Nederlandsche gedichten uit de veertiende eeuw van Jan van Boendale, Hein van Aken e.a.
(1869)–F.A. Snellaert–
AuteursrechtvrijDie ander plaghe en̄ dat anderde ghebot.DIe ander plaghe die ghesciede /
325[regelnummer]
Dat was datmen onder die liede
Vele vorschen sach uter maten
Opten velde / in huse / op straten /
Die quamen wt grachten en̄ wt poelen.
Van hem moestmen ghevoelen
330[regelnummer]
Iammer / leyt en̄ menech quaet /
Alsoet noch ghescreven staet.
Het waren watre ochte velt /
Het waren cameren ochte ghetelt /
Het waren huse ochte stal /
335[regelnummer]
Het wert vervult overal;
In drancke/ in spise mense vant /
Daer af menech tleven zwant.
Die plaghe leet Egypten lant.
Tseghen den somerliken tiden
340[regelnummer]
Screyden die vorsche / te stride /
| |
[pagina 563]
| |
Met herde onnutteliken ghescallc
Ieghen den anderen alle.
Alsoe doet des ydels menschen mont /
Die onnuttelike te menegher stont
345[regelnummer]
Gods / Ons Heren / namen nennet /
En̄ cleyne dat bekennet
Hoghe Gods name tiet /
Wanter die duvel ane vliet
Waermen Gode in goede noemt.
350[regelnummer]
Ghi quade menschen / ghi sijt verdoemt /
En̄ ghi sijt den vorschen ghelike/
Die daer ligghen in dat slike.
Ghi moet in der hellen bodem /
Dat ghi onnutteliken laet gaen den adem
355[regelnummer]
Als u die quade woorde sijn bi:
Die achtersprake en es vri
Niet allene des hellen gronts /
Maer haere tonghe en̄ haers monts
Es si te mael een giftich zwaert /
360[regelnummer]
Die es voor scone en̄ achterwaert
Essi scarp / haer scarpe oert
Maect dicwile grote moert.
Wee hen oec die meynede zweren!
Want si Gode van hen weren.
365[regelnummer]
En̄ daer omme door der zielen noet
Die eweghe God ons gheboet:
Mensche / en nem in dinen mont
Dijns Sceppers name in gheenre stont /
Datmen yet onnutteliken nennes
370[regelnummer]
Dattu di selven yet verbannes.
Mensche / nu nem merc aen mi /
| |
[pagina 564]
| |
Dat ander ghebot dat leer ic di
Met drierleye lere:
Die pijnt u tonthoudene zere.
375[regelnummer]
Dat eerste / dat gheen bose woort
Van dinen monde en worde ghehoort.
Gregorius die doet ons cont:
‘Die duvel sluyt hem op den mont
Die soe gherne quaet spreken;
380[regelnummer]
God saelt zwaerliken aen hen wreken /
Want hi dat na rechte wrect.’
Alsoe Sente Lucas sprect:
‘Mensche / merket wel dijn leven /
Want du moets antwerde gheven
385[regelnummer]
Alle derGa naar voetnoot1 woorde / die dijn mont
Onnutteliken sprect tenegher stont:
Daer bi huedt uwen mont daer van.’
Salomon seyt / die wise man:
‘Wie sinen mont wel hueden can /
390[regelnummer]
Siere zielen hi veel goeds an;
Wie onnutte niet en verdruct /
Hi wert ten sunden schiere ghetsuct.’
Daer omme / mensche / hebt inden moet
Dat dine tonghe spreke goet /
395[regelnummer]
Soe vridi u vander hellen gloet.
Die ander achtersprake heet /
Die den meneghen doet groot leet.
Het sprect Sinte Augustijn:
‘Achtersprake die moet sijn
400[regelnummer]
Noch arghere dan oncuuscheit.’
Paulus seecht dat God dreyt
| |
[pagina 565]
| |
Den achtersprekeren groten hat.
Iheronimus die spreect dat:
‘De tonghe / die de mensche haet /
405[regelnummer]
Die met achtersprake omme gaet /
Hi scaedt meer dan een scarp zwaert /
Daer viant tseghen vianden ghaert.’
Daer omme / mensche / raedic di /
Dat achtersprake in u niet en si.
410[regelnummer]
Soe sal u God altoos staen bi.
Dat derde dat heet meynede /
Die doen Gode grote leede.
Ach / meynedere / hoert hier u doen /
En̄ merct wat dine meynede doen /
415[regelnummer]
En̄ hoe seer du di verseers /
Wanneer dattu meynede zweers.
Die overste vinghere bede /
Daer du mede zweers meynede /
En̄ op die heilighen hebben gheleghen /
420[regelnummer]
Met dien tween hebstu verteghen
Gods en̄ der moeder sijn/
DerGa naar voetnoot1 edelre coninghinnen sijn /
En̄ al hare hulpen openbare.
Die ander twee vinghere / neemt waere /
425[regelnummer]
Die hem daer neder sincken
En̄ in die hant hen lincken /
Van dien tween doe ic di cont /
Datstu inder hellen gront
Dine ziele sinckes neder /
430[regelnummer]
Soe dat si nemmermeer weder
Comen en mach daer Cristus es.
| |
[pagina 566]
| |
Nu merct / mensche / wat meynede es.
Die dume / die neven de vingher leyt /
Bediet dat die duvel talre tijt
435[regelnummer]
Dijnre doot altoos neemt ware /
Want du beste sijn eyghen gare /
Alsoe dattu hebs ghezworen.
Hi trect di eweliken verloren /
EnGa naar voetnoot1 beterdi Gode niet den eet.
440[regelnummer]
Maer tzweren heeft een onderscheet:
Wie den eet neemt ofte zweert /
En̄ daer met rechte niet in en veert /
Op hem soe blijft die mesdaet.
Hoert wat God selve ghesproken haet:
445[regelnummer]
‘En zweert niet bi des hemels troen /
Noch bider eerden; dijnreGa naar voetnoot2 redenen doen
Sal sijn: het es of en es niet.’
Soe wie boven maten pliet
Te zweerne / en bewaert niet altoos den eet.
450[regelnummer]
Die wise Salomon die zeet:
‘Een man die alte vele zweert /
Sijn lijf hem nemmeer des en weert /
Hi en wert vol derGa naar voetnoot3 sunden vele;
Want van sijns huses dele
455[regelnummer]
En comt Gods plaghe nicht.’
Die heilighe Augustinus spricht:
‘Wie valsch zweert bi enen steyne /
Sijn eet die es onreyne;
Want hi daer meynedich es vorwaer:
| |
[pagina 567]
| |
460[regelnummer]
In enen steynGa naar voetnoot1 meynt hi Gode daer /
En̄ wert meynedich / sonder spot.’
Dus gaf die hooch gheloefde God
Dat ander ghebot / dat si u cont /
Dat nyemen Hem in gheenre stont
465[regelnummer]
Onnuttelike en name in sinen mont.
|