Schatkamer der Nederlandsse oudheden. Of woordenboek, behelsende Nederlands steden en dorpen, kasteelen, sloten en heeren huysen, oude volkeren, rievieren, vermaarde luyden in staat en oorlogh, oudheden, gewoontens en lands wysen

[Zeeland]

ZEELAND; van welke dit het spreekwoord van de spytige Brabanderkens:

Holland, bolland,
Zeeland, geen land;
Ik hou het metten hey kant.

Van deese schryven wydluftigh, Eindius, Reigersbergen en Boxhorn, by M. Smallegange, in de Nieuwe Chronyk van Zeeland; en daarom sullen wy niet diep in dit Landschap treeden; maar alleenlyk, sonder veel talmen, aanwysen wanneer het selve, door de woede der watergolven, in eilanden is verdeeld. En sie daar, ik begin!

Niemand, van onse Neerlandsse landstreek de minste kennis draagende, sou konnen loochenen, dat Vlaanderen, Zeeland en Holland (met de algemeene naam van Frielsland langen tyd gedekt. Boven, 94 bl.) nevens Friesland, wel eer, sonder eenige inhammen of scheuringen, doorgaans syn aan malkanderen gehecht geweest. Van Leeuwen, Leid. Nader Bewys, 584 bl.

Want men weet, dat eertyds Zeeland alleenlyk, door de gracht van keiser Otto was gescheiden; ik segge, de Hond, waar af boven, 259 bl.

Maar, A. 1377, den 1 Novemb., heeft een geweldige Watervloed gemelde twee landschappen van een gesneeden, en Zeeland van een vast land tot eilanden gemaakt. Smallegange, 1 D. 2 B. 2 H.

Voeg by deese de Vloed van A. 1421; niet alleenlyk 72 dorpen wegvoerende, maar by naar geheel Zeeland en Suid-

[p. 400]

Holland overstroomende. Boven, 82 en bl. behalven Gabbema, Watervloed. 147 bl.

En wel bysonderlyk is DUIVELAND, A. 1530 op den dagh van S Felix, tot seer groote schade van menssen en beesten ondergeloopen; naderhand echter met groote moeite en kosten hersteld. Gabbema, 223 bl. behalven Smallegange.

Soo is SUIDBEVELAND (wel eer het grootste en nu een vry kleener eiland) A. 1532, geheelyk overstelpt; de stad Borsele jammerlyk verdrinkende, en de stad Romerswale wordende een eiland, van dit Suidbeveland geheelyk afgescheurd. Smallegange. 1 D. 3 B. 4 en 10 H.

In deese watervloed was ook NOORDBEVELAND ten eenemaale met wateren overdekt; waar af de toren van de stad Kortgene, en die van eenige dorpen noch heden syn beklaaglyke gedenkteekenen. Smallegange, 1 D. 5 B. 4 H.

A. 1570, op den 1 Novemb. heeft Zeeland ook niet weinigh last geleden. Bor. en Hoofd, by Ger. Brand, Daghwyser, 571 bl. Gabbema, Watervloed. 251 bl.

Doch alle deese verdronken plaatssen koomen al meer en meer voor den dagh, en worden, aan alle kanten, met swaare dykkagien beveiligd. Siet de allernieuwste Landkaart van het Graafschap Zeeland, by meergenoemde Smallegange.

Soo dat Zeeland, niet ten onrechte, haar swemmende Leeuw, soo op de Medalien als op de Geldmunten, doet uitroepen: Luctore et Emergo; ik worstel en ontswem. Medal. Historis. 47 bl. doch weder, 10 bl. hebt gy een Legpenning van A. 1570, vertoonende op de eene syde haar Leeuw, en rondsom deese woorden: Benedicite Maria ac Flumina Domino, gy, zeeën en rievieren, segend den Heere: en op de andere, een verdronken stad, tussen 2 winden, geteekend: A cvnctis Hostib. Nos Redde Securos. Maak ons gerust, wegens alle vyanden.

Voorts dit soo verre van Zeeland; dat het ongeluk heden heeft gehad van haare Smallegange te verliesen; welke, op een bysonder blad, van syn Chronyk gescheiden, een Tweede Deel van dit werk beloofde, de Saaken van Staat en Oorlooge, voornaamlyk onder de Zeeuwsse Graven sullende begrypen. Dit komt me Pieter van Loo daar seggen; een man, dien ik, (schoon hy nooit aan een Akademi-tabbaard gerooken heeft, en alleen in syn moedertaal de Schryveren moet opslaan) echter in het Europeesse Historiaal veel opgeblaasene Waan-weeters verby sie streeven.