Besluit
Ik besluit. Jans leven op de Hoste-boerderij wordt gekenmerkt door een aantal beschermende gewoontes. Daarvan getuigen zijn wil alles te benoemen en een eigen plaats te geven, zijn drang naar herhaling en gelijkheid, zijn voorliefde voor grenzen en beperkte ruimtes, zijn gewoonte de dingen vertrouwd te maken, bijvoorbeeld door ze zich op allerhande manieren toe te eigenen (figuurlijk zowel als letterlijk). Hij lijkt te houden van een voorgeschreven set handelingen zoals werken, en tracht een houvast te vinden in woorden van anderen. De komst van het nieuwe paard biedt een illustratie van de manier waarop hij met iets nieuws omgaat: door het aan zijn blik te onderwerpen, door het aan te raken, door het te benoemen en op een bepaalde plaats te dwingen. Wat betreft het paard, slaagt hij daarin. De brief echter zorgt voor onoverkomelijke problemen.
Ik toonde ook aan hoe Jan bepaalde van deze ‘beschermingsmechanismen’ toepast in zijn latere leven. Ze schieten echter heel vaak te kort; hij slaagt er niet altijd in om ze even consequent op te volgen, en, ernstiger nog, ze blijken er de oorzaak van te zijn dat hij gedoemd is een ongelukkig leven te leiden. Dat geldt vooral voor zijn drang om een rol te volgen, die ervoor gezorgd heeft dat hij in een onnatuurlijke positie terecht kwam. Hij deed zich ouder voor dan hij was, en trouwde te laat. Hij nam niet volmondig deel aan de zotte en kleurrijke lente. De toestand wordt eventjes rechtgezet door zijn huwelijk met Vina, maar de laattijdigheid van zijn huwelijk breekt hem zuur op. Of aan Streuvels' verzoek om de tekst pas in het najaar van 1902 te publiceren, terwijl hij al in november 1901 af was (Demedts 1971:116) een gelijkaardige symbolische intentie ten grondslag ligt als zijn beroemde beslissing om Lente op 21 maart te laten uitkomen “om het symbolisme van de Lentedatum” (Streuvels aan De Bom 27/02/1899), is een vraag die ik onbeantwoord laat. Het zou in elk geval mooi passen bij de hier voorgestelde interpretatie: het verhaal verschijnt veel later dan het geschreven werd, en in het neergaande seizoen...
Auteursrechtelijk beschermd