Nederlandsche gedichten uit de veertiende eeuw van Jan van Boendale, Hein van Aken e.a.
(1869)–F.A. Snellaert–
AuteursrechtvrijVan enen stride die in Zeeland gheviel, en̄ wat die mensche es en̄ wat hi werden sal. C. XVII.2225[regelnummer]
ALsmen screef Ons Heren jaer
.XIIIc. en̄ daer naer
.LII. / wet voor waer dat /
Soe quam tAntwerpen in die stat
Een mare / sijt seker das /
2230[regelnummer]
Dat in Zeelant ghestreden was /
| |
[pagina 479]
| |
En̄ ic mach u segghen hoe
Dat dese onminne quam toe.
Ghi hebt ghewaghen horen
Dat die keyserinne hier te voren
2235[regelnummer]
Den hertoghe van Beyeren brachte
Al in Hollant met machte /
Die haer middelste sone was /
En̄ droech hem op / sijt seker das /
Dese .ij. lande met ripen rade /
2240[regelnummer]
En̄ bezeghelde die stade.
Sijder quam die keyserinne
En̄ maecte ene grote onminne
In desen lande / als ghi moecht horen /
En̄ woude emmer beraden toren
2245[regelnummer]
Haren sone / die hertoghe was
Van BeyerenGa naar voetnoot1 / alsic voren las /
En̄ woude hem afwinnen tlant.
Si quamen met ghewapender hant
Met enen groten volke / te waren /
2250[regelnummer]
Die welke meest Zeelanders waren.
En̄ oec waren Vlaminghe daer
En̄ Inghelsche / wet vor waer /
En̄ wouden haren sone verdriven.
Die sone wouder jeghen kiven /
2255[regelnummer]
En̄ heeft die moeder wederstaen
Metten Hollanders / sonder waen.
En̄ oec haddij Zelanders mede
In siere hulpen daer ter stede /
Soe datsij te samen
2260[regelnummer]
Beide op die Mase quamen /
| |
[pagina 480]
| |
En̄ hebben daer vromelijc ghestreden /
Die sone met siere moghenthede /
En̄ heeft der moeder niet gheviert /
Soe dat hise heeft ghescoffiert /
2265[regelnummer]
En̄ si vloe in Siederijcszee vorwaer.
En̄ die grave trac daer naer
Bennen Ziederijcszee der stede /
En̄ heeft met siere moghenthede
Die moeder van daer verjaecht.
2270[regelnummer]
Aldus heefse God gheplaecht
Die keyserinne om haer quaetheit /
Alsic u vore hebbe gheseit.
Die hem wel bepeynsen soude
Wanen hi quame ende waer hi soude /
2275[regelnummer]
En̄ hoe cranc es die creature
En̄ die menschelike nature /
En̄ daer omme peynsen tallen stonden /
Hi soudem te bat houden van sonden.
Nu seght / mensche / wat waerdstu dan
2280[regelnummer]
Eer dijn vader di ghewan?
En̄ hoedanich waerstu ghedaen
Doen u dijn moeder hadde ontfaen /
Daer die .ij. naturen tsamen
In dijnre moeder lichaem quamen?
2285[regelnummer]
Ghevoedt wortstu inder moeder dijn /
Met bloede onwaert als venijn.
Met wel groter onsuverhede
Coemstu opter werelt mede.
Alle blijscap es di dan diere:
2290[regelnummer]
Wenen / screyen es dijn maniere.
Dat mest en̄ al dat quaet /
| |
[pagina 481]
| |
Dat van dinen live gaet /
Maecstu onder dijns selfs lijf:
Soe cranc bestu en̄ soe keytijf.
2295[regelnummer]
Dijn lichaem en es anders niet
Dan een sac / diet wel besiet /
Vol vulnesse ghetoghen.
Al schijnstu scoen voor oghen /
Du besteGa naar voetnoot1 binnen vleesch en̄ bloet /
2300[regelnummer]
Dat een corre werden moet /
Stinkende en̄ onreyne /
En̄ een spise der worme ghemeyne.
Hoe du verhefst den lichaem dijn /
Nochtan moetstu vleesch sijn /
2305[regelnummer]
Datter werelt quam naect
Van vuylder materien ghemaect.
Merct in dijnre herten gronde
Wat du loses wt dinen monde /
Wt dinen nase / wt dinen oren /
2310[regelnummer]
En̄ wt allen leden die behoren
Te dinen live / boven en̄ beneden /
Hoet algader sijn vuylheden /
Dat niet vuylre en mochte sijn.
Ia vuylre en es gheen venijn.
2315[regelnummer]
In droefheden worstu gheboren /
En̄ du heves al dijn leven toren /
Anxt / pine en̄ sorghe groot.
Dan smaecstu die bitter doot /
En̄ best spise der wormen dan:
2320[regelnummer]
Des ontgaen en mach gheen man.
Waer toe vercierstu di soe zere
| |
[pagina 482]
| |
Om der werelt lof en̄ ere /
En̄ die in soe corten daghen
Die worme sullen eten en̄ knaghen?
2325[regelnummer]
Dune maers dijn ziele niet scone
Met sconen werken / als crone
Te draghen in hemelrike /
En̄ vor dinghele die ghelike.
Twi hebstu dijn ziele ommare /
2330[regelnummer]
En̄ sets dijn gheest boven hare?
Daer es ver Redene zeer ontsient /
Daer die vrouwe om derne dient.
Een ziele es beter / dat weet wale /
Dan dese werelt altemale.
2335[regelnummer]
Dat toende die Here der waerheit /
Die wt den trone der Drievuldicheit
Van sinen Vader hier neder quam /
En̄ menschelike vorme annam /
Daer Hi hongher doghede en̄ coude /
2340[regelnummer]
Dorst en̄ smade menichfoude /
En̄ aen een cruce sterf /
En̄ offerde Hem ter selver warf
Sijn ziele vriendelike
Sinen Vader van hemelrike /
2345[regelnummer]
Als een lam zwighende stille /
En̄ al om onsen wille.
Oft Cristus dan / sonder letten /
Sijn ziele vor die dine wilt setten /
Waerom gheefstu dan / onwise /
2350[regelnummer]
Om dinc van soe cleynen prise?
Dijn ziel es doch ewelike /
Ende dijn lichaem es sterfelike /
| |
[pagina 483]
| |
En̄ sal al in asschen keren /
Die du does soe vele eren.
2355[regelnummer]
Du zijs nu herde zere
Verheven metGa naar voetnoot1 prijs en̄ ere /
Ende du biste eer avont doet /
Ende dijn ziele wert in groter noot;
En̄ dijn lijf / dattu hebs soe wert /
2360[regelnummer]
Wart vanden wormen verteert.
Waer soude mense nu vinden
Die de werelt soe zeer minden /
Die wi in corten daghen
Met ons wandelen saghen?
2365[regelnummer]
Van hem en es ander vorme
Bleven dan assche en̄ worme.
Si waren menschen alse ghi sijt /
En̄ leiden haren tijt
Met ghiericheden wel groot /
2370[regelnummer]
En̄ op een ure waren si doot.
En̄ tvleesch es der wormen ghichte /
En̄ die ziele der hellen lichte.
Cume es van haer memorie;
Want si hebben hier idel glorie /
2375[regelnummer]
Macht / meisniede / weldich leven /
Datsi te deser werelt bedreven.
Waer es haer lichaem / waer es haer spel?
Waer es haer hoverde nidich en̄ fel?
Van sulke blijscap dusdane droefheit.
2380[regelnummer]
Dat segghic u ter waerheit.
Van sulker weelden wes vorsien /
Al dit selve mach di gheschien;
| |
[pagina 484]
| |
Want du beste / te waren /
Also wel mensche als dese waren.
2385[regelnummer]
Du beste mensche ghemaect van erden /
En̄ eerde saltu weder werden /
Alse comt die leste dach /
Dat morghen wesen mach.
Du moets emmer sterven / dats waer /
2390[regelnummer]
Mar dune wets wanneer no waer;
Want die doot / wet wel dat /
Verbeit dijns in elke stat /
En̄ bestu vroet / du soudes mede
Haers ontbeiden in elke stede.
2395[regelnummer]
Volchstu den vleesche dijn /
Int vleesch saltu ghepijnt sijn.
Begheerstu behaghelhede en ghierichede
Dinen lichaem te sieren mede /
Du salt vor dat ornamentGa naar voetnoot1
2400[regelnummer]
Hebben di omtrent
Worme en̄ venijne slecken /
Die dijn lichaem sullen becken;
Want die gherechticheit Ons Heren
En mach anders niet keren:
2405[regelnummer]
Si moet recht vonnesse gheven /
Na dat verdient onse leven.
Die der werelt meer minnen
Dan Gode met haren sinnen /
En̄ soberheit versmaden
2410[regelnummer]
Om hare kele / die si saden /
En̄ laten reinicheit van live
Om der quader ghenuechten / die si driven /
| |
[pagina 485]
| |
En̄ der ghiericheit altoes volghen /
En̄ den matenGa naar voetnoot1 sijn verbolghen /
2415[regelnummer]
Die selen alle / te waren /
Metten viant ter hellen varen.
Wat rouwe sal daer wesen!
Wat jammer / wat vresen /
Daermen die quade al
2420[regelnummer]
Vanden goeden sceden sal /
En̄ vanden aenschine Ons Heren /
En̄ ander duvelen macht keren
Met hem int ewelike vier /
Dat es alsoe onghehier /
2425[regelnummer]
Buten hope van allen goede
In die ewelike gloede!
Want wie die sielen pinen daer /
En werdens niet moede / dats waer;
En̄ wat pinen die zielen doghen /
2430[regelnummer]
Nochtan si niet sterven moghen.
Na dat die mesdaet es groet /
Selen si hebben pine groet.
Men sal daer anders horen niet
Dan wenen / hulen / groot verdriet /
2435[regelnummer]
Suchten / gheslach van handen /
En̄ cryselinghe van tanden /
En̄ alle maniere van rouwen.
En̄ men sal daer scouwen
Eyselijc worme / menich serpent /
2440[regelnummer]
Die daer crupen selen omtrent /
Ongherust in allen stonden
Door haer kele en̄ monde /
| |
[pagina 486]
| |
En̄ die eyselike aenschijne /
Die niet leliker en mochten sine.
2445[regelnummer]
Dus moeten alle ziele zekerlike
In die helle oft in hemelrike.
Nu kieset deen van tween /
Oft die helle / den langhen ween /
Oft in hemelrike emmermeere
2450[regelnummer]
Blide te sine met Onsen Here.
Goet en̄ quaet / vorwaer gheseit /
Sijn beide gader vor ons gheleit /
En̄ welc wi willen moghen wij
Die hant toe steken met wille vrij.
2455[regelnummer]
Slaewise ant tquade / dats vresen
Die tormenten die wi hebben ghelesen;
Slawijse ant goede / wij vinden
Dat ewelike leven sonder inde /
Dat Gods es en̄ met Hem verheven /
2460[regelnummer]
Ia met Hem / sonder sneven;
Want die Hem heeft / die heeft al /
Goet en̄ vroude / sonder ghetal.
Hi es dat overste goet /
Daert al bi staet en̄ stoet.
2465[regelnummer]
Daer es die overste salichede /
Ende die overste blijsscap mede /
Vrijheit / karitate / gherechticheit
En̄ ewelike sekerheit /
Des ghenuechte en̄ scoenheit met
2470[regelnummer]
Al es in ewicheit gheset.
Daer es vroude / ere en̄ claerheit /
Scoenheit / minne / eendrachticheit /
Weldich leven in rasten fijn /
| |
[pagina 487]
| |
Dies nemmermeer inde en sal sijn /
2475[regelnummer]
En̄ nemmermeer nacht en luuct /
En̄ elc sijns herten wil ghebruuct.
Bidden wi den Here alder heren /
Dat Hi alsoe wille keren
Alle fauten / oude ghebreke /
2480[regelnummer]
Beide in papen en̄ in leke /
Dat wi dan werden gheselt
Metten ghenen die werden ghetelt
En̄ selen sijn der saligher scaren /
Soe dat wi te samen varen
2485[regelnummer]
In die blijsscap die niet en vergheit /
Die Hi den salighen heeft bereyt /
Die noyt ore en hoorde / no oghe en sach /
Noch herte ghepeisen en mach.
Des onne ons die hemelsche Vader!
2490[regelnummer]
Amen seghet allegader. Amen.
Ay! hoe menichwerven heb ic gheseit
Dat ic niet sijn en mochte sonder arbeit /
In moste lesen ofte scriven.
Mar nu moetic laten bliven /
2495[regelnummer]
En̄ sien dat worde ghereet
Aen te doen dat achterste cleet
Des ellendichs lichamen /
Dats die eerde daer wi af quamen;
Want mijn arbeit en̄ outheit
2500[regelnummer]
Bracht hebben in siecheit /
Dat ics ghedoen en can mere.
Mar altoes danckics Onsen Here
Des goets dat Hi mi heeft ghedaen /
En̄ bidde een ygheliken / die verstaen
| |
[pagina 488]
| |
2505[regelnummer]
Sal dat boecsken / ende den sin
En̄ die materie diet heeft in /
En̄ die hem dichtens onderwint /
Dat hijt voort dichte als hijt vint
Na die materie daert voer af ruert;
2510[regelnummer]
Want ict tot hier heb besuyrt
In eren eens goeds mans en̄ vermoghen
Van Brabant des hertoghen
Ians / dien ic altoos sculdich
Te dienen gheweest hebGa naar voetnoot1 menichfuldich.
2515[regelnummer]
Dit boecsken wil ic hem laten /
Op dat hi hem te bat mach saten
Te comen ten ewighen rike hier boven /
Daer dinghele altoes Gode loven /
Daer wi moeten comen tsamen.
2520[regelnummer]
Nu seght allegader Amen.
Amen. |