|
| |
S.
| SAbath. ofte Sondach. | Ioodtschen, ouden, ghebodenen, feestelijcken, ledighen, Godtlijcken, Mosischen, gheeerden, ghevierden. |
| Sabele. | Kromme, sware, krijghs, dreyghende, Turcsche. |
| Sabinen. | Maechden, jonghe, wech-ghevoerde, zoete, vreesachtighe.
Alzoo werden ghenaemt de 683 Dochters der Sabinen, van de Romeynen wech ghevoert wt een openbaer spel, 'twelck sy in't beghinsel, van d'opbouwinghe hunner Stadt, ende vrouwen ghebreck hebbende, hadden aenghericht. |
| Sack. | Diepen, meel, meulders, koren, kaf, leiren, wol, dief, hanghenden. |
| Sacrament. | Feestelijcke, Christelijcke, noodich, mystick, verborghen, gheloovende, zalighe, heylige, weerdige, hoochweerdighe, groote, onbegrijpelijck, Godt-vruchtich, devoot, wonderlijck. |
| Sacrifitie. | Onbesmet, Godt-vruchtich, feestelijck, ootmoedighe, bloedich, blijde, ghewieroocte, reyne, zuyvere, devote, blijde, verzoeninghe, Christenen, heylighe, rieckende, zalighe, zienlijck ofte onzienlijck. |
| Saffraen. | Gheel, gulden, dun, roodtachtich, bleeckende, schoon, Coriciaensch, rieckende, smakelijck, moy, ghebloeyt, ghestooten, van Noorden. |
| Saghe. | Ghetande, snijdende, bijtende, ijseren, beslagene, botte, ghescherpte, langhe, handt, treck, verroeste, ghekerfde, lichte, tandeloose, handelijcke, handtzame. |
| Salaet. | Versch, gheolijt, ververschende, teer, malsch, groen, latuwen, confijt, eet-lustich, gheazijnt, krop, ghezouten. |
| Sale. | Ghecierde, gheschicte, groote, breede, wijde, ghetapijte, ghematte, ghemarberde, eerbare, gulde, verheven, |
| |
| |
| | ghewaghenschotte, bruyloft, dans, bereyde, heerlijcke, Konincklijcke, lichte, hooghe, koude. |
| Salmander. | Ronden, gheplacten, fenijnighen.
Is een kleyne beeste met vier voeten, zeer ghelijck d'Egdisse, hebbende het lijf vol placxkens als sterren: dit Dier is zoo kout, dat in het vyer komende, blusschet dat, ghelijck oft het ijs waer, syn fenijn is zeer periculeus. |
| Salomon. | Den wijsen, vreedtzamen Koninck, machtighen, Hebreer, onsterffelijcken, vriendelijcken, van Godt bemint.
VVas Davids ende Barzabeis sone, regneerde over gheheel Israel, na syns Vaders doot, in't 4 Iaer syns Koninckrijcx, boude hy den Tempel Godes in de Stadt Ierusalem: hy hadde 700 wijven, ende 300 concubijnen, daerenboven beminde hy de vreemde vrouwen, door welckers raedt hy een Afgoden-dienaer werdt. |
| Salpeter. | Ghevrosen, stofachtighen, ghezolffert. |
| Samson. | Stercken, grootmoedighen, Hebreer, blinden, rouwen, Nazarener, Godes, Godt-ghewijdden, vyandt der Philisteen, machtighen.
Manuez sone, was den laetsten Richter in Israel, ende rechtede 20 jaren, hy was zoo krachtich ende machtich, dat hy met een Ezels kaecx been 1000 Philistijnen versloech: maer verlieft wesende op Dalida, ontdecte hy haer, waer in syne kracht bestondt, 'twelck oorsake was dat hem de Philistijnen ghevanghen namen, ende hem syn ooghen wt staken. Ten laetsten deden sy hem wt der ghevanghenisse, ende staende tusschen de colomnen van het huys, daer vergadert waren byna 3000 mannen, greep de colomnen ende dede het huys op hun ende de hunne vallen. |
| Santen, | ziet Heylighen. |
| Sant ofte Savele. | Gheel, wit, swert, stofachtich, vochtich, baerachtich, zantachtich, zavelachtich, nat, slijckachtich, dun, stuer, roerende, onvruchtbaer, koudt, ontellijck, reyn, drooch, verwoest, rondt, rollende, ledich, schulp, strant, klaer, steenachtich, hardt, kleyachtich, gulde, fijn, bruyn, swaer, zuyver, graveelich, dor, Zee, vloedt, vlot, drijvende, drif, vreemt, barende, nat, keyachtich, grondt, visch, vuyl, gheilende, naect, roerlijck, overvloeyende, ontelbaer, schuer, |
| |
| |
| | blinckende, stof, waterachtich, koperachtich, rou, grof, reyn, ontdect, loopende. |
| Sap ofte Sop. | Voedende, zoet, wtghedouwet, conforterende, pottagie, spijsen, onrijp, vleesch, zieken-spijse, lau, dick, substantiael, zuer, onsmakelijck. |
| Saphier. | Orientalen, blauwen, blinckenden, gheplacten.
Dat's eenen kostelijcken steen, blau van coleure, ende zomtijts purpurachtich, maer zelden: men acht hem niet bequaem om te graveren, om datter zekere graenkens inne zijn van cristalijnen weerkens. Men houdt de blauwe kostelijck en voor de beste, ende mannekens. |
| Sapphe. | Zoete, Lesbiinne, de tiende Musa, amoureuse, Poëtinne, zinrijcke, weert-gheachte, achtbare.
Twas een Vrouwe zeer geleert in der Poëten konste, vindersse van de Saphische versen: tot haerder eeren hebben de Romeynen een beeldt opgherecht van Porphiersteen, kostelijcken ghewrocht. |
| Sara. | Isaacx moeder, ghetrouwe, ghehoorzame, oude, schoone, Abrahams wijf.
VVas een van de schoonste Vrouwen der weerelt, Abrahams ghetroude, by dewelcke hy (100 jaer oudt wesende) ghewan eenen sone, die sy Isaac noemden. |
| Sardanapalus. | Vrouachtighen, Assyrischen, wellustighen, blooden, spinner, mannen-vrouwe, onkuysschen, ledighen, schandighen.
Hy was den laetsten Koninck van Assyrien, ende den dertichsten na Nino, alzoo ghecorrompeert, dat hy in vrouwen kleederen ghekleed wesende, ghingh daghelijcx by de hoeren die met den spinrock zaten en sponnen, ende gaf elck haer take. Die van Assyrien hier inne vererghert wesende, deden hem d'oorloghe aen onder 'tgheley van Arabasce, die te voren synen Lieutenant was, ten laetsten Sardanapalus overwonnen wesende, vertrock in syn Konincklijcke huys, daer hy een groot vyer dede maken, daer inne hy zich zelfs met syn rijckdommen in wierp. Door desen middel succedeerde Arabasce en transfereerde het Koninckrijck aen de Meden. |
| Sater. | Mallen, naecten, lichten, wellustighen, gheoorden, zotten, ghehoornden, half-beest, gheytenvoet, Goden, |
| |
| |
| | roovers, gheplacte, rouhayrighen, krolhayrighen, overlastighen, vluchtighen, wonderdierigen, blijden, dertelen, lichtveerdighen, lichtvoetighen, berchwoonenden, overdadighen, dullen. |
| Satijn. | Blinckende, sijden, zacht, schoon, fijn, moy, Cypers, aerdich, ghemoeyich, ghegomt. |
| Saturnus. | Hoochweerdighen, gulden, vluchtighen, ouden, oudt, almachtighen, maeyenden, Vader, kalen.
De Poëten versieren dat Saturnus sone des Hemels ende van d'Aerde was: door den raedt van syn Moeder, sneet syns Vaders klooten van 'tmannelijck ghelit, ende wierpse in de Zee, ende het schuym daer van ghemenght met het water, Venus ghegenereert werdt. Desghelijcx zegghen sy, dat hy den oudtsten is van de Goden, ende dat van syn vrouwe Ops Iupiter gheboren wert, die hy daer na wt den Hemel joech. Sy gheven oock wt, dat in synen tijdt de gulden Eeuwe was, zelfs oock dat alle dingh ghemeyn was, ende dat de velden niet afghepaelt en waren. Ick hebbe ghelesen in de Historien, dat Saturnus Celvis sone wt syn Rijck van Creten verjaecht wesende, door Iupiter syn sone: nam syn toevlucht tot Ianus Koninck van Italien, die hem niet alleenlijcken ontfingh, maer nam hem in't ghezelschap syns Koninckrijcx, daer hy namaels regneerde. |
| Sauce. | Zuere, scherpe, dicke, dunne, smakelijcke, delicate, appetijtige, zoete, zuyckere, gheconfijte, leckere, honichachtighe, ghekruyde, bereyde, ghemenghde. |
| Savie. | Ghezeghent-kruydt, rouwe, harde, rieckende, ghetacte, werme, medecinale, witte, stoppende. |
| Sauvegarde. | Bescherm ofte Bevrijdt-teecken, zekere, verzekert, onbrekelijck, ghetrouwe, Konincklijcke, gunstighe, momborische. |
| Scepter. | Konincklijcken, machtighen, ghevreesden, Keyserlijcken, heerschenden, heerlijcken, gulden, hooghen, verhevenen, statighen, victorieusen, eerbaren, dreygenden, benijden, kostelijcken, yvooren, hoovaerdighen, prachtigen. |
| Schabelle. | Platte, effene, bequame, zit, vierkante, draghelijcke. |
| Schade. | Droevighe, achterdeelighe, lasterlijcke, onlu- |
| |
| |
| | stighe, onbequame, schadelijcke, merckelijcke, onweerhalijcke, gheinteresseerde, pijnelijcke, overvallende, toegheeyghende, dobbele, schipbrekighe, smertelijcke, ongheluckighe, toekomende, arme, verderffelijcke. |
| Schaduwe. | Helsche, duystere, donckere, dwalende, lichte, grafs, stomme, vliedende, vreesende, ydele, droevighe, eenighe, ontastelijcke, ledighe, bloedeloose, onhandelijcke, swerte, vreedtsame, verveerlijcke, zandighe, begravene, blinde, maghere, bleeckmakende, elendighe, vlieghende, koude, nachts, verschrickelijcke, bleeckverwighe, verdwijnende, Plutonische, bedrieghersse, grouwelijcke, dwael-afgodt, eysselijcke, afgrijselijcke, Acheronte. |
| Schaeckberdt. | Effen, gheteeckent, dam, schoon, speel, zuf, Heeren. |
| Schaemte. | Schaemachtighe, reyne, roode, roodtachtighe, eerbare, kinderlijcke, zedighe, ghecoleurde, bloode, vrije, onnoosele, droevighe, bleecke, vreesachtige, schandige, maechdelijcke, vreesende, schendighe, schoone, verborghene, kindtsche, vliedende, hatelijcke, blosende. |
| Schaep. | Zoet, platneusich, teeder, weydende, vuyl, vruchtbaer, woldraghende, vreesachtich, armhertich, bleetende, profijtelijck, swack, ghehoornt, ghevilt, gheschoren, vet, magher, zacht, besnot, bekladt, wollich. |
| Schaeps-koye. | Vuyle, nutte, overvloedighe, wijde. |
| Schalck. | Loosen, doortrapten, ouden, ervarenen, smeeckenden, boosen, slimmen, ghewissen, onverveerden. |
| Schalckheyt. | Loosheyt, subtijle, doortrapte, verraderlijcke, bedrieghelijcke, glatte, stoute, vleyende, listighe, archlistighe, boose, schelmsche, doortrapte, oude, betrapende, wtstrijckende, versierde, ghevonden. |
| Schale. | Zilveren, wyn, verblijdende, opene, ghedopte, diepe, gulden, goude, verheughende, ghebuycte, holle, ghedecte, wijde, breede, hooghe, heerlijcke. |
| Schalmeye. | Schetterende, speelmans, luydende, vroege, heessche, brullende, dommelende, rommelende, ruysschen- |
| |
| |
| | de, blijde, melodieuse, weckende, bruylofts, ghehoolde, doorhoolde, lustighe, wellustighe, klinckende, klare, kromme, trompetsche, maet-ghevende, hoornachtighe, ghedraeyde, ghewronghene, oorloochsche, briesschende, gheswollene, holle, doove, ziet Trompet. |
| Schaloegnien ofte Kleyn ajuyn. | Stercke, bijtende, windighe, appetijt-makende, aerdtachtighe, kleyne, scherpe, eet-lustighe. |
| Schandael, | ziet Erghernisse. |
| Schande ofte Oneere. | Dobbele, oneerlijcke, schendighe, schadelijcke, lasterlijcke, hatelijcke, loghenachtighe, merckelijcke, besmettelijcke, onteerde, bordeelsche, openbare, onwtwisselijcke, droevighe, lasterlijcke, nasleypende. |
| Scharlaken. | Purpuren, levende, blau, Cardinaels, roodt, asuren, Turcx, rijck, kostelijck, peers, Parijs, heerlijck, edel, prachtich, heeren-dracht, dierbaer, fijn, eerbaer, schoon, Regeerders, Raedts-lieden. |
| Schansse, | ziet Kasteel. |
| Schans-korf. | Aerden, vasten, verhevenen, grootten, hooghen. |
| Schat. | Ghelt, verschimmelden, overvloedighen, onbekenden, begravenen, verborghenen, ouden, Indischen, grooten, ghevondenen, secreten, vergaderden, ghedelfden, zeltzamen, ghepotteden, ontellijcken, kostelijcken, zilveren, gheslotenen, bedecten, beminden, eergierighen, bewaerden, dierbaren, weerden, gouden, Konincklijcken. |
| Schatter. | Gherechtighen, bequamen, rechtveerdighen, redelijcken. |
| Schatkamerken ofte Cabinet. | Welgheciert, lustich, lieflijck, verborghen, moy, ghesloten, vrouwen, bequaem, behanghen, schoon, kleyn, gheschict, vergult, Iouffrouwen, edel, pronckende, amoureux, kostelijck, verciert, aerdich, opgheschict, toebereyt, lommerachtich, doncker, secreet, vermakelijck. |
| Schave. | Effenmakende, timmermans ofte schrijnwerc- |
| |
| |
| | kers, platte, effene, behendighe, handt, handelijcke, voorloopende, treck, ghekromde, scherpe, lijst. |
| Schavot. | Openbaer, ghemeyn, hooch, breet, overdect, treurspels, merckelijck, welghevolct, bloedich, taneel, toon, Apen, ghetapijt, verheven, hoochstaende, overal-ziende, speel, Rechters, Rethorijcx. |
| Scheede. | Ydele, hanghende, holle, yvooren, bewondene, breede, kostelijcke. |
| Scheet. | Donderenden, blijden, tierenden, furieusen, gheweldighen, schetterenden, stouten, tempeestighen, stijven, harden, stinckenden, windighen, blasenden, luyden, klinckenden, queeckenden, bijsteren, trotsen, bortelenden, rasschen, benauden, piependen, krakenden, kletterenden, heymelijcken, wtghedronghenen. |
| Scheydinghe van een. | Distincte, deelen, onderscheydelijcke, wtgheslotene, particuliere, ghedeelde, vaneengestelde, wtghelesene, verre, wijde. |
| Scheire. | Nijpende, snijdende, dobbele, gheslepene, schapen, verstaelde, droochscheerders, behendighe, bytende, schaerse, knip, lijnwaet, scheir, wercklien, dack, kleermakers, barbiers. |
| Schelle. | Boon, appel, peir, peule, verckens-spijse, groene, quade, onnutte, raep. |
| Schelmerije, | ziet Quaetheyt. |
| Schelpe. | Ghebuychde, holle, Zee, ghehoorde, dicke, peirle, roode, corale, harde, gheschelpte, schelffer, stijve, platte, ghewolcte, rouwe, dierbare, ghepunte, ghekeperde, stekende, ghebuycte, ghekronckelt, klinckende, schuym, ghestreepte, Indische, holle, ghetande, gheknobbelde, gulden, gheboghen, diepe, ghemarberde, gheschedderde, blinckende, ghegootte, gheschilderde, vergaderde, langhworpighe, ghebulte, ghedraeyde, vervulde, afghekapte, oneffene, dichte, peirlemoeder. |
| Schene. | Ronde, ghefatsonneerde, edele, schoone, scherpe, opgheschortte, ghekoussebande, maghere. |
| |
| |
| Schepen. | Eerbaren, deghelijcken, statighen, vermaerden, wijsen, borghers, rijcken, notabelen, eerweerdigen, lanckmoedighen. |
| Scherleye. | Dille, kervele, koude, veldt, doodelijcke, verghiftighe, periculeuse, droeve, quade, stinckende, groene, fenijnighe. |
| Schermer. | Wackeren, overweldigher, kloecken, behendighen, sweertspeelder, stouten, rustighen, stercken, sweertdragher, springhenden, Mars-kindt, abelen, snellen. |
| Schermutsinghe. | Harde, furieuse, rasende, grouwelijcke, periculeuse, haestighe, stercke, doodelijcke, ghevaerlijcke, oorloochsche, gheweldighe, hittighe, lichte, haechgeschuttes, musquettiers. |
| Scheut. | Gheweldighen, krachtighen, stijven, harden, rasschen, haestighen, stercken, booch, veerdighen, wackeren, voetbooch, schutters, heftighen, snellen, levenden. |
| Scheute ofte Spruytinghe. | van de boomen. Levende, ghewortelde, nieuwe, teere, wtghekomen, wtschietende, groeyende. |
| Schickinghe Godes. | Begheerde, almachtighe, onvliedelijcke, hemelsche, blinde, verborghene, onbekende, harde, quade, onzekere, wreede, dreyghende, droevighe, straffe, onveranderlijcke, bedrieghelijcke, twijffelachtighe, haestighe, eysselijcke, oude, ontemmelijcke, gheweldighe, natuerlijcke, overweldighende, toeneyghende, dochter Godes, onverbiddelijcke, schadelijcke, ongherechtighe, elendighe, verdervende, onrechtveerdighe, jammerlijcke, wrecke, onverwachte, verslindende, smertelijcke, beklaghelijcke, onbuygelijcke, doove, onbarmhertighe, grouwelijcke. |
| Schickinghe ofte Stouwinghe. | Curieuse, bequame, reyne, gheschicte, hupsche, moye, behendighe. |
| Schildeken. | Wapen, gulden, blinckende, ghelasuert, Heeren, moyen, edel, gheschildert, verstaelt, scheutvry, hollen, verveerlijcken, scherpen, ghehoornden, weerbaren, beslaghenen. |
| |
| |
| Schilder. | Konstighen, excellenten, wtmuntighen, invenven, Appellischen, loghen, edelen, tronien, naecten, Landtschappen, inventie, Bosschasien, perspectiven, beelden, Historien, volgher, conterfeyter, copijen, principalen, blijden, lichten, doorluchtigen, vermaerden, versierich, gheruchtichden. |
| Schilderije. | Ydele, sprekende, verlichte, schoone, kostelijcke, ghecoleurde, levendighe, doode, blauwe, doorluchtige, nieusnuffighe, swijghende, Poëetsche, stomme, dichtkonstige, konstighe, stomme, roode, aerdighe, animerende, levensschaduwe, aerdighe, verhevene, kloecke, active, beweghende. |
| Schildt ofte Beuckelaer. | Lijfbewarende, swaren, breeden, Barcelonischen, stercken, ghegraveerden, dicken, ronden, vergulden, beschermenden, blinckenden, ovaelschen, ghepuncten. |
| Schildtknecht. | Edelen, wackeren, behendighen, eerbaren, ridderlijcken, rijdenden, peerdt-regeerder, tournoyer, lustighen, bequamen, vlichelenden, dapperen. |
| Schildtpadde. | Slijmighe, smeeckende, gheschelpte, schelpighe, gheschilderde, swertachtighe, ledighe, traghe, ghebuycte, delicate, traechtredende, overwelfde, smeeckende, yvooren, kromme, ghekromde, holle, Phebeaensche.
Plinius zeght datter zijn vierderleye aert van Schildtpadden, eenighe leven op't Aerdtrijck, andere in de Zee, de derde in het slijck ende modder, de vierde leven in't zoete water. Onder alle voghelen ende visschen die eyeren ligghen, sy alleen heeft nieren, 'tmanneken een mannelijck lidt, ende 'twijfken oock het hare, sy verzamelen ghelijck de beesten die levende Dieren genereren. |
| Schimmel, | ziet Garstheyt. |
| Schimpreden. | Spots, kreupele, smadelijcke, schietende, schampere, lasterlijcke, lachende, bittere, quade, nijdighe, bijtende, scherpe, gheoorlofde, toeghelatene, spotsche, schalcke, vrolijcke, twistighe, onvriendelijcke, belachelijcke, nijpende, kijfachtighe, vrije, listighe, bootsighe, ghecsche, qualijckvoeghende, quade, ghevaerlijcke. |
| Schijn. | Valschen, bedecten, gunstighen, ghecierden, klaren, laetdunckenden, blijckelijcken, hooghen, kennelijcken, |
| |
| |
| | openbaren, merckelijcken, ooghschijnelijcken, waerformigen, moedighen, hoovaerdighen, eerlijcken, heerlijcken, stoutmoedighen, moyen, lieflijcken, lustighen, aenghenamen. |
| Schip. | Varende, zeylende, diepgaende, bezeylt, Zeepeerdt, breet, ghetout, opgherust, swack, voortvarende, gherooft, koopvaerders, drijvende, ghepect, oorlooghs, visschers, karveel, ghedreven, licht, ghekalfaet, ghemastet, meers, bezeylt, langh, der baren-spel, versien, stijf. |
| Schipbrekinghe. | Ghevaerlijcke, ongheluckighe, schadelijcke, deerlijcke, onweders, groote, teghenspoedighe, droevighe, elendighe. |
| Schipvaert. | Periculeuse, Zee, langhe, verre, moeyelijcke, vreemde. |
| Schipper. | Vreesachtighen, bevenden, bleecken, roeper, vrecken, blooden, kloecken, wakenden, behendighen, wijsen, ervaren, verbaesden, quellijcken, experten, onzekeren, rouwen, Charonischen, barbarischen, ghetrouwen, stouten, elendighen, landtlooper. |
| Schijve. | Ronde, ghesneden, dunne, kleyne, platte, dicke. |
| Schocken ofte Schockinghe. | Bevende, daverende, aerdighe, hertelijcke, kittelighe, stootende, wackere, rouwe, stijve, edele, heftighe, verroerende, bequame, wagghelende, behendighe, golvende, veerdighe, rassche, blijde. |
| Schoenen. | Ghezoolde, swerte, fluweele, beslijcte, leiren, trijpen, doorsneden, leeghe, gheoorde, ghesnoerde, lackeye, enckele, ghekorcte, klickers, Spaens-leiren, vetleiren, droochleiren, polevijten. |
| Schoenlapper. | Ouden, vuylen, armen, lappenden, naeyenden, hantwercker, onghemanierden, onaerdighen, draettrecker, leirbijter, leirtrecker, bekrosenen, dobbele, ghepickeerde. |
| Schoen-zolen. | Breede, lappen, ghenaeyde, ontnaeyde, platte, verlapte, ghekorcte, vetleire. |
| Schole, Vniversiteyt, Academie. | Groote, gheleerde, Philosoophsche, studieuse, vermaerde, goede, ghevolcte, leerende, eerbare, heerlijcke, goede, vrijkonstighe, gheleerder, |
| |
| |
| | letterkonsten, openbare, Theologische, Parijssche, Leydtsche, Lovensche,etc. Accademische, kinder, Colegiaelsche. |
| Scholier. | Studieusen, jonghen, leerbaren, gheleerden, zedighen, zonderlinghen, diepsinnighen, gheduldighen, gheduerighen, arbeydenden, wackeren, neerstighen, zorchvuldighen, toeluysterenden, ziet Student. |
| Scholle. | Platvisch, zachte, zoete, dicke, slijmighe, glatte, klevighe, zeeverighe, slijckerighe, vochtighe.
Dit's eenen wtnemenden Visch, is boven swert, ende onder wit, is vast van vleesch, ende wat lijmachtich, derhalven niet haest verdorven. |
| Schommelkock. | Vetten, kocx, vuylen, besmeurden, swerten, bekrosenen, onreynen, snooden, spitwender, verachten. |
| Schoolmeester. | Spieghel der jonckheyt, leeraer, onderwijser, bestraffer, neerstighen, kloecken, patientighen, lanckmoedighen, kinder-vreese. |
| Schoonheyt. | Spijtighe, jonghe, levende, zonderlinghe, dochters, oogenspieghel, wreede, onhandelijcke, Goddelijcke, wtghelesene, vermetele, wtnemende, ydele, hemelsche, grootsche, hoovaerdighe, daghelijcsche, loutere, natuerlijcke, lustighe, menschelijcke, klare, doodende, Enghelsche, blinckende, hooftstuck der natueren, wijvelijcke, doorluchtighe, stoute, wonderlijcke, verleydende, grijpende, begheerde, edele, moye, zuyvere, effene, onweerdighe, troetelachtighe, excellente, rijcke, heerlijcke, Nymphische, maechden, Helenische, Lucretiaensche, blinckende. |
| Schoorsteen ofte Schouwe. | Swerten, roockenden, enghen, warmen, brandenden, vlammenden, hoven, beroocten. |
| Schoot. | Vrouwen, zoeten, lieflijcken, diepen, moeders. |
| Schorftheyt. | Zeerighe, vuyle, rappighe, ruyighe, oude, quade, inetende, krauwagie, knaghende, jeuckende, korstige, quellijcke, vyerige, loopende, dichte, beschamelijcke, kinder, zierachighe, jeucken. |
| Schorsse. | Groene, moschachtighe, blinckende, levende, |
| |
| |
| | rouwe, schelfferachtighe, teedere, weerachtighe, harde, opghepuyste, ghestreepte, hayrighe, dunne, teere, bittere, deckende, ghekerfde, vleeschachtighe, opene, gheklovene, gheschelde, boom, effene, kromme. |
| Schotel. | Ronde, breede, groote, platte, gheoorde, diepe, tennen, witte, gheteeckende, keucken, spijsdraghende, klare, gheschuerde, patteel. |
| Schotlandt. | Koudt, berchachtich, eylandisch, vischachtich, wildt, wolghevende, onvruchtbare, zandtachtighe, metalich. |
| Schotsman. | Edelen, kloecken, fellen, rossen, veerdighen, hoochmoedighen, Noorweeghschen, oorlooghschen, strijdtbaren, nijdighen, straffen, wreeden, grousamen, onhandelijcken, schoonen, wackeren, wantrouwighen, sloofachtighen. |
| Schouderen. | Breede, stercke, ghemarberde, platte, witte, ghemusculeerde, hooghe, machtighe, harde, roode, effene, grote, stijve, Atlandische. |
| Schou-plaetse. | Hoovaerdighe, wonderlijcke, breede, kostelijcke, wonderlijcke, wijde.
Caesar wesende opperste Heere in Roomen, deder eene bouwen, welcke was van 375 treden lanck, ende 125 treden breedt, elcken trede gherekent op vijf voeten, omgrijpende vier arpenten betimmert, zonder het ledighe in't midden, daer plaetse ghenoech was om 26000 persoonen te zitten. |
| Schrage. | Hooghe, beberderde, huys, leeghe, afgaende. |
| Schreeu. | Luyen, kletterenden, scherpen, eysselijcken, krijsschenden, kinder, schandelijcken, tweeklinckenden, schipper, weergalmenden, krijtenden, wonderlijcken, huylenden, brullenden, oproerigen, weerklinckenden, grooten, bevenden, overlastighen, vernieuwenden, haestighen, dreyghenden, hisschenden, troublen, klaghelijcken, klaghenden, hernemenden, vermaerden, huylenden, tempeestighen, openbaren, verveerlijcken, druckighen, blijden, lamenterenden, ghebrokenen, wterborst, zuchtenden, furieusen, galmenden. |
| Schrift, | ziet Gheschrift. |
| Schrijfkoker. | Gheschilderden, langhen, ghequispelden, |
| |
| |
| | klercx, draghelijcken, pennen, hanghende inct. |
| Schrijnwercker ofte Kistmaker, | ziet Timmerman. |
| Schrijver. | Vedder, kloeckzinnighen, scherpzinnighen, rasschen, neerstighen, copieerder, toeluysterenden, wackeren, abelen, lanckmoedighen, arbeydigen, onderwijser, veerdigen, zorchvuldighen, ghetrouwen, pennenlecker, ghestileerden, gheoeffenden, ervarenen, kloecken, behendighen. |
| Schudde. | Bedelaer, bevenden, rabaut, luysighen, verlapten, rabauachtighen, versnoterden, schorften, bedelachtighen, vuylen, besmetten, besmeurden, besmuysterden, onbeleefden, bevoddeden, armen, quellijcken, moeyelijcken, ontnaeyden, verhackelden, trugghelaer, biddenden, ruyighen, krauwighen, omgaenden, verscheurden, naecten, rappighen, zackdraghenden, elendighen, betraenden, druypneusighen, knippertandighen, weenenden, blooten, ontreghenen, onghegorden, kleedeloosen, Luteraenschen, qualijck-bekleeden, gulzighen, borstblooten, slockerighen, verhongherden. |
| Schuere. | Breede, platte, ghevloerde, wijde, koren, tarwen, effen, hoeven, landthuys, volle, dorper. |
| Schult ofte Misdaet. | Verborghene, schandelijcke, wrekende, offencive, barmhertighe, onbehoorlijcke, strafbare, zondighe, schaemroode, verdoemelijcke, oneerlijcke, strafweerdighe. |
| Schuym. | Witten, zee, sweetende, rivier, vloeyende, barighe, opgheworpenen, zeeverachtighen, opgheblasen, opgheswollen, verhevenen, witten, kalen, rasenden, bobbelenden, warmen, dicken, knerssenden, lichten. |
| Schuyte. | Veer, vlot, roey, zeyl, lichte, drijvende, varende, helsche, schippers, melck, wey, visschers, opgheruste, vlieghende, speel, ghebuycte, vlietende, oude, stijve, licht. |
| Schuppe ofte Spa. | Kromme, langhe, harde, ghesteelde, ghetande. |
| Schutter. | Pijldragher, behendich, half-ghebuychden, oorlooghs, neerstighen, oogenden, mickenden, pijlschietenden, peezachtighen, kokerdraghenden, veerdighen. |
| |
| |
| Scipion. | Affricaen, ridderlijcken, edelen, verwinner, stoutmoedighen, stantvastighen, wijsen, krijghs-heldt, Ausoniaen, kloecken, trotsen, Roomschen, Afrijcken-temmer.
Te Roomen het alderedelste huys ofte famillie van de Scipioenen, heeft syn beghinsel van P. Scipio Patriciaens man, die den eersten Roomschen Capiteyn was, daer Annibal teghen streedt, in Italien: was oock Vader van Cornelius, die den eersten ghebynaemt was Africanus, om dat die Natie van hem eerst overwonnen ende ghetemmet werdt. Den zelven, na dat hy vele exployten ende kloecke feyten van wapenen ghedaen hadde, bleef ten lesten in eenen slach daer hy was strijdende teghen de vyanden des Keyserrijcx van Roomen. |
| Scythen. | Een Natie, Barbarische, machtighe, krijghshelden, bloedtgierighe, wreede, ontemmelijcke, beijsde, botte, straffe, landtloopende, wilde, koude, veldtwoonders, arbeydighe, vreemde, stuere. |
| Scylla. | Monsterdierighe, mismaecte, quellijcke, ontijdighe, roovende, Siciliaensche, inslocstere, Phorcidsche, zorghelijcke, blaffende, schipbrekighe.
Als Circe vergramt wesende, door d'innerlijcke liefde zach tusschen Scylla ende Picus, die sy wtermaten lief hadde) betooverde de Fonteyne daer Scylla ghewoon was haer in de wasschen: Twelck sy niet wetende, in de Fonteyne tradt, ende haer meynde te wasschen, mercte dat hare schamelheyt verandert was in eenen hondts muyl. VVelcke mismaectheyt haer zoo mishaechde, dat sy op de zelve stonde in de naeste Zee sprongh: daer wt de Poëten versieren, datse verandert is in een steenrootze, die recht teghen over Charybde staet, welck is een periculeuse plaetse voor die daer aenboort legghen willen. |
| Scythen-landt. | Koudt, ledich, ijsich, onlustich, sneeuwich, bewoonlijck, onbewoonlijck, ghevrosen, machtich, onwinnelijcke. |
| Scorpioen. | Krom, stekende, omghekromt, fenijnich, doodelijck, verveerlijck, quaet, arch, knoopich, vyerich, schadelijck, periculeus, ghekroocte, dreyghende, grouwelijck.
Den steeck van dit Dier is zoo fenijnich, als het bijten van het serpent, daer zijnder velerleye, naer die zeven knoopen in de steert hebben, zijn merckelijcken d'archste ende de fenijnichste. |
| |
| |
| Secretarius. | Ghetrouwen, bezighen, stommen, zorchdraghenden, voorzichtighen, voortvarenden, veerdighen, konincklijcken, neerstighen, eerbaren, eerlijcken, eerweerdighen, ghedienstighen, gheduldighen, swijghenden, welzegghenden, subjecten, schrijvenden, beminden, wackeren, discreten, beleefden, toeluysterenden, ghehoorzamen, diepzinnighen, ghegageerden, borzendragher. |
| Secte. | Partijdighe, stantvastighe, oproerighe, opinische, scheurmakighe, verscheyden, Philosoophsche, periculeuse, vaste, afghevallene, oneenighe. |
| Seine. | Een Reviere in Vranckrijck, Parijssche, klare, profijtelijcke, vermaerde, Bourgoensche, Fransche, voedtstere van Parijs, tweehoornighe, vischrijcke, kromme, slanghwijse. |
| Seloupe ofte Iacht-schip. | Ghevlogelde, scheeps, lichte, ghevederde, stijve, rassche, snelle. |
| Semiramis. | Babylonische, vermaerde, manne-wijf, onkuyssche, pijlkokerdraghende, moedighe, overdadighe, stoute, schoone, hoerachtighe.
Sy was de huysvrouwe vanden Koninck Ninus te Assyrien, doen sy zach dat na de doot haers mans, haren jonghen sone onbequaem was dat groot Koninckrijck te regieren, ende oock dat die van Assyrien niet ghedooghen en zouden datse overste Gouvernante wesen zoude: sy kleedde haer als eenen jonghen, ende haer alzoo vermakende, verkreech sy de Majestature als Koninck. Dese Koninghinne was grootmoedich, datse haer bestedede om in eere haren man te boven te gaen, in voeghen, na dat sy door hare kloeckheyt het Koninckrijck vermeerdert hadde, dede ommueren de groote Stadt Babylon, ende zoo magnifijckelijck repareren dat het te verwonderen was. Liet oock in't midden der Stadt eenen Tempel bouwen, Iupiter toegheeyghent, op den welcken (om syn grootte wille) de Chaldeen de sterren waer namen, ende observeerden. Men zeght datse zeer onkuys was, ja zelfs haren sone verzocht om een byslapen, ende zoo verzot op een peerdt, datse haer daer van liet decken. |
| Seneca. | Welsprekenden, tongh-konstighen, gheleerden, soberen, goddelijcken, diepzinnighen, welzegghenden, me- |
| |
| |
| | morie-zinne, statighen, Philosooph, sententie-dichter, subtijlen.
VVas een Spagniaert gheboren van Corduba, een Stoïsch Philosooph, ende Neros Preceptor. S. Hieronimus heeft hem in't ghetal der Heylighen ghezet, om dat hy een zeer somber en abstinerende man was, ende dat den H. Apostel, Paulus ende hy dickwils aen malkanderen schreven. Onder alle de gaven die hem Godt verleent hadde, was hy wonderlijcken sterck van memorie, verhalende 2000 namen achtervolghens, alzoo men hem die in oorden ghezeght hadde, ja stracx daer na, dat meer is, hy herhaelde 200 versen die 200 Scholieren hem ghezeght hadden, beghinnende van den lesten tot aen den eersten. Nu hy oudt wesende, dede den tyran Neron hem dooden, gaf hem te kiesen wat doot hy sterven wilde, alzoo dat hy zich in eenen lauwen water-badt liet zetten, ende alle syne aderen gheopent wesende, gaf den gheest. Desen grooten Philosooph hadde eenen Neven met dien zelven naem ende toe-naem ghenaemt, den welcken zeer vermaert gheworden is, om dat hy in syn leven den eenighen tragijckschen Poëet was onder de Latijnen, derhalven zullen wy hem d'Epitheten Cathurni toe eyghenen. |
| Sententie ofte Vonnisse. | Statighe, Rechters, profijtelijcke, ghewesene, eyndelijcke, wtgheleghde, verklaerde, wtghesproten, ghedenckweerdige, tusschen-sprekende, duystere, eerbare, eerlijcke, korte, bedecte, gheraedtsel, ghemeynde, onredelijcke, spitsvindighe, diepzinnighe, morale, wijse, gulde, ghemeyne, spreeckwoordighe, goddelijcke, subtijle, Philosoophsche, ghevonniste. |
| Sebtember. | Vruchtbare, Herftsche, pestighe, ziectenghevenden, ziet Herfst. |
| Serpent. | Doodelijck, fenijnich, swert, kruypende, koudt, slingherende, grouwelijck, schuyffelende, periculeux, afgrijselijck, sleypende, vuyl, bijtende, langh, schadelijck, eysselijck, gheswollen, aerdtsch, arch, quaet, wreedt, tam, boos, ghekamt, ongheluckich, blauachtich, fenijnich, vyerich, yverich, dreyghende, gheschelffert, verghiftighe.
Hier mede verstaet men, alle voeteloose kruypende beesten, ofte die de voeten zoo kleyn hebben datse meer schijnen te kruypen dan te gaen. Men vindt velerleye Serpenten, maer zijn alle fe- |
| |
| |
| | nijnich, ende gemeynlijcken d'aerde verwe ghelijck, het hol daerse in woonen malkanderen betredende, omwringhen sy malkanderen zoo dicht, datmen eyghentlijcken zegghen zoude dat het maer een Serpent met twee hoofden ware. Men zeght, wanneer het een mensche ghebeten heeft, dat het van rouwe sterft, ende en kruypt niet wederomme in der aerden, als onwaerdich daer inne ontfanghen te worden. |
| Servette ofte Voorlaken. | Dunne, fijne, schoone, ghewrochte, reyne, eerlijcke, schouder. |
| Sybillen. | Waerzeghsters, voorzeghsters, Phebeaensche, zuyvere, Propheterssen, oude, Delphiaensche, maeghden, voorbedietstere, vervaerlijcke, gheïnspireerde, ingheblasene, wijszeghsters.
De Sibyllen voorzeyden toekomende dinghen: Varonius telter tiene, te weten, de Persiaensche, Lybiaensche, Delphiaensche, Cumeesche, Erythreesche, Samiaensche, Cumaensche, eyghentlijcken ghenaemt d'Amaltheesche: ende door Virgilius Deiphobe, Hellespontiaensche, Phrygiaensche, ende Tyburtinsche, anders ghenaemt Albuneesche. |
| Sicilien. | Trinacrische, vruchtbare, eylandtsche, den Romeny-zolder, graen-rijck, tarwen-veldt, fabelachtighe.
Men acht dat Sicilien alzoo ghenaemt is gheweest, na een Capiteyn, die Sicillus hiet, die eerst in Latium woonde, ende maecte hem dit Landt onderdaen met gheweldt van wapenen. Voor die tijdt noemdemen't Trinacria, ter oorzake van de dry wtkijckende berghen, daer dit Eylandt mede in dry dalen ghedeelt wordt, den eenen ghenaemt Pelora is vol bosschagie, den anderen strect zich na 't Zuyden, den berch Pachyna, is vol tarwen, ende hout ghewas, daer inne wordt oock Vee ghevoedt: den derden Mazara, en kan nauwelijcx vruchtbare boomen verdraghen, maer is vol tarwen ghewas ende roodt Vee, inne houdende den berch Lilybeus. |
| Sicilianen. | Zinrijcke, loose, bloetgierighe, onbarmhertighe, onbeleefde, bedriechachtighe, schalcke, listighe.
De Sicilianen worden zoo ghenaemt, welcke hier voortijdts in grootachtinghe waren, ende ghehouden voor een listich ende wreedt volck. |
| Sickel ofte Seysene. | Haeckachtighe, ghetande, zagende, gras, Saturnische, kromme, snijdende, bytende, verroe- |
| |
| |
| | ste, gheboochde, ghekerfde, gheschaerde, ooghst, afsnijdende, scherpe, verstaelde, snijdende, somers, omghekromde, bequame. |
| Sidon. | Edele, machtige, rijcke, Tyriaensche, oude, vischrijcke, weerde, Phenitiaensche.
Dese Stadt is ghelegen aen de Custen van de Phaenicische Zee, was alzoo ghenaemt na Sida, Belus dochter, ofte wel (zoo Iosephus zeght) van Sichem, Canaans sone. Zommige zegghen datse ghebouwet is door de Phaenicianen, die om den overvloedighen visch die in dat quartier ghevanghen wordt, noemdese in hun sprake Sidon. |
| Syde. | Kostelijcke, schoone, zachte, bepeirelde, delicate, zoete, Tyriaensche, bequame, ghecouleurde, fijne, rouwe, flos, ghekrolde, ghedraeyde, dunne, cramosijne, swerte, wonderwerckighe, peersche, blinckende, stick, onghetweirende, pool. |
| Silenus. | Ouden, drincker, Arcadischen, stronckelenden, rooden, dronckaert, schuymighen, bacchist, qualijck, ghezadelden.
De fabulen van de Poëten leeren ons, dat Silenus is Voesterheer ende Leermeester van Bacchus gheweest, ende dat hy altijt op eenen Ezel zat. |
| Simme. | Mismaecte, blootgat, loose, springhende, erghe, smeeckende, troetelende, leelijcke, wackere, lochte, rouhayrighe, schalcke, tuymelende, babbelende, vuyle, wonderlijcke, na-apende.
Tgheheel gheslachte van de Simmen, trect na de ghelijckenisse van den mensche, van aenzicht, neuse, ooren ende ooghschelen, want gheen viervoetich Dier en heeft d'onder-ooghschelen, dan alleen de Simme: wel is waer dat het manneken niet en heeft het mannelijck lidt ghelijck een man, noch het wijfken ghelijck een vrouwe: inwendich is hun inghewant in all syn deelen ghelijck in den mensche. De zorghelijckste onder de Simmen zijn d'Apen ende Bavianen, maer de Simmekens ende Meyrkatten zijn de vriendelijckste. De Simme heeft hare jonghen zoo lief, dat syse doot. |
| Sisyphus. | Ongheluckighen, Aeolydschen, roover, boosen, loosen, schalcken, subtijlen, elendighen.
Hy was Aeolus sone, den schalcksten mensche dier oyt geweest is. De Poëten zegghen, dat om syne schalckheyt ende bedroch zit |
| |
| |
| | hy in de Helle, ende gheoordeelt dat hy moet eenen grooten steen op tsop van eenen hooghen berch draghen: maer zoo haest als hy by het opperste vanden berch gheraect, valt den steen van boven neder, alzoo dat synen arbeydt zonder eynde is. |
| Slach. | Gheweldighen, overlastighen, doodelijcken, ghevaerlijcken, weer, onverzienen, harden, stijven, vreeselijcken, furieusen, onvliedelijcken, haestighen, moorderen, heftighen. |
| Slachter ofte Vleeshouwer. | Bloedighen, bebloeyden, onghenadighen, rouwen, wreeden, straffen, overlovere, hoochsprekenden, ghekraemden, schimpighen. |
| Slachoorden. | Furieuse, ghewapende, krijghsche, vyerighe, trotse, schoone, ghehoornde, oorlooghsche, moedighe, welghestelde, wel-ghemoede, ontemmelijcke, machtighe, gheschicte, strijdtbare, onoverwinnelijcke, ghestaefde, vierkantighe. |
| Slaep ofte Vaeck. | Verghetende, swaren, tusschen slapen en waken, zoeten, luyen, slibberighen, verstijfden, diepen, dooven, Goden-bode, weckelijcken, gheboeyden, traghen, droomen, vaeckerighen, beeldt des doots, ghevanghenen, bevanghenen, bevanghenden, bleecken, zorchroovenden, geeuwenden, harden, diepen, vrijen-vader, aenlockenden, Propheet, menschen-voeder, ghezonden, zorch-ontbindenden, stercken, treckenden, ronckenden, vreedzamen, blijden, nacht, overvallenden, stillen, ghebrokenen, zorghen-betooveraer, ydelen, lustighen, verharden, des nachts-kindt, bedrieghelijcken, lichtveerdighen, ledighen, loghenachtigen, rasenden, donckeren, quelachtighen, flauwen, vochtighen, lieflijcken. |
| Slaep-ziecte. | Verghetelijcke, slaperighe, slapende, koude, vochtighe, bevanghene, sluymachtighe, wtzinnighe, sware, ledighe, verstijfde, verkleunde. |
| Slanghe. | Bijtende, slapende, qualijckziende, schadelijcke, periculeuse, vuyle, vreeselijcke, swerte, serpentische, grouwelijcke, fenijnighe, wijn-innemende, listighe, loose, schuyffelende, boose, koude, langhe, gheswollene, glatte, sleypstere, hage, blauwe, onreyne, doodelijcke, kruypende, steertsleypende. |
| |
| |
| Slave. | Elendighe, verkochte, ghekochte, arme, ghevanghene, gheketende, dienstbare, quelende, bleecke, ongheluckighe, catijvighe, droeve, gheduldighe, maghere, mismaecte, dootverwighe, zuchtende, klaghende, ghekerckerde, geboeyde, half-doode, visschen-aes, verweloosen, gheijserden. |
| Slecke. | Ghehoornde, huysdraghende, schuymende, kruypende, klimmende, gheschelpte, gherolde, zeeverende, sleypende, wijngaert, aerde, luye, traghe, draeyende, langzame, schiltpadde.
Hoewel datter velerleyen aerdt van Slecken zijn, zijn nochtans alle van ghelijcker natueren het onderscheyt datter tusschen wesen mach, is na de plaetse daer sy groeyen: want die in sonachtighe ende op goede kruyden voortkomen zijn veel beter dan die die in lommerachtighe ofte maraschachtighe plaetsen groeyen. |
| Slechticheyt. | Eenvoudicheyt, onschalcke, malle, vreedzame, eenvoudighe, naecte, waerschijnelijcke, wijse, voorsienighe, boersche, plompe, vriendelijcke, reyne, goedertierende, kinderlijcke, zoete, botte, dorper. |
| Slijck. | Dreckich, modderich, kleyachtich, vuyl, swert, stinckende, onreyn, aerdachtich, droomich, dick, vochtich, kafachtich, klad, natten, zachten, morasschen, verrot, ghistachtich, klevende, strooachtich, hatelijck, vetten. |
| Slijckhosen. | Rouwe, bekladde, beslijcte, veldt, wijde, aenghedane, boeren, aerdachtighe, koussen-beschermers. |
| Slingher. | Worpers, ghedraeyde, schuyffelende, stijve, doodende, ronckende, worpende, perickeleuse, gheweldighe, langhe, gheswinghe. |
| Slot. | Vast, rou, vertennet, verborghen, deur, mael, yseren, grendel, stijf, krakende, verroest. |
| Slootmaker. | Swerten, arbeydighen, vuylen, beroocten, kreupelen, traghen, subtijlen, behendighen, le-lammen, smedenden, wroeghenden. |
| Sluyse. | Ruysschende, vochtighe, loopende, behendighe, water. |
| Smaeck. | Smakelijcken, scherpen, verscheyden, reuckachtighen, quaden, leelijcken, lieflijcken, lustighen, bitteren, |
| |
| |
| | honich, zueren, amperen, serpen, leckeren, vuylen, stinckenden, zoeten, zouten, goeden, verscheyden, wijnachtigen, rieckenden, vochtighen, vreemden. |
| Smeeckinghe. | Pluymstrijckerije, vleyer, aenlockende, zoete, bedrieghelijcke, valsche, zinnelijcke, ydele, schalcke, loose, troetelachtighe, vriendelijcke, wijvelijcke, wijfsche, beheunichde, lieflijcke, vleyachtige, zoetwoordighe, zotte, overdadighe, gheveynsde, loghenachtighe, hypocrytische, quellijcke, verradische, dienstbare, klaghighe, klappighe, huysverdervighe, zoetsprekende. |
| Smisse. | Roockende, kloppende, arbeyders, warme, heete, ontstekene, gheblaesbalcte, swerte, Vulcanische, smeden, klinckende, ijserbernende, gheruchtmakende. |
| Sneppe. | Blinde, botte, leckere, langhghebecte. |
| Smit. | Kreupelen, swerten, bekrosenen, Vulcanus, smedende, ijser-smedende, leelijcken, arbeydighen, beroocten, mismaecten, onaerdighen, stercken, sonachtighen, ontleden, groven, onghemanierden, beroocten, rouwen, vuylen, behendighen, leelijcken, deuchdelijcken, hantwercker. |
| Snaren. | Zenuachtighen, pezen, teere, klinghende, Thebaensche, stijve, gulde, oneffene, ghenepene, zoete, luydende, springhende, zingherssen, welluydende, musicale, hoochtoonighe, melodieuse. |
| Snee ofte Sneeu. | Wit, winter, kouden, smeltenden, berchachtighen, waterachtighen, ijsachtighen, kalen, Alpischen, rollenden, noorder, dichten, verblindenden. |
| Snelheyt. | Krachtighe, stercke, machtighe, gheworpene, gheschotene, levendighe, zenukrachten, gheweldighe, heftighe, stijve, moedighe, tempeestighe, waterbarighe, buyighe, pijlen, stroomighe, schadelijcke, schipbrekighe, veerdighe. |
| Snoeck. | Langhen, vasten, delicaten, dicken, harden, rivier-wolf, hongherighen. |
| Snof. | Neusdruypenden, catarrighen, kouden, druypenden, quellijcken, vochtighen, loopenden. |
| Snoodicheyt. | Verachtelijcke, onachtbare, leelijcke, vuy- |
| |
| |
| | le, nedere, onnutte, verworpene, ghemeene, onvruchtbare, versmaedde, nederighe. |
| Snot. | Langhen, vuylen, snotachtich, druypende, kinder, ghedroocht. |
| Soberheyt. | Onthoudinghe, abstinentie, arme, ghezonde, zedighe, matelijcke, wrecke, gierighe, huyselijcke, sparighe. |
| Sodomitisch. | Schandich, grouwelijck, hatelijck, beestelijck, vuyl, afgrijselijck, Gomorische, bugghers, onzalige, vervloecte, verschrickelijcke, zondich. |
| Soldaet. | Krijghs, gierighen, wreeden, kloecken, moedighen, dertelen, hoender-eter, hoender-dief, schrambeckigen, sweerder, furieusen, voetknecht, dootslagher, opgheschreven, Mars kindt, roover, avontuerder, wagher, waechhals, stouten, koppighen, loosen, trotsen, ghewapenden, overdadighen, overlaster, ongheschicten, overweldigher, Mars aerdt, couragieusen, bequamen, oorlooghs, edelen, vechtenden, bestovenen, krijgher, wackeren, ongenadighen, ongheduldighen, oorlooghvoeder, heldt, schildtdragher, wapendragher, vermoeyden, plonderaer, voetganger, dienstbaren, levenwagher, zeltzamen, wonderbaren, schelmschen, ontemmelijcken, vechtachtighen, dulkoppigen, hersseloosen, stercken, doorluchtigen, mannelijcken, slockerighen, bloetgierighen, hoovaerdighen, bebloeden, trommelvolger, buythaelder, rouwen, machtigen, dapperen, twistighen, betooverden, krackeelachtighen, vrybuyter, pijckdragher, muskettier, ghestormhoeden, yverigen, hittighen, landtlooper, vollijvighen, dreyghenden, harckebusier, roerdraghenden, rondassier, adelborct, hockelighen. |
| Solpher. | Brandende, Sicilischs, heet, blixem-vriendt, Betuniaens, levende, blauwen, roockenden, stinckenden, mijnen, drooghen, Atneaenschen, vetten, subtijlen, swertmakenden.
Men vindt Solffer van velerleye verwen, zommighe is groen, gheel, bleeck ende aschverwich. Belanghende den natuerlijcken levende Solffer, die is aschverwich van buyten, ende van binnen gheel, alsmen't breect ist blinckende ghelijck de vlieghen die by nachte als vyer schijnen. |
| |
| |
| Soliciteur ofte Soliciteerder. | Wackeren, werckelijcken, bezighen, ervarenen, veerdighen, zorchvuldighen, verbeydenden, ghegageerden, voorderenden, bejagher, beneerstighenden, quellenden, proces-beminder, subtijlen, neerstigen, zackdragher, vervolgher, vroech-op. |
| Solon. | Salaminiaen, Wetghever, Atheniaen, gherechtighen, wijsen, rechtveerdighen, Salamijn, Cecupiaen, benijdden, vermaerden.
VVas van Salamina gheboren, ende een van de zeven VVijse van Griecken, hy gaf die van Athenen veel VVetten, welcke hun wel gevielen, ende hy reformeerde die van Draconigera, om datse wat te straf waren: want (zoo Demadus zeyde) sy schenen veel eer met bloet dan met inct gheschreven te wesen. Hy sterf in Cypren 80 jaer oudt wesende. |
| Sommarie ofte Somme. | In't korte, korte, afgetrockene, wtgetrockene, capitale, hooft, principale, kleyne, verkortede. |
| Sophist. | Loghenaer, hoovaerdigen, roependen, roemachtighen, koppighen, bedrieghelijcken, voor-wijsen. |
| Sophisterije. | Subtijle, valsche, loghenachtighe, twijffelighe, bedrieghelijcke, Dialectische, spitsvindighe, blinde, scherpzinnighe. |
| Sonnet, | ziet Klinck-vers oft Versen. Italiaens, maetklinckende, trots, scherpsinnich, Frans, Nederduyts, bearbeydt, Ronsaerden, amoureus, maethoudende, aerdich, subtijl.
D'Italianen zijn d'eerste Inventeerders van de Sonnetten, de Fransoysen hebbense zoo wel naghevolcht, dat het schijnt datser Inventeuren van zijn. De Nederlanders zijnder alreede kloeck inne, hoewel men die in de Nederduytsche sprake 10 jaren herwaerts noyt te voren ghesien en hadde. |
| Sorbonisten. | Gheleerde, Doctoren, Theologanten, vermaerde, Theologen, Kercken-pilaren, Liefhebbers, Ketters-vyanden, oude, der Ghemeynten licht, Predikaers, Bedienaers des Goddelijcken Woordts, Kercken-dienaers, Studieusen.
VVorden alzoo ghenaemt, wt oorzake van de voornaemste Schole te Parijs, ghenaemt Sorbone: Is eertijts ghefondeert door |
| |
| |
| | M. Robert Sorbonne, een man van dier Professie, was een van die, die de Koninck Lowijs 'tmeeste ghehoor gaf. |
| Spagnien. | Vruchtbare, metalich, rijck, welghevolct, ghezont, oorlooghs, groeyende, overvloedich, volckrijck. |
| Spagniaerden. | Prachtighe, moye, trotse, heerschende, eerzuchtighe, Catholijcke, wackere, kloecke, helden, sobere, krijghs-lieden, hoovaerdighe, veerdighe, dappere, ghekapte, neerstighe, gierighe, ceremonieuse, quellijcke, gheduldighe, zoetsprekende, rijcke, swijghende, stoutmoedighe, onbarmhertighe, zuchtende, onverdraghelijcke, tyrannige, vrouachtighe. |
| Sparicheyt. | Wrecke, lijdende, huysselijcke, sobere, gierighe, profijtelijcke. |
| Sparwer. | Wilden, mallen, pry-beminnenden, quellijcken, verachtelijcken. |
| Spatie. | Wijde, ghemackelijcke, tusschen, groote, vrije. |
| Specerije. | Kostelijcke, Indische, ghezochte, welbegheerde, wtghezochte, orientaelsche, van verre ghekomen, rieckende, zonderlinghe, noodighe, Sophistische, dierbare. |
| Speck. | Vet, magher, swaer, roodt, garst, ghezouten, vinnich, gheel, ongans, ghesneden, lardeer, huysmans, baken, buken, bereyt. |
| Speecksel. | Vuyl, zeeverachtich, vochtich, ghespoghen, schuymachtich, fluymachtich, mosselachtich, onaerdich, zeever, oneerbaer, ghezouten, zoutachtich, fluymich, besnot. |
| Speelwaghen. | Openbaren, breeden, Roomschen, volckrijcken, ghetapijtten, openen, ontdecten, marberen, wijden, grooten, roependen, eergierighen, excellenten, hooghen, aerdighen, blijden. |
| Speelman. | Vermakelijcken, Comedien, Orpheïschen, zinghenden, bootsenstelder, fluytenden, bruylofts, spelenden, ghelach, instruments handelaer, musicalen, lieflijcken, vrolijcken, zoetspelenden. |
| Spelle. | Dunne, ghesleten, ghepuncte, ghele, vrouwen, moye, stijve, capproen, stekende, ghehoofde, Jouffrouwen, |
| |
| |
| | speet, fijne, hooft, mou. |
| Spel. | Ghenuechlijck, zorch-benemende, vermakelijck, blijde, verlustighende, mal, aerdich, wellustich, openbaer, onverdrietelijck, bootsich, spottelijck, zorchbrekende, smeeckende, ghemeen, tooverich, verheughelijck, lachende, apen, kamer, heerlijck, vry, onkuys, drollich, droefheytweerende, belachelijck, kluchtich, guychel, bespottelijck, Vastenavondt. |
| Speloncke. | Duystere, wilde, bemoschte, vervaerlijcke, holle, leghe, donckere, gapende, koude, galmende, ghevaerlijcke, diepe, diefsche, lommerachtighe, verdufte, stinckende, ghezoncken, ghersten, onbewoonlijcke, beschimmelde, vochtighe, berchachtighe, dieren-huys, verborghene. |
| Sperre. | Langhe, kapravens, dunne, daverende, ronde, schippers, rouwe, scherpe, gheschaefde. |
| Sphere. | Draeyende, ronde, roerlijcke, bol, klootwijse. |
| Speur-hondt, | ziet Brack. |
| Spyc-olie. | Welrieckende, nardische, krachtighe. |
| Spie, | ziet Bespieder. |
| Spyckerboor. | Draeyende, behendich, timmermans, gehantzaem. |
| Spieghel. | Cristalijnen, brant, blinckenden, stalen, schoonen, ijsen, ronden, verhevenen, weerschijnenden, vrouwen, perfecten, vierkanten, lustighen, vergulden, barbiers. |
| Spierinck. | Witten, zilverachtighen, reynen, dunnen, schoonen, leckeren, rivier, klaren, ghezonden, voorjarighen. |
| Spiesse, | ziet Lancie. |
| Spille. | Draeyende, volle, garen, lichte, ghedraeyde, spinsters, begarende, verwarde. |
| Spinde. | Gheslotene, spijs, versche, welverziene, gheprovideerde. |
| Spinnekoppe. | Vernuftighe, behendighe, hooghe, hanghende, dicke, bebuycte, konstighe, wonderlijcke, huyshoutstere, fenijnighe, overhanghende, nette-breydersse, spinstere, buyckachtighe, fenijnighende, spinnende, wackere, quellijc- |
| |
| |
| | ke, vuyle, leelijcke, yverighe, ghespickelde, ledighe, schalcke. |
| Spinrock. | Dunnen, rancken, spinsters, aerdighen, langhen, wol, vlas, zanghsters, wijven, dicken, gherocten, huyswijfs, poppen, huys, ouden.
Men zeght dat Pallas den spinrock inventeerde. |
| Splete ofte Klove. | Gheklovene, opene, diepe, langhe, afgrijselijcke, gapende. |
| Splitte. | Half opene, ghehoolde, ghesnedene, gheklovene, holle, ghedeelde. |
| Spontie. | Lichte, ghegaette, fistalen, zachte, ghemoeyighe, drinckende, dicke, slijmachtighe, zee. |
| Spoock. | Nacht, wispelende, draeyende, schaduachtich, onghenakelijck, onghevoelijck, ontastelijck, bedrieghende, verschijnende, verdwijnende, loosen, onzienlijcken. |
| Spoor. | Hanen, haeckachtighen, stijven, scherpen, ghekromden, halfhoornighen, halfgaffelighen. |
| Spore. | Stekende, peerdtdrijvende, prickelende, scherpe, ghebrande, ghesterrede, quellijcke, ghepunte, stootende, hielen, gulde, ghetande, bloedighe. |
| Spottere. | Bootsighen, Lucanischen, zotten, mallen, bedecten, smeeckenden, dwasen, onwetenden, snappere, gheveynsden, aenlockenden, quellenden, gabberaer, Democritischen, hatelijcken, belachelijcken, lasterlijcken, lanckneusighen, vrolijcken, arghen, vuylen, lachenden, ziet Gabberaer. |
| Sprake, | ziet Reden. |
| Spreeckwoordt. | Ghemeyn, oudt, vrolijck, bly, zeker, daghelijcx, notabel, dryvoudich, schampich, bequaem, sententieux, ghebruyct, bootsich, spotters, passende, welgezeghde, wijs, philosophael, zegghelijck, voornemelijck, gedachtweerdich, ghedenckweerdich, statich, kort, deghelijck, merckelijck, Erasmiaens, onthoutweerdich, recht. |
| Spriet. | Swijn, Iaghers, stijven, ghestraelden, breeden, gheweldighen. |
| Sprinckhaen. | Wackeren, vlijtighen, veerdighen, knaghenden, rasschen, schadelijcken, quellijcken, blijden, veldt- |
| |
| |
| | heere, veldts, zinghenden, sirckenden, springhenden, vlieghenden.
Sy verderven, ende doen groote schade in de kruyden ende allerleye granen ende koren, alzoo dat sy in zommighe Landen eten ende knaghen in korte dagen alle de vruchten van het Aerdtrijck. Sy genereren op't leste van het voor-jaer, ende sterven korts daer naer. |
| Sproeten. | Gheplacte, leelijcke, rossche, hatelijcke, kleyne gheteeckende, quellijcke, mismakende. |
| Sprokelle. | Reghenachtighe, korte, des Lenten ghebuer, schrickel-maendt. |
| Spronck. | Lustighen, veerdighen, aerdighen, staenden, plompen, staensvoets, wackeren, lochten, loopenden, danssers, swaren, rasschen huppelenden, haestighen, bottenden, lochten, vlieghenden, van boven neder, hooghen, blijden, stijven, bevenden, blooden, stouten, veerdighen, gheweldigen, haestighen, stercken, furieusen, moedighen, vyerighen, yverighen, krijghs, ghedeysden, voorderen, verren, tuymel. |
| Spruyte. | Stercke, frissche, zachte, aerdighe, bezaeyde, voortbrenghende, valsche, bloemdraghende, blijckelijcke, witte, natuerlijcke, vruchtdraghende, vruchtbare, krachtighe. |
| Spijse ofte Kost. | Smakelijcken, bereyden, leckere, goede, vredende, zonderlinghe, etelijcke, zoete, zuere, daghelijcsche, ghekoocte, delicate, ghebraden, pot, teere, versche, bewaerde, portie, zuerachtighe, bittere, maegh, ghebacken, begheerde, hongher, stoppende. |
| Spijs-bewaerder. | Welvoorsienen, doenden, bezighen, zorchvuldighen, wackeren, neerstigen. |
| Spijt. | Grimmighen, wreeden, moeyighen, bitteren, trotsen, korten, onweerdighen, haestighen, grammen, fellen, toornighen, vergramden, dulkoppighen, verstoorden, gestoorden. |
| Spijticheyt. | Moedighe, vermetele, trotse, hoovaerdighe, felle, grootmoedighe, brootdronckene, grootsighe, wederspannighe, veronweerdighende, dertele, obstinate, zuere, stuere, onvriendelijcke, goetdunckende, onghehoorzame, beroemi- |
| |
| |
| | ghe, hoochmoedighe, wreede, verachtelijcke. |
| Stadt. | Volckrijcke, bemuerde, stercke, rijcke, schoone, edele, konstbarende, Parijssche, Antwerpsche, Amsterdamsche, Keulsche, etc. groote, florerende, Roomsche, wijde, vaste, beslotene, hoovaerdighe, onwinnelijcke, koop, vermaerde, machtighe, ontemmelijcke, heerlijcke, ghewapende, versiene, welghevolcte, ledighe, droevighe, verbaesde, hooft, vrije, gevolcte, ghepolicijde, borgherlijcke, vrije, keyserlijcke, edele, omwalde, omwaterde, Zee, koophandel-rijcke, gheboort, konstrijcke, volckrijcke. |
| Staeck, | ziet Pael. |
| Stael ofte Monster van eenich dinck. | Opghetoyde, lustich, ghecierde, generale, schijnbaer, schoon, toonende. |
| Stael. | Klaer, snijdende, hardt, sterffelijck, glinsterende, blickende, bloedich, moordadich, blinckende, wreker, wreedt, dreyghende, ghetemptert, klinckende, krachtghevende, verschricklijck, weerbaer, dootslaende, wraecgierich. |
| Staelken van't laken. | Ghesneden, naect, gheschroyt, kort, kleyn, ghekort, ghelijcken, ghelijcformich. |
| Staet ofte Heerlijckheyt. | Kostelijcken, milden, grooten, edelen, grootsighen, hoogenden, heerlijcken, machtighen, hoovaerdighen, eerbaren, ghemeynzamen, openbaren, trotsen, excellenten, koninclijcken, overvloedighen, te grooten, blijckelijcken, vermetelijcken, triumphanten, verhoochden. |
| Stat ofte Schaepherders spriet. | Krommen, langhen, gheknobbelden, gheknopten. |
| Staf. | Bisschops, kostelijcken, Abten, krommen, ghekromden, zilveren, bepeerelden. |
| Stal ofte Stallinghe. | Peerdts, ghesloten, wijden, peerden, woon-ste, logerende, mestighen, warmen, vertreck, zachten. |
| Stalknecht. | Kloecken, wackeren, bezighen, Bretoenschen, Spaenschen, Duytschen, arbeydighen, opgheschorsten, Palefrenier. |
| Stallichten. | Blinckende, nachtvlieghende, springhende, vyerighe, verdwijnende, malle, ontstekene. |
| |
| |
| |
Dit zijn Vlieghen, die des nachts schijnen, ende te zamen vlieghen ghelijck eenen vyerkloot. |
| Stamper. | Brekende, draeyende, stootende, slaende, knickende, langhen, wtdruckenden, perssenden, ghehoofden, stercken. |
| Stanck. | Vuylen, dootlijcken, schadelijcken, walghelijcken, rotten, teghenstaenden, walluysighen, zueren, roockigen, boosen, bitteren, stercken, infecten, periculeusen, krachtigen, verouderden, vervuylden, haellijcken, dooden, voosen, schimmel, verdrietelijcken, vyantlijcken, fenijnighen, privaets, pryighen, prijen, quaden, verduften, moddighen, slijckerigen, poelen, vochtighen, vileynen. |
| Standaert. | Klimmenden, krijghs, ghekruysten, vlieghenden, oorlooghs, ontvouwenen, dreyghenden, trotsen, fraeyen, hooghen. |
| Stantvasticheyt. | Zekere, vaste, onoverwinnelijcke, verzekerde, beslotene, voorghenomene, blijvende, wijse, deuchtzame, moedighe, noodighe, onberoerlijcke, volhardende, onbrekelijcke, statighe, ghestadighe, koppighe, opiniaetsche. |
| Staticheyt. | Rijpe, strenghe, Philosoophsche, Cathonische, moedighe, hoovaerdighe, gherimpelde, Rechterssche, ghestadighe, stantvastighe, gheauthoriseerde, grove, trotse, heerlijcke, opgheblasene, koppighe, Raedtsheeren, traghe, heerschende. |
| Steen. | Harden, swaren, metselaers, back, rouwen, marber, zarck, keyachtighen, oneffenen, kouden, morselachtighen, dooven, aerden-dochter, plaesterachtighen, stommen, plompen, hollen, grooten, voet, hamer zonder steel, albaster, berchachtighen, ley, stercken, molen, steenachtighen, rots, klappey, key, toets, zeyl, kareel, kantighen, swerten, ghebrokenen, brijselachtighen, scherpen, holachtighen, berch, rollenden, diamant, kassijsteen, levenden, vyersteen, blinckenden, vasten, hoeck, vochtighen, vyerspouwenden, naecten. |
| Steen-put ofte Steen-mijne. | Donckere, steenachtighe, swerten, overwelfden, vochtigen, verduften, ghevaerlijcken, |
| |
| |
| | ondergravenen, diepen, duysteren, onderaerdighen, lommerighen, nutten, oorbaren, gruysachtighen, ghediepten. |
| Steenrootze. | Ghevaerlijcke, periculeuse, verhevene, Zees, hooghe, ghepunte, scherpe, onberoerlijcke, schipbrekende, zorghelijcke, vreeselijcke, bemoschte, onbrekelijcke, rootsachtighe, kantighe. |
| Steen-wech ofte Cassij-wech. | Hooghen, platten, ghebaenden, straet, ghekassijden, verhevenen, aerdtachtighen, keyighen, effenen, ghecierden, breeden, lustighen, moyen, vasten, ouden, gheplaveyden, gheeffenden, ghesteenbrughden. |
| Steenruyten-kruydt. | Wit, dun, wildt, ghetact. |
| Steert. | Hanghenden, langhen, wispelenden, quispel, wagghelenden, roerenden, vliechjaghenden, Pauwen, ghedraeyden, smeeckenden, gheschorsten, krollenden, scherpen, schuddenden, peerdts, ghevorcten, draeyenden, rouwen, ghekromden, ghekronckelden, vleyenden, wip. |
| Steeticheyt ofte Manierlijckheyt. | Zedighe, blijde, edele, eerbare, beleefde, vriendelijcke, gheestighe, vermakelijcke, bootsighe. |
| Steghelreep. | Hanghenden, overwelfden, ghetraliden, ronden, dienstelijcken, passenden, vasten. |
| Stekelbezien. | Zuere, doornachtighe, ronde, groene, ampere, rijpe, zoete. |
| Stekelbezie-haghe. | Doornachtighe, stekende, haghe, bijtende, veldt. |
| Stekinghe. | Doodelijcke, scherpe, Serpents, bittere, stijve, schadelijcke, moorders, haestighe, fenijnighe, bijtende. |
| Stellio, | Fenijnich, eenzamich, doodelijck, kruypende, Serpentisch, bedrieghelijck, menschen-vyandt, huytschietstere.
Dit's een specie van Serpenten, waer van het vel dat het des VVinters wt laet, is een zonderlinghe remedie tegen 'tghebreck, twelck men noemt S. Ians ziecte. Gheen Dier zoo listich om syne aenslaghen teghen den menschen te ghebruycken. |
| Stemme. | Zoete, klinckende, harmonieuse, luydende, ghe- |
| |
| |
| | duerighe, gheaccentueerde, bassende, trompette, scherpe, schrale, luyde, ghezonde, teghen-zinghende, weergalmende, snackende, vrije, furieuse, tonghen, murmurerende, ghebrokene, stercke, valsche, wreede, grommende, melodieuse, heessche, pijpende, verheven, aessemende, herhalende, accorderende, discorderende, ghefailleerde, fijne, gheprononceerde, klare, zuyvere, stercke, vlieghende, snaterighe, stantvastighe, hoovaerdighe, gheconterfeyte, verliesende, kletsende, vriendelijcke, gheheele, droevighe, huylende, levendighe, spijtighe, verstaenlijcke, onderscheydelijcke, onvaste, verwerde, smeeckende, blijde, gheveynsde, ghemaecte, bevende, reyne, kneuterende, schuyffelende, goede, quade, verspreyde, volle, bulderende, brullende, Swanen, dunne, welsprekende, fijne, vaste, valsche, fluytende, nederighe, roepende, dreyghende, zinghende, betooverende, klingende, heerlijcke, hoochmoedighe, ghearticuleerde, Enghelse, musicale, klaghende, verdwijnende, vliedende, ghematichde, aenlockende, klare, Goddelijcke, luydtierende, wechtdrijvende, stalen, schetterende, deerlijcke, Mereminnen, groven, vreeselijcke, natreckende, behonichde, zilveren, woordelijcke. |
| Sterckheyt ofte Kracht. | Natuerlijcke, krachtighe, jonghe, wackere, harde, woeste, zenuwen, levende, lustighe, ghewortelde, bloeyende, lustighe, blijde, subtijle, machtighe. |
| Sterfte. | Swacke, menschelijcke, groote, ydele. |
| Sterre. | Toegheschicte, blinckende, hemelsche, stralende, vlammende, lochte, klare, schietende, dwalende, vallende, lichtende, schijnende, heldere, dauachtighe, brandende, vermaertste, voornaemste, alderklaerste, besworen, ontemmelijcke, glinsterende, vaste, nacht, verstoorde, gunstighe, root-blinckende, schadelijcke, verhevene, schijnende, avont, morghen, zeltzame, vreemde, wonderbare, bevende, vyervlammighe, hooghe, voorzegghende, beduydende, beteeckenende, topsterre, ghinsterende, gheluckighe, ongheluckighe, Comeet, witte, bruyne, gulde, nacht, bleecke. |
| Sterrenkijcker. | Aenmerckenden, wtnemenden, waer- |
| |
| |
| | nemer, studieusen, vlijtighen, neerstighen, voorzegghenden, droevighen, bepeysden, ghebaerden, speculerenden, bepeysenden, droomenden, voorzienen, twijffelachtighen, versuften, denckenden, loghenachtighen, zorchvuldighen, neus-wijsen, wakenden, vlijtighen, voorzeggher, onzekeren, waerzeggenden, maenooghighen. |
| Stervinghe ofte Overlijdinghe. | Onvliedelijcke, gemeyne, droevighe, beklaechde, beweende, zekere, onzekere, haestighe, smertelijcke, onversienlijcke, beschreyde, beweende, hert, verdrietelijcke, twijffelighe, verzekert, overvallende. |
| Stesichorus. | Lyricschen, Himereaen, statighen, verblinden, Siciliaen.
VVas een Lyricx Poëet, gheboren te Himero, een Stadt in Sicilien. Doen hy noch een kindeken was, zeghtmen dat een Nachtegaelken hem op synen mondt quam zinghen: een voorzeggende teecken dat hy noch een groot Poëet zoude worden, ende alle die van synen tijdt te boven gaen. Men zeght oock, om dat hy d'ontschakinghe van Helena tot harer grooter oneere beschreven hadde, werden hem beyde syne ooghen wt ghesteken: Maer na dat hy't wederroepen hadde, ende wederomme tot haren lof ghezonghen, werdt hem 'tghezichte weder ghegheven. |
| Stiefvader. | Onrechtveerdighen, quaden, straffelijcken, quellijcken, onghenadighen, wreeden, boosen, moeyelijcken, roepere, hatelijcken. |
| Stiefmoeder. | Wreede, quade, wonderbare, vreeselijcke, baffende, onbarmhertighe, onbeleefde, harde, quellijcke, ongherechtighe, onbehaghelijcke, onaenghename, straffe, nijdighe. |
| Stier. | Stercken, onghetemden, ontemmelijcken, veldt, knicker, smeeckende, furieusen, trotsen, spijtighen, wreeden, brullenden, dullen, jonghen, blarenden, roockenden, traghen, steghen, arbeydenden, vyerighen, moedighen, der herders eere, machtighen, hoovaerdighen, ghehoornden, dreyghenden, klimmenden, krijger, metalen voet, verhitten, stouten, arbeyder, blijden, vyerspouwenden, verslindenden, vluchtighen, springhenden, gheknochten. |
| |
| |
| Stierman. | Ervarenen, bleecken, schromenden, avontuerder, verbaesden, wijsen, scheeps, schipper, ghebiedenden, voorsichtighen, regierder. |
| Stijle ofte Manier van dichten. | Zoeten, Athenischen, vloeyenden, statighen, Roomschen, schoonen, Franschen, lichten, rouwen, leeghen, hooghen, bijtenden, verscheyden, ghewoonelijcken. |
| Stijvicheyt, | ziet Snelheyt. |
| Stillicheyt. | Eenzamighe, alleen-levende, ghemackelijcke, studieuse, vreedzame, ledighe, stille, ghekruyste, veldt, gheluckighe, ghetemde, wtenweghe, wesende. |
| Stilheyt ofte Stilte. | Vreedzame, vredighe, ledighe, stille, ghezette, gheluckighe, ghetemteerde, zoete, verzoette, ghestilde, zekere, ghepaeyde. |
| Stock. | Steunenden, stercken, stijven, gheweerden, leyn, krommen, rechten, dunnen. |
| Stoel. | Zit, zetel, hooghen, halfronden, eerbaren, Richter, predick, verhevenen, yvooren, Leeraer, Philosoophs, Bisschops, Doctoors, openbaren, vrouwen, mans. |
| Stof. | Swert, vuyl, verduysterende, windich, dun, drooch, asschen, meel, doncker, onreyn, sonnen, somer, blindt, verblindende, strooen, zandt, leyen, stuyvende, veldt, licht, vlieghende. |
| Stool. | Priesters, ghewijden, langhen, Priesterlijcken, witten, ghekruysten, eerweerdighen. |
| Stoot. | Schadelijcken, smertelijcken, botten, kletterenden, hinderlijcken, quaden, scheeps, brekenden, onvoordachtigen, stouten, quellijcken, struyckelijcken, quetsenden, belettelijcken, suckelenden, ghevaerlijcken, ontmoetenden. |
| Stove. | Warme, overwelfde, vochtighe, ghemeene, duystere, baed, roockende, sweet, openbare, verdufte, drooghe, reyne, reynighende, dampighe, onreyne, vuyle, gheschilderde, nedere, roockende, beroocte. |
| Stouticheyt. | Krijghs, grootsche, veerdighe, vaste, verzekerde, buyige, vyerige, vermetele, edele, ridderlijcke, spijtige, |
| |
| |
| | straffe, stoute, zotte, vermetele, bespringhende, furieuse, onmenschelijcke, verschrickelijcke, hoochmoedighe, dulle, hoovaerdighe, trotse, bespringende, voorgenomene, beroemelijcke, wreede, onverdraghelijcke, opgheblasene, felle, onvervaerlijcke, beestelijcke, onverzadige, moeyelijcke, onbeschaemde, vervloecte, oorloochsche, strijtbare, kloecke, wtmuntende, heerlijcke, triumpherende, moedighe, moet-ghevende, gheweldighe, stercke, onoverdachte, vermaledijde, brootdronckene, onvoorsichtighe, blinde, verhaeste, versmadelijcke, verachtelijcke, periculeuse, zorghelijcke, Herculesche, indiscrete, groote, onbescheydene, machtighe, gheluckighe, ongheluckighe, onbeschaemde. |
| Strael der Sonnen. | Glinsterende, ontsteken, klare, brandende, vyerighe, doordringhende, gheinsterende, schoone, ghewolcte, levende, Manen, heftighe, kromme, blinckende, morghen, lichtende, hittige, warme, reyne, weerschijnende, schijnende, weerlichtende, roode, luchtighe, daverende, dunne, swierende, vlammighe, scherp, puntighe, zuyvere, smertige, verlichtende, sterren, roodende, gulden, dorre, roerlijcke, ontstekene, slibberighe. |
| Straetschender. | Roover, afzetter, dootslagher, onmenschelijcken, onbarmhertighen, bosch, diefschen, ongenadigen, keelder, moorder, beroover, bespieder, overdadighen, desperaten, stouten, wreeden, bloetstortenden, laghenleggher, verrader, ongheluckighen, galghenlap, listighen, moordadighen, bloetghierighen. |
| Straffe ofte Straffinghe. | Harde, stuere, wreede, moeyelijcke, exemplare, wreedelijcke, schandelijcke, openbare, boetveerdighe, broederlijcke, bittere, tuchtelijcke, stichtelijcke, vriendelijcke, hatelijcke, vaderlijcke, Magistraten. |
| Straffer. | Bitteren, harden, wreeden, straffen, swaren, pijnigher, onverbiddelijcken. |
| Strafheyt, | ziet Hardicheyt oft Wreetheyt. Stuericheyt, harde, bittere, Rechters, wreede, straffelijcke, onverbiddelijcke, reformerende, ghebiedende, rouwe, stuere. |
| |
| |
| Stramijn. | Doorluchtich, fijn, lichten, witten, klaren, smallen, rouwen, groven. |
| Strate. | Passerende, slijckerighe, neeringachtige, betreden, ghemeyne, 's Heeren, breede, rechte, kromme, onghemackelijcke, droevighe, duystere, opene, langhe, hooghe, ghekassijde, effene, oneffene. |
| Strenghicheyt, | ziet Hardicheyt. Bijtende, straffe, rouwe, grove, scherpe, stuere, doornachtighe, zuere, wreede. |
| Strick. | Gheknoopten, loopenden, schuyvenden, bindenden, harden, gheslotenen, vasten, strenghen, benouwenden, bedrieghelijcken. |
| Strijdt. | Furieusen, schermutselenden, oorlooghschen, wreeden, harden, hertneckighen, helden, bitteren, gheweldighen, grouwelijcken, moedighen, heftighen, stouten, bloedighen, twijffelighen, dootlijcken, onghenadighen, ghevaerlijcken, hittighen, vyantlijcken, fellen, krijghelen, swaren, ridderlijcken, edelen, twistigen, avontuerlijcken, eerbaren, deuchdelijcken, innighen, quaden, kijvenden, krackeelighen, elendighen, kloecken, stercken, eerlijcken, menschmoordenden, verschrickelijcken, moordadighen, deerlijcken, zorghelijcken, steghen, duerenden, donderenden, doodenden, periculeusen, vervaerlijcken, bloetstortenden, martialen, gheduerighen, droevighen, beklaghelijcken, brullenden, tierenden, huylenden, blixemenden, schetterenden, krachtighen, schadelijcken, bescheydenen, ongheluckighen, beschreyelijcken, oproerighen, vervloecten. |
| Stronck. | Dooden, ouden, swaren, ontdecten, onnutten, ronden, knobbelachtighen, onbeweechlijcken, onverroerlijcken, hollen, dicken, grooten, kouden, stommen, stercken, onvernuftighen, half-ghegetenen, verrotten, doormeluden, wortelachtighen. |
| Stront. | Onreynen, vuylen, stinckenden, harden, sweetenden, onnutten, infecten, keutelachtighen, ghedraeyden, stompen, ronden, mestighen, overvloedighen, warmen bier. |
| Stroo. | Halm, kafachtich, drooch, kort, vuyl, swack, |
| |
| |
| | krakende, licht, onnut. |
| Strop. | Harden, pranghenden, galghen, gheknoopten, sluytende, worghenden, hals, gheketenden, gheslotenen. |
| Struys-voghel. | Grooten, Affricaenschen, wonderlijcken, ghepluymden, zotten, Etiopiaen, ras loopenden.
Den Struys is byna den grootsten voghel, hebbende bykans de natuere van de viervoetighe beesten. Men vindtse ghemeynlijck in Africa ende Etiopien, is hoogher dan een man te peerde, hy is rasscher dan een loopende peerdt, hem behelpende met de vleugelen in't loopen, hy vliecht niet vander aerden. Als de Iaghers hem vervolghen, grijpt hy steenen in syne klauwen ende al loopende worptse na de Iaghers, quetsende die zomtijdts daer mede. Syne eyeren worden zeer gheacht, om datse zoo groot zijn: van syn vederen maectmen plumagien. Heeft een miraculeuse natuere, want dit Dier verteert in syn maghe alles watmen hem gheeft: Nochtans ist zoo mal, dat het wel beschermt meynt te zijn, wanneer't alleenlijcken den hals verborghen heeft in eenen boom ofte haghe. |
| Stucken. | Dunne, kleyne, ghesneden, ghedeelde, portien, ghebrokene, ghehackelde, beetkens, verscheydene, ghelijckende, lap, ghedeelde, ghesneden, ghebrokene, ghebrocte, ghesnipperde. |
| Student. | Bleecken, gheleerden, suffere, koppighen, druypneusighen, zieckelijcken, swacken, quellijcken, swijghenden, korzelen, treurigen, droomer, droevigen, denckenden, fluymachtigen, romatijcken, plompen, botten, mageren, mismaeckten, dampich, flerecijnighen, onghemanierden, gherompelden, armen, konstlievenden, scherpsinnighen, wakenden, diepsinnighen, spitsvindighen, schoolschen, klercschen, verstandighen. |
| Stuerheyt. | Strenghe, harde, walghelijcke, quellijcke, bittere, onvermakelijcke, straffe, verdrietighe, leelijcke, groene, onrijpe, onghemanierde. |
| Subjectie, | ziet Onderworpinghe. |
| Suffer. | Ouden, mallen, droomachtighen, onvermakelijcken, vaeckerighen. |
| Suspitie, | ziet Achterdencken. |
| |
| |
| Suycker. | Candijs, Indisch, gherafineert, poeyer, broot, peirel, blancket, Arabisch, vast, wit, bruyn, delicaet, Ambrosis, vet, syroopachtich, zoet, hardt.
Men brenght Suycker van verscheyden plaetsen ende quartieren, maer het beste komt wt Indien. 'tGroeyt in rieten ghelijck sap dat stijf wordt, oock wel buyten teghen ghelijck gomme, berstende wt het riet dat te vol is van 'tsuycker sap. |
| Sultaen, Soliman. | Strijdtbaren, conquesteerder, der weerelt machtighen, Mahometischen, Prince van Asien, wreeden, tyran, onoverwinnelijcken, moedighen, grootmoedighen, Christen-vyandt.
Alzoo is onlanghs ghenaemt den grooten Turck, wiens sone was Mustapha, volhardende in den haet, die syne voor-Vaders van natueren tegen de Christenen dragen, heeft die van Malta vyantlijcken bespronghen, doch door de kloeckheyt van Gouverneurs zoo gheweldichlijcken afgeslagen, dat hy t'syner grooter schande ende schade synen Legher heeft moeten opbreken, verliesende synen tijdt, ende een groot ghetal van Genitzeren, ende de beste Bevelhebberen van synen Legher. |
| Superstitie ofte By-gheloof. | Valschen Godts-dienst, valsche, oude, onwetene, scrupuleuse, beancxte, bezorchde, ydele, Heydensche, onghereguleerde, Religie, ghebuerinne, beuselighe, vreesen-dochtere, vreesachtighe, waengeloovige. |
| Supplicatie ofte Ootmoedighe bedinge. | Ootmoedige, klaghelijcke, begheerende, gheweygherde, knielende, zoete, eysschende, excuserende, ontschuldighende, eerlijcke, betraende, beklaghende, generale, deerlijcke, goddelijcke, smeeckende, processen, devote, eenvuldighe, gheneychde. |
| Suppositorie. | Langhe, puntige, zotte, laxerende, zachte, dunne, scherpe, behonichde. |
| Surckel. | Sappighe, zuere, ampere, schaeps, ghelist, ronden, hof, wilden. |
| Susanna. | Kuyssche, schoone, stantvastighe, heylighe, deuchtzame, teere, spieghel der reynicheyt.
VVas de dochter Helchie, ende de huysvrouwe van Ioachim, een zeer rijck man, welcke om hare schoonheyt verzocht werdt tot oneere van twee oude Richters des volcx, maer sy beheerde liever te sterven, dan hunnen te wille doen: Sylieden dan, ziende hare |
| |
| |
| | stantvasticheyt, beschuldichdense van overspel, ende volghende hunne ghetuyghenisse, werdtse ter doot veroordeelt. Maer door het oordeel van den Ionghelinck Daniel (door Godes Gheest verwect) werdtse vry ghelaten, ende de twee oude Boeven ghestraft met de zelve straffe daerse Susanna mede veroordeelt hadden. |
| Swackheyt. | Teere, oude, onstercke, bevende, bleecke, quelende, stronckelende, krancke, zieckelijcke, ziet Weedom. |
| Swaluwe. | Vreemde, queecstere, schreeustere, Lentsche, reystere, der bloemen bode, bevende, maraschachtighe, onkuysche, lantloopstere, voorzeghstere, der Lenten bode, swermende, tuymelende, lochtighe, swierende. |
| Swane. | Witte, witachtighe, waterachtighe, schoone, Neptunische, verhongherde, zoetsinghende, reysersse, gulsighe, slockersse, lustighe, delicate. |
| Swaricheyt. | Vreeselijcke, grouwelijcke, twijffelige, groote, vliedende, haestighe, onbedachte, onverwachte, verschrickelijcke, verbasende, zorchvuldighe, koude, bleecke, droevighe, verborghene, heftighe, schadelijcke, schandelijcke, ongheluckighe. |
| Swaven. ofte Swaben. | Krijghs-lieden, onkuyssche, woeckeraers, handelaers, overspelighe, ledighe, spinners. |
| Sweet. | Klammich, sout, somer, bitter, bloedich, stofachtich, druppel, onreyn, koudt, bearbeydet, afghedroochde, vuyl, klammich, arbeyts, vochtich, swaer, pijnlijck, lauwe, afloopende, behijchde, vloeyende, druppelende. |
| Swellinghe. | Groote, dicke, windtachtighe, opgheblasene, verheven, gheswollene, bultighe, ongheschicte, sweerende, ghebladerde, waterzuchtighe. |
| Sweepe. | Ghedraeyde, gheessel, ghispende, gheknoopte, smertende, wrekende, kletsende, versmadelijcke, schuyffelende, kromme, straffende, klapperende, dunne, gheschorste, handelijcke, luydende, waghemans, jaghende, voortdrijvende, ghewronghene. |
| Sweert, | ziet Rapier. |
| Sweere. | Doodelijcken, diepen, ongheneselijcken, ontstekenen, vuylen, besmeurden, besmuysterden, ghevlacten, in- |
| |
| |
| | fecten, vochtighen, slijckerighen, verrotten, swerten, corosijven, puystighen, ghecorrompeerden, twijffelighen, ronden, ouden, oneffenen, nieuwen, hollen, openen, ghedecten, ontdecten, leelijcken, periculeusen, enghen, harden, kanckerigen, ingheghetenen, halfrotten. |
| Swijghentheyt. | Secrete, vreedzame, zedighe, stille, swijghende. |
| Swijghinghe. | Stomme, droomachtighe, nachtslaperighe, vreedzame, rustlievende, kommerachtighe, gheduldighe, opgheleghde, swijghende, der Musen vrient, nachtelijcke, bevredighende, achterdenckende, duystere, bossige, stille, veynsighe, nijders, droevighe, verborghene, Pithagorische, aendachtighe antwoorde der wijsen. |
| Swijn, | ziet Vercken. |
| Swijnspriet. | Iaghers, breeden, ghestaelden, stercken, stijven, draghelijcken, daverenden, beslaghenen, machtighen, swijn-doodenden. |
| Switsers. | Krijghs-lieden, vuyle, bekrosene, rouwe, vrije, dronckaerts, ghetrouwe, grove, botte, stercke, Franschen-vrienden, Cantonsche, onghenadighe, muytineerders, gheschackierde, onvermoeyelijcke, vrome, strijtbare.
Om d'onverdraghelijcke lasten die (de Hier) voortijdts hunne Heeren ende Landtregeerders hun opleyden, begonsten in 't Iaer 1306 te revolteren, alzoo dat het nu ghedeelt is in verscheyden Steden die men Cantons noemt, te zamen verbonden ende vereenicht, en hebben noch Koninck, Hertoghe noch Prince, laten hun met hun Verbondt ghenoegen, 'twelcke hun te zamen houdt ende hun Overheyt is. VVant hoewel dat sy verbondt met andere vreemde Princen maken, dat en gheschiedt niet dan by ghemeyn consent, op dat niemandt van hun hem en vervordere heerschappije te hebben over synen ghebuere. |
|
|
Auteursrechtelijk beschermd