Logo DBNL
Nieuwe testament (Noordnederlandse vertaling) (1979)

Nieuwe testament (Noordnederlandse vertaling)

(1979)–Johan Scutken–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

[I Ad Corinthios]

Hier beghint die irste epistel, die sunte Pauwel dien van Corinthien seynde.

I

Paulus, een ghecoren apostel Ihesu Cristi overmids den wille Godes, ende Sosthenes, een brueder der keerken Godes, die toe Corinthen is, ontbieden of scriven den ghereynichden in Cristo Ihesu, den gheroepen heylighen mit hem allen, die den name ons Heren Ihesu Cristi aen roepen in elker stede, die hem toehoert ende ons: gracie si u ende ons van Gode, onsen vader, ende vanden Heer Ihesu Cristo.

Ic dancke minen Gode altoes van uwer weghen inder gracien Godes, die u ghegheven is in Cristo Ihesu, want ghi sijt in hem in allen gaven rijc ghemaect, in allen woerden ende in alre wetentheyt, alsoe als tghetughe Cristi in u ghestarct is, alsoe dat u niet en ghebrect in enigher gracien ju, die verbeydende sijt die verapenbaringhe ons Heren Ihesu Cristi, die u oec sterken sal al totten eynde sonder sonde in dien daghe des toecoemst ons Heren Ihesu Cristi. God is ghetrouwe, overmids wien ghi gheropen sijt in sijns zoens gheselscap, ons Heren Ihesu Cristi.

Brueders, ic bidde u biden naem ons Heren Ihesu Cristi, dat ghi dat selve alle segghet ende gheen sceydinghe in u en sijn, mer weest volmaect in enen sijn ende in eenre wetentheyt. Bruedere mijn, het is mi van u te weten ghedaen vanden ghenen die Cloes toe hoeren, datter stridinghe onder u sijn. Dit segghe ic, dat een yeghelic van u seghet: Ic hoer trouwen Paulus toe. Ic hoer Apollo toe. Ic hoer Petrus toe. Ic hoer Cristus toe. Is Cristus ghedeylt? Is Paulus voer u ghecruust? Of sijt ghi ghedoept in Paulus name? Ic dancke minen Gode, dat ic nieman van u ghedoept en hebbe dan Crispum ende Gayum, op dat nieman en segghe, dat ghi ghedoept sijt in minen name. Ic heb oec ghedoept die den huse Stephane toe horen. Anders en weet ic niet, of ic yeman meer van u ghedoept heb. Want Cristus en hevet my nyet gheseynt te dopen, mer dat ewangelium te prediken, niet in wijsheyden des woerdes, op dat dat cruus Cristi niet uut verydelt en werde.

Want die predikinghe des cruces duncket den ghenen die verloren worden, een ghecheyt wesen, mer den ghe\nen

die beholden worden als ons, is si een cracht Godes. Want het is ghescreven: Ic sal die wijsheyt der wiser to niet maken ende die vroetscap der vroeder sal ic weder prueven.

Waer is die wise? Waer is die meester? Waer is die ondersoeker deser werlt? En hevet God die wijsheyt deser werlt niet dwaes ghemaect? Want die werlt en hevet Gode inder wijsheyt Godes niet bekennet overmids wijsheden, het hevet Gode behaghelic gheweest die ghelovighe te beholden overmids dwaesheyt der predikinghe. Want die Joden eyschen teyken ende die heyden zoeken wijsheyt, mer wij prediken Cristum ghecruust, den Joden een scaemte ende den heydenen een ghecheyt, mer den gheroepen Joden ende heyden, Cristum die moghentheyt Godes ende die wijsheyt Godes. Want dat Godes ghecheyt is, is wiser dan die menschen ende dat cranc in Gode is, dat is starker dan die menschen.

Broeders, besiet uwen roep, want niet voel wiser lude naden vleysche, niet voel mechtigher lude, niet voel edelre lude, mer die dwase sijn der werlt hevet God uutvercoren, op dat hi die wise dade scamen, ende die crancke der werlt hevet God vercoren, op dat hi die starke dede scamen, ende die onedele ende die versmade hevet God vercoren, ende die niet en scenen te wesen, op dat hi die wat schenen veroetmoedighen mochte ende dat gheen mensche hem verheffe in sijns selves teghenwordicheyt. Want ghi sijt overmids Gode in Cristo Ihesu, die ons van Gode gheworden is wijsheyt ende gherechticheyt ende suvermakinghe ende verlosinghe, op alsoe alser ghescreven is: Die hem verblidet, die sal inden Heer verbliden.

II

Ende daer om, brueders, doe ic tot u quam, en quam ic niet in hoecheyt der leringhen of der wijsheyden ende boetscapte u dat ghetughe Cristi. Want ic heb mi niet gheacht te weten onder u dan Ihesum Cristum ende dien ghecruust. Ende ic hebbe bi ju gheweest in drucke, in anxt ende in voel vresen ende mijn leringhe ende mijn predekinghe en hevet niet gheweest in radeliken woerden menscheliker wijsheyt, mer in enen bewisen des gheestes ende der moghentheyt, op dat u ghelove niet en si inder menschen wijsheyt, mer inder moghentheyt Godes.

Wij spreken wijsheyt onder die volmaecte, niet deser werlt noch der princen wijsheyt deser werlt, die te niet gaen, mer wij spreken die wijsheyt Godes in die verborghenheyt, die verborghen is, die God, eer die werlt wort, bereyt hevet in onser glorien, die gheen prince deser werlt bekeent en hevet, want haddent si bekeennet, si en hadden nye den coninc der glorien ghecruust.

Mer, als ghescreven is: Dat noch oghe en sach

noch oer en hoerde, noch in des menschen herte niet en quam, dat God bereyt hevet den ghenen die hem mynnen.

Ons heftet God ondecket overmids sinen gheest. Want die gheest ondersoeket alle dinghe, oec die afgrondighe wesene Godes. Want wat mensche weet, wat heymelicheyt inden menschen is dan dat ghemoede des menschen, dat in hem is? Alsoe dat Gode toe hoert, en kennede nyeman dan die gheeste Godes. Wi en hebben deser werlt gheest niet ontfanghen, mer den gheest, die van Gode is, op dat wij kennen die gaven die ons van Gode ghegheven sijn, die wij oec leren, niet mit ongheleerden woerden menscheliker wetentheyt, mer inder leringhen des gheestes, den gheesteliken gheestelike dinghen lerende. Want een werlic mensche en verneemt die dinghen niet, die den gheest Godes toe hoeren, het is hem een ghecheyt ende hi en machs niet verstaen, want vanden gheesteliken menschen wort hi ghepruevet, want een gheestelic mensche verstaet ende onderscheydet alle dinghe ende hi en wort van nye man verstaen. Want wie hevet des Heren sin bekant ende sal hem leren? Wij hebben den sin Cristi.

III

Brueders, daer om en mochte ic u niet toespreken alse gheestelike menschen, mer alse vleyschelike menschen. Recht als kijnderken inder kennisse Cristi heb ic u melc te drincken ghegheven ende gheen spise, want tot noch toe en mochte ghi der spisen niet, noch oec nu en moghe ghi se niet, want ghi sijt noch vleyschelic. Want wannere onder u nidicheyt ende stridinghe is, si di dan niet vleyschelic ende wandert nae den menschen? Wanneer yeman seghet: Ic hore Paulus toe, ic hoer Apollo toe, si ghi dan niet menschen? Wat is Apollo of wat is Paulus? Het sijn dienre des gheens, daer ghi in ghelovet hebt, ende enen yegheliken alsoe alst die Here ghegheven heeft. Ic heb gheplant, Apollo hevet dat nat ghemaect, mer God hevet den wasdom ghegheven. Alsoe noch die daer plant, en is niet, noch die daer nat maket, is yet, mer God, die den waesdom ghevet, die is. Die daer plant ende die daer nat maket, die sijn een. Een yeghelic sal sijn eyghen loen ontfaen nae sinen arbeyde. Want wij sijn Godes hulpers, ghi sijt Godes acker bouwinghe, ghi sijt Godes tymmeringhe.

Ic hebbe dat fundament als een wijs meyster vander timmeringhen gheleyt nader gracien, die mi ghegheven is. Een ander tymmert daer boven op, mer een yeghelic sie, hoe dat hi daer op tymmere. Want ander fundament en mach

nyeman legghen dan dat daer gheleghet is, dat Ihesus Cristus is. Soe wie daer boven tymmert op dat fundament golt, silver, duer baersteen, holt, hoy, stoppelen, eens yeghelijcs werc sal apenbaer werden. Des Heren dach salt verclaren, want hi sal inden vier gheapenbaert werden ende dat vuer sal eens yeghelic werc proeven, hoe sulc dattet si. Soe wies werc bliven sal, dat hi daer op ghetymmert hevet, die sal loen ontfanghen. Soe wies werc bornen sal, die sal scade liden, mer nochtan sal hi alsoe overmids den vuer beholden werden.

En weet ghi niet, dat ghi een tempel Godes sijt ende die gheest Godes woent in u? Soe wie den tempel Godes destrueret, dien sal God verdoemen, want die tempel Godes, die ghi sijt, is heylich.

Nye man en bedrieghe hem selven, mer soe wie onder u wijs schijnt te wesen in deser werlt, die werde dwaes, op dat hi wijs si. Want wijsheyt deser werlt is dwaesheyt voer Gode. Het is ghescreven: Ic sal die wise begripen in hoerre scalcheyt, ende noch is ghescreven: Die Heer kennede der wiser ghedachte, want si ydel sijn.

Aldus soe en sal nyeman inden menschen glorieren, want het is al uwe, ist Paulus, ist Apollo, ist Petrus, ist werlt, ist leven, ist doet, ist yeghenwordich, ist toecomende, [al] ist uwe, ghi hoert Cristum toe; Cristus is Godes.

IIII

Alsoe moet ons elc mensche vermoeden als dienres Cristi ende sceffeners der diensten Godes. Hier soect men al nu onder die sceffeners, op dat yeman ghetrouwe ghevonden werde. Het is my dat minste, dat ic van u gheoerdelt werde of van den menscheliken daghe. Ende ic en oerdel oec my selven niet, want ic en kenne mi niet sculdich, mer daer in en bin ic niet gherechtverdicht; die Heer ist, die mi oerdelt. Daer um en wilt niet oerdelen eer tijt, tot dat God come, die oec die verborghen duysternisse verlichten sal ende apenbaer maken die rade der herten. Ende dan sal enen yegheliken lof van Gode wesen.

Brueders, dit heb ic in my ende in Appollo gheformet om u, op dat ghi in ons leert, op dat hem die een niet en verheffe yeghens den anderen boven dat voerscreven is om des anders wille. Want wie onderscheydet di? Wat hebbestu dattu niet ontfanghen en hebbeste? Ende oftuut ontfanghen hebste, wat verheffes du di oftuut niet ontfanghen en hadste? Nu sijt ghi versadet, nu sijt ghi rijc worden; ghi regiert sonder ons, ende och of ghi regnierden, op dat wij mit u mochten regnieren. Want ic wane God heeft ons versmaden apostolen gheapenbaert, recht als der doet overghelevert, want wij sijn een wonder gheworden der werlt ende den enghelen ende den menschen. Wij dwasen om Cristum, mer ghi wisen in Cristo, wij crancken ende ghi starken,

ghi edel ende wij onedel al tot in deser uren. Ende ons honghert ende dorstet ende wij sijn naket ende wij worden mit hals slaghen gheslaghen, ende wij sijn onghestadich ende wij arbeyden, mit onsen handen werkende, wij worden qualiken versproken ende wij spreken wel, wi ghedoghen persecucie ende wij lident, wij worden bescampet ende wij bidden, wij sijn recht gheworden als veghelquaet deser werlt, alre menschen wech werpinghe tot nu.

Dit en scrive ic u niet, dat ic u alleen doe scamen, mer ic vermane u oec mede als mijn alre lieveste kijnder. Want al eest dat ghi weel tien dusent leerkijnder hebt in Cristo, mer niet voel vaders. Ic heb u in Cristo Ihesu ghewonnen overmids der ewangelien. Daerom bidde ic u: Weset mijn naevolghers.

Daerom heb ic toe u Thimotheum gheseyndet, die mijn alre lieveste zoen is, ghetrouwe inden Heer, die u mijn weghe, die in Cristo Ihesu sijn, vermanen sal, alsoe als ic over al in elker kerken leerre. Sommich sijnre alsoe op gheblasen recht of ic niet comen en solde tot u. Ic sal schier tot u comen, ofte die Heer wil, ende ic sal proeven niet die leringhe der ghenre die op gheblasen sijn, mer die doechde. Want dat rike Godes en is inden woerden niet, mer inder doechde. Wat wildi? Dat ic inder roeden toe u come of inder minnen ende inden gheest der sachtmoedicheyt?

V

Onder u wort ummer oncuuscheyt gheleden ende alsolke oncuuscheyt, die onder die heyden niet ghehoert en wort, also dat yeman sijns vader wijf hebben solde. Ende ghi sijt op gheblasen ende en hebbet ghenen rouwe daer af ghehaddet, dat hi uten middel van u hen ghedaen worde, die dat werc ghedaen hevet. Ic bin mitten licham van u ghesceyden, mer mitten gheest bin ic yeghenwordich ende ic hebben, die alsoe ghedaen hevet, of ic yeghenwordich waer, inden name ons Heren Ihesu Cristi gheoerdelt, ju vergadert ende in dien gheest aldusdanighen mensche mitter moghentheyt ons Heren Ihesu over te leveren den viande inder doet des vleysches, op dat hi inden gheest behouden worde inden daghe ons Heren Ihesu Cristi.

Juwe verblidinghe en is niet goet. En weet ghi niet, dat een luttel desems dat gheheel deel [1. deech] doet heffen? Purgiert uut die olde heeffen, op dat ghi sijt een nye knedinghe, alsoe ghi puer sijt. Want to onsen Paeschen in Cristus gheoffert. Ende alsoe laet ons worscapen, niet in die olde heffen, noch in die heffen der quaetheyden ende der boesheyden, mer in puerheyt der lutterheyt ende der waerheyt.

Ic screef u inder epistolen, dat ghi niet menghen en soldet mitten overspeelres [ende ummer niet mitten overspeelres] deser werlt noch mitten ghirighen noch mitten gripers noch mit dien, die den afgoden dienen. Waert alsoe, ghi waert eer sculdich uut deser werlt te gaen. Mer nu heb ic u ghescreven, niet ghemenghet

te wesen daer mede; ist dat yemant, die een brueder hiet, een overspeelre is of ghirich of den afgoden dient of quaet sprect of dronken of roever, mit aldusdanighen en salmen niet eten. Wat gaet dat mi aen, te oerdelen vanden ghenen die buten der kerken sijn? Oerdel ghi niet vanden ghenen die binnen sijn? Want die ghene die buten sijn, die sal God ordelen. Doet den quaden heen van u selven.

VI

Darre yemant van u, die wat twiinghe yeghens den anderen hevet, vanden bosen gheoerdelt werden ende niet vanden heylighen? Of en wetet ghi niet, dat die heylighen van deser werlt oerdelen sollen? Ende of die werlt in u gheoerdelt sal werden, sijt ghijs dan niet werdich, van desen nedersten te oerdelen? Weet ghi niet, dat wij die enghelen sollen oerdelen? voel te billiker werlike dinghen? Daerom eest dat ghi waerlike oerdele hebt, die minste smaken inder kerken, die setter toe, dat te oerdelen. Dit segghe ic tot uwer scaemten. Is daer nyemant onder u alsoe wijs, die ordelen mochte tusschen sinen brueder, mer die een bruder kivet mitten anderen ende dat voer die onghelovige? Nu trouwen in u is ummer sonde, omdat ghi stridinghe hebt onder u. Waerom en neemt ghi niet liever apenbaer gheweelt? Waerom en lijt ghi niet liever heymelike loesheyt? Mer ghi doet selve onrecht ende doet loesheyt ende dat den bruederen. Of en weet ghi niet, dat die bosen dat rike Godes niet besitten en sollen? En wil niet dwalen: noch oncuussche menschen, noch dienres der afgode, noch overspeelres, noch onghenoemde sonders, daer Zodoma ende Gomorra om versoncken, noch dieve, noch ghirighe, noch dronckenaers, noch quaetsprekers, noch rovers en sollen dat rike Gods besitten. Ende aldusdanich hebt ghi gheweest. Mer ghi sijt ghewasschen, ghi sijt ghereynighet, ghi sijt gherechtverdicht inden name ons Heren Ihesu Cristi ende in ons Heren gheest.

Alle dinghe sijn mi gheorloeft, mer alle dinghe en vorderen niet. Alle dinghe sijn mi gheoerloft, mer ic werde onder nyemans macht ghebracht. Die spise hoert den buuc toe ende die buuc hoert der spisen toe ende God sal den buuc ende die spise te niet maken. Dit lichaem en is niet sculdich der oncuuscheyt te dienen, mer den Heer ende die Here den lichaem. Want God hevet den Heer verwecket ende hi sal ons overmids sijnre crachte verwecken.

Brueders, en weet ghi niet, dat juwe lichame lede Cristi sijn? Sal ic daer om nemen die lede Cristi ende makense lede eens ghemeyns wijfs? Dat si verre! Of en weet ghi niet, die een ghemeyne wijf aenhanghet, dat hi een lichame wort? Want hi seyde: Twe salre wesen in enen vleysche. Mer soe wie den Heer aenhanghet, die is een gheest. Vliet die oncuuscheyt. Alle die sonde

die die mensche doet, die is buten den licham, mer die oncuuscheyt doet, die sondighet in sijn licham. Of en weet ghi niet, dat u lede een tempel sijn des Heylighen Ghestes, die in u is, dien ghi van Gode hebt, ende ghi en sijt uwes selves niet? Want ghi sijt ghecoft om enen groten scat. Glorificeert ende draghet Gode in uwen lichaem.

VII

Daer ghi mi af ghescreven hebt, soe segghe ic dit: Het is den mensche nutte, gheen wijf te nemen. Om oncuuscheyt te scuwen, sal een yeghelic sijn wijf hebben, die se hevet, ende elc wijf horen man. Die man sal den wive die scolt verghelden ende des ghelijc dat wijf den manne. Want dat wijf en hevet hoers lichaems gheen macht, mer die man, ende des ghelijc die man en hevet sijns lichaems gheen macht, mer dat wijf. En ontrecket u niet van malcander, het en si dat ghi alsoe beyde overdraghet ter tijt, op dat ghi des onbecommerder mochtet beden, mer keert weder totten selven, dat u die viant niet en becore om uwe onghetempertheyt. Dit seg ic nae orloeve, niet nae ghebode. Nochtan wille ic, dat alle mensche sijn als ic selve bin. Mer een yeghelic hevet sijn eyghen gave van Gode, die een aldus ende die ander alsoe.

Mer ic segghe den onghetrouweden ende den weduen: Het is hem nutte, dat si alsoe bliven als ic bin. Ende ist dat si hem alsoe overmids onghetempertheyt niet en connen liden, laetse echtelic trouwen, want dat trouwen is beter dan te branden.

Ic ghebiede den ghenen die in der echscap ghebonden sijn, niet ic, mer die Heer, dat wijf vanden manne niet te sceyden, ende eest dat si daer af scheydet, onghetruwet te bliven of mit horen manne weder te verswoenen, ende die man en sal twijf niet laten.

Inden anderen segghe ic, niet die Heer: Soe wat brueder een onghelovich wijf hevet ende si overdraghet met hem te wonen, hi en salse niet laten. Ende soe wat wijf enen onghelovighen man hevet ende hi overdraghet mit hoer te wonen, si en sal hem niet laten. Want die onghelovighe man is dicwil behouden gheworden overmids den ghelovighen wive ende dat onghelovich wijf is beholden gheworden overmids den ghelovighen manne. Anders waren uwe kijnder onnechte, mer nu sijn si keerstijn. Mer ist dat een onghelovich heen gaet, hi gae heen, want ene ghelovich brueder of suster en is tot dusdanighen dinghen niet verbonden, want God hevet ons in vreden gheroepen. Want wat wetestuut, o wijf, oftu den man beholden solste maken, of wat wetestu dat, o man, of du dat wijf beholden solste maken dan dat alsoe alst God enen yegheliken ghedeylt hevet?

Ende een yeghelic, die wander als hem God gheroepen hevet, ende alsoe leer ic in allen keerken. Is enich Jode ten ghelove gheroepen, hi en darf der heyden wise niet aennemen. Is yeman inder heydenscap ten ghelove gheroepen, hi en darf hem niet laten besniden. Der Joden ghewoente

en batet noch en vordert, ende der heyden ghewoente en batet noch en vordert, mer die waerneminghe der gheboden Godes. Een yeghelic blive in dien roepe, daer hi in gheropen is. Bistu eyghen ende alsoe gheroepen, achtes niet, mer moghestu vri werden, ghebrukes liever. Want die eyghen is ende inden Heer gheropen wordet, die is des Heren vrie. Des ghelijc die vrie is ende inden Heer gheroepen wort, die is een knecht Cristi. Ghi sijt costelic ghecoft. En wilt der menschen knecht niet werden. Een yeghelic, daer hi in gheroepen woert een bruder te wesen, daer blive hi in bi Gode.

Vanden magheden en hebbe ic des Heren ghebot niet, mer ic gheve raet als die een apostel te wesen vanden Here ontfanghen hevet, dat ic ghetrouwe moet wesen.

Want ic meyne dattet nutte is om den yeghenwordighen last, want het is den menschen goet, alsoe te wesen. Nochtan bistu ghebonden aen een wijf, en beghere niet, gheloesset te wesen. Bistu ontloest vanden wive, en wilse niet begheren. Hebstu een wijf ghenomen, du en hebste niet ghesondighet, ende eest dat een maghet trouwen sal, si en hevet niet ghesondighet. Nochtan sullen dusdanighe druc des vleysches hebben.

Ic spaer u, brueders, aldus segghe ic u dat: die tijt is cort. Dat moet ghi dan doen, die wive hebben, dat si se hebben of si se niet en hadden, ende die wenen, of si niet en weenden, ende die blide sijn, of si niet blide en waren, ende die daer copen, of si gheen besitters en waren, ende die deser werlt ghebruken, of si se niet en ghebructen. Die ghedaente of die scoenheyt dieser werelt lidet voer bi.

Ic wil, dat ghi sonder sorchvoldicheyt sijt. Die sonder wijf is, die nemet dier dinghe waer, die den Heer toe behoren, hoe dat hi Gode behaghen mach. Mer die mit enen wive is, die is sorchvoldich om die dinghen die der [werelt] toe horen, hoe dat hi sinen wive behaghe ende hi is ghedeylt. Ende een wijf, die onghetruwet is ende een maghet, die dencket om die dinghen die den Heer toe hoeren, op dat si reyne si ende in lichaem ende in gheeste. Mer die ghetruwet is, die dencket om die dinghen die dier werelt toe horen, hoe si den manne behaghet. Dat segghe ic u tot uwen orbaer, niet, dat ic u een stricke legghen wille, mer dat dat reckelic [l. eerlic?] is endet dattet een vordernisse ghevet, den Here te dienen sonder hinder.

Soe wie went, dat hi lelic ghesien wordet van sijnre maghet, om dat si te oelt wordet, ende dat alsoe wesen moet, der maghet bewaerre doe alsoe si wil; hi en misdoet niet, dat si truwe. Want so wat bewaerre, die vast in sijnre herten settede ende ghenen noet en hevet, mer macht hevet sijns willen ende dat te rade wordet in sijn herte, sijn maghet maghet te holden, hi doet wel. Ende daer om die sijn maghet

inder echtscap voeghet, die doet wel, ende die se niet daer toe en voeghet, die doet bet.

Dat wijf is ghebonden alle die tijt, die hoer manne levet, ende ist dat oer man stervet, soe is si verloest; si truwe wien si wille, alleen inden Heer. Mer si sal saligher wesen, blivet si alsoe nae minen rade. Ic meyne dat ic den Gheest Godes oec hebbe.

VIII

Van dien, dat den afgoden gheoffert wort, soe weten wij, dat wij alle const hebben. Const verheffet, mer minne stichtet. Soe wie waent, dat hi wat can, noch en bekennede hi niet, hoe hem behoert te weten. Soe wie dat Gode minnet, die is van hem bekennet.

Vander spisen, die men den afgoden offert, soe weten wij, dat een afgod inder werlt niet en is ende dat gheen God en is dan een. Want al sijnre die gode heyten, hetsi inden hemel, hetsi inder eerden, ende al sijnre voel gode ende voel heren, ons en is nochtan mer een God, die vader, uut wien alle dinghe sijn ende wij in hem, ende een Heer, Ihesus Cristus, overmids wien alle dinghen sijn ende wij overmids hem.

Mer in allen menschen en is die wetentheyt niet. Want somich eten tot noch toe datten afgoden gheoffert is, ende wanen, dat inden afgoden wat godlics is, ende hoer consciencie, want si cranc is, wordet besmit. Die spise en priset onse God niet, noch al en eten wij der spisen niet, wij en sollen niet te min hebben ende al eten wij se, wij en sollen niet te meer hebben. Dit, dat u oerlof is, siet dat, dattet den crancken ghen stoetsel en werde. Want ziet enich cranc broeder datten afgoden gheoffert is den ghenen eten, die kennisse hevet, wort sijn consciencie, want si cranc is, niet ghereyset te eten der afgoden offerhande? Ende die krancke broeder, om welken Cristus ghestorven is, sal verloren werden in dijnre wetenheyt. Alsoe sondighende in die bruders ende slaende hoer crancke consciencie doet ghi sonde in Cristum. Waerom, is dat die spise minen brueder scandalizert, ic en sal nummermeer vleysche eten, op dat ic mynen bruder niet en scandalizeer.

IX

Bin ic niet vri? Bin ic niet een apostel? Heb ic onsen Heer Ihesum Cristum niet ghesien? Sijt ghi mijn werc niet inden Heer? [Want al en bin ic den ander apostel niet, nochtan bin ic ju apostel, want dat teyken mijnre apostelscap si gi in den Here]

Ghi sijt mijn beschirminghe bi den ghenen die mi vraghen. Hebben wij niet die macht te eten ende te drinken? Hebben wij niet macht ghelike den anderen apostolen ende ons Heren bruderen ende Peter, mit ons te leyden zusteren vrouwen persoen? Of sijnt Barnabas ende ic alleen, die die macht niet en hebben dat te doen? Wie dient ummermeer om sijn eyghen solt? Ende wie plantede den wijngaert ende sijnre vruchten niet en dranc? Wie hoedet dat vee of dat quic ende vander melken des quickes niet en etet? Of seg ic dit alleen

nae der menschen ghewoente, of en seghet die ewe niet oec? Het is in Moyses ewe ghescreven: Du en solste des ossen mont, die dat coern uuttrett, niet toe binden. Isset Gode om die ossen ghedaen? Of seghet hi dat om onsen willen? Dese dinghen sijn om ons ghescreven, want die eert, die sal inder hapen eren, ende die daer dorschet, die sal inder hapen dorschen die vrucht te boren. Ist groet, wanneer wij uwe verganclike dinghe mayen, of wij u gheestelike dinghe ghesayet hebben? Of ander lude dies, dat in uwer macht is, delachtich sijn, waer om niet alsoe weel wij? Deser macht en ghebruken wij niet, mer wij liden alle dinc, op dat wij der ewangelien Cristi gheen hinder en doen. Wetet ghi niet, die inden tempel arbeyden, dat si eten van dat den tempel toe hoert, ende die den altaer dienen, dat si mitten altaer deelen? Alsoe heeftet oec die Heer gheoerloeft den ghenen die die ewangelie boetscapen, van der ewangelien te leven. Mer ic en heb en gheen van desen ghebruct.

Dese dinghen en heb ic niet ghescreven, dat si yet alsoe in my gheschien, want het is my goet, dat ic liever van ghebreke ghedruct werde dan dat yeman mijn glorie of mijn wonne verminderen solde. Ist dat ic alleen dat ewangelium boetscappe, soe en is mi gheen glorie. Ic moetet van node doen, want wee my, predicke ic niet! Mer doe ic dat willichlike, soe heb ics loen, mer ist dat ict onwillichlike doe, soe is my die scaffinghe alleen toe betrouwet. Welc is dan mijn loen? dat ic dat ewangelie sonder solt predike. Ic sal dat ewangelium alsoe stichtighen, dat ic mijnre macht niet misbruken en sal inder ewangelien.

Want doe ic van allen dinghen vri was, doe makede ic my alren menschen knecht, op dat icker voel wonne. Ende ic bin den Joden gheworden recht als een Jode, op dat ic die Joden wonne, den ghenen die onder die ewe sijn, of ic onder die ewe weer, die selve onder die ee niet en bin, op dat icse die onder die ewe waren, mochte winnen; den ghenen die sonder ewe waren, of ic sonder ewe waer, die doch sonder die ewe Godes niet en bin, mer inder ewe Cristi, op dat ic se mochte winnen, die sonder die ewe waren. Ic bin den crancken gheworden cranc, op dat ic die crancke wonne; hem allen bin ic al gheworden, op dat icse alle mochte beholden. Mer alle dinghen doe ic om dat ewangelium, op dat ic sijnre delachtich mochte werden.

En wetet ghi niet, dat dese, die enen paslope lopen, alle lopen si, mer een ontfanghet den loen? Loept alsoe, dat ghi begripet! Want alle, die inden stride stridet, die hoedet hem van allen dinghen ende dat doen si, op dat si die verganclike croen ontfaen moghen, mer wij die onverganclic. Daer om loep ic alsoe niet als int onsekere, alsoe en vecht ic, niet als die lucht slaende, mer ic castie minen licham ende weder bieden inden dienst, op dat als

ic licht anderen menschen predike, dat ic selve niet wederproevet en werde.

X

Brueders, ic wil, dat ghi wetet, dat alle onse vaders onder der wolke ghewest hebben ende alle sijn si die zee overleden ende alle sijn si in Moyses ghedopet inden wolken ende inder zee ende alle aten si een gheestelike spise ende alle dronken si enen gheesteliken dranc. Si droncken vanden gheesteliken dranc ende een steen volchde hem nae, mer die steen was Cristus. Mer in hoerre vole en wasset Gode niet behaghelic, want si sijn neder gheslaghen inder woestinen.

Dese dinghen sijn ghesciet ons in eenre figuren, op dat wij der quader dinghen niet begherich en sijn, alsoe als si begherden. Noch en werdet gheen oeffenaers der afgode ghelicke als si somich van hem, als ghescreven is: Dit volc ghinc sitten eten ende drinken, ende stonden op spelen. Noch en laet ons gheen oncuuscheyt doen als die somighe van hem deden, ende het worden ghedodet si drie ende twintich dusent in enen daghe. Noch en laet ons Cristum niet becoren, als hoerre somich becaerden, ende si worden ghedodet vanden serpenten. Noch en murmuriert niet als hoere somich murmurierden ende worden gheslaghen vanden enghel. Alle dese dinghen ghescieden hem in figuren ende si sijn ghescreven tot onser correctien, in welken die eynden der werelt ghecomen sijn.

Alsoe wie went, dat hi stae, die sie, dat hi niet en valle. Gheen becaringhe en moet u begripen dan die menschelic is, want God is ghetruwe; hi en sal u niet laten becaren boven dat ghi vermoghet, mer hi sal mitter becaringhen een behulp doen, op dat ghijt moghet liden.

Daer om, mijn alre lieveste, vliet vander afgoden oeffeninghe. Ic spreke als den wisen toe, onderscheydet selve dat ic segghe.

Wien benedien wij den kelc der benedixien? Is hi niet een samen delinghe des bloedes Cristi? Ende dat broet, dat wij breken, ist niet een mede delinghe des Heren lichams? Want onser vole sijn een broet ende een licham, alle die van enen brode worden ghedeylt. Siet aen dat volc van Israhel naden uutwendighen gheboden: die die offerhande eten, en sijn si niet delachtich des altaers? Seg ic daer om, datten afgoden gheoffert is, dattet wat si of dat een afgod wat is? Mer dat die heyden offeren, dat offeren si den vianden ende Gode niet. Ic en wil niet, dat ghi der viande ghesellen wort. Ghi en moghet des Heren kelc niet drincken ende der vianden kelic, ghi en moghet des Heren tafel niet delachtich wesen ende der vianden tafel. Of beniden wij den Here? Of sijn wij starker dan hi?

Alle dinghe sijn my gheoerloeft, mer alle dinghen en [vorderen niet. Alle dinghe sijn mi gheoerloeft, mer alle dinghe en] stichtighen niet. Daerom nyeman en soeke dat sijn, mer dat eens anders is.

Etet al dat in dat vleyschuus vercoft wordet, niet vraghende om der consciencien wille. Dat eertrike ende sijn volheyt hoert den Heer toe. Ist dat u yemant onghelovighers nodet ende ghi gaen wilt, soe etet al dat u voer gheleghet woert ende en vraghet niet om der consciencien wille, mer eest dat yemant segghen sal: Dat is den afgoden gheoffert,

en wilt des niet eten om den ghenen die dat oerdelde, ende om der consciencien. Ic en segghe niet om dijnre consciencien, mer om eens anders. Waer om wil ic mijn vriheyt laten oerdelen van eenre vremder consciencien? Of ic mitter gracien deele, waerom wil ic my blasphemieren laten om dat ic gracie doe?

Daer om, etet ghi of drinct ghi of wat ghi anders doet, al doet dat inden love Godes. Weset sonder quetsinghe den Joden ende den heydenen ende der kerken Godes, alsoe als ic mit allen dinghen allen menschen behaghe, niet soekende dat my profitelic is, mer dat den menighen, op dat si beholden worden.

XI

Weset mijn naevolghers alsoe als ic naevolgher Cristi bin.

Brueders, ic prise u, dat ghi mijnre in allen dinghen ghedenct ende mijn ghebode holt alsoe als ic se u gaf.

Ic wil, dat ghi weet, dat Cristus elkes mannes hoeft is ende des wijfs hoeft is die man, mer God is dat hoeft Cristi. Elc man, die mit bedecten hoefde bedet of scrifture vertrecket, die lastert sijn hoeft. Mer elc wijf, die mit bloten hoefde bedet of scrifturen vertellet, die lastert hoer hoeft, want dat is oer al soe scandelic of mense calu maecte. Ende eest dat hoer dat wijf niet en decke, men sceerse. Ende is dat den wive confuselic, datmense schere of calu maecke, soe decke si oer hoeft. Die man en sal trouwen dat hoeft niet bedecken, want hi is een glorie ende een beelde Godes, ende dat wijf is een glorie des mans. Want die man en is niet vanden wive, mer dat wijf is vanden manne. Ende die man en is niet ghescapen om des wives wille, mer dat wijf om den manne. Daer om sal dat wijf een decsel op dat hoeft hebben om der enghelen wille. Nochtan en is die man niet sonder wijf noch dat wijf sonder man inden Heer. Want alsoe dat wijf irst vanden manne was ghemaect, alsoe wort die man nu overmids den wive gheboren, alle sijn si uut Gode. Onderscheydet dit selve: Betamet dat den wive, onbedect Gode te bidden? Die natuer en leerts ons niet, is dat die man enen croec voedet, het is hem scande, mer eest dat dat wijf enen croec voedet, het is oer eer, want dat haer is oer voer een deckinghe ghegheven.

Is dat yemant strijtachtich ende onghecust scinet te wesen, alsulke ghewoente en hebben wij, apostolen, noch die kerke Godes niet.

Ic ghebiede u dat, ende ic en prise u niet, dat ghi niet in een beter, mer in een argher te gader comet. Ten irsten, als ghi inder kerken vergadert,

soe hoer ic segghen, datter twiinghe of stridinghe sijn onder u, ende ic gheloves weel eens deels. Want het is noet, datter onghelove sijn, op dat die gheprueft sijn apenbaer worden.

Daer om als ghi te gader in een comet, dan en eest gheen tijt toe des Heren maeltijt te eten. Een yeghelic van ju die wil sijn maeltijt eer eten ende den enen honghert ende die ander is dronken. En hebdi te huus niet teten ende te drinken? Of versmadi die kerke Godes ende doet die arme scamen, dies niet en hebben? Wat sal ic [ju] segghen? Ic prise u, mer daer in en prise ic u niet. Want dat ic u gheleert hebbe, dat ontfinghe ic vanden Here, want inder selver nacht, doe onse Heer Ihesus Cristus over ghelevert wort, nam hijt tbroet ende gracie doende brac hijt ende seghede: Neemt ende etet, dat is mijn lichame, dat voer u sal ghegheven werden, doet dat in mijnre ghedenckenisse. Ende des ghelijc den kelic, doe hi dat aventmale ghedaen hadde ende seyde: Dese kelic is een nuwe testament in minen bloede: doet dat alsoe dicke als ghi hem drincket, in mijnre ghedenckenisse. Want alsoe dicke als ghi dit broet eten solt ende den kelic drinken solt, soe soldi boetscapen des Heren doet thent hi come. Alsoe dat soe wie onwerdelic eten sal dat broet of drincken des Heren kelic, die sal sculdich wesen des lichaems ende des Heren bloede. Die mensche onderprueve hem selven ende ete alsoe vanden broede ende drinke vanden kelic, want soe wiet onwerdelic etet ende drinct, die etet ende drinct hem die verdoemnisse, niet en onderscheydende des Heren licham.

Daer om isser voel onder u zieke ende cranc ende voel sterfter. Waert dat wij ons selven veroerdelden, wij en worden trouwen niet veroerdelt. Wanneer wij gheoerdelt werden, soe werden wij vanden Here berispt, op dat wij mit deser werlt niet verdoemt en werden. Aldus mijn bruedere, als ghi te gader coemt eten, beydet malcanderen. Honghert yemant, die ete toe huus, op dat ghi in die verdoemnisse niet te gader en comet.

Wanneer ic come, sal ic die ander dinghen ordinieren.

XII

Brueders, ic wil, dat ghi weet vanden gaven des Heylighen Gheestes. Want ghi weet, doe ghi heyden waert, alsoe als men u leydede, ghinct ghi totten stommen afgoden. Daer om doe ic u cont, dat nyemant, inden gheest Godes sprekende, en sprect een afscheydinghe van Ihesu ende nieman en mach segghen: Heer Ihesus, het en si inden Heylighen Gheest.

Het sijn deylinghen der gracien, mer het is een Gheest, ende het sijn deylinghe der dienste, mer het is een Heer, ende het sijn deylinghe der werke, mer het is een God, die al in al werket. Die apenbaringhe des gheestes wort enen yegheliken ghegheven tot der nutscap. Den solken wort overmids den gheest ghegheven die leringhe der wijsheyt, den solken nae den selven gheest die leringhe der wetentheyt,

den anderen tghelove inden selven gheeste, den solken gracie der ghesontheyden inden selven gheest, den solken werkinghe der moghentheyt, den solken die prophecie, den anderen onderscheyt der gheeste, den anderen die gheslachte der tonghen, den anderen bedudinghe der leringhen. Alle dese dinghe werket die een ende die selve gheest, deylende hem allen alsoe als hi wil.

Want alsoe dat lichaem een is ende vole lede hevet, ende alle die lede des lichaems, al sijnre vole, die sijn een lichaem, alsoe is oec Cristus, want in enen gheest sijn wij alle ghedoept een lichaem, het si Jode, het si heydene, het si eyghene, het si vrie, ende alle sijn wij in enen gheest ghedronken. Want dat licham en is niet een lit, mer vole. Ist dat die voet segghen sal: Want ic niet en bin die hant, soe en bin ic vanden lichaem niet, en is hi daerom vanden licham niet? Ende of dat oer segghen sal: Want ic dat oghe niet en bin, soe en bin ic vanden licham niet, ende en ist daer om vanden licham niet? Of al dat licham dat oghe ware, waer waer dat horen dan? Oft al een horen waer, waer is dat ruken dan? Soe hevet God die lede ghesat, een yeghelic van hem inden lichaem als hi wolde. Ende of si alle een lit waren, waer weer tlichaem? Nu sijnre vole lede, mer et en is mer een lichaem. Dat oghe en mach totter hant niet segghen: Dijnre werke en behoeve ic niet, of mede dat hoeft den voeten: Ghi en sijt mi niet nootdruftich. Mer vole te meer die lede des lichaems, die snoder scinen te wesen, die sijn alre orbaerlichste, ende die wij wanen, dat des lichaems onedelste lede sijn, desen doen wij alre meest eren, ende die onse oneersamste lede sijn, die hebben die meeste eer, onse eersamste lede en behoven des niet. Mer God heeft dat licham ghematicht, dien lede, dat wat ontbrac, die meerre eer te bewisen, op datter gheen twijnghe inden lichame en si, mer dat die lede in enen lichame voer malcanderen sorchvoldich sijn. Ende eest dat dat een lit wat lidet, dat alle die ander lede mede liden, of ist dat dat een lit verblidet, alle die lede sijn mede blide. Ghi sijt die licham Cristi ende lede vanden lede.

Ende somich heefter God in der kerken ghesettet, ten irsten die apostolen, ten anderen die toecomende dinghen voerseyden, ten dorden male leeraers, daer nae die miracule deden, daer nae die die zieken ghesont makeden, onderstande, bewaringhe, ten leesten gheslachte der tonghen. Sijn si alle apostolen? Sijn si alle propheten? Sijn si alle lerers? Sijnt alle miracule werkers? Hebben si alle gracie der

ghesontheyden? Of spreken si alle mit allen tonghen? Of beduden si alle? Begheert noch beter gaven.

Ende noch wise ic u enen hogheren weech.

XIII

Al waert dat ic sprake mit tonghen der menschen ende der enghelen, hadde ic gheen minne, soe bin ic gheworden als een ludende metael of een clinckende belle, ende al hadde ic die prophecie ende ic alle verborghenheyt kennede ende alle const, ende al hadde ic alle ghelove, dat ic berghe versettede, heb ic gheen minne, ic en bin niet.

Ende al gheve ic inder armer spise al mijn goet ende al gheve ic mine licham over, alsoe dat ic bornede, heb ic gheen minne, het en vordert my niet. Die minne is verduldich, si is goeder tieren, die minne en benidet niet, si en werket niet verkertlic, si en verheffet hoer niet, si en achtet gheen ydele eer, si en suect die dinghe niet, die oer sijn, si en wort niet vertoernt, si en dencket gheen quaet, si en verblijt niet op die quaetheyt, mer si verblidet mitter waerheyt. Alle dinc lijt si, alle dinc ghelovet si, alle dinc haept si, alle dinghe verdraghet si. Mynne en vallet nummermeer uut. Weder die prophecien sollen te niet gaen, het si of die tonghen sollen swighen, ende of die const sal ghedestrueert werden. Want uut den dele kennen wij ende uut den dele prophetieren wij, mer wanneer datter comet dat volmaect is, dan sal te niet gaen dat onvolmaect is.

Doe ic een kijnt was, doe sprac ic als een kijnt, ic smakede als een kijnt, ic dachte als een kijnt. Mer nu ic een man gheworden bin, nu heb ic uut gheydelt dinghe die den kijnde toe horen. Wij zien nu overmids den spieghel inder donkere ghelijckenissen, dan sollen wij van aensichte tot aensichte sien. Nu kenne ic eens deels, mer dan sal ic bekennen als ic bekeent bin.

Mer nu bliven hape, ghelove, mynne, dese drie, mer tmeeste van desen is die mynne.

XIIII

Volghet vlitelic der minnen, beghert gheestelike gaven, mer lieveste, dat ghi prophetiert. Want die mit eenre onbekender tonghen sprect, die en sprect den menschen niet, mer Gode, want nieman en hoerts, mitten gheest spreect hi verborghen dinghen. Want die prophetiert, die spreect den menschen tot stichti[n]ghen ende tot vermaninghen ende tot troestingen.

Die mitter tonghen sprect, die sticht hem selven, mer die sprect ende verstaet, die stichtet die keerke Godes. Ic wille, dat ghi alle mit tonghen sprect, mer liever te verstaen dat ghi sprect. Want hi is meerre, die verstaet, dan die mit tonghen sprect, het en si dat hijt licht beduden sal moghen, op dat die keerke leringhe ontfanghe. Brueders, of ic nu tot u come, sprekende mit tonghen, wat salic u baten, het en si dat ic u toespreke in ondeckinghe of in wetentheyt of in prophecien of in leringhen? Ende die instrumente die gheluut gheven ende sonder leven sijn, alse die herpe ende ander instrumente, het en si dat si onderscheyt der ghelude gheven, hoe salmen weten wat men singhet of watmen speelt? Ende of een basune een onseker gheluut ghevet, wie sal hem totten stride bereyden? Het en si dat ghi oec een apenbaer bedudinghe doet overmids der tonghen, hoe salmen weten dat daer ghesproken wort? Ghi solt inder lucht spreken. Het sijn vole gheslechte der tonghen in deser werlt ende niet en isser sonder stemme. Daer om ist dat ic niet en weet die bedudinghe der stemmen, soe sal ic onverstandel wesen den ghenen dien ic toespreke, ende die daer toe ghesproken wort, sal mi onverstandel wesen. Alsoe sal ic oec onverstandel wesen. Want ghi, die gaven der gheeste begheert, soe beghertse totter keerken stichtinghe, op dat ghi overvloedich wort.

Ende daerom die mitter tonghen sprect, bidde, dat hi beduden moet. Want bid ic mitter tonghen, mijn gheest biddet, mer mijn ghemoede is sonder vrucht. Wat is daer om nutte? Ic sal bidden mitten gheeste, ic sal bidden mitten ghemoede, ic sal singhen inden gheeste, ic sal singhen inden ghemoede. Voert oftu wat goedes spreken solst mitter tonghen, die daer die stede eens onverstandelen menschen vervollet, hoe sal hi amen segghen op dijn welsprekinghe? Want dattu spreecst, en weet hi niet. Want du doeste voel gracie, mer die ander en wort niet ghestichticht. Ic dancke Gode, dat ic mit uwer alre tonghen spreke, mer inder kerken wil ic liever vijf woerde uut minen sinne spreken, op dat ic oec die ander leere, dan tiendusent [woerde] mitter tonghen alleen.

Brueders, en wilt niet mit den sinnen kijnder werden, mer inder quaetheyt weest jonghe kijnder, ende weest volmaect in dien sinnen. Het is inder ewe ghescreven: Mit anderen tonghen ende mit anderen lippen sal ic desen volc toespreken ende alsoe en sollen si mi niet horen. Aldus sijn die tonghen tot enen teyken, niet den ghelovighen, mer den onghelovighen, mer die prophecien niet den onghelovighen, mer den ghelovighen.

Daer om ist dat alle die kerke der ghelovigher in een te gader comen ende si alle mit tonghen spreken, ende daer in comen oec onverstandel menschen of onghelovighe, en sollen si niet segghen: Wat rase ghi?

Mer ist dat si alle exponieren dat si segghen ende daer in come een onghelovich of een onverstandel mensche, hi wort verwonnen van hem allen, [hi wort gheondersceydet van hem allen;] die heymelicheyden sijns herten werden apenbaer ende alsoe nedervallende int aensicht sal hi Gode aenbeden, beliende, dat God waerlic onder u is.

Brueders, wat is daer om te doen? Wanneer ghi vergadert, een yeghelic van u, sulc hevet den psalme, sulc heeft leringhe, sulc hevet ondeckinge der heymelicheyt, sulc hevet die tonghe, sulc hevet bedudinghe der scrifturen. Alle dinghen sollen tot leringhen ghescien. Ist datter yemant sprect mitter tonghen alleen, dat moghen si twee of ten mesten si drie doen ende bitiden, ende een bedudet. Mer is daer gheen beduder, hi swighe inder keerken ende spreke hem selven ende Gode. Die beduders spreken twee of drie ende die ander sollent onderscheyden, ende wordet enen anderen, die daer sittet, bet gheapenbaert, die irste swighe. Want ghi moghet alle gader, die ene naden anderen, beduden, op dat si alle leren ende alle vermaent werden, ende der propheten gheest onderghedaen si den beduders, want hi en is gheen God der twiinghen, mer des vredes, als ic in alle den keerken der heylighen leer.

Die wive sollen inder keerken swighen; men ghehenghetse niet te spreken, mer onderghedaen te wesen als oec die ewe seghet. Ist dat sy yet leren willen, si vraghens thuus horen mannen, want het is den wive confuselic in die keerke te spreken. Of is dat woert Godes van u ghecomen of ist alleen in u ghecomen?

Ist dat yeman een propheet of gheestelic schijnt te wesen, die kenne dat ic u scrive, want het sijn des Heren ghebode. Soe wie niet en kennet, die en sal niet ghekeent werden.

Brueders, aldus begheert te beduden ende en willes hem niet verbieden, die alleen mitten tonghen spreken. Alle dinghe laet in u eersamlic ende nae ordinancien ghescien.

XV

Brueders, ic make u kondich dat ewangeli, dat ic u ghepredict hebbe ende dat ghi ontfanghen hebt ende daer ghi inne staet ende overmids welken ghi beholden wort, bi wat redene heb ic u ghepredict, ist dat ghijt holt, het en si dat ghi te vergheves hebt ghelovet. Want ic hebt u inden irsten over ghegheven dat ic ontfanghen hebbe, want Cristus is ghestorven voer onse sonden nae der scrifturen ende dat hi begraven is ende dat hi opghestaen is des dorden daghes nae der scrifturen ende dat hi ghesien is van Peter ende daer nae vanden elven. Daer nae is hi ghesien meer dan van vijfhondert brueders te gader darre noch vole of levet, mer somich is der ghestorven. Daer nae is hi ghesien van Jacobo, daer nae [van] alden apostelen, mer alre leest van allen is hi oec van mi ghesien als van enen weestelbaren.

Want ic bin die minste der apostolen, die niet werdich en bin een apostel te heyten. Want ic heb die kerke Godes vervolghet. Vander ghenaden Godes bin ic dat ic bin, ende sijn gracie en hevet in my niet ledich gheweest, ic heb overvloyeliker ghearbeyt dan yemant van hem allen, niet ic allene, mer die ghenade Godes mit my. Want het si dat ic of dat si, alsoe prediken wij Cristum, ende ghi hebtet alsoe gheloeft.

Ist dat Cristus ghepredict wort, dat hi vander doet opverresen is, hoe segghender dan somich in ju, datter gheen verrisenisse der doder en is? [Ist datter gheen verrisenisse der doder en is] noch Cristus en is niet verresen. Ist dat Cristus niet verresen en is, soe is onse predikinghe onnutte, ju ghelove dat is oec te vergheves. Wij werden oec valsche ghetughe Godes ghevonden, want wij ghetughe yeghen Gode ghesproken hebben, dat hi Cristum verwecket solde hebben, dien hi niet en verweckede, want ist dat die doden niet en verrisen, Cristus en is oec niet opghestaen. Ist dat Cristus niet opverresen en is, ju ghelove is te vergheves, want ghi sijt noch in uwen sonden. Ende daer om die ghestorven sijn, die sijn in Cristo verloren. Sijn wij alleen in desen leven in Cristo hapende, soe sij wij die onsalichste van allen menschen.

Mer nu is Cristus opverstaen vander doet, ten irsten der ghenen die ghestorven sijn. Want overmids den mensche is die doet ende overmids enen mensche is die verrisenisse der doder. Ende alsoe als si alle in Adam sterven, alsoe sollen si oec alle in Cristo levendich ghemaect werden.

Mer een yeghelic in sijnre ordinancien, ten alre ersten of voerbaerlichsten Cristus, daer nae die ghene die Cristo toe horen, die in sijnre toecoemst ghelovet hebben. Daer nae salt eynde wesen, als hi overghegheven hevet Gode den vader dat rijc, ende als hi uutgheydelt hevet alle heerscapye en[de] macht ende moghentheyt. Hem behoert te regnieren thent hi alle sijn viande onder sijn voete ghesettet hevet. Mer ten alre leesten sal die viantlike doet ghedestruert werden, want God hevet alle dinghe gheworpen onder sijn voete. Want hijt seyt, soe sijn hem alle dinghe onderghedaen sonder twivel behalven den ghenen die hem alle dinghen ondergheworpen hevet. Als dan den vader alle dinghen sollen onderdanich wesen, dan sal die zone selve dien onderdanich wesen, die hem alle dinc onderdanich ghemaect hevet, op dat God si al in al.

Weert alsoe niet, wat sollen si doen, die ghedoept worden om die dode sonden, of die ghestorven sijn te male niet en verrisen, waer toe worden si om die sonden ghedoept? ende waer om worden wij in elker uren ghevreest? Brueders, ic sterve daghelix om u glorie, die ic hebbe in Cristo Ihesu, onsen Here. Of ic tot Ephesi naden mensche ghevochten hebbe yeghens die beesten, wat batet my, of die ghestorven sijn, niet en verrisen? Laet ons eten ende laet ons drinken,

want wij sollen marghen sterven. En wilt niet verleyt werden: quade callinghe doden goede zeden. Waket daer yeghens, ghi gherechtighe, ende en wilt niet sondighen, want die somighe en hebben die kennisse Godes niet. Ic segghet u ter wardicheyt.

Mer yemant mocht segghen: Hoe staen die doden op? mit hoe sulcken licham comen si? Du onwise mensche! Dattu sayeste, en wort niet levendich ghemaect het en si dattet irst sterve, ende dat du sayeste, en is alsulcken lichaem niet alser toecomende is, mer bloet coern als van weyte of van yet anders. God ghevet dien coern dat lichaem als hie wolde ende enen yegheliken zade sijn eyghen licham. Alle vleysche en is niet een vleysche, mer sulc is der menschen, sulc der beesten, sulc der voghelen ende sulc der visschen, ende het sijn hemelsche lichame ende ertsche lichame, mer het is een ander glorie der hemelscher lichamen ende een ander der ertscher lichamen, het is een ander claerheyt der sonnen ende een ander claerheyt der manen ende een ander claerheyt der sterren, want die een sterre schelt vander ander sterren in claerheyden. Alsoe is oec die verrisenisse der doder. Dat lichaem wort begraven in sterflicheyden, het sal opstaen in onsterflicheyden, het wort begraven in onedelheyden, het sal opstaen in glorien, het wort begraven in crancheyden, het sal opstaen in moghentheyden. Daer wort begraven een veelic licham, daer sal opstaen een gheestelic [lichaem].

Isser een velic lichaem, soe ister oec een gheestelic, als ghescreven is: Die irste Adam is een mensche ghemaect in eenre levender zielen, die leeste Adam in enen levenden makenden gheest. Mer datter ghestelic is niet irst, mer datter velic is, daer nae datter gheestelic is. Die irste mensche vander eerden ertsche, die ander mensche van den hemel hemelsche. Hoe sulc die ertsche mensche is, alsolc sijn alle ertsche ende hoe sollic die hemelsche is, alsolc sijn alle hemelsche. Daer om alsoe wij ghedraghen hebben dat beelde dees ertschen menschen, laet ons alsoe draghen dat belde des hemelschen menschen.

Mer brueders, dat segghe ic u, dat vleysche ende bloet dat rike Godes niet besitten en moghen, noch dat verganclic en sal die onverganclicheyt niet besitten. Siet, ic segghe u een verborghenheyt: Wij sollen alle verrisen, mer wij en sollen niet alle verwandelt werden, in een nu, int opslach van enen oghe, inder uterster basunen, want die basune sal blasen ende die doden sollen onvermindert inden leden opverstaen ende wij sollen verwandelt werden. Want dier verganclicheyt behoert een onverganclicheyt aen te doen ende dat sterfverlike moet aen doen een onsterflicheyt. Wanneer dat stervelike aenghedaen hevet die onsterflicheyt, dan sal dat woert ghescien, dat ghescreven is: Die doet is verslonden inder verwinninghen. Waer is, doet, dijn victorie? Waer is, doet, dijn prekelinge? Die sonde is die preckelinghe der doet, mer die ewe is een vermeringhe der sonden. God hebbe danc, die ons victorie ghegheven

[hevet] overmids onsen Heer Ihesum Cristum.

Aldus, mijn gheminde brueders, weest ghestadich ende onwandelbaer, overvloyende in des Heren werc, altoes wetende, dat uwen arbeyt niet te vergheves en is inden Heer.

XVI

Alsoe als ic den kerken in Galissyen gheordineert hebbe vanden aelmoesen, die vergadert worden totter vriende Godes behoef, doet ghi oec alsoe eens daghes binnen der weken. Een yeghelic van u legghet bi hem ende slute dat, op dat hem wal ghenoeghen sal, op [dat] wanneer ic come, dat men dan die almoesen niet vergaderen en dorve. Ende als ic teghenwordich bin, die ghi bequaem daer toe kennet, die sal ic seynden mit brieven uwe ghiften in Iherusalem te brenghen. Ende ist dats wardich is, dat ic selve gae, si sollen mit mi gaen.

Wanneer ic Macedonien doerleden hebbe, dan sal ic comen tot u, want Macedonien sal ic sonder voel merrens doergaen, mer bi u sal ic licht bliven, of mach licht ghescien verwinteren, op dat ghi mi leydet waer dat ic henen sal gaen. Ic en wil u nu in desen ganghe niet sien; ic hape dat ic wat tijts bi u bliven sal, oft die Heer verhenghet. Ic sal tot Pinxteren toe in Ephesien bliven, want my is een grote duer gheapent ende op gheloken ende der wedersaken sijn vole.

Ist dat Thimotheus tot u comen sal, siet dat [hi] sonder vrese bi u si, want hi werct des Heren werc als ic selve. Daer om en moeten nieman versmaden, mer gheleydet hem in vreden, op dat hi come tot mi, want ic verbeyde sijnre mitten bruederen.

Weetet van Apollo, onsen brueder, ic bat hem zeer, dat hi mitten bruederen tot u quame, ende het en was trouwen sijns willes niet, dat hi nu quame, mer hi sal comen, wanneer hem die tijt ledich wesen sal.

Waket, staet inden ghelove, werket manlic ende wert ghestarket. Alle uwe dinghen laet inder minnen ghescien.

Ghi kennet dat huus Stephane ende Fortunati, dat sij die irste sijn, die gheloveden in Achayen ende hebben hem selven gheordineert inden dienst der heylighen. Brueders, ic bidde u, dat ghi aldusdanighen luden onderdanich sijt ende eelken medewerker ende arbeyder. Ic verblide in die yeghenwordicheyt Stephane ende Fortunati ende Achaichi, want dat u ontbrac, hebben si vervullet, want si hebben minen gheest vermaect ende den uwen. Daerom kennetse, die aldusdanich sijn.

Die keerken van Asyen grueten u. Aquila ende Prisca mit oeren huusghenoeten, daer ic mede gheherberghet bin, grueten u zeer inden Heer. Alle die brueders grueten u. Gruetet malcander in den heylighen cussen.

Mijn gruet is mit Paulus hant ghescreven. Soe wie onsen Heer Ihesum Cristum niet en minnet, die is van Gode ghesceyden in ons Heren toecoemst. Die gracie ons Heren Ihesu Cristi si mit u allen. Mine minne si mit u allen in Cristo Ihesu. [Amen.]

 

Hier eyndet sunte Paulus irste epistel ad Corintheos.


Vorige Volgende