De Kerk. Deel 2 (Verzamelde werken afdeling III)

[p. 266]

‘Oecumenisch’, en wat het waard is^*)

In ‘Opbouw’ (vrijzinnig) vraagt een lezer aan de redactie:

Hoe komt het, dat bij toenemende oecumenische geest onder de Christenen de ook oecumenisch geworden orthodoxen toch maar rustig voortgaan met onderdrukking der linksen?
En waarom komen alle oecumenisch-georiënteerden niet morgen in Uw Huis te zamen om alle kerkverbanden op te heffen en ene, heilige, katholieke kerk van Holland te stichten?
Gaarne als verslaggever dan een uitnodiging.
Als oecumenisch christen zou het mij een vreugdedag zijn.

De redactie geeft onderstaand antwoord:

Den oecumenisch mede-Christen heil!
Keulen en Parijs werden niet op één dag gebouwd. Sinds 1935 jaren, ook wel langer, zoeken wij de éne, heilige, Katholieke kerk. Ik geloof niet dat ‘van Holland’ te rijmen valt met ‘Katholiek’, zo min als ik geloof, dat mijn huis het geschikte oord is voor de eerste samenkomst. Ik geloof niet, dat ik de ene heilige kerk, die bovendien ‘onzichtbaar’ wordt geacht; ten volle gerealiseerd zal zien op aarde, zo min als enig mens der toekomst. Het Koninkrijk Gods is er ook niet zo gauw. Ook geloof ik niet, dat menselijke twisten ten volle opgeruimd kunnen worden, zelfs niet in de kerk.
Maar wat ik wel geloof, dat is, dat het principieel stellen van ootmoed en zwijgen-over-elkander in de kerk (en dat wil de oecumenische beweging vóór alles), teneinde door het stiller-worden der menselijke discussies beter in staat te worden Gods opdracht te kunnen horen, van grote, grote waarde is. En: de gelegenheid geeft samen te arbeiden in plaats van elkander te bestrijden. De vrijzinnigen ontvangen alle ruimte tot mede-arbeid en de mijne geef ik volgaarne.
Niet omdat ik denk, dat morgen het onderling dwarsdrijven van rechts en links en het onderling minachtend elkander bejegenen en bespreken uit zal zijn, - doch wel omdat ik geloof én vertrouw, dat iedere poging tot waardiger onderlinge verhouding der kerken en der richtingen reeds een zeldzaam waardevol goed is, dat - om te slagen - onze bereidheid minus scepsis (dat is niet minus open ogen) behoeft.

Tot zover het wijze antwoord.

Ergo: wat men ‘oecumenische’ kerk noemt, is onzichtbaar.

Dat ‘onzichtbare ding’ wordt nimmer helemaal ‘gerealiseerd’.

Derhalve: men kan slechts hópen op het oecumenische. En als deze hópende broeders nu eens beginnen te geloven, dat anderen ook hópen, al denken ze over den weg-ter-doelbereiking volkomen

*) De Ref., 20 dec. 1935, 16e jrg. no. 12, bl. 95 (Persschouw).

[p. 267]

anders, dan zij, wel, dan beginnen ze weer eens te luisteren, niet alleen naar verre geluiden, maar ook naar die van vlak nabij. Best mogelijk, dat de priester en leviet, die den gewonden man aan den weg lieten liggen, in hun zwaar geladen geest problemen van Rome en Gallië of Spanje liepen uit te broeden, en dus alleen stemmen-uit-de-verte vernamen. ‘Boodschappen’. Maar die barmhartige Samaritaan hoorde een geluid van vlak-bij en kreeg voorlopig daaraan de handen vol.