.’
 
Du rike mensche / di si gheseyt:
 
Die claghe / die de arme doet
 
Met vloeken / die en wert di nemmer goet /
1675
Op dat ghi den vloec hebt verdient.
 
Ihesus / Sydrax sone / sprect: ‘Vrient /
 
Die arme dienren die di vloeken /
 
En̄ bitterlike soeken
 
Gods wrake met hare claghe /
1680
Vorwaer / mensche / ic di saghe
 
Dat haer claghe ghehoort wert vorwaer
 
Voor Gode / dien alle dinc es claer /
 
Daer dine ziele bloet voor staet.’
 
Daer omme Iob ghesproken haet:
1685
‘Een yghelijc dienre die es weert
 
Sijns loons; wiene hem tonthoudene geert /
 
Hi behoudt eweliken Gods hat.’
 
Sente Tobias seyde dat /
 
En̄ leerde aldus sinen sone:
1690
‘Lieve kint / huedt di van dien doene /
 
Dat dijns dienres loon bi di
 
Niet en blive. Daer om volghet mi.’
 
En̄ daer om / mensche / dit ghebot
 
Hout, dat die goedertieren God
1695
Ons heeft ghegeven openbaere /
 
En̄ neemt der edelre trouwen ware /
 
Soe verwerfdi der inghelen scare.

Vorige Volgende