Epitheta, dat zijn bynamen oft toenamen

T.

TAbac ofte Gentiane.

Wilden, bitteren, krachtighen, stercken, Illyricschen. Dese plante, wtermaten bittere, wordt Gentianus Koninck van

[fol. X6v]

	Illyrien toegheschreven, ende in dat Landt wordt de beste gevonden, is daer oock eerst in't werck gheleght.
Tabbaert.	Eerbaren, langhen, ghevoeyerden, hanghenden, lossen, bonten, schoonen, Tyrnischen, camelotten, damasten, vlieghenden, purpuren, rou, enckelen, schuddenden, gouden, scharlakenen, hoovaerdighen, heerlijcken, moyen, korten, ghecoleurden, swerten, lakenen, grofgreynen, wijden, doorluchtighen, ghefatsonneerden.
Tabernakel ofte Tente.	Hutte, heylighen, ghedecten, overdecten, overwelfden, gheslotenen.
Tack.	Swacken, ghevlochtenen, vrijen, bloeyenden, zuyveren, groenen, lustighen, gheenten, overeynt-staenden, ghebladerden, gheknoopten, gheweerden, teederen, groeyenden, openen, lommerachtighen, daverenden, bevenden, overvloedighen, krommen, ghemeyden, hanghenden, hayrighen, hooghen, vruchtbaren, vruchtdragenden, kletsenden, ghekromden, gheboghenen, gheboochden, voorjarighen, ghewrongen, spaden, schoonen, stercken, geknorden, gestaecten, omgheboghenen, ghespreyden, verstroyden, oneffenen, ghekroonden, hooghen, booghachtighen, verhevenen, dichten, ronden, wijden, voortghezetteden, openen, doornachtighen, verworpenen, blijden, lauriers, ghesnedenen, bottenden, bebladerden, dorren, gherijsden, rijsachtighen.
Tafel.	Leckere, effene, vierkante, ronde, blijde, goede, wrecke, gheschedderde, voorziene, schoone, ghespijsde, zoete, ghedecte, bancket, Nectariaensche, bereyde, ghestoffeerde, verziene, Ambrosine, lustige, bebloemde, delicate, gheschaefde, wttreckende, ingheleghde, schick, credentie, treck, schuyf.
Tafelberdt.	Rondt, vierkant, plat, houten, tennen, schoon, wit.
Tafelier.	Huys, tafel-broeder, ghemeynen, vriendt, ordinarissen, ghezel.
Tafellaken. ofte Ammelaken.	Lanck, ghebeelt, gheweven, wit, vuyl, hanghende, breet, 'tciraet der tafel, ghefrenit,

[fol. X7r]

	ghebloemt, gheruyt, damast.
Tafereel.	Levende, na 'tleven, reyn, aerdich, verciert, gheciert, doorwrocht, blinckende, konstich, ghetrocken, oly, gheconterfeyt, wonderlijck, lustich, Appellis, principael.
Taffetaf.	Effen, ghemoeyich, Genues, opdraghende, sijden, dun, zoet-blinckende, slecht, enckel.
Talent.	Rijck, gouden, oudt, gheel, kostelijck. Dit was in d'oude tijden een stuck goudt, weerdt ontrent 600 kroonen.
Tanden.	Gheschicte, harde, bepeerelde, effene, witte, bijtende, dichtstaende, ghedronghene, oneffene, swertachtighe, glatte, knaghende, knauwende, scherpe, grimmende, nijdighe, spitsighe, snijdende, verslindende, dorre, verscheurende, gierighe, slockerighe, snijdende, Olyfants, ghecouleurde, reyne, zuyvere, knorrende, stercke, swacke, swerte, kanckerachtighe, albasteren, ghehoofde, gheelachtighe, veelghetalighe, etende, effene, dichte, wagghelende, holle, losse, sneeuwitte, platte, schotelachtighe, gheslotene, effen, knapperende, knerssende, knouwende, baeck, kies, oogh.
Tanghe.	Nijp, gloeyende, harde, brandende, ghesloten, stercke, sware, nijpende, smits, vlammende, ghekromde.
Tantalus.	Ongheluckighen, verhongherden, hongerigen, Phrygiaen, dorstighen, bedriegher, gierighen, elendighen, verrader. VVas Iupiters sone ende van Plota de Nymphe, was oock Koninck van Phrygien, den welcken willende onderzoecken de goddelijckheyt der Goden, die hy op een bancket ghenoodt hadde: Setten hun voren eenen van synen sonen t'eten, ghenaemt Pelops, dien ghekooct hebbende: maer sy en woudender niet van eten. Ende tot straffe van dese grouwelijcke daet, de Poëten houden hem in de Helle tot de kinne toe in't water, ende zoo ras als hij buct na het water om synen dorst te verslaen, vliedt het water van hem, alsoo dat hy niet een druppel daer van en kan gekrijgen: men zeght oock, dat rontom hem veel boomen staen gheladen met appelen ende andere vruchten, die hem hare vruchten tot aen syne handen brenghen, maer wanneer hy daer van plucken wilt, rechten hun de boomen stracx overeynde, alzoo dat hy aen de vruchten niet en kan reycken.

[fol. X7v]

Tantvleesch.	Ghetandet, onghetandet, babbelende, vast, sterck, krakende, knerssende, mondt, dicht.
Tapisserije.	Lustighe, schoone, Turcsche, purpure, konstighe, ghecoleurde, zalen-cieraet, kamer, sijden, Vlaemsche, ghewrochte, bearbeyde.
Tarbot.	Breeden, platten, Zeeuschen, delicaten, vasten, schalcken, bruynachtighen.
Tarquinus.	Hoovaerdighen, ongherechtighen, trotsigen, boosen, hoochmoedighen, furieusen, onrechtveerdighen, krijgher. Hy was den zevensten ende den lesten Koninck van Roomen, om syne grootsicheyt den Hoovaerdighen ghenaemt. VVas den eersten die met gheweldt, zonder verkiesinghe vande Ghemeente, noch authoriteyt vande Vaders, bezat het Rooms Koninckrijck, werdt daer na verdreven, ter oorzake dat synen sone Tarquinus Lucretia verkracht hadde. Evenwel hy was kloeck ter oorloghe, ende brachte de Latijnen ende Sabijnen tot ghehoorzaemheyt, desghelijcx maecten hy de Gabijnen hem onderdaen: Voorder als hy het Capitolium dede bouwen, vondt men een menschen hooft in't fondement, 'twelck sy beduyde dat Roomen de Hooftstadt van de gheheele weerelt zijn zoude.
Tartarien.	Duyster, donccker, Plutonischs, koudt, droevich, lommerachtich, diep, huylende, klaghelijck, oproerich, ongheluckich, verslindende, bleecke, duyvelsch, onvriendelijck, helsch. Dat is de diepste plaetse van de Helle, daer de schuldighe zielen meest ghepijnicht worden.
Tarwe.	Ghele, melighe, voedende, ghemoeyde, Turcsche, Ceris gave, rosse, ooghst, voedtstere, benevelde, sware, verbluysterde, roode, menschen-vader, versticte, somer, winter, voeder, ghezifte, afghesneden, zaedt, nutte, smaekelijcke, noodighe, profijtelijcke, ghewiede.
Teecken.	Voorbediedet, toegheeyghent, vervaerlijck, zeker, wonder, merckelijck, figuerlijck, hemels, notabel, schrickelijck, bediedelijck, ongheluckich, ooghenmerckelijck, bewijs, lieflijck, gheneycht.

[fol. X8r]

Teen.	Voet, grooten, vuylen, krommen, stinckenden, plompen, exterooghighen.
Teene.	Groene, ghedraeyde, vrije, dunne, bindt, kromme, korte, buyghelijcke, zachte, swacke, ghewronghene.
Teen-bosch.	Dicht, vochtich, vruchtbaer, leech, ghekopte, wassende, groeyende, groenende, profijtelijcke, waterachtighe, wtspruytende.
Teghendeel.	Wederstrevende, teghenstrijdende, schadelijck, twijffelachtich, vyandich, verscheyden, wanckelbaer.
Teghenzettinghe.	Gheformeerde, wettighe, verhinderende, belettelijcke, tusschenkomende, nadeelighe, stilhoudende, excusabele, onschultbare, teghenwoordighe, teghendeelighe, contrarie, redelijcke, opschorssende, ontfanghbare, aennemelijcke, processen-zaedt, dreyghende.
Teghenspoet.	Ongheluckighen, deerlijcken, beklaghelijcken, elendich, jammerlijcken, contrarien, rampzalighen, beschreyelijcken, verderffelijcken.
Teyle.	Aerden, diepe, wijde, ronde, vuyle, breede, kack, onreyne, stront, melck.
Teerlinghen.	Hazardeuse, vierkante, kants, wanckelbare, bedrieghelijcke, springhende, loopende, twijffelachtighe, gheroerde, lieghende, onsekere, onghewisse, speel, schadelijcke, nachtverdrijvende, tijdtverdrijvende, aenlockende, verbodene, periculeuse, fortuynen, spel.
Telephus.	Mysiaen, Lyrnesiaen, Hinden, ghevoeden, Herculist. Hy was Hercules ende Augen de Nymphen sone, van een Hinde opghevoedt. Hy, willende verhinderen dat de Griecken, die quamen na Troyen om Helena t'ontschaken, datse aen syn Rijck niet aenlanden en zouden, werdt ghequetst van een hellebaerts slach die hem Achillis in syn slincke dyghe gaf. Na acht jaren, gheen remedie om syn wonde te ghenesen (volghende d'Orakel) quam hy by Achillis, door wiens middel hy gheheelijcken ghenesen werdt.
Tempeest.	Grouwelijck, blixemende, hemelsch, dul-

[fol. X8v]

	sterck, wreet, reghenich, stortreghenich, swaer, moordende, groot, haestich, gheweldich, bassende, zuysende, windich, duyster, tierende, onwederich, onmatich, furieux, vervaerlijck, turbulent, overlastich, Zee, schrickelijck, aerdtsch, schipbrekich, vuyl, ghevloghelt, periculeux, rasende, quaet, vlieghenden, wolcken, onverwacht, ongheluckich.
Tempel ofte Kercke.	Heylighen, onbrekelijcken, verhevenen, devoten, eerbaren, Christelijcken, heerlijcken, gheheylichden, Goddelijcken, wijden, breeden, overwelfden, Salomons, gheschilderden, marberen, hooghen, diepen, gewijden, vermaerden, kostelijcken, vergulden, vercierden, weerdigen, Religieusen, klaren, lichten, grooten, gheeerden, weerdighen, ouden, steenen-huys, ghemeynen, openbaren.
Temperinghe.	Harde, fijne, stale.
Temtatie ofte Bekoringhe.	Twijffelachtighe, beproevende, proef, bedecte, duyvelsche, terghighe, archlistighe, verborghene, nachtelijcke, zorghighe, satansche, liefden, prickelende, curieuse.
Tereus.	Traciaen, boosen, ongherechtighen, Bistoniaen, Martialist, wreeden, ongheluckighen, schandighen, onghetrouwen, onbarmhertighen. Hy was Koninck van Tracia, sone van Mars ende van Bistonide Nymphe, troude Progné de dochter van den Pandionus Koninck van Athenen, dewelcke hadde een suster ghenaemt Philomela, die desen Tereus ongheluckichlijcken verkrachtede: ende vreesende dat syne boosheyt ontdect mochte worden, hy sneedt haer de tonghe af: Maer sy stack met der naelde op lijnwaet het onghelijck dat haer gheschiedt was. VVaer over Progné verwitticht wesende tot wrake, gaf hem synen eyghenen sone t'eten, ghenaemt Itys. Het welcke Tereus ghewaer wordende, trock syn sweert wt de scheyde, ende vervolchde beyde de susters, die door der Goden schickinghe in't vluchten werden verandert, te weten Progné in een Swaluwe, ende Philomele in eenen Nachtegael: desghelijcx oock Tereus in een Hoppe, ende Itys in eenen Phaysant.
Termentijn.	Syrischen, dunnen, herftachtighen, rieckenden, klevighen.

[fol. Y1r]

Tessche.	Breede, hanghende, valckenaers, groote, gheslotene, ghelt, diepe, fluweelen, schoon, gulden, gheborzede, ghedemasquineerde, rijcke, platte, ringh.
Testament ofte Wtersten wille.	Ghemaecte, vrywillich, vry, leste, onbrekelijck, voorbedachte, wettelijck, solemnel, nuncipatif, verbael, met woorden, charitatif, geordonneert, loffelijck, inofficieux, onbehoorlijck, niet van weerden.
Text.	Letterlijcken, zinrijcken, gheestelijcken, zuyveren, onvervalschten.
Theatrum,	ziet Speelwaghen.
Thebayden.	Arbeydighe, sware, oorlooghsche, moeyelijcke. Dit zijn verskens alzoo ghenaemt, om dat zommighe Poëten beschreven hebben d'oorloghe van Thebes.
Thebe.	Behavende, oude, volckrijcke, havenrijcke, Agenoridsche, vermaerde, palmrijcke, Cadniaensche, schoone, Egyptische. Vele vermaerde Steden zijn met dese naem ghenaemt, voornamelijcken twee, waer van d'eene in Egypten ghebouwet werdt door den Koninck Busyrus, die 140 staden in't ronde wijdt was, met 200000 flux, ende 100 poorten, alle heerlijcken gheciert met kostelijcke edificien. Daer is oock een gheweest in Beotien, die niet minder en was dan de Stadt Athenen, werdt gesticht door Cadmus, Agenors sone, in welcke Bacchus ende Hercules gheboren werden: voorder gheeft men haer dit voordeel, dat de neghen Musen op den berch Helicon ghegenereert zijn, die daer heel by gheleghen is.
Themis.	Goddinne, oude, Prophetesse, Waerzeghstere, vliedende, Beotrinne. VVas dochter van den Hemel ende van der Aerden, sy en wilde Iupiter voor haren Bruydegom niet aennemen, vloodt in Macedonien, daer sy van hem bevrucht werdt. Sy werdt voor Goddinne ghehouden, die de menschen beval om alles wat redelijck was te bidden, hadde eenen zeer ouden Tempel in Beotien by den vloedt Cephysa.
Themistocles.	Atheniaenschen, kloecken, Neoclidischen, moedighen, Phreariaenschen, hoochmoedigen, krijchsheldt, triumpherenden.

[fol. Y1v]

	VVas van Athenen gheboren, sone van Neoclus, in een Borcht ghenaemt Phrear, in syne jonckheyt zeer variabel ende wonderlijck, volchde na daer d'onghestadicheyt syner natuere hem leydde: Maer zoo haest als hy den krijghshandel begonste t'aenveerden, dede veel ridderlijcke daden, ende overwon de Persianen ter Zee by Salamina. Nochtans die van Athenen, verghetende synen ghetrouwen dienst, deden hem in den ban, ende hy hem voeghende by Xerxes hunnen erf-vyant, ziende den toekomenden val van zyn Vaderlandt, ende vreesende te verdempen de mannelijcke daden ende triumphante victorien die hy ghewonnen hadde: ende oock zoo hy niet kloeckelijcken en streedt, men hem voor onghetrou achten mochte, resolveerde hem zelven te dooden, in voegen na dat hy de Goden gheoffert hadde, ende syn vrienden ghetoeft, van hun oorlof ghenomen hebbende, hy dronck Stieren bloedt, ofte een ander maniere van verghift, 'twelck de mensche in 24 uren doet sterven, ende eyndichde alzoo syn leven in de Stadt Magnesia, oudt wesende 63 jaren, bykans altijt vereert met officien ende groote belastinghen.
Theocritus.	Poëet, Syracusiaen, Bucolischen, Symmachiaen. Praxagotus sone, ofte van Symmachus ende Philinae was van Syracusen, ende floreerde in den tijdt Ptolemei, Lages sone. Syne Poëetsche Bucolica, die wy noch daghelijcx lesen, is van Virgilius ghevolcht gheweest.
Theologia.	Heylighe, Goddelijcke, wonderlijcke, diepe, gheheylichde, mistike, duystere, gheleerde, zalighe, onbegrijpelijcke.
Theseus.	Grootmoedighen, trotsen, machtighen, wreeden, victorieusen, meyneedighen, kloecken, krijchs-heldt, onghetrouwen, Godtvruchtighen, ondanckbaren, troubreker, Cecropischen. Hy was de sone van Aegeus Koninck van Athenen ende van Aetra Pitheus dochter, na syns Vaders doot besat hy 'tKoninckrijck, ende dede veel heerlijcke daden, door welcke een ieder zich in hem verwonderde. In den eersten overwon hy d'Amazonen, ende voerde hunne Koninghinne Hypolite wech, by dewelcke hy eenen sone kreech die den zelven naem voerde: De Koninck van Theben, Creon ghenaemt, werdt van hem verslaghen, om dat hy verhinderde de doode lichamen te begraven die in den slach van Arges ghebleven waren. In Attica worchde hy eenen verschric-

[fol. Y2r]

	kelijcken Stier, ende door Adriadnes raedt bracht hy ter doodt het Mouster-dier Menotaurus. Bracht oock ter doodt in Attica Scyron, Procustus, en Scinin, dry straetschenders. Hy overwon de Centauren, ende bracht tot syne ghehoorzaemheyt die van Thebes: Pirithoe ende hy waren zulcke volkomen vrienden, datse beyde in de Helle daelden om Proserpina te halen. Aengaende syn doodt, men schrijfter in zoo verscheyden manieren van, dat het niet weerdt en is hier te verhalen.
Thetis.	Nereïdsche, Goddinne met zilvere voeten, schippersse, vochtighe, natte, watergroenwerwighe, Peleydsche, swierende, waterachtighe. Dochter van Nerea, was de huysvrouwe vande Thessalischen Koninck Peleus, ende moeder Achilles: zomtijdts verstaet men voor dit woordt de Zee.
Thymus.	Kruydt, zoeten, lieflijcken, spaden, rieckenden, dichten, ghebloeyden, zoetrieckenden.
Thracia.	Barbarisch, Scytischs, koudt, machtich, oneffen, onlustich, sneeuwich, oorlooghs, rouwe, steenachtich. 'tLandt van Thracien, nu ter tijdt ghenaemt Romania, leght in Europa, ende ghehouden voor een deel van Scythien, neffens Macedonien, hebbende aen de Noort-zijde de Danouwe, aen d'Oostzijde den Propontidus en de arm van S. Ioris, aen't Zuyden de hooghe Mysia nu ghenaemt Servia. Dese werdt hier voortijdts Scythonus ghenaemt, daer na Thracia van den sone van Mars, zoo ghenaemt, ofte oock wt oorzake van syne rouwicheyt ende stuerheyt: want dit Landt is moeyelijck om te bouwen, ende onbequaem tot voedtsel van't zaedt datmen daer inne zaeyt.
Thracianen.	Wreede, ontemmelijcke, krijchslieden, grof, rou, stuer, arbeyt-verdraghende, stercke, oproerighe, grouwelijcke, groote, trotse, strenghe, dronckaerts, ledighe, verghetelijcke. Dit volck is rou ende grof, leven langh, gaen alle andere menschen in grootheyt te boven, hebbende een vervaerlijcke stemme, ende een stuer ghesichte, maer het is zoo kloeck ende machtich, dat zoo sy onder zich eens waren, ofte onder subjectie van eenen Koninck, het zoude onmogelijck zijn dat t'overwinnen. D'oude Thracianen hadden een ghewoonte hunne kinderen openbaerlijcken te verkoopen, ende ghedoochden dat hunne dochters hun zelven ten houwelijcke begaven met dien het hun beliefde. Sy waren zinnelijcker over d'eerbaerheyt van hunne vrouwen, die

[fol. Y2v]

	sy zelver om een groote somme metaels kochten van hunne vrieuden, die op hun voorhoofden teeckenende, in teecken van edelheyt, achtende d'ongheteeckende voor kleyn ende gemeyn volcxken: De ledichganghers ofte die niet en deden werden zeer gheeert, houdende de dieverije voor groote deucht: ghelijck ter contrarien onder hunlieden werden veracht, die hun tot de landtbouwinghe begaven. Sy aenbaden Mars, Bacchus, Diana ende Mercurius: Alleen sweerende ende eedt doende by Mercurius, dien sy als Hooft ende Autheur van hun gheslachte ofte stamme houden.
Thresorier.	Rentmeester oft Schatmeester, wel by ghelde, bewaerder, hoochmoedighen, ghelt-slave, ghelt sack, ontfanghere, wtghevere, hoovaerdighen, subtijlen, betaelder, onweerdighen, dief, onghewillighen.
Tichele.	Ghebackene, breede, deck, platte, vierkante.
Tyber.	Ausonischen, krommen, Roomschen, slibberighen, ghelen, periculeusen, ghehoornden, Tuscaenschen, blauwen, stijven, furieusen, zandtachtighen, Italiaenschen, verhevenen, diepen, vermaerden, Latijnschen, Romulusschen, swierenden, verre-loopenden, overloopenden, bevaerlijcken. Dit's de voornaemste Reviere van Italien.
Tydeus.	Grieck, vermetelen, hoochmoedighen, kloecken, Calydoniaen, Oneidschen, ervarenen, trotsen, stouten, tempeestighen. VVas de sone van Oneus Koninck van Calydonien ende van Eriboea ofte Altea, den welcken by ongheval synen broeder Menalippum gedoot hebbende, vluchtede by den Koninck Adrastus, wiens dochter hy troude, ghenaemt Deiphila: hare suster Argila was ghetrout met Polynicus, die hem zondt tot den Koninck Etheoclus als Ambassadeur, hem te bidden syne belofte te houden, ende syn broeder dat Koninckrijck weder te gheven. Maer Etheoclus loochendet, zegghende, hem dat niet belooft te hebben. VVaer over Tydeus vergramt wesende, beriep hem ten strijde, met alle die doe ter tijt met hem waren, dewelcke hy overwon: Deshalven die van Thebes ghestoort wesende, leyden 50 jonghe mannen in een embuscade op den wech daer langhs hy weder keeren moeste, op datse hem ombrenghen moesten, maer ter contrarien hy versloechse alle, wtghenomen Maeon, die hy weder tot Etheoclus zondt, om hem die nederlaghe te verkondighen.

[fol. Y3r]

	Daer na wesende in den strijt van Theben met Adrastus ende Polynicus, werdt zoo ghequetst dat hy daer van sterf.
Tijdt.	Altijdt-voortloopenden, veranderlijcken, afmaeyenden, ouden, verghetelijcken, alles-winder, teghenwoordighen, verledenen, toekomenden, onverbiddelijcken, onwederroepelijcken, alles-verslindenden, scherpen, ghierighen, nevelachtigen, vrient oft vyant, moeyelijcken, ghezetten, nieuwen, vernieuwenden, bequamen, ledigen, verlenghden, vliedenden, onghestadighen, veroorzaecten, ongheoorloofden, twijffelachtighen, oneyndelijcken, volghenden, ondanckbaren, armen, jammerlijcken, achtervolghenden, vorighen, voorleden, verloren, morghen, vroeghen, verbeydden, vertoefden, voorghenomenen, vreden, twistighen, korten, langhen, schoonen, klaren, helderen, springh-tijdt oft Lenten, vrecken, droevighen, ruymen, achterblijvenden, haestighen, wackeren, rouwen, lasterlijcken, snooden, loopenden, beslotenen, swaren, bedecten, vlieghenden, vader der waerheyt, steets vernieuwenden, eeuwighen, stilwederighen, zoeten, vruchtbaren, onvruchtbaren, contrarien, verdrietelijcken, slibberighen, wanckelbaren, verghetelijcken, korten, yseretenden, verschenen, nijdighen, vergaenden, verdwijnenden, tempeestighen, teeren, winter, somer.
Tygris.	Felle, Hyrcanische, ghespickelde, onmenschelijcke, verslindenden, spijtighen, trotsighen, wackeren, rasschen, verhongherden, furieusen, gheplacten, wreeden, grouwelijcken, gheweldighen, ghetanden, rasenden, rouwen, groven, lichtloopenden, gheschackierden, Indischen, lochten, wilden, dullen, verscheurenden, schuymenden, grouzamen, onhandelijcken, ghierighen, slockerighen, grimmighen, Africaenschen. Den Tygher komt in Hyrcanien ende Indien, 'tis een Dier dat zeer te vreesen is om syns rassicheyts wille, 'twelck men ziet als men hem syn jonghen neemt, want de ghene diese jaghen, rooven ende nemen ghemeynlijck den gheheelen nest met hun, die altijdt vol jonghen is, ende loopen daer mede te post wech, met het wackerste peerdt datse bekomen moghen, hebben oock vernieuwinghe van peerden op den wech om zekerder wech te gheraken.

[fol. Y3v]

	Maer als de Tygre weder komt (den Tygris en acht de jonghen niet) ende haren jonghen berooft, vervolcht sy den voetstap ende 'tspoor van diese ghenomen hebben, dewelcke hoorende 'tgherucht van de Tygre, die luyde ghebeert, worpen een van hare jonghen op den wech, het welcke sy in haren muyl nemende, draecht het in't hol met een ongheloovelijcke rassicheyt, hoe swaer het oock zij: daer na keertse weder ende vervolcht d'andere jongen, die altijt vervolghende tot datse ziet datter gheenen middel meer en is om die te krijghen, ende dat diese hebben te schepe zijn. Als dan ist eenen grouwel haer te zien rasen ende tieren op den oever, om het verlies van hare jonghen.
Tycke.	Ghepluymde, zachte, wolachtighe, ghevlocte, ghestreepte, dichte, vaste, fijne.
Typheus.	Stouten, machtighen, vermetenen, grooten, Reuse, vander-aerden-gheborenen, trotsighen, moedighen, hoovaerdighen, stercken, reusachtighen, Titanischen, blixemenden, serpentenvoet. VVas Titans ende der Aerden sone, eenen Reuse van zoo grooten ghestaltenisse, datmen zeght dat hy 100 handen hadde, den welcken om dier oorzake d'oorloghe aennam tegens Iupiter, die hem met synen blixem in't Eylandt Inarima joech.
Tyrius.	Purperrijcke, delicate, onvaste, weerdighe, oude, wellustighe, schoone, Pheniciaensche, edele, kostelijcke, Cadmeaensche. VVas voortijdts Surus genaemt, is een Stadt in Phenicien zeer vermaert, ende is een Eylandt geweest wel 700 treden inde Zee ligghende: Maer als Alexander de Groote die beleghert hadde, leyde hy daer zoo veel bolwercken ende bedijcte zoo de Zee rondtomme het Eylandt, dat de Stadt in vast landt quam te ligghen, wt het welcke dry andere groote Steden hunnen oorspronck nemen, te weten Bisarta, Tripoli in Barbarijen, ende de groote Carthago, die tegen de Romeynen krijch gehouden heeft, om de Monarchie van de gheheele weerelt. Ia oock het Eylandt Calis, 'twelck bykans van de weerelt afghescheyden is, ende door middel van de Thyrianen volckrijck gheworden. Niet teghenstaende nu ter tijt den naem van dese vermaerde Stadt bestaet in de verwerijen van het purper, datmen aldaer maect.
Timmerman.	Behendighen, bouwer, arbeydighen, kleuteraer, stouten, konstighen, waechhals.

[fol. Y4r]

Tin.	Wit, Enghels, klinghende, zilverachtich.
Tyran.	Onghenadighen, wreeden, overtreder, trotsen, boosen, grouwelijcken, onredelijcken, onbeleefden, eerghierighen, quaden, ongherechtighen, verdrucker, hoovaerdighen, onrechtveerdighen, gheluckighen, onverdraghelijcken, bloedighen, heerschenden, grouwelijcken, verdrietelijcken, straffen, onbeschaemden, onghetoomden, bloetgierighen, nijdigen, afgrijselijcken, onhandelijcken, vreeselijcken, ghierighen, elendighen, stouten, ontoevluchtigen, schrickelijcken, prachtighen, onmatighen, onbarmhertighen, opgheblasenen, onverbiddelijcken, hatelijcken, Neronischen, wellustighen.
Tytel.	Ouden, nieuwen, bezegelden, instrumentelijcken, wijsenden, gheautoriseerden, originalen, authentijcken, verobligeerden.
Tithon.	Migdoniaen, ouden, Phrygiaen, grijsen, kalen, grijsaert. Laomedonis sone (zoo de Poëten dichten) noch jonck ende schoon wesende, Aurora hadde hem zeer lief, ende voerde hem wech: Hy genereerde by haer Memnon, welckers doot vernemende, hy alreede gheheel oudt zijnde, werdt verandert in eenen krekel.
Tytelen.	Eerbaren, eergierighen, opschriftelijcken, weerdighen, ydelen, ghecierden, vermaerden, smeeckenden, heerlijcken, ghequalificeerden, magnifijcken, hoovaerdighen, ghezochten.
Titus Livius.	Roomschen, Paduaen, Anthenoriden, Historischrijver. Gheboren in de Stadt Padoa, welcke Antenor ghebouwet hadde, heeft ons een Historie naghelaten, van de geschiedenissen van de Romeynen, die niet alleen gheleerdelijck, maer oock waerachtelijcken beschreven is.
Tityus.	Trotsen, reusighen, grooten, verveerlijcken, vileynen, onkuyschen, schandighen, elendighen, hoerenjagher, overspeler. Den sone van Iupiter, om dat hy Lacona verkracht hadde, wert van Apollo ende Diana met pijlen ghedoodt, ende daer na in de Helle, zoo langh als hy was gherect, ende men zeght dat hy met

[fol. Y4v]

	syn lichaem vier bunder landts bedect, ende aldaer knaecht hem den Gier eeuwichlijck synen lever: is oock te zeggen een korenhalm.
Tocht ofte By-leven.	Profijtelijcke, lijfrente, ghewillighe, curieuse, vreedzamighe, toehoorende, eerbiedighe, leerwillighe, onzekeren.
Toelatinghe.	Ongheoorlofde, schadelijcke, onghebondene, dertele, voerloose, sasseme, zelsame, ongheschicte, ongheordineerde, onbehoorlijcke, onkuysche, blinde, overdadighe, onstantvastighe, onbescheyne, zotte, zotachtighe, onghereghelde, ongheduldighe, onmatighe, vrije, quellighe, zondighe, ontemmelijcke, subtijle, brootdronckene.
Toehoorder.	Luysterenden, willighen, ghewillighen, curieusen, vreedzamighen, toehoorenden, oorbiedigen, leerwillighen, goethertighen.
Toevlucht.	Zalighe, ghemeyne, zekere, bequame, gheluckighe, behelpelijcke.
Tol.	Opghezettenen, Heeren, Konincx, rijcken, ghemeynen, openbaren, hatelijcken, swaren, schuldighen, opghestelden, subjecten.
Tonghe.	Dertele, vochtighe, natte, swierende, smeeckende, verraderssche, klappende, loghenachtighe, welsprekende, veerdighe, behonichde, leckere, zeeverende, zinghende, ghesuyckerde, vette, stamelende, stoute, dicke, lasterende, hackelende, profijtelijcke, schadelijcke, orateuren, behendighe, vermetele, onghebondene, heelende, onghebreydelde, onghetemperde, ghevaerlijcke, haperende, zoete, betooverende, doortrockene, roepende, moysprekende, sprekende, luye, speeckselighe, lichte, rijcke, elegante, gheslepene, gulden, ghefenijnde, levende, scherpe, leckere, dunne, witte, vileyne, langhe.
Tonghe-visch.	Leckere, zee, harde, dicke, delicate, witte.
Tonne.	Diepe, ghereepte, dicke, drooghe, koopmans, langhe, bodemloose, wijn, bier, ghebuycte, sware, handelijcke, ghekinde, ghespiede, ghespijckerde.
Tonneken ofte Vaetken.	Rondt, wijn, kleyn, ghebuyct, draghelijck, wel bekimmet.

[fol. Y5r]

Toom,	ziet Breydel.
Toorne.	Brandenden, rasenden, wrekenden, furieusen, haestighen, hittighen, wreeden, rasschen, gheweldighen, opbulderenden, bloedighen, fellen, ontstekenen, grimmighen, haestighen, ongheduldighen, vreeselijcken, moedighen, dreyghenden, hatelijcken, onghebreydelden, tempeestigen, ontemmelijcken, vermetelijcken, schuymbeckighen, onstillijcken, vyerighen, vlammenden, meesten, schadelijcken, krijghs, vergramden, bloedighen, droevighen, opghewecten, hittighen, nederstortenden.
Toovenaer.	Betooverenden, bedrieghelijcken, grouwelijcken, Chaldeeschen, preutelenden, waerzegghenden, sterrenkijcker, duyvel-aenroeper, besweerder, quellijcken, onzalighen, duyvelschen, voorzeggere, ydelen, ceremonieusen, achtnemenden, gokelaer, boosen, loghenachtighen, periculeusen, droevighen, superstitieusen.
Toover-konste.	Verborghene, loghenachtighe, bedriegelijcke, grouwelijcke, natuerlijcke, voorzegghighe, ongheluckighe, heymelijcke, twijffelachtighe, onsekere, Persische, swerte, Philosoophsche, Platonische. Toroastres was den eersten Inventeur van de Toover-konst, legghende die te wercke in't Landt van Persen.
Tooverersse.	Oude, medeaensche, helsche, popelende, boose, wraecgierighe, spijtighe, grouwelijcke, betooverende, arghe, onthulde, furieuse, preutelende, koppighe, quellijcke, stoute, bedrieghelijcke, duyvelsche, swarte-konstenersse, onbeschaemde, behendige, rasende, vervaerlijcke, duyvelinne, denckende, peynsende, teemstdraeystere, schandighe.
Tooverije.	Boose, superstitieuse, duyvelsche, periculeuse, ghevaerlijcke, moeyelijcke, vervloecte, grouwelijcke, bedrieghelijcke, besworene, ongheluckighe.
Top des hoofts.	Ghekruynt, verheven, schijnbaer, eerweerdich, gheloct, hooghen, ontdecten, ghedecten, koppigen, ghehoornden, wtstekenden, twijffelachtighen, hooft, kael, grijsen.

[fol. Y5v]

Toppe ofte Tolle.	Draeyenden, kinder, wordel, ghesweepten, gheworpenen, verstaelden, kleynen, ghedrevenen, kinderspel, scherpen, stijven, ghebucten, ghekoorden.
Toren.	Klock, wacht, hooghen, spitsighen, doorluchtighen, trotsighen, merck, ghekruysten, spijtighen, ghelooden, loyen, ghedecten, steenen, scherpen, ghegaelderijden, plompen, heerlijcken, stercken, hoovaerdighen, oninnemelijcken, onbeklimmelijcken, dicken, wtstekenden, omwalden, beschermelijcken, ronden, verhevenen, doorluchtigen, bespie, wacht, overalsienden, eysselijcken, verveerenden.
Torsch.	Druyven, bezien, keirenighe, dichten, gegraenden, wijnachtighen, purpuren, zachten, delicaten, ghedronghenen, ghebladerden, edelen, zoeten, blauwen, rijpen, vergaderden, dichten, gheslotenen, hanghenden, gheverweden, roodtachtighen, honichachtighen, lustigen, Bacchus, Godendranckighen.
Tortelduyve.	Reyne, vriendelijcke, denckende, ghetrouwe, ronckende, heesche, overalvlieghende, spijtighe, bevende, zoete, klaghende, aerdighe, vrije, wilde, vette, ghepootte, dertele, gulsighe, velt, delicate, trouwe.
Tortse.	Lichtende, brandende, bernende, verlichtende, ghensterende, nacht, klare, stralende, bruylofts, langhe, gomachtighe, blinckende, roockende, ontstekene, stinckende, verborghen, vyerighe, zolfferachtighe, heerlijcke, eerlijcke, schijnende, vlammende, wassen, swertmakende, roockende, vlickerende, langhe.
Tournoy-spel.	Trotsich, statich, steeck, openbaer, breet, ontdect, stuyvende, stoffich, dertele, verheughende.
Touwe,	ziet Coorde.
Traegheyt.	Langhzame, luye, onachtzame, langhe, futselighe, sware, ledighe, snoode, bloode, slappe, leeghwaghenighe, ezelsche, veronachtzamighe.
Tragedie.	Beweende, catijvighe, morale, droevighe, bloedighe, moedighe, statighe, beklaghelijcke, opgheblasene, donderende, bebloedde, sententieuse, gheweldighe, deerlijcke,

[fol. Y6r]

	trotse, Perusinsche, bearbeyde, straffe, Heroïke, Cothurnische. De Tragedien te beschrijven, is den hoochsten stijl in de Poëterijen, in dewelcke verklaert worden d'onghelucken van de Koninghen, Princen ende andere groote Heeren, waer van d'wtkomste ghemeynlijck droevich ende beklaghelijck is. Eenighe willen zegghen, datse desen naem ghekreghen heeft, om dat van oudts men ghewoon was den tragickschen Poëet t'offeren ende toe te eyghenen den Bock.
Trajanus.	Den goedertierenen, medelijdenden, goeden, beleefden, vreedzamen, zedigen, Romeyn, victorieusen, ghemeynten-vriendt, gheluckighen, Dacicschen. Vulpius Trajanus in Spagnien gheboren, ontfingh het Keyserrijck tot Keulen, hy zocht altijt vriendelijck teghen de Ghemeynte te wesen, eerbiedich by de Magistraet, ende goedertieren by eenen ieghelijcken, noyt trotisch teghen iemanden gheweest hebbende: alleenlijck teghen de vyanden van de Roomsche Republijcke. Men noemden hem Dacicschen, om dat hy den Daciaenschen Koninck overwonnen hadde: Hy sterf te Selimont een Stadt in Cilicien, welcke namaels ghenaemt gheworden is Trajanopolis, na dat hy gheregeert hadde 19 jaren ende 6 maenden een half, sterf in't 64 jaer syns ouderdoms.
Tralie.	Yseren, rooster, half-opene, ghegaette, stercke, dubbel, ghepinde, gheslotene, opene, venster, dicke, ghegeerde, harde, ghekruyste, ghevlochten, ghevanghens, gheloofwercte.
Tranen.	Heete, lauwe, druppende, dicke, weenende, verckens, Crocodillen, gheveynsde, ghepasside, zoete, barmhertighe, dauwende, natte, zoute, wtghestortte, oogh, overvloedighe, smertighe, bittere, wtvallende, medelijdende, onmetelijcke, vyerige, wijvelijcke, wtberstende, teere, leckende, groote, wtbortelende, rollende, elendighe, zuchtende.
Trap.	Rechten, wentel, opgaenden, ghekrokenen, steyghen, verhevenen, afstijghenden, ladders, moeyelijcken, neergaenden.
Trecktanghe.	Knijpende, nijpende, stercke, ghekromde, vasthoudende, ghetande.
Trede.	Voetstap, traghen, voet, ghetelden, vasten, zachten, ghematichden, langhzamen, rasschen, valschen, stronc-

[fol. Y6v]

	kelenden, stijven, harden, langhen, twijffelachtigen, naspeurenden, verzekerden, vrijen, diefschen, ghezetten.
Trefter ofte Dryvoet.	Vasten, yseren, staenden, openen, koken.
Tribuyt.	Betalijcken, subjecten, rentelijcken, pacht, ghelt, jaerlijcsche, onsterffelijcken, onderstandighen, bystants, behelpelijcken, vermeerderenden, groeyenden, schuldighen, opgheleyden, beswaerlijcken, daghelijcschen, profijtelijcken, schadelijcken.
Triumphe.	Hoovaerdighe, eerlijcke, heerlijcke, feestelijcke, glorieuse, edele, blijde, groote, weerde, victorieuse, hooghe, gheheylichde, krijchs, schoone, gheluckighe, gheeerde, magnifijcke, Keyserlijcke, moedighe, alderhoochste, vermaerde, doorluchtighe, lauwerierdragende, ghekroonde, verwinninghe, vernaemste.
Troch.	Wtghehoolden, verckens, vermakenden, vasten, vollen, verzadenden, boeren.
Troeffel ofte Truweel.	Vuyl, arbeyts, krom, ghekromt, plat, behendich, handelijck, kalckich, metsers, klaer, vlijtich.
Troyen.	Oude, ongheloovige, hoovaerdighe, Neptunisch, machtich, sterc, oorlooghs, hartneckich, meyneedich, Phrygijs, elendich, groot, wonderlijck, Dardanisch, fatale, antijck, Phebeaensch, onghetrouwe, Hectoriaensch, Priamidisch, ghierich, Goddelijck, heerlijck, Laomentids, volckrijck, vermaert, Griecken-vyandt.
Trommel.	Trommelende, kleyn, kinder, lustighe, draghelijcke, ronde, ketel, moffen, gheschilderde, slaende, luydende, verschrickelijcke, krijghs, heesche, holle, dommelende, lichte, ghespannen, weerklinckende.
Trommelslagher.	Kloecken, wackeren, konstighen, rustighen, slachvolghenden, tradthoudenden.
Trompette.	Moetghevende, luytklinckende, oorlooghsche, krijghs, klare, heldere, zilvere, tronighe, stoute, kromme, ghedraeyde, vervaerlijcke, langhe, strijtbare, bloetghierighe, metalen, heesche, holle, slaende, moedighe, blasende,

[fol. Y7r]

	luyde, ghewronghen, schetterende, vreeselijcke, heerlijcke, langhe, grootmoedighe, verschrickelijcke, verbasende, buyghzame, verzilverde, luydende, weergalmende, hoochklinckende, aenleydende.
Tronie.	Roode, vyerighe, Bacchus, cramosijne, gheteeckende, wreede, leelijcke, straffe, onlieffelijcke, valsche, malle, zotte, sproetighe, mismaecte, ontstekene, quellijcke, deerlijcke, grouzame, zuere, lachende, vriendelijcke.
Troost.	Behulpelijcken, troostelijcken, vriendelijcken, ghenadighen, gratieusen, gunstighen, bequamen, vreesbenemenden, zorchbrekenden, verstandighen.
Trooster.	Zachtsinnighen, zoeten, vriendelijcken, beleefden, gratieusen, begaefden, goedertierenen, medelijdenden, gheneghenen, hertelijken, vriendt.
Trouwe,	ziet Gheloove.
Turcken.	Mahometische, ongheloovighe, Sarazijnen, wrecke, besnedene, snoode, ongenadige, quade, machtige, krijghers, superstitieuse, honden, valsche-Godes-dienstige, Othomanisten, barbarische, deyghende, wreede, stoute, vryschutters, boose, grouwelijcke, Christen-vyanden, straffe, behendighe, wackere, dappere, politijcke, waechhalsen. De Turcken (die dit woordt onder hunlieden haten) zijn ghekomen van de Parthen, wt het Landtschap ghenaemt Turckestan, eertijdts ghenaemt gheweest Aria. Sy volghden de Religie (zoo men die alzoo noemen mach) die hun den verduyvelden Mahometh gheleert heeft, ende volghens die moghense veel vrouwen hebben, ende zoo veel concubijnen als sy voeden konnen, nochtans de kinderen van d'eene als van d'andere erven ghelijckelijck in huns Vaders goedt, wtghenomen dat twee dochters maer zoo veel en erven als eenen sone, die out wesende 7 of 8 jaren wort besneden met heerlijcke ende groote pracht in syn Ouders huys. Sy en ghebruycken gheenen wijn, maer eten wel druyven, ende drincken most, voorder sy en eten gheen Vercken-vleesch, noch van eenich Dier dat ghestict is. Alle vijf jaren vastense vijf weken achtereen, alzoo datse des daechs noch eten noch drincken, noch en beslapen hunne vrouwen niet: Maer van dat de Sonne onder gaet tot des morghens datse opstaet, hebbense hunnen lust, en zitten nimmermeer dan teghen d'aerde, het zij om t'eten ofte te

[fol. Y7v]

	drincken, noch oock in hunne Kercken ofte andere plaetsen, ghelijck by ons de Kleermakers zitten. Onder alle Natien ter weerelt, onderhouden sy d'oorloogh disciplinen, ghebruyckende in alle zaken goede policijen, strenghelijcken straffende d'overtreders. Sy zijn zeer gierich ende superstitieux. Eyndelijck heeft hunnen Mahometh een Helle ghebouwet, ende veel Paradijsen ghesticht, na desen leven te besitten, wellust-plaetsen, in welcke hy zeght dat gheen vrouwen komen, ghelijck sy oock niet in hun Kercken en komen, om datse niet besneden en zijn.
Tuylken ofte Rieckerken.	Rieckende, schoon, meye, moy, ghebonden, bloemen, gheschildert, zoet, lustich, ghecouleurt, lieflijck, voorjarich, vermakelijck, roodtachtigch, dach, zoetrieckende, verblijdende, hupsch, Lenten, edel, amoureux, gheschackiert, bruyts, verheughelijck, vervreughenden, blijdt, groen, ghewronghen, nieu, ghesterrent, Iouffrouwen, bloeyende, blau, smeeckende, aenlockende.
Tuysschere.	Verquistenden, blijden, vrolijcken, moyen, kanssenworper, aerdigen, stouten, bootsigen, stercken, guychelaer, passe-repas, verteerder, edelen, avontuerder, sweerder, vloecker, banner, wtstrijcker, gierighen.
Tweedracht ofte Twist.	Bloedighen, ouden, vyantlijcken, haderenden, hatelijcken, oproerighen, grimmigen, quaetwillighen, nijdighen, ghewapenden, twistighenden, kijfachtighen, scheurmakenden, knorrenden, schadelijcken, oploopenden, botten, mallen, woorden, moeder van allen processen, hayrachtigen, oorlooghschen, verderffelijcken, doodelijcken, omstootenden, furieusen, onmenschelijcken, zorghelijcken, periculeusen, voedtster der oorloghe, onbarmhertighen, ongenadighen, Scepter-benemenden, lasterlijcken, beklagelijcken, schandelijcken, smertelijcken, vileynen, quellijcken, vergramden, vergrammenden, ghestoorden, heftighen, bitteren, oneenighen, krackeelighen, vyandighen, gheweldighen, hooftsweerighen, strijdenden, roependen, bulderenden, doodelijcken, belachelijcken, kneuterachtighen, dweersdrijvenden, overdweers-ziende.
Twijffelachticheyt,	Duystere, twijffelighe, Sophistische,

[fol. Y8r]

bedrieghelijcke, blinde, sware, bedrieghende, onzekere, strijdende, wederstrevende, loose, dweersche, slimme, woeste, onordentlijcke, tweedrachtighe, bekommerde, verbaesde, verstricte, verwerrede, teghenstrijdighe, Philosoophsche, wonderlijcke, veranderlijcke.