| toelichting |
Susanna Simons vander Loef (geboren Juliens) was een zuster van Six' moeder. Zij was moeder van zeven kinderen. Haar man Cornelis blijft in dit gedicht ongenoemd. Misschien was hij reeds overleden toen dit gedicht geschreven werd. Het staat op p. 8 van Six' Poësy van 1657. |
| |
| annotatie |
|
| |
| titel |
geboortvermaaninge: Verjaardagswens (vgl. wnt xx, 1204) |
| |
iuffrouw: een normale aanspreekvorm voor een getrouwde dame |
| |
moeije: tante |
| 1 |
mach: kan |
| |
Hebreeuwsche nachten: nachten als die van Joodse astrologen. Six zal doelen op de Kabbalisten. |
| 2 |
daagen slyten met: zijn dagen doorbrengen als |
| |
Egiptnaars, en Chaldeen: Alexandrijnen en Chaldeeërs. Alexandrië was een centrum van sterrenwichelarij en astronomie, waarmee vooral de Chaldeeërs zich bezighielden (vgl. ook Daniël 2:2). In de eerste eeuw werd in Alexandrië de zgn. planetenweek, de zevendaagse week (verband houdend met de zeven planeten), geconstrueerd en waarschijnlijk zal Six hieraan met name hebben gedacht (vgl. r. 8 en r. 11). Overdag konden de Egiptnaars, en Chaldeen de zon bestuderen. |
| 3 |
t'ontleên: af te leiden, vast te stellen (vgl. wnt x, 1896). Six doelt dus vooral op het verband tussen de planetenloop en de tijdrekening. |
| 4 |
vol viers: vol lichtende (vurige) hemellichamen |
| |
als moeder van elk baaken: aangezien zij, de hemel, de moeder van elk van die lichtende merktekens is |
| 5 |
Ik schiet by daagh geen Son: Overdag schiet ik geen zonnetje (nl. met een meetinstument, om de hoogte van de zon boven de horizon te bepalen) |
| 6-7 |
in [...] Te kyken: studie te maken van |
| 6-7 |
en ongestaadigheên [...] van gesternt: en van de veranderlijke stand van de sterren |
| 7-8 |
stil [...] Een Heemel: Een hemel in ruste (in tegenstelling tot de ongestaadigheên [...] van gesternt) |
| 8 |
moeder ook: die ook moeder is (vgl. r. 4) |
| |
seeven heldre staaken: zeven lichtende ‘palen’ (bakens, vgl. r. 4), maar |
| |
staaken ook in de zin van: afstammelingen, kinderen (wnt xv, 18) |
| 9 |
houde ik: beschouw ik als |
| 10 |
uw saad: uw kroost, uw kinderen |
| 11 |
Verstrekken [...] my: Gelden voor mij ... als |
| |
een planeet van vier: een vurige planeet. Six zal hier dus niet doelen op het zevengesternte, de Plejaden, maar op de zeven planeten (vgl. de annotatie bij r. 2). |
| 12 |
uit uwen draai: op grond van uw cirkelgang (de terugkeer van uw verjaardag) |
Auteursrechtelijk beschermd