De Afscheiding van 1834. Deel 6. Het Réveil en ds. H.P. Scholte. Correspondentie

[p. 29]

Hoofdstuk 2
Twee brieven van A. Capadose

Abraham Capadose werd 22 augustus 1795 te Amsterdam geboren en overleed 16 december 1874 te 's-Gravenhage. Hij studeerde te Leiden medicijnen. Samen met de eveneens van Joodse afkomst zijnde Isaäc da Costa ging hij tot het christelijk geloof over; beiden werden in oktober 1822 te Leiden gedoopt door de Hervormde predikant L. Egeling. In 1827 werd Capadose door allerlei oorzaken genoodzaakt zijn practijk als geneesheer te Amsterdam neer te leggen. Eind april 1831 verhuisde hij naar Scherpenzeel en van 1833 tot aan zijn overlijden woonde hij, met enige onderbreking, te 's-Gravenhage.¹

1 Men zie voor hem: David Kalmijn, Abraham Capadose (dissertatie Utrecht), 's-Gravenhage 1955; Kluit, Réveil, register; VIERDE DEEL (speciaal over de periode te Scherpenzeel) 117-124.

1. 's-Gravenhage 16 augustus 1838

Deze brief heeft tot onderwerp het sterfbed van mr. A.M.C. van Hall en is geschreven één dag na diens overlijden (15 augustus).²

Waarde Vriend en Broeder in den Heere!

Alle de beloftenissen Gods zijn in Christus Jesus Ja en Amen!³ - In de wereld zult gij verdrukking hebben; maar hebt goeden moed, Ik heb de wereld overwonnen.⁴ Zoo sprak Hij, die de Waarheid zelve is en zou Hij dan niet ook de vrucht dier overwinninge aan de zijnen geven te smaken? - Zou Hij, die de getrouwe Herder Zijner schapen is, niet ook in 't dal der schaduwe des doods met hen zijn? O! dat mocht onze geliefde Broeder van Hall ondervinden, die gisteren tusschen half een en een uur zalig, zacht en kalm in Jesus is ontslapen en nu door de bloedverdiensten Zijns Borgs, Hem zonder zonden dienen, zonder smerten zich in Hem verheugen mag. De lieve Suze,⁵ die bijzonder door den Heere gesterkt word en in alle die dagen geweest is, heeft mij verzocht u kennis te geven van dit ja smartelijk en onherstelbaar verlies voor vrouw en kinders,

2 Capadose schreef gedateerd 23-24 augustus 1838 aan Da Costa: ‘Het heengaan van onzen Van Hall heeft bij mij opnieuw de eeuwige gelukzaligheid als present doen zijn: het is mij weer als ik wel vroeger soms mocht kennen, een levendige voorstelling der toekomende dingen.’ (Réveil-Archief, verzameling Da Costa, brief no. 229).

3 Verwijzing naar 2 Corinthe 1:20.

4 Johannes 16:33b.

5 De echtgenote van Maurits van Hall: Helena Susanna van Schermbeek (1816-1844).

[p. 30]

maar ook zalig, vertroostend en zielverheffend sterven, waarbij ik zoo goed als tegenwoordig geweest ben, daar hij nog geen half uur nadat ik een geruime tijd van zijne stervende lippen de innigste geloofstaal met eene bijzondere helderheid van gedachte en vastheid des vertrouwens hooren mocht, zijn geest in de handen des Verlossers geven mocht. Niets hartstochtelijk maar innig, stichtend en zoowel belijdenisse van schuld als van geloof ten aanhooren van vele der familie met klaarheid en eenvoudigheid gedaan hebbende, zoo is zijn sterven een prediking geweest en wij mogen de stille en biddende hope hebben, dat zijn broeders en zusters,⁶ die hem veel, veel liefde en hartelijkheid bewezen hebben en kennelijk diep getroffen waren, door de genade Gods een blijvende indruk zullen ontvangen hebben. O! mocht zijn huis een Rachabswoning geweest zijn, waar de bloedverwanten ter behoudenisse verzameld waren.⁷

Hij rust in zijn God! Zalig zijn de dooden die in den Heere ontslapen! Het was letterlijk een inslapen. Hij liet zich kort nadat ik hem verlaten had, op 't bed leggen en zeide tot zijne vrouw, dat hij nu wat zou gaan slapen, en zoo is hij ingeslapen om eenmaal op 't geluid der bazuijne te ontwaken. Ik ben bij hem in de laatste dagen zeer dikwerf en soms uuren achter een geweest en mag den Heere danken, dat ik 't altoos zoo bijzonder getroffen heb, dat hij steeds allerlevendigst over de innigste dingen des heils met mij gesproken heeft. In Christus is het middelpunt der vereeniging voor allen die Hem in onverderfelijkheid liefhebben, zijnde eerst door Hem gezocht en bemind. - O! op die woorden drukte hij met zijne reeds koud geworden hand de mijne en ik mocht henengaande gevoelen, dat de Heere niet verre van die plaatse was.

Ik kan begrijpen, hoe ook u dit sterfgeval treffen zal, maar ik begrijp tevens hoe bij u ook bij de tranen der droefheid die der vreugde zullen vloeijen, dat Koning Jesus op dit sterfbed verheerlijkt is geworden. Zijn Koninkrijke kome, Zijn Wille geschiede.

Hopende dat u deze in welstand zal geworden en de uwen, noem ik mij met broederlijke liefde in Christus onzen Heer

uwen vriend en broeder

A. Capadose

6 Aan zijn graf stonden veertien broeders en schoonbroeders; J. Bosch, Een korte, maar moeilijke levensdag (A.M.C. van Hall), Heusden s.a. 61.

7 Jozua 2, 6:22-25.

2. 's-Gravenhage 27 januari 1844⁸

Hoezeer de brief, die mij het droevig bericht bragt van het overlijden van uwe waarde vrouw zonder opschrift en met gedrukte handteekening zijnde, geen antwoord scheen tegemoet te zien, kan ik echter niet nalaten met weinige woorden u van mijne hartelijke deelneming in deze smartvolle beproeving de

8 Brief geschreven naar aanleiding van het overlijden van Sara Maria Brandt, Scholtes eerste vrouw, Utrecht 23 januari 1844. Vergelijk voor de in deze brief genoemde rouwcirculaire hoofdstuk 12 en VIJFDE DEEL, hoofdstuk 15.

[p. 31]

uitdrukking te doen toekomen. - Ik versta uwe diepe droefheid en harte-wonde. Maar ook de vertroosting en de krachtige ondersteuning die gij van boven ondervinden moogt.

Hij, die niet antwoordt van Zijne daden maar toch die alle door wijsheid en liefde voor de zijnen regelt, heilige de beproeving aan uwe ziele en vermeerdere de vertroostinge Zijnen heiligen Naam ter eer. Hij vermenigvuldige ook Zijne zegeningen over uwe thands moederlooze kindertjes en bereide hen voor Zijn Koninkrijk en heerlijkheid.

Neem deze weinige regelen aan als de uitdrukking van de oprechte gevoelens van

uwen deelnemenden broeder

Capadose