Nederlandsche gedichten uit de veertiende eeuw van Jan van Boendale, Hein van Aken e.a.
(1869)–F.A. Snellaert–
Auteursrechtvrij
[pagina 555]
| |
Had hi ghemaect eyghen /
Dat si hem moesten neyghen.
105[regelnummer]
Hi hadse alle bedwonghen /
Die oude metten jonghen;
Hine woude hen niet ghehinghen /
Dat si volbringhen
Gods dienst yet borsten.
110[regelnummer]
Dien selven snoden vorsten
Wil ic u nu doen becant:
Hets vander hellen die viant.
Egypten es die donckerheyt /
DerGa naar voetnoot1 sunden / die der zielen leyt
115[regelnummer]
Doet / en̄ maect die sinnen blint /
DiesGa naar voetnoot2 menech wert des duvels kint /
Dien hi moet ymmer wonen bij.
Hoort hoe die eerste plaghe sij:
Die watere alle ghemeyne /
120[regelnummer]
Groot en̄ oec die cleyne /
Grachten / boenen / waert ghelach /
Vele jammerlike men die sach
Verwandelt in ghelevert bloet /
Dat vander bloedigher waters vloet
125[regelnummer]
Der creaturen vele bedarf /
En̄ van waters breke starf /
Alsoe die plaghe aen hem bewarf.
Nu hoort / waerde mensche goet /
En̄ merct aen des waters vloet
130[regelnummer]
Hoe die weert meshandelt /
Want si wert verwandelt
| |
[pagina 556]
| |
In bloede / daer menech tleven liet:
Dat bediet der snoder Ioden diet /
Haer ghelove was ye zwach;
135[regelnummer]
Wantmen die verwandelt sach /
Dat si van Gode keerden ghelijke /
En̄ leefden herde ongodelike /
En̄ aenbeden des duvels cracht /
Als inder wilder heydenscapGa naar voetnoot1
140[regelnummer]
Noch vele menech Heyden doet:
Dat bediet des claers waters vloet /
Dat al ghelevert bloet wert.
Oec roeret aen der Ketters aert /
Die van Gode sijn verscheden /
145[regelnummer]
En̄ den duvel ane beden.
Daer omme heeft ghegheven God
Ons dat eerste ghebot.
Dit merct alle ghemeyne.
Die suete God entie reyne
150[regelnummer]
Hi sprac met sijns selfs mont:
‘Weerde mensche / ic doe di cont
Dattu die afgode vlies /
En̄ du te mi allene ties /
En̄ gheloeft aen enen God /
155[regelnummer]
En̄ hout gherne sine ghebot;
Vrucht oefent / en̄ minne
Dinen God met herte en̄ met sinne;
Dijn ghemuede en̄ dijn ghedanc
En sal nemmer hebben wanc /
160[regelnummer]
Dits der zielen anganc.’
Die suete God / des zijt gewes /
| |
[pagina 557]
| |
Die een ghetrouwe leerer es
Hi leert ons allen ten eersten mael /
Datmen aen Hem gheloven sael.
165[regelnummer]
Hi sprac: ‘Mensche / ic lere di /
En hebt ghenen God dan mi.’
Nu merct wale / hoe ons God
Heeft ghegheven dit ghebot
Met drierleye onderscheit.
170[regelnummer]
Dat eerste / dat si di gheseyt /
Dats dattu in dijn herte heves
Gans ghelove / en̄ niet en sneves
In ne ghenen ongheloven /
Datti mach beroven
175[regelnummer]
Gods en̄ der zielen dijn.
Ghi en sult niet als een Iode sijn:
Die Ioden dicke worden
Onghelovich in haere orden /
Want men sachse sceyden
180[regelnummer]
Van God en̄ worden Heyden /
En̄ verworven Gods hat.
Metten prophete claecht Hi dat
Ysayas / ende Hi sprach:
‘Die sonen die ic tot op desen dach
185[regelnummer]
Ghetoghen en̄ behuedt have /
Die sijn mi ghegaen ave /
En̄ versmaden mi en̄ vlien;
Si mochten merken en̄ sien/
Dat dat rent den meester sijn
190[regelnummer]
Bekint / en̄ dat sceepekijn
Hem es sijns heren crebbe becant:
Israhel heeft hem ghewant
| |
[pagina 558]
| |
Dattet mi niet en kennet.
David / die coninc / hi bannet
195[regelnummer]
Die / en̄ sprect si werden openbaer
Verdoemt / die des nemen waer
Dat si van haren Sceppere treden /
En̄ eren dat en̄ anebeden
Dat metter hant esGa naar voetnoot1 ghemaect.
200[regelnummer]
Wie es God dan Ihesus Kerst?
Wi zelen loven en̄ eren
Heme / want Hi es Heer der heren;
Hij moet sijn ghebenedijt /
Eertrike heeft Hi ons verlijt /
205[regelnummer]
En̄ wat daer inne vervullet steet /
En̄ al dat leven hier ontfeet;
Hi heeft die werelt op die vloet
Ghebouwen. Ach / du snode moet /
Die God lochenen! Ghi Ioden / sy!
210[regelnummer]
En̄ hoe woendi den duvel by /
Die u uwe sin can verjaghen!
Wee hem alle die wedersaghen
Haren Sceppere! wee hem / wee!
Wee soe wert hem emmermee
215[regelnummer]
Inder grondeloser hellen zee!
Mensche / onthoudt dit ander deel.
Oftu wilt des hemels heel
Verwerven toter zielen dijn /
Soe seldi gans ghelovich sijn
220[regelnummer]
Met al dijnre volcomender herten /
En̄ en vruchten ghene smerten /
Noch ne gheenrehande noot.
| |
[pagina 559]
| |
Ghedinct oec aen die bitter doot /
Die God aenden cruce leyt
225[regelnummer]
Om dijnre zielen salicheit /
En̄ sinct die in dijns herten gront;
En laet allene niet dinen mont
Bekinnen dine ghelove recht /
Dijn herte hebbe daer mede plecht.
230[regelnummer]
Du salt gheloven metter daet /
Welc mensche die gans ghelove haet /
En̄ dan jeghen tghelove doet /
Sijn ghelove en es niet goet /
Want hi gheeft hem in Gods hat.
235[regelnummer]
Sente Iacob hi sprect / dat
Doot es dat ghelove openbaer /
Daermen niet en neemt der werken waer.
Sente Pauwels blijft deser redenen by:
Hi spreect dattet ommoghelic sy /
240[regelnummer]
Dat die Gode moghen behaghen
Die aenden ghelove sijn wederslaghen.
Wel hem diet recht ghelove haet /
En̄ die gheloeft metter daet!
Die verwerft Gods lone dan.
245[regelnummer]
Ysidorus hi spreect hier van:
‘Salich sijstu / mensche goet /
Dattu den sen en̄ oec den moet
Totten rechten ghelove keers /
En̄ dinen God minnes en̄ eers.
250[regelnummer]
Soe wie die tghelove sijn
Met goeden werken doet in schijn /
Hi es salichliken gheboren /
En̄ God heeftene vercoren.
| |
[pagina 560]
| |
Wel hem dat hi ye wert gheboren!
255[regelnummer]
Nu merct/ mensche/ en̄ hoort mi:
Die derde lere ic di /
Die es dattie Sceppere dijn
Sal altoes in dijn herte sijn
Met ghedachte en̄ mienen te hem.
260[regelnummer]
En gheenderleye dinc en nem
In di / die God opter aerden
Soe lief diGa naar voetnoot1 ye liet ghewerden /
Noch vrient / no maech / no goet /
Dat ghiGa naar voetnoot2 dat in uwen moet
265[regelnummer]
En nemt nemmer / soe dat si di
Yet liever sijn. Nu volghet mi
Aen drierhande lere /
En̄ behoudt die emmermeere
Besloten in dinen sinne:
270[regelnummer]
Vrucht en̄ vlee en̄ minne
Gode / die di ghescepen haet /
Soe wert dijns wel ten jonxten raet.
Vrucht Gode in allen weghen /
Oftu wils in hem gheseghen.
275[regelnummer]
Nu hoort hierGa naar voetnoot3 Salomons mont:
Hi doet ons Gods vrucht cont /
Hi sprect: ‘Der wijsheit een beghen
Es Gods vrucht; want si drijft hen
Van di alre sunden vloet /
280[regelnummer]
Si meert leven ende goet.’
Daer om die goede Tobias sprac:
| |
[pagina 561]
| |
‘Lieve kint / op eerden dach
Ghewinstu veel grote rijcheit /
Op dat dijn herte vruchte dreyt
285[regelnummer]
Te Gode / die di ghescapen haet.’
Nu vrucht Hem / dats mijn raet /
Mensche / du salte Gode vleen
Om dat hemelsche leen;
Du saltene vleen vele stede
290[regelnummer]
Met cleren innighen ghebede /
Voor u en̄ voor die Kerstenheit.
Hoort hier hoe God selve seyt:
‘Al dat ghi met beden geert /
Gheloeft dat ghijs sijt gheweert.’
295[regelnummer]
Ia / om dire zielen salicheit /
Of voor dijn vriende / vorwaer gheseit;
Want wie dat bidt / hi nemt /
En̄ wie dat suuct / alst hem beteemt /
Die vendt. En̄ wie voor die dore
300[regelnummer]
Clopt / men latene daer vore
Die lingde niet / men latene in.
Daer om bidt den Sceppere dijn.
Wie dat Gode roept aen /
Dien en mach nemmermeer mesgaen.
305[regelnummer]
Du salt altoos met herten minnen
Dinen God met al dinen sinnen.
Iohannes hi doet ons becant /
En̄ spreect: ‘God es der minnen bant.’
Wie in Gods minne vaste blivet /
310[regelnummer]
In Gode hi seker beclivet /
En̄ God beclijft weder in hem.
Salomone / dien vernem /
| |
[pagina 562]
| |
Hi sprect dat alle mesdaet
Die minne verdrijft / soe wie se haet
315[regelnummer]
Met ganser live te sinen God.
Mensche / dit es dat eerste ghebot /
Dat ghi selt minnen al u daghen /
Op dattu wilt dijn ziele laven /
En̄ Gode in ganser herte dreechste /
320[regelnummer]
Den Vader / den Sone / den Heilighen Geeste.
Dese namen alle drie ghenant
Sijn in enen God ghewant /
Drievoldich in een es Hi becant.
|