Brieven van een zeeman

Sungei Gerong, 23 juni 1956
m.s. Stanvac Pendopo

Beste Wim,

Zoals gewoonlijk ben je me weer de baas met de brieven. Ik had me voorgenomen om deze keer de eerste te zijn, maar vergat dat je misschien wel om mijn verjaardag zou denken. Er zijn nog zulke attente mensen; zelf hoor ik er helaas meestal niet bij. Nu, de verjaardag is schuldeloos als een baby, onopgemerkt en varend, voorbijgegaan. Zelfs het gebruikelijke bierfeest heb ik niet gehouden, blij dat ik er af was. Volgend jaar misschien, dan ben ik er weer een beetje aan gewend. Overigens heb ik bij binnenkomst (vroeger kon ik zeggen thuiskomst) een heleboel post gekregen, van de kinderen en Net, van mijn moeder en ook van W.H. Hartelijk bedankt, hoor. De kinderen hebben een boekomslag voor me geborduurd, en dat moet ik nu natuurlijk gebruiken, iets dat ik nog nooit heb gedaan. Maar het is in elk geval goed om iets in te bewaren. Neen, er zat geen Radjah of Raden of een andere beruchtheid op mijn plaats in het vliegtuig. Ik ben dus zonder buurman en helemaal achterin het vliegtuig naar Singapore gereisd. Bezoeking. Geen slaap, doorhollen zonder nightstop. Dinsdagmiddag om half een plaatselijke tijd in Singapore,

[p. 90]

en toen naar een hotel, gelukkig een kamer met badkamer alleen, air-conditioned, zodat ik meteen flink verkouden ben geworden. Ben op het ogenblik bezig de laatste zakdoeken vol te snuiten. Ik heb een bad genomen, ben vervolgens in een taxi gaan zitten en heb me naar High Street laten rijden, waar de India-mannen hun winkels hebben. Zes singlets gekocht, want die had ik nodig. Vervolgens terug naar het hotel, waar ik de fout beging tegelijk een brief aan Nettie te willen schrijven en een glas bier te willen drinken. Ik schreef wel, maar merkte op een gegeven ogenblik dat ik wakker werd. Moest dus geslapen hebben. Toen heb ik het avondeten maar laten passeren, en ben in bed gekropen. Om zeven uur's avonds, ongewoon uur voor Singapore. De volgende morgen om zeven uur werd ik weer wakker, wat voor Singapore een beetje laat is. Klok rond, en lekker uitgerust. Met het vliegtuig van half elf doorgegaan naar Palembang, en daar drie dagen gewacht in de Quonsethut, op de Pendopo, die net vertrokken was naar Saigon. Ik ben dus weer op mijn vroegere boot, met mijn vroegere kapitein, en dat bevalt me best. We hebben loonsverhoging gekregen, op het ogenblik verdien ik 999.- gulden per maand, waar nog gemiddeld 100.- gulden aan overwerk bijkomt. Ik hoop zodoende gemiddeld 200.- per maand te kunnen sparen; de belasting is nl. ook verhoogt tot 109.- p.m., en dan ben ik zowat 170.- p.m. kwijt aan verzekeringen. Ik moet zuinig doen, anders haal ik de 200.- niet eens, en als ik volgend jaar met verlof terugkom, moet ik toch wat geld hebben.

Er is nog meer goed nieuws: ons contract is verkort tot 14 maanden actieve dienst, en dan ongeveer 3 maanden verlof in Nederland. De Maatschappij wil nu eindelijk toestemmen in het jaarcontract, maar vindt het voorlopig onmogelijk vanwege het tekort aan personeel. Dus eerst nog even zuigen met 14 maanden. Zodra er personeel komt, moet dat 12 maanden worden. En wat mij betreft, zo gauw mogelijk 9 maanden varen, drie maanden verlof. Maar dat zal nog wel 10 of meer jaren duren. Maar die 14 maanden zijn toch al een hele verbetering, nietwaar? Je kunt mij dus in juli 1957 weer aan de Oudenoord verwachten. Leve de vakverenigingen!

[p. 91]

Achteraf ben ik half en half wel blij dat ik niet naar Philips gegaan ben. Het is ook niet alles, hier, maar het is tenminste geen fabriek met lawaai, zweet (ik bedoel Hollands zweet, stinkend en zuur door teveel kleren en gebrek aan douches) en teveel mensen. Ik heb natuurlijk weer last van de vrouwen. Zonder Nettie is het leven geen leven. Dat is de ellende van het varen; voor de rest wil ik het wel. Vandaar dat je tijdens verlof vergeet hoe het varen eigenlijk is. Er wonen een heleboel lieve vrouwen in Sungei Gerong, en trouwens overal op de wereld, maar geen nodigt me uit om bij haar te komen. Misschien is dat maar goed ook. Geeft altijd zoveel bijkomende verwikkelingen. Toch zou ik wel willen dat we groot gebracht waren met een andere moraal, zoiets als de moraal van de oorspronkelijke bewoners van de Zuidzee-eilanden, waar de meisjes en jongens verstoppertje speelden in de bosjes, en waar de winnaar van het spel degene was die de meeste minnaars (of minnaressen) had gehad. Maar ook deze vrije mensen schijnen alweer verpest te zijn, naar ziel en lichaam, door de missionarissen en door de Chinezen. Als ik nog eens wat geld krijg, bouw ik een boot, en ga die eilanden opzoeken.

Gelezen: de verhalen van Boccaccio, Decamerone. Mooie, uitvoerige verhalen, volks erotisch, eigenlijk niet best voor mij in mijn tegenwoordige toestand. Maakt je verlangend naar aardige, vrije vrouwen. Niettemin houd ik ook van uitvoerige, verhalende verhalen. Zonder die aanstellerige, zwarte wanhoop van tegenwoordig. Als het leven werkelijk zo zwart was als de schrijvers van tegenwoordig me willen doen geloven, stapte iedereen misschien wel uit. En iedereen doet het lekker toch niet. Dus hebben ze geen gelijk. q.e.d. (Psychologie van de Pendopo).

Verder gelezen: Onder Omoo's Zeilen, door Annie van de Wiele (De Fontein-Utrecht). Een reis om de wereld in een zeilboot. Reis is gemaakt in de jaren 1952/53, als ik het wel heb. Jong Belgisch echtpaar met een vriend. Van Ostende via Panama-Kanaal en Zuidzee-eilanden, Torresstraat naar Cocos-Keeling. Reunion, Kaap de Goede Hoop, St. Helena, Ascension, Zeebrugge. Van de moderne reisverhalen die ik ken, verreweg het aardigste om te lezen. Als je er van houdt, en dat doe ik.

[p. 92]

Ook: Met mijn zeilboot de wereld rond, door Alain Gerbault (Scheltens & Giltay, A'dam, 1924). Gerbault was kennelijk een homo, maar dat geeft niet zoveel. Zijn boek staat vol plaatjes van jongetjes van de Zuidzee, en nu eens niet van meisjes met bloemen in het haar. Overigens is het niet zo outspoken als dat van Annie bovengenoemd. Terughoudend. Maar Alain Gerbault was wel een groot zeiler, zou ik denken.

Dan: Sailing alone around the World, door captain Joshua Slocum (No. 1 of the Mariners Library, London, Rupert Hart-Davis, 1952). Reis is gemaakt via Kaap Hoorn met de sloep Spray, in 1895/98, van Boston tot Boston. Mooi ouderwets verhaal, met echte wilden en al.

Tot ziens, Wim, en als je eens gelegenheid en zin hebt om langs de Willem Arntszkade te gaan, houd ik me aanbevolen. Mijn moeder trouwens ook, weet ik wel.

O ja, ook nog gelezen: The Eternal Voyagers, door Robert F. Mirvish (Signet Giant, S 1222, 1955). Verhaal over het leven op een moderne oiltanker. Niet erg opwekkend, maar wel een ‘spiegel van de realiteit’. Als je de realiteit niet te vervelend vindt voor opvulling van je avonden, wel om te lezen. Je weet wel, van mensen die dronken worden en raar doen aan de wal, maar toch ook wel ‘their duty’ aan boord. Beetje vervelend, maar wel zoals het leven op een tanker kan zijn.

Tot de volgende keer. Hartelijk gegroet en het beste.

Frans.

Ik vergeet helemaal te vertellen van Le Rat d'Amérique, dat je me meegaf op reis. Ik heb getracht het te lezen tijdens het vliegen, maar ik kreeg teveel slaap. Heb het de eerste dagen aan boord uitgelezen. Ja, in a sense is het veel reëler dan alle reisverhalen bij elkaar, al is het dan ook geen reisverhaal. Meer een verhaal van de onvrijheid en de volheid van onze wereld. En van de vernederingen die een mens ondergaat, als je geen miljonair bent. Die ondervind ik ook. Als ik me genoeg concentreerde en fel genoeg was, zou ik ook zo'n boek kunnen schrijven, hoewel misschien

[p. 93]

niet met zoveel ‘poëzie’. Maar ik ben laf genoeg om me voor te stellen dat ik captain Slocum ben, hoewel ik dat helemaal niet kan zijn. Ja, 't is waar, 't is waar, 't is waar. En wat dan nog? En wat volgt erop?

Ik heb nog geen sigaretten Churchman No. 1 voor je kunnen kopen, maar ik vergeet het niet.