Het vermaak der tover-hekzen van Lap- en Fin-land, met haar tover-trommelen, wind-verkopen, enz.

Hier is by-gevoegt de beschryving van Ys- en Groen-land door Do. Dithmarus Blefkenius

[p. 37]

VII. Hooftstuk.
Het gebruik van 't Regt by d'Yslanders.

IN 't midden van dit Eiland is een vermakelijke en lustige plaats, die in de Lenten wel een aards Paradijs schijnt. Hier was eertijds een hoge berg, die van binnen brande, even als de berg Hekla. Maar toen de stoffe verteert was, is daar een vlakte gebleven. De klippen die rondom deze berg geweest hebben, staan nog tegenwoordig; en dieshalven is deze plaats van natuur heel steil. Zy is vermaart uit oorsaak van twe Fonteinen, door de welken het water boven uit de hoge klippen vloeid. Deze Bronnen staan tegen malkander over, en 't water daar af vloeid langs de klippen neêr, en als twe beeken zijnde, stroomt tot in 't midden van 't veld, daar 't van d'aarde ingeswolgen wort. Al de genen, die enige twist en geschil met malkander hebben, vervoegen zig jarelijks op de negen-en-twintigste van Junius op deze plaats, vermits daar en ook op geen andere tijd, Regt gesproken wort. Als zy alle hier vergadert zijn, zo wort 'er Wagt gestelt, te weten de Dienaars van de Koning, die tot bewaring gezet worden. Yder heeft verlof van daar in te treden, maar niemant heeft verlof om daar zonder 't believen van de Stad-houder uit te gaan. De Stede-houder doet dan des Konings Placcaat opentlijk lezen, en van des Ko-

[p. 38]

nings goede wil tot d'Eilanders gesproken hebbende, versoekt aan yder, dat hy zonder onderscheid Regt sal zeggen. Hy zijn reden gedaan hebbende, gaat weg en blijft in zijn Hut.

De twaalf Mannen, die zy Lochmaders, dat is Regts-mannen, noemen; gaan dan op d'aarde zitten en yder heeft in zijn hand een Boek, daar in de Regten van dat Land in bekende taal geschreven zijn. Als d'aanklagt gedaan, en d'antwoort daar op bygebragt is, dan gaat elk weêr naar zijn plaats. Yder van de Regters slaat dan zijn Boek open, en oversiet dat naarstiglijk, zonder Schrijver daar toe te gebruiken. Zy behelpen zig niet met listen, en spreken 't Vonnen eenvoudiglijk uit. Indien 'er een saak is, die nader bedenking vereischt, zo gaat men daar in tot eerbewijzing met de Stede-houder te raad, zonder egter toe te laten dat hy enig besluit daar op maakt. d'Aanklagten zijn ten meesten deel van Dievery en Overspel. Men twist daar niet om Schatten, Leen-goederen, Erf-goederen, of om andere diergelijke dingen. Deze twaalf Mannen, van de welken een van hen de voornaamste en als 't hooft is, zijn by hen in hoge agting. Deze bestellen en besluiten 't geen, dat het Gemeen en de verschillen aangaat, en ondersoeken die naarstiglijk. Indien in dat jaar enig misdrijf begaan, Doodslag gedaan, Dievery gepleegt, Overspel bedreven, of de Beesten weg-gevoert zijn, gelijk dikwijls gebeurt, zo vellen dezen het vonnis van de misdadigen, die verwezen zijnde, met een bijl van hun hooft berooft worden. Maar de genen die men straffen sal, sal worden met een

[p. 39]

brandmerk getekent, 't welk hen aan 't voorhooft ingedrukt wort, en zy dus gemerkt zijnde, worden in 't getal der schelmen gestelt. Enige worden met roeden gegeeselt. Ja ik heb gesien dat de Vader gedwongen was zijn Zoon met roeden te geesselen, vermits zy Beesten gestolen en weg-gevoert hadden: De Vader wiert eindelijk met een bijl van zijn hooft berooft.