Logo DBNL
Nederlandsche gedichten uit de veertiende eeuw van Jan van Boendale, Hein van Aken e.a. (1869)

Nederlandsche gedichten uit de veertiende eeuw van Jan van Boendale, Hein van Aken e.a.

(1869)–F.A. Snellaert–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Welc edelheyt en̄ onedelheyt es. C. XXIII.

 
IAn / nu biddic u dat ghi
1995
Vander edelheyt berecht mi.
 
In sie nieman edel op ertrike /
 
Hine si mechtich ende rike;
 
Hoe / hebben si dedelheyt allene /
 
En̄ dat mate volc en heeft en ghene?
2000
Selke liede segghen also:
 
Si quame vander rijcheyt toe.
 
Wouter / rijcheyt no gheborte mede
 
En maken ghene edelhede.
 
Dat Abraham / die goede man /
2005
Ere en̄ voerdeel ghewan /
 
Dan dede rijchent no gheboert;
 
Maer onse Here trackene voert
 
Om sine doeght / om sinen reynen sin /
 
Daer noyt dorperheyt en quam in /
2010
So dat hi waert algader
 
Van .xij. gheslechten vader /
 
En̄ elc gheslechte hadde an
 
.XII. dusent volcs nochtan.
 
En dede oec ghene rijchede
2015
Dat David quam tier hogher stede;
 
Want het verhieffene onse Here
 
Te sulken voerdele / te sulker ere /
 
Dat hi der bester coninghe was een
 
Daer noyt sonne of mane op scheen.
2020
En̄ dat Karels voerdren scone
 
Quamen toter vrancscher crone /
 
En̄ dat hi selve moghentlike
 
Quam toten keyserrike /
 
Ende al hadde in sine hant
2025
Sassen en̄ Spaengen lant /
 
Dat en brachte toe ander rijchede
 
Dan doeght en̄ vromechede.
 
Godevaert was oec een arm man /
 
Die de stat van Iherusalem wan
2030
En̄ coninc starf daer binnen.
 
Henric oec / wildijt bekinnen /
 
Die van Lutselenborch was grave /
 
Hadde cleyne rente en̄ have;
 
Nochtan onste hem God das
2035
Dat hi roemsch keyser was.
 
God woudene selve eren
 
Om sine doeght en̄ meren.
 
Hier bi moghedi merken wale
 
Dat dat es gheveynsde tale /
2040
Dat edelheyt van Gode comen soude
 
Die wilen ontspaerden doude.
 
Een arm man die wint sijn broet /
 
Om dat hi enen sac draghet op sijn hoet
 
En es hi tonedelre niet een twint /
2045
Op dat sijn herte doghet kint
 
En̄ sine sinne houdt clare
 
Van alre dorperre mare;
 
En̄ eens rijcs vrijs coninx sone /
 
Die quader seden es ghewone
2050
En̄ van naturen onreyne ghemoet /
 
Es een dorper / des sijt vroet.
 
Armheyt en can ontedelen nieman /
 
En̄ rijcheyt en can edelen yeman:
 
Si moet al uter herten comen.
2055
Die anders segghen / si hen versoemen.
 
Ay / Ian / welc sijn die saken
 
Die den man onedel maken?
 
Wouter / ghierecheyt ende vrechede /
 
Felheyt en̄ onghewarechede /
2060
Dorper worde gherne leren /
 
Goede dinghen in arghe keren /
 
Doeght en̄ vromecheyt beniden /
 
Van yemans rampspoede verbliden /
 
Oneersam in wandelinghen /
2065
Siet / Wouter / dese dinghen
 
Ontsetten den man van sire eren /
 
En̄ hoverde noch vele mere;
 
Want Ovidius spreect aldus:
 
Inquinat egregyos
2070
Adjuncta superbia mores;
 
Dat also vele te segghene es /
 
Dat hoverde benemen can
 
Harde edele seden inden man.
 
Dese poenten / daer si becliven /
2075
Moeten edelheyt verdriven /
 
En̄ wiese heeft int herte sijn
 
Dats een recht dorpre fijn.
 
Wiene droech of wiene wan /
 
Ic rade u huedt u daer van.
2080
Ian / van poenten ende van seden
 
Die behoren ter edelheden
 
Hoerdic u gherne ghewaghen.
 
Wouter / een sot soude meer vraghen
 
Dan .xij. vroede berechten souden /
2085
Die hem sijns speels volghen woude.
 
Alle die contrarie van desen
 
Die ic vore hebbe ghelesen /
 
Die den mensche onedel maken /
 
Dat sijn die selve saken
2090
Die den mensche versieren
 
Van edelen manieren /
 
En̄ sonderlinghe ghebiedt edelhede
 
Datmen alle hoesschede
 
Van vrouwen en̄ van ioncfrouwen spreke /
2095
Al hadden si aen hen ghebreke;
 
Want darghe moeten in elke stat
 
Der goeder hebben te bat.
 
So edelen tresoer sijn
 
Die volmaecte vrouwen fijn.
2100
En̄ alles te voren om ene /
 
Die Ihesum broech van Nazarene /
 
So salmen ghemeynlijc vrouwen eren
 
Hare en haren sone teeren;
 
En̄ God selve / na mijn versinnen /
2105
Mintse al die edelheyt minnen;
 
Want edelheyt en heeft in hare
 
Ghene dinc die es onclare /
 
Of daer sonde of blame aen leghet.
 
Te rechte es hi gheeert dies pleghet.
2110
Menech waent / sijt seker des /
 
Dat hi vanden edelen es /
 
Of dat hi vanden heren leven leyden can;
 
Hi esser harde verre van:
 
En es nieman edel dan die pliet
2115
Deser poente die ghi hier siet.
 
Siet / Wouter / na mijn verstaen
 
Es edelheyt aldus ghedaen.

Vorige Volgende