De Kerk. Deel 1 (Verzamelde werken afdeling III)

Prof. Haitjema over de Afscheiding.^*)

De ‘N. Prov. Gron. Crt.’ van 25 Jan. j.l. geeft een verslag van een rede, die Prof. Haitjema te Groningen hield over de Afscheiding. We lezen:

Gedenken dus in schuldbesef mee, gedenken en iets laten merken van de hoop en verwachting dat er nog weer een Geref. kerkelijk leven kome, waarbij de mannen der afscheiding kunnen terugkeren tot de kerk, die den Naam des Heeren onverkort belijdt. Maar dan moet de fout van 1834, van de acte van Afscheiding en terugkeer worden herroepen.

Spr. wilde - blijkens het verslag - de Gereformeerden gaarne den strijd voor Kerkherstel (beweging in de Herv. kerk) zien meestrijden. Maar zal de hoop, waaraan hij blijkens de laatste volzinnen uiting gaf, niet beschamen, dan moet om te beginnen Prof. Haitjema, die thans confessioneel heet, confessioneel worden. En moeten we de woorden weer laten betekenen, wat ze zeggen. De eigenwilligheid in het lezen en z.g. interpreteren der belijdenis zal dan een einde moeten nemen. Want die eigenwilligheid van Prof. Haitjema zit de Kerk in den weg. Wij lezen wel verder:

Spr. zette vervolgens uiteen hoe het kerkelijk vraagstuk de afscheiding van 1834 opriep, om vervolgens te behandelen hoe de afscheiding z.i. het kerkelijk vraagstuk verkeerd aanvatte en op eigenwillige wijze tot een oplossing poogde te brengen.

*) De Ref., 2 februari 1934, 14e jrg. no. 18, bl. 143. (Persschouw).

[p. 303]

maar als we dat lezen, dan zegt dat verwijt van eigenwilligheid ons niets, zolang het uit dezen mond komt. Prof. Haitjema noemt tot nu toe elke daad, die dáád is, concreet en historisch, daad van gehoorzaamheid aan Gods Woord, eigenwillig. En dat heeft hij later leren beredeneren op min of meer barthiaanse manier. Van deze bedient hij zich nog, zolang het gaat. Maar wie eigenwilligheid in het LEZEN der belijdenis toepast, die kan met ons niet praten over eigenwilligheid in het HANDHAVEN der belijdenis. Hij moet eerst weer eens confessioneel de confessie LEZEN. Dan praten we verder.