Gedichten (2 delen)

[336] Hangelroede, aan Arnoud van Someren (p. 565)

toelichting	In 1653 schonk Six zijn vriend Arnoud van Someren een hengel, begeleid door het hier behandelde gedicht. Vergelijk voor Van Someren de gedichten no. [166] en no. [351], r. 5-6. Uit gedicht no. [135], r. 25-27 kan blijken dat Van Someren en Six' vriend Manuel Spranger familie van elkaar waren. Het hier behandelde gedicht staat op p. 421-423 van Six' bundel.
annotatie
2	zoo gaauw bevaaren: zo behendig varend
4	eenigh: enkel ander

[p. 597]

5-6	wel ... Gaf: die (toen nog) uit de vleugel van een gans afkomstig was, wijdde aan u vroeger ... De gans is hier het beeld van de onvolmaakte dichter, naast de zwaan (vgl. r. 9) van het verhevener dichterschap (vgl. voor dit beeld: Vergilius, Ecloga ix, 35-36).
6-7	sonder teugels Van reederykheit: onbeteugeld door de retorica
10	met zulken ceder: dwz. met een blijvend siersel, zoals een zwanepen oplevert. Een dergelijke pen schrijft immers carmina linenda cedro, onsterfelijke zangen (Horatius, Ars poetica, 331-332).
11	om: vastgemaakt aan
12	's paapegaais: de papegaaieveer (uit de vergelijking blijkt Six' ironie)
13	Schoon of: ‘Het mag dan zijn, dat’
15	schildert, uit vermaak, verlet: weergeeft terwijl ze zich, in plezierig tijdverdrijf, bezighouden
17	Wie was een held, als [...] Zoo groot: dwz. Is er een groter held, dan
	d'eerste Kriste: nl. Petrus
20	Alleen niet, maar de menschen mee: Niet alleen, maar ook de mensen (Mattheüs 4:18-19)
22	veel heeren: vele machthebbers
23	landstaf: scepter
24	Bestiert: Die gedragen wordt
25-26	als 't suijen De Son verkoelt: als de zuidenwind de zon (nog) verkoelt. De zuidenwind, Notus of Auster, gezien als de brenger van nevel.
26	kruijen: voortstuwen
27	dat uw palm vereelt: hetgeen u eelt in de handen geeft
28	Soekt spiegelnat, dat biesen teelt: Zoekt spiegelende visvijvers op, waarin biezen groeien
29	't: nl. het schuitjen
	gestaakte: als een staak in de bodem geplante
31	't boekje: het haakje
32	garner: garnaal (wnt iv, 300, deze plaats)
	op verraân: dwz. om een visje te verschalken
33	Tokt: Raakt ... het aas aan, waardoor de dobber beweegt (wnt xvii, i, 922, deze plaats)
	derft: durft
34	beklappen: verraden
35	Verdobberen: ‘Dobberend van plaats veranderen’ (wnt xix, 1267, deze plaats, hapax)
	gaan, naa grond: naar de bodem verdwijnen
37	Schoon: Ofschoon, Hoewel
38	dwarsen: tegenstribbelende
	om leegh: omlaag, de diepte in
39	riet: hengelriet
40	in 't kaar: in de viskorf (wnt vii, i, 666, deze plaats)
	met vliet: met toewijding (‘vlijt’, wnt xxi, 2112)
41	Zoo braadt ghy: Zo verbrandt u ... in de zon
42	taan: gele verfstof (wnt xvi, 673, deze plaats)
43	Had niemand kennis van te voor: Als iemand geen voorkennis (van u) had
48	niet een bit: niemendal
49	Uw [...] hoopen: Uw verdienste ... af te kunnen wachten

[p. 598]

50	Kocht ik: Zou ik van u over willen nemen
51	sonderlinge: zeldzame
	deughd: nl. af te kunnen wachten
52	Als witte raaven, in de jeughd: Die onder de jeugd (waartoe Van Someren kennelijk behoort) zo zeldzaam voorkomt als witte raven
53	staat: maatschappelijke positie, werk
54	te jaagen: Tegenover Van Somerens voorliefde voor het hengelen plaatst Six zijn voorkeur voor de jacht (r. 53-60), de vogelvangst (r. 61-64) en de visvangst met netten (r. 65-68), omdat ze niet zoveel geduld eisen als hengelen.
56	spoort: zoekt het spoor van
58	Voorvluchtigh: Op de vlucht (wnt xxii, 954)
59	Doorruifflen: Doordringen, Door ... heen woelen (vgl. Kiliaan, 1599, ‘Ruyffelen, Terere, verrere’; wnt xiii, 1636-1637; Schenkeveld-van der Dussen, 1986 b, p. 240)
59-60	diemen ... keer: (hart, haasen en swyn) die men van verre bestookt of met honden van dichtbij aanvalt (wnt vii, i, 1967)
63	Vry seekerder: Heel wat zekerder van zijn succes
63-64	syn aventuur Te pleegen: zijn kans te beproeven
64	een loose kuur: een sluwe list (nl. een lijmstok, vogelnet of -val)
65-66	Altoos ... wou: En als ik dan toch zou moeten vissen, dan zou ik altijd ... willen
66	om 't net, den vischhoek missen: ‘ten gunste van het visnet, de haak ... kwijtraken’ (dwz. liever een visnet dan een haak ... gebruiken)
67	schrob, of schaakelnet: een schrobnet (een over de bodem voortgetrokken net, wnt xiv, 1082) of een schakelnet (een van oever tot oever gespannen net, waarmee men een hele waterloop afzet, vgl. wnt xiv, 218 en 221)
68	polst: opjaagt door in het water te slaan (wnt xii, ii, 3192), nl. zodat vis in het schaakelnet terechtkomt
	sleept beset: aan boord sleept, gevangen in het schrobnet (vgl. bezetten: insluiten, gevangen zetten)
69	op [...] sich begeeven: zijn toevlucht te nemen tot
71	Luk vischt maar: Alleen het wisselvallig lot is aan het vissen
	in: bij
72	Dies stelt het volkrecht hanglen vry: Daarom kent het gewestelijk rechtssysteem geen keur op het hengelen
73	besondre smaaken: zijn eigen aparte voorkeur
75	In korten: En binnenkort
	braave sood: flink zootje vis
76	Waar op: Op welke maaltijd