Gedichten (2 delen)

[379] Olyfkrans, oover de verbonde handen, van Engeland, en 't vereenight Neederland (p. 646)

toelichting	Dit gedicht op de vrede van Westminster (1654) staat op p. 486-488 van Six' bundel Poësy van 1657.
annotatie
titel	oover de verbonde handen: boven de tot een verbond aan elkaar gebonden handen (vgl. r. 55-56, hieronder)
1	scheidden: hadden afscheid genomen
	's.aavonds: nl. op de avond van 6 januari 1654
	namaagen: familieleden
3	suidvooghd: de meester van de zuidenwind
	broesde: raasde (wnt iii, i, 1487, deze plaats)
4-5	's toorens weederhaan, En kruis: het 1370 pond zware ‘Kruis met den Appel of Kloot, en de Weer-haen’ dat in de stormnacht van 6-7 januari 1654 om ongeveer 12 uur van de toren neerstortte en een deel van het kerkdak beschadigde (Montanus, 1665, vi, p. 424)
5	Amstels kroone: de enorme Amsterdamse keizerskroon op de toren van de Westerkerk
	parste: drukte, met haar gewicht belastte
6	In 't West: dwz. Op de Westerkerk
8	kruis: ellende
9	Wat: Welke
	invloed van gestarte: invloed van de sterren
12	spiegelgouden: schitterend gouden (wnt v, 469)
13	die: de daageraad, die. De vrede van Westminster werd op 15 april 1654 getekend, maar eerst op 27 mei in Nederland officieel bekend gemaakt (Hollandse Mercurius 1654, p. 64 en p. 71).

[p. 667]

14	Graavesand: Gravesend, de voorhaven van Londen
15	kluisters: boeien
16	Van jalousy: Door de Afgunst
17	met bloed: nl. dat van Karel i en zijn terechtgestelde medestanders
18	Nooit: Nog nooit
	gevoestert: grootgebracht
19	haar eigen: nl. Engelands (haar verwijst naar jalousy, r. 16)
20	den laatsten nood: doodsnood
21	seeven muilen: de muilen van het veelkoppige monster (vgl. Openbaring 13)
22	doodekuilen: graven
23	Elk voorhoofd: Het voorhoofd boven elk van die zeven muilen
	sweem na leeuwenaard: vertoonde de tekenen van een leeuwennatuur, dwz. van een hoogmoedige
24	dry ribben, in een staart: dwz. Blake, Penn en Monk, de drie aanvoerders van de Engelse vloot
25	slaanswys: door te slaan
	ontroeren: in rep en roer ... brengen
27	was maar balgh: bestond uit enkel maag
28	een koopren buik: een koperen mantel. De Engelse scheepsbouwers gebruikten metalen beslag om de houten schepen tegen houtworm en vijandelijke kogels te pantseren (Ballhausen, 1923, p. 158-159).
29	verw: kleur
	bewossen: begroeid
30	slangebossen: bossen, massa's slangen
31	Weersydsche: Aan weerszijden geplaatste
33	vloeden: baren
34	onder: aan de onderzijde
35	vim: vin (wnt xxi, 708)
36	naar gegrim: akelig gegrom (wnt iv, 791 en v, 780)
37	geen twee jaar geworpen: nog geen twee jaar op de wereld
38	van: door
39	Met Engelsch vleisch, zoo grof gemest: Op zo'n wijze vetgemest door de toename van zijn Engels vlees, dwz. Aan de Engelsen zozeer van nut geweest, nl. door hun de mogelijkheid te bieden Hollandse koopvaardijschepen op te brengen
41	In koopvaard: Wat betreft hun koopvaardij
	laagen, aan het flaauwen: uitgeput raakten door het ziek liggen
42	Angh: Benauwd
43	onnoosel: naieve
44	Staagh vreesiek: Met een voortdurende ongezonde hang naar vrede
45	slooten: boeien
47	krom: scheef
	het gingh al wel: toch zou het allemaal juist zijn, nl. volgens de voorstanders van vredesonderhandelingen (vgl. Krom [...] wel)
52-53	slaan, En weiken: omsmeden en week maken
53	een liefden ooven: een heet vuur van liefde
56	den oliplant: het ‘groen van de olie’, de olijftak van de vrede
58	Doodsch: Zo goed als dood (wnt iii, ii, 2877)
59	de schee: de schede, subject

[p. 668]

60	De scherpe rympriem: De venijnig priemende pen voor hekeldichten
	sloot ook vree: dwz. hield op over de oorlog te rijmen en maakte gedichten op de vrede
61	De vrye zeepoort: dwz. Het Kanaal, dat (volgens Six) rechtens altijd al vrij en open was geweest
62	bruik: gebruike
	tot prysens nooten: tot muzieknoten voor lofliederen
63	't koopseil: de koopvaart
	't ryke Rond: het rijke wereldrond
64	De prysveer vliegh het, in den mond: dwz. Het (nl. 't koopseil) verschaffe de pen die lofdichten schrijft, een niet te verzwijgen onderwerp om over te schrijven
65	schryf den werreld wetten: stelle de wereld de wet
66	se: haar, nl. Dees vreede
	op ceedren: op cederhout, dwz. op een zeer fraai, kostbaar en duurzaam materiaal
67	hoopt: verwacht
	min: minder
	eenpaar: door een vrede verbonden
68	Admiraalen van den kolk: heersers over de grondeloze zee
69	langs: omsloten door