Dagboekfragmenten 1940-1945

[p. 456]

Gymnasiast, 15 jaar - Deventer
16 November 1944, Donderdag

- Op de OT^* was 't vervelend. We moesten weer de hele dag plaggen dragen en ik had nogal last van m'n voeten. 't Eten kregen we vroeg maar 't was vrij goed, we hebben net als gisteren brood ingezameld voor de Rotterdamse brandweerlui. Deze krijgen slechts 1½ brood in de 4 dagen en 's middags een flinke portie warm eten van de centr keuken. Uit Rotterdam zijn de mannen met Rijnaken weggevoerd. In de kweekschool komen 800 van die mensen. In de pauzes spelen sommige jongens met kaarten om geld. De laatste dagen horen we in de verte soms kanongebulder. Ik wou, dat 't mooi weer werd. 't Is nu geen weer voor een groot offensief. De vliegtuigen kunnen niets zien. Eindelijk om kwart voor vier mochten we weggaan. Op de Ceintuurbaan ontmoette ik Ger Stigter. Ik praatte met hem over school. Ze hebben een taak opgekregen. Ik kan 't niet uitstaan, dat ik nu maar zo achterkom. Ze zijn al met Ovidius bezig. Ik ben de enigste uit ons klas, die nog graaft. De andere jongens zijn afgekeurd of wonen niet hier. We zullen toch wel allemaal blijven zitten. We praatten ook nog even over de NVV en Pieter de Broek van Heukelom Deze loopt met een hoofd vol sabotageplannen. De geallieerden staan 4 km van Roermond. Na 't eten heb ik aan m'n dagboek geschreven. Ik ging daarna naar bed want ik was erg moe

* Organisation Todt (Duitse organisatie voor het vervaardigen van versterkingswerken)

Vrijdag 17 November

- De dag ging gauwer om dan gisteren omdat we elkaar moppen vertelden. We moesten weer de hele dag plaggen dragen en ik had weer last van m'n voeten. 's Middags werd een jongen geschopt en geslagen door de Obergruppenführer omdat hij niet direkt een nieuwe plag ging halen toen 't hem bevolen was omdat z'n plag te klein was. De jongen sloeg terug en eindelijk was 't een vechtpartij met schoppen van éen arbeider en twee jongens tegen de Obergruppenführer, Herr Brause, en éen of twee Gruppenführers. De arbeider werd een oor half afgeslagen. Herr Brause kreeg een klap in 't gezicht en Walter, een erge driftige Gruppenführer een harde klap met een schop op z'n hoofd. De beide jongens kregen natuurlijk ook flinke opstoppers. Herr Brause was zo ziedend van woede, dat hij z'n revolver niet uit z'n zak kon krijgen, gelukkig

[p. 457]

maar. 't Is echter voor de jongens nog goed afgelopen, Herr Brause bekende, dat hij niet zo driftig had moeten worden. Aan 't eind van de middag begon 't ook nog te regenen. We hebben twee V's horen overkomen Ze schijnen ook bij Okkenbroek afgeschoten te worden. Om half vier mochten we naar huis. Bij de ambachtsschool kregen we geld en ‘Verpflegung’. We hebben stroomloze uren gekregen. 's Morgens en 's Avonds van 6-12 uur is er alleen electriciteit. Metz is gevallen. De geallieerden zijn in een offensief begonnen bij Aken. 's Avonds heb ik gelezen in ‘Langs Bijbelse paden’. Mieke is ontzettend beweeglijk en als je haar laat zitten strekt ze haar benen zodat ze staat. Ze kijkt nu ook al echt de wereld in.

Zaterdag 18 November

- Ik ging niet naar de OT want ik moest 's middags met vader boerenkool van 't landje halen. Ik heb lekker uitgeslapen en daarna ging ik wat aan m'n verzameling doen. 's Middags ging ik op m'n kamer op de wit gekalkte muur met kleurkrijt 't uitzicht vanuit m'n kamer aan de Zandpoort tekenen. Ik wist 't nog vrij presies. Er kwamen plotseling een paar jagers, die een trein bij Twello beschoten en bombardeerden, 't Was weer 's een leuk gezicht na zoveel dagen rust. De mensen zijn na 't bombardement van laatst erg bang geworden. Om half vier gingen ik met vader, Dini en 't evacuatiewagentje boerenkool halen. Er waren veel Duitse auto's in de stad. 't Was er onrustig. Er schijnt hier SS te komen inplaats van weermacht Op de terugweg gingen we langs de IJsel omdat die zo mooi hoog was. In de Ankersmitlaan stonden rissen betonnen ringen om mitrailleursnesten van te maken. Op de Zutphenselaan stond een Duitse autobus. Naast de houtgasgenerator hadden ze een halfnaakte modepop met een hoge hoed vastgebonden. Zeker gestolen uit Arnhem. Alles wat de Duitsers nodig hebben halen ze uit Arnhem. De IJsel was prachtig. De uiterwaarden stonden voor 't grootste deel onder. Had ik nou m'n kamer op de Zandpoort maar, met z'n mooie uitzicht Ik kan er soms zo naar verlangen. De loopgraven op 't Pothoofd stonden tot de rand toe vol water en zo zal 't overal aan de IJsel wel zijn. Ik genoot van de IJsel. Bij de Duimpoort lag de schipbrug. Men zegt, dat hij erin komt als de Nieuwe brug alleen voor 't leger wordt. Van Bazel tot Arnhem is 't offensief begonnen. 't Front is in beweging. 's Avonds heb ik wat gelezen in ‘Langs Bijbelse paden’.

[p. 458]

Op de Worp is 't huis v e zekere meneer Kleyboer die seinen gegeven zou hebben aan 't ondergrondse front, door de Duitsers in brand geschoten.