Het vermaak der tover-hekzen van Lap- en Fin-land, met haar tover-trommelen, wind-verkopen, enz.

Hier is by-gevoegt de beschryving van Ys- en Groen-land door Do. Dithmarus Blefkenius

[p. 25]

IV. Hooftstuk.
Van de wonderlijke Poelen en Rivieren in Ysland.

In verscheide plaatzen, en by na door geheel Ysland zijn Badstoven en warme Spring-bronnen, die water in grote overvloed uitgeven. Dit water als het begint kout te worden, vertoont zig boven op heel swavelagtig; en men kan zonder gevaar zijn vinger niet daar in steken. Men ziet daar in van verre ook Duikers, die root van verwe zijn en die, als men na by koomt verdwijnen, en als men weg gaat, weêr te voorschijnen komen. Zy doen dus de gehele dag, en spelen in dezer voegen met de mensch, die vermaak daar in heeft. Dog ik laat anderen oordelen of dit warelijk Duikers zijn.

In 't Westen van dit Eiland is een grote Poel, die zeer kout is, en grote rook af geeft, en zodanig van aart en eigenschap is, dat zy 't geen, 't welk daar in gelegt wort in steen verandert. Daar by ('t welk meest te verwonderen is) indien men een hout regt over einde op de grond gesteken heeft, zo sal na verloop van twe dagen, het onderste deel daar af, 't welk op en in d'aarde gestaan heeft, de gedaante van yzer krijgen. Maar het deel dat in 't water geweest heeft, krijgt de gedaante van steen. Dog het geen, 't welk boven op 't water is ge-

[p. 26]

bleven, behoud zijn oude gedaante. Ik heb de waarheid hier af twemaal ondervonden; want toen ik het onderste deel, 't welk de gedaante van yzer had, aan 't vuur had gelegt, om dat week te maken, wiert dat zo root als een kool.

In een plaats aan de zee, Turlokshaven genoemt, zijn twe Spring-bronnen, d'een heet en d'ander kout. Deze Spring-bronnen worden door een buis naar een plaats, die getempert is, geleid, en maken de gezontste Bad-stoof. Niet verre van deze Spring-bron is een andere Fontein, daar sekere vogt uitwelt, die de siekte, de Spaanze Pokken genoemt, geneest.

Niet verre van de haven Hanefort is een kloof in een Klip, zo diep als een rivier. Indien men daar in ziet, zo ziet men geen water; maar indien men een steen daar in werpt, zo sal men die na verloop van een half uur horen vallen, even als of zy in een koper vat viel: Maar terstont koomt daar water uit, en de put wort tot boven toe vol water, 't welk heel klaar is, en egter van niemant aangeroert of geproef durft worden. Het water vloeid daar niet uit, maar een weinig tijds na dat de steen daar in geworpen is, springt het water op.

In 't midden van dit Eiland is een Poel, die een vergiftige rook voortbrengt, ja zodanig, dat de Vogelen, die daar over vliegen, dood neêrvallen.