Nederlandsche gedichten uit de veertiende eeuw van Jan van Boendale, Hein van Aken e.a.
(1869)–F.A. Snellaert–
AuteursrechtvrijHoe die cruysbrueders ghinghen, en̄ hoe tfolc penitencie dedeGa naar voetnoot1. C. XV.1955[regelnummer]
ENe penitencie maecten si aldus:
Ghelijc dat God / Ihesus Cristus /
Een half min dan .xxxiij. jare
Op eerdrijc woude leven zwaer /
Alsoe menighen dach soe wouden
1960[regelnummer]
Sij haer penitencie houden.
Dus sijn si voort ghetoghen
Willichlike ende in hoghen /
.IIIm. ende vier hondert
Ce male / des menighen wondert.
1965[regelnummer]
Ghene aelmoesene en mochten si ontfaen /
Mar si mochten eten gaen
Metten ghenen dies hem bade /
Om die grote Gods ghenade.
| |
[pagina 470]
| |
Een hoyke / als die meneghe weet /
1970[regelnummer]
Dat was sijn overste cleet;
Enen caproen aenghedaen /
Daer op enen velten hoet ghestaen /
Daer op ghenayt een cruce root.
Dit was emmer wonder groot.
1975[regelnummer]
Alsi penitencie souden doen /
Daden si ute cousen en̄ scoen /
En̄ haer cleder al ghemene
Sonder dat neder cleet alleue /
Arme en̄ scouderen naect
1980[regelnummer]
(Aldus hadden sijt ghemaect) /
En̄ daer boven daden si an
Een wit linen cleet dan
Met menigher ployen ghevouden /
Also sijt hebben wouden /
1985[regelnummer]
Dat hem sloech vanden stedenGa naar voetnoot1
Tote op haer voete beneden.
Aldus ghinghen si .ij. en̄ .ij.
Al om en̄ om / min no me /
Haren palayseGa naar voetnoot2 / sijt seker das /
1990[regelnummer]
Na dat haerreGa naar voetnoot3 vele was.
Gheselen hadden si doen maken /
Daer scarpe naelden in staken /
Daer si hem met sloeghen soe diep
Datter troede bloet wtliep.
1995[regelnummer]
In Dietsche hadden si enen sanc
Wel ghemaect / redelijc lanc /
| |
[pagina 471]
| |
Die op Gode riep met ernste groot /
Dat Hise hoede vander gadoot.
Dien songhen si .ij. voren /
2000[regelnummer]
Datment verre mochte horen /
En̄ sij songhen alle nare
Oft ene litanie ware.
Drie werf soe vielen sij
Op haer knien / gheloeves mi /
2005[regelnummer]
En̄ telken si met allen
Cruuswijs ter eerden vallen.
Daer laghen si / sonder waen /
Tot datse die sanc hiet opstaen.
Alse .iij. werf was ghedaen /
2010[regelnummer]
Ghinghen tharen pape saen /
Die in midden die plaetse stoet /
En̄ vielen hem alle op den voet /
En̄ hi seide hem tgheloveGa naar voetnoot1 openbaer /
En̄ si seident alle nare
2015[regelnummer]
En̄ haer ghemeen biechte met.
Daer na thant / al onghelet /
Vielen si alle mettien
Daer na ter eerden op hare bloete knien /
En̄ soe absolveerde hise daer
2020[regelnummer]
Van al haer sonden claer.
Alse al dit was ghedaen /
Ghinghen si te haren pape saenGa naar voetnoot2 /
En̄ namen .ij. en̄ .ij. haer vaert
Al singhende ter kerken waert /
2025[regelnummer]
Soe datment verre mochte horen /
| |
[pagina 472]
| |
Cruce en̄ vane altoes voren.
Daer ghinghen si als heelde
Voor der Moeder Gods beelde /
En̄ loofden met groter trouwen
2030[regelnummer]
Gode en̄ Onser Liever Vrouwen
Met dietschen sanghe / als ic versta /
Sij .ij. vore / alle dander na /
En̄ riepen op Gode met oetmoede
Dat Hise vander gadoot hoede.
2035[regelnummer]
Dit daden si / sonder saghe /
Twee werf in elken daghe /
En̄ .iij. werf opten vridach.
Dit weet ic wel / want ict sach.
Si en mochten nieman bidden goet /
2040[regelnummer]
Want haer regule also stoet;
Mar si mochten eten telker stat
Metten ghenen dies hen dat.
Vele zeden hadden sij / twaren /
Die nerghent toe goet en waren /
2045[regelnummer]
Alsoe als tleer volc doe
Wt hem selven brachte toe.
Daer ane lach cleine bate /
Die ic hier al varen late.
Soe meneghe menschen weten dat.
2050[regelnummer]
Ic hoorde tAntwerpen / daer ic sat /
Dat bi Hongherien staet een lant /
Dat Palanen es ghenant /
Dat wel wt brachte te male
.XLm. man by ghetale /
2055[regelnummer]
Starc / vrome ende coene /
Als haer here hadde te doene.
| |
[pagina 473]
| |
Dese waren soe verstorven /
Datmen daer cume hadde verworven
.IIm. in allet lant.
2060[regelnummer]
.I. stedeken stont daer an den kant /
Daer tfolc doot was al ghemene /
Sonder die prochie pape allene /
Die bleef in groter noot /
Want al sijn vriende waren doot.
2065[regelnummer]
Doen hi hem selven uter maten
Van vrienden / van maghen sach ghelaten /
Peynsde hi te hant in sinen moet /
Dat gheen dinc en waer soe goet
Dan hiGa naar voetnoot1 sijn herte an Onsen Here
2070[regelnummer]
Te male voeghede voort mere /
Daer alle salicheit aen leit /
En̄ die nieman af en gheit;
Want sijn vrienscap ewelike
Moet hem dueren in hemelrike /
2075[regelnummer]
Als hem alle vriende afgaen.
In dat wout so ghinc hi saen /
En̄ maecte op enen boem thant
Een huysken met sire hant /
Daer hi hem soude onthouden wel
2080[regelnummer]
Ieghen welde beesten fel.
Oec heeft hire opghedraghen
Vrucht die wast an die hagen
En̄ die bome wtgheven /
Om dat hire af soude leven.
2085[regelnummer]
Doen hi dus hadde gheseten
Tot dat sijn cruut was gheten /
| |
[pagina 474]
| |
Ghinc hi af inden woude
Om dat hi ander zueken soude.
Doen hi dus ghinc haer en̄ daer /
2090[regelnummer]
Sach hi gaen daer openbaer
Enen ouden man van bloede roet /
En̄ hadde een dornen crone op thoet /
Met enen aenschijn zere verbolghen /
Daer .xij. manne na volghen
2095[regelnummer]
Met groter droesheit bevaen.
En̄ daer na sach hi saen
Comen een deel joncfrouwen
Die scenen al vol rouwen /
Die alte zuverlijc waren.
2100[regelnummer]
Daer na sach hi / te waren /
Ene coninghinne alte scone /
Die opt hoet hadde een crone /
Die licht alsoe groet gaf
Datter dwout al verclaerde af /
2105[regelnummer]
Daer in stont menich steen
Die als die dachsterre sceen /
Scoen en̄ van menigherande manieren.
Doen sprac die vrouwe goedertieren:
‘Pape / waer om en vraeghdi niet
2110[regelnummer]
Om dat wonder dat ghi hier siet?’
Die pape neech ter vrouwen waert.
‘Vrouwe / sprac hi / ic ben vervaert
Dat ic spreken niet en dorste.’
Die vrouwe sprac: ‘Die vorste
2115[regelnummer]
Metter dornen crone
Dats Cristus / mijn Sone /
Dien ic hebbe allene
| |
[pagina 475]
| |
Met sinen Vader ghemene.
Soe groot es nu sijn gramheit
2120[regelnummer]
Op sijn edele Kerstenheit /
Dat Hijt al willet bederven
En̄ haestelike doen sterven /
Als Hi begonnen heeft thant
Swaerlijc in menich lant.
2125[regelnummer]
En̄ om dat Hi dus es verbolghen /
Soe moeten wine vervolghen
Bi daghe ende bi nachte /
Om sinen moet te doen sachten
Van sire groter gramhede.
2130[regelnummer]
Nu soe gaet sonder beden
In die capelle die daer jtaet /
En̄ doet messe sonder verlaet:
Ic hope ons sal goet ghescien.’
Die pape antwerde mettien:
2135[regelnummer]
‘Vrouwe / dat en constic niet volbringhen /
Want daer en sijn ghene dinghen /
Broot / wijn / vier / boec / dat wet /
Daermen messe doet met /
Noch custere vorwaer.’
2140[regelnummer]
Die vrouwe sprac: Ganc aldaer;
Du salte ghereescap vinden al /
Datter messen toe horen sal.
En̄ leest messe / Gode teren /
Vanden heilighen Ons Heren /
2145[regelnummer]
Wi selen u messe comen horen.’
Aldus ghinc die pape voren /
En̄ vant al dat ghereet
Datter messen ane gheet /
| |
[pagina 476]
| |
En̄ enen custer daer toe mede.
2150[regelnummer]
Si quamen al daer ter stede.
Daer soe wert den goeden man
In die misse vertoent dan /
Hoe en̄ in wat manieren
Men penitencie soude hantieren
2155[regelnummer]
Ieghen die felle gadoot /
Die onder tfolc was soe groot.
Die pape deet te verstane
Den hertoghe van Pallane.
Die hertoghe deet voort bekant
2160[regelnummer]
Den coninc van Hongherien lant /
Daer hi onder es gheseten.
Nu soe suldi alle weten /
Dat ict hebbe gheseit
Datsij souden sienGa naar voetnoot1 die waerheit;
2165[regelnummer]
Mar aldus liep die mare
In Brabant haer en dare.
En̄ die coninc dede saen
Die penitencie anegaen
In sijn lant / al sijn liede /
2170[regelnummer]
Alsoe si namaels ghesciede.
Wedert loghene was of waer /
Sekerlike dat laet ic daer.
|