Dagboekfragmenten 1940-1945

[p. 132]

Vrijwilliger Nederlands Legioen, 33 jaar
Arys (Oost-Pruisen)
Zaterdag, 25 October 1941

- Vanmorgen is ons den eed afgenomen. Het begin was al feestelijk. We hoefden pas om half zeven op te staan. Dus een uur later dan gewoonlijk. We moesten ons goede pak aantrekken, onze overjas en stalen helm opzetten. Het was een druilerige dag.

Op het sportveld werd aangetreden. Aan de lange kant stond het podium, bekleed met de hakenkruisvlag opgesteld.

Daarachter twaalf vlaggenmasten met vlaggen.

Links 4 hakenkruis, dan de Vlaamsche Vlag, dan weer 2 hakenkruis, vervolgens de oranje-blanje-bleu en dan weer vier hakenkruisvlaggen.

Voor het podium stonden 2 machinegeweren, 2 granaatwerpers en 2 pag. kannonnen opgesteld. Het podium was versierd met palmen.

Toch een fijn gezicht, al die knapen in het Veldgrauw.

Reich^* hield een goede toespraak. Hij bracht de lotsverbondenheid van de Germaansche Volkeren naar voren, welke thans onder opperste leiding van Adolf Hitler plaats vindt.

Daarna werd het ‘Wilt heden nu treden’ gespeeld. Daarna had de eedsaflegging plaats. Hij werd in het Duitsch voorgelezen en in het Duitsch door ons herhaald, waarbij wij den geheelen rechterhand opstaken Daarna nog een klein defilé langs de Standartenführer. Het aantal mannen, die den eed niet wilden afleggen, was 48 stuks van onze kompie.^† Mijn slaapjes Jansen en v.d. Kamp hebben zich bedacht en hebben toch vanmorgen den eed afgelegd.

* Standartenführer Otto Reich, commandant van de uit Hollanders en Vlamingen bestaande SS Standarte Nordwest, had zomer 1941 ook het Nederlands Legioen onder zijn bevel gekregen.

† Menig Nederlands vrijwilliger voor het Oostfront heeft bezwaren gehad tegen de aflegging van de van elke soldaat geëiste krijgseed. Om een aantal bezwaren die bij de NSB bestonden tegen de eed van de Waffen-SS: ‘Treue und Tapferkeit und Gehorsamheit bis in den Tod’ aan ‘Adolf Hitler, Führer aller Germanen’ te ondervangen, werd een afzonderlijke Legioenseed ingevoerd, waarin gehoorzaamheid aan Hitler als ‘Oberster Befehlshaber der Wehrmacht’ werd gezworen, met de beperkende bepaling ‘im Kampf gegen den Bolschewismus’, - dus niet tegen de Westelijke geallieerden. De eed werd ook wel geweigerd in de hoop daarmee ontslag uit de dienst uit te lokken.

[p. 133]

Jammer dat Baars en Schipper er niet bij zijn. Ja, hechten mag je je eigenlijk niet aan de kameraden. Het eene oogenblik heb je die, en het volgende oogenblik lig je weer op een andere kamer. Vandaag hebben we verder vrij. Gisteren een zware marsch van een kleine 30 K.M. gehad. Na enkele kilometers had ik reeds enkele blaren. Op m'n tanden gebeten en doorgezet. Na afloop veel voldoening dat ik den marsch volbracht had.

Maandag, 27 October

- Vandaag is onze vriend Wijga door den mand gevallen. Hij heeft bekend dat hij verschillende keeren van kameraden heeft gestolen. Hij is uitgekleed en volgesmeerd met schoenvet. Toen is hij door de jongens gewasschen. Niet erg zachtzinnig!

Hij wordt voorloopig in arrest gesteld en komt t.z.t. voor het Krijgsgerecht. Ik vermoed dat hij wel twee jaar tuchthuisstraf zal krijgen.

Ik had toch medelijden met hem niettegenstaande ik het altijd een reuze klier heb gevonden.

In de korten tijd dat hier nu de compagnie weer is opgericht zijn er al 18 veroordeelingen geweest.

En de minste is 5 dagen scherparrest. Geen kachel aan. Twee dekens en op de houten planken slapen. Geen lectuur, niet kaarten enz. enz! Dus niet bepaald zachzinnig.

De 4 menschen die de beenen hebben genomen zitten nog steeds in voorarrest. Ze beginnen er ellendig slecht uit te zien.

De algemeene mening is, dat er niemand van de menschen die den eed hebben geweigerd naar huis komen. De officieren denken dat zij voor de Arbeidsdienst of iets dergelijks gebruikt zullen worden.