Logo DBNL
Bacchus (1665)

Bacchus

(1665)–Jacobus Sceperus–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Den Ouden, en huydendaegschen droncke-man. Ontdeckt uyt de heydensche historien; onderricht uyt de Heylige Schriften


Vorige Volgende

Capittel I. Uytlegginge der Woorden van Habakuk, Cap: 2, vers 15. Wee dien die sijnen Naesten te Drincken geeft, ghy die uwe Wijn-Flessche daer by voegt, ende oock Droncken maeckt, op dat ghy haere Naecktheeden aenschouwet.

WAnneer de Naecktheydt van Noah, + droncken en ontbloot legghende in het midden sijner Tente, gesien was van sijnen Soone Cham; die sijnes Vaders Naecktheyt niet bedeckte, maer ontdeckte aen beyde sijne Broederen Sem ende Japheth, welcke aenstonts met een betaemelijcke eerbiedigheyt de ontdeckte Naecktheydt bedeckten met een Kleet: So is over het gedaene Cham vervloeckt, maer Sem ende Japheth gezeegent gheworden van Noah, Gen: 9, verss. 20, 21, 22, 25, 26.

In het eynde van de Eerste Weerelt, + ten tijde van Noah, leefden de menschen oock in Brasserye en Dronckenschap: want in de daegen voor den Sontvloedt maeckten de menschen goede Chier met Suypen en Swelgen; Sy waeren eetende en drinckende, tot dat de Sontvloet haer wech nam, Matth: 24, verss. 37, 38, 39. In den Aenvanck van de Tweede Weerelt, + heeft Noah, een Man van de andere Weerelt, uyt swackheyt sich verloopen in den Dronck. Maer nu in het eynde van de Tweede Weerelt, in

dese Laetste tijden, + heeft de Dronckenschap allenthalven de overhant. Nu sietmen dat de menschen (ongeacht de Saelichmaker seyt Luc: 21, 34. Wacht u selven, dat uwe herten niet t'eeniger tijdt beswaert worden met Brasserye en Dronckenschap) niet alleen haer selven Droncken drincken, maer oock anderen Droncken maecken: + Nu vindtmen de Dronckene niet alleen in haere Tenten, maer oock op de Straeten: Nu sietmen de Dronckaers haer selven en anderen ontblooten; ontdeckende de Naecktheydt haerer Lichaemen, en Schandelijckheydt haerer Zielen. Het en is den Dronckaer niet ghenoech, sijn eyghen Schande en Schaemte ontdeckt en ontbloot te hebben terwijl hy Droncken is; maer eer rust hy niet, voor dat hy anderen droncken maeckende, oock der selver Schande en Schaemte heeft ten toon gestelt. Nu begeert de Dronckaer geen Cleet, of Decksel voor sijn Dronckenschap; noch oock eenen Sem of Japheth, om een Cleet daer op te legghen; maer roemende van sijn Dronckenschap, en Cloeck Drincken, heeft hy liever eenen Cham, die in de Drinck-gelaegen onder de Caeten en Drincke-broers uytbromt, hoe stercken Heldt hy in het Drincken is.

Wanneer Noah van sijnen Wijn nu benuchtert en ontwaeckt was, +en merckte wat hem sijnen kleynsten Soon gedaen hadde, heeft hy den selven vervloeckt, Gen: 9, 24, 25; met recht misnoegt zijnde daer over, dat hy ten Toon, en Spot was gestelt geworden van sijnen eygenen Soone, welcken hy geteelt had. Godt de Vaeder (na beraetslaginge met den Soone ende den H. Geest, hebbende den mensch gemaeckt na sijn Beelt en Gelijckenis, Gen: 1, vers 26.) + siende dat de Mensch door Dronckenschap sich selven en anderen ontmenscht, van Reeden berooft, en den Onreedelijcken onvernuftigen Die-

ren gelijck maeckt, indien niet erger als deselve: Siende dat Gods-Beelt-dragende Schepsel, dat laetste Meester-stuck sijner handen, so mismaeckt en wanschickich door den Dronck, ende gestelt tot een Smaetheyt van Godt, tot een Verdriet van d'Engelen, tot een Spot in de Weerelt, en tot een Tijdt-verdrijf der Duyvelen; So wort hy met recht daer over tot Toorn verweckt, en vervloeckende den Dronckenen, en dien die Droncken maeckt, seydt, Habakuk Cap: 2, vers 15, Wee dien die sijnen Naesten te drincken gheeft, ghy die uwe Wijn-Flessche daer by voeght, ende oock Droncken maeckt, op dat ghy haere Naecktheeden aenschouwet.

Habakuk (welcke (gelijck sommige meynen) gepropheteert heeft ten tijden van den Coninck Manasses) voorseyt den Ioden, + dat Godt haer om haer om haer sonden wille in handen der Chaldeen overgheeven soude. Oock verhaelt hy de Plaegen, den Ondergangh, neevens de Oorsaecken waerom, welcke Godt den Chaldeen en Babylonieren wilde toe-komen laeten: Hy wijst aen der selver Hoochmoet, schrijvende haere Overwinningen toe haer eyghen Magt en Waepenen, haere Kracht houdende voor haeren Godt, Cap: 1, 11. Hy wijst aen der Chaldeen Hovaerdye, Staetsucht, Giericheyt, Tyrannye, Bloet-dorst, Afgodery, en Dronckenschap, Cap: 2. Hy seyt, + dat de Chaldeer, Nebucadnezar naemelijck, of Belzasar, trouwlooslijck handelt by den Wijn, V. 5: Dat hy sijnen Naesten te drincken geeft, sijn Wijn-Flessche daer by voeght, en oock droncken maeckt, om haere Naecktheeden te aenschouwen.

Immers de Propheet spreeckt hier 1. Van sodaenighe welcke anderen Droncken maecken: + ende 2. Hy voorseydt den selven Godt ongunst en ongena, roepende over haer het Wee uyt.

Den gheleerden Calvinus, in sijne Uytleggingen

over Habakuk, + meynt dat dese reeden een Allegorie is, en dat de Woorden Oneygentlijck moeten verstaen worden; in voegen, als Habakuk den Coninck van Babel verwijt, dat hy synen Naesten, synen Vrienden en Mackers droncken maeckt, om der selver Naecktheeden te ontdecken; het dan soo veel te seggen is, als dat hy veele naest-geleegene Coningen, Vorsten, en Republijcken geslingert en getrocken heeft tot sijne Oorloogen, om neevens hem te helpen uytvoeren het gheene hy vooren had. Hy selfs zijnde Staetsuchtigh, ende ghelijck een Dronckaer Wijngierich is, also zijnde Bloet-dorstigh, en onversaedelijck om Landen en Luyden op te slocken, en in te swelgen; soo heeft hy oock andere naestgeleegene geconfaedereerde Coningen en Vorsten tot diergelijcke onversaedelijcke Bloedt-dorstigheydt en Staet-Sucht ghetrocken, en self daer van Droncken zijnde, oock anderen daer meede Droncken ghemaeckt, tot bereyck en uytvoeringe van sijn Oogmerck: Niet anders in desen allen voor hebbende, als de Naecktheeden van sodaenige geconfaedereerde Coningen en Vorsten te ontblooten: dat is, deselve aen den Dans te helpen, der selver Macht en Middelen te verswacken; en dan deselve of selfs op te slocken, of troulooslijck deselve verlatende, van andere te laeten opslocken.

Sommige Rabbinen segghen over dese plaetse, + dat Nebucadnezar, den Coninck van Babel, seer geneegen was tot Dronckenschap en Wijn-Suyperye: en dat hy tot het Suypen en Drincken noodigde en verleyde allen en een yegelijck dien hy konde. Meede, dat hy eenighe gevangen Koningen placht te laeten brengen aen sijn Taeffel, den selven groote Glaesen toe-dronck, en nootsaeckte om, door het doen van bescheyt op deselve, droncken te worden: alswanneer hy dan die Coningen beschimpte en bespotte.

Den Iesuyt Cornelius à Lapide, seyt, + dat van de Hebreen, en uyt der selver Schriften van Hieronymus, Lyranus, Hugo, ende Thomas verhaelt wordt, Dat Nebucadnezar, op den dag van een seer groote en heerlijcke Maeltijt, aen den gevangenen Coninck van Juda Zedecias heeft doen inschencken een Dranck die Los-lijvigh maeckt: ende als nu dien Dranck begon te wercken, deede hy den ghevangenen Coninck brengen in de Zaele daer de Maeltijdt was; op dat hy, sich selven bevuylende, van alle de Gasten soude bespot en uyt-ghelacht worden. Na dit gedaene, soude Zedecias, aldus ten hoochsten zijnde gehoont en ten spot gestelt, uyt Spijt en Hertzeer in de Gevanckenisse zijn ghestorven. Ende hier op meynen de Ioodsche Schrijvers dat de Propheet Habakuk soude gesien hebben hier ter plaetse. Dan noch, + ghemerckt sulcx nerghens in de H: Historie, oock niet van den Ioodschen History-Schrijver Iosephus Lib: 10. Antiq: Cap: 11, verhaelt wort; maer wel, dat Nabuchodonosor den Coninck Zedeciam tot het eynde sijnes leevens ghehouden heeft in gevanckenis, ende den selven ghestorven zijnde met een Conincklijcke Statie heeft doen begraven; Soo wort het voor-gemelte, als zijnde een Rabbinisch Verdichtsel, niet aengenomen. Echter is het sulcx, + (na het gevoelen van veelen) dat de Chaldeen haer selven over haere Maeltijden seer plachten te vermaecken daer meede, datse anderen droncken maeckten; houdende haere Gasterijen seer verheerlijckt te zijn geweest, indien de Gasten, droncken gemaeckt zijnde, haer selven bemorst, bevuylt, schanlijcken aengestelt, en ontbloot hadden.

Maer laet ons de woorden van Habakuk een weynich naerder insien. + De Propheet spreeckt van sodaenige welcke haeren Naesten te drincken geeven. + Door den Naesten moet ghy hier verstaen uwen

Vrient, uwen Macker, Gebuyr, of goe bekenden; die uwen Weert, uwen Gast, of Meede-Gast in een Maeltijdt, Bruyloft, Gasterye, Geselschap, of Gelag is.

Het is een onder de Wercken van Volmaecktheyt, + sijnen dorstigen Vyant te drencken, Prov: 25, vers 21: En het is onder de wercken der Liefde gereeckent, den dorstigen drincken te geeven, Matth: 25, 35. Het was een Heusheydt, dat Rebecca te drincken gaf aen Abrahams knecht, sulcx beleefdelijck op haer versoeckende, Gen: 24, 17, 18, 19. Wel en prijsselijck is alle dit ghedaene. Men Moet sijnen Naesten te drincken gheeven, om sijnen Dorst te lesschen tot Nootsaecklijckheydt: en men Magh den selven te drincken geeven, tot dat hy genoegh heeft ter Vermaeckelijckheydt: maer drincken te gheeven tot Dronckenschap en Overdaedigheyt, + vermag niemant te doen aen sijnen Naesten: Sodaenich Drincken Mag niemant eyschen; ge-eyscht zijnde, Mag niemant geeven; onge-eyscht gegeeven of aengebooden wordende, Mag niemant aenneemen: Oock Magh niemant soo een Dronck tot Dronckenschap op-neemen van en voor sich selven.

Hier nu spreeckt Habakuk van sodaenige, welcke haeren Naesten te drincken geeven tot Dronckenschap en Overdaedigheyt; + Voegende daerom by die woorden, te drincken geeven, noch dese, Die uwe Wijn-Flessche daer by voegt, ende oock droncken maeckt. Daer staet in den oorspronckelijcken Text, Die synen Wijn-sack daer by voeght.

In ouden tijden was het ghebruyckelijck in de Oostersche Landen, + datse haeren Wijn bewaerden in Leederen Sacken. Soo leestmen Jos: 9, 4, dat de Gibeoniten quaemen tot Iosua, met oude te saemen gebondene Leederen Wijn-sacken. Ende 1 Sam: 16, 20. wordt verhaelt, dat Isai door sijnen Soone

David, aen Saul sondt eenen Ezel ghelaeden met Broot, ende eenen Leederen Sack met Wijn. Onder de Voorraet van Spijs welcke Abigail afsont, en selfs hielp brenghen aen David, waeren oock twee hondert Brooden, en twee Leeder Sacken Wijns, 1 Sam: 25, 18. Ende was oock dit Gebruyck noch in de daegen onses Salichmaeckers Iesu Christi; waer op hy sag, als hy seyde Matth: 9, 17. Men doet gheen Nieuwen Wijn in Oude Leeder-Sacken; anders so bersten de Leeder-Sacken, ende de Wijn wort uytgestort, ende de Leeder-Sacken verderven: Maer men doet Nieuwen Wijn in nieuwe Leeder-Sacken, ende beyde te saemen worden behouden.

Als nu Habakuk alhier spreeckt van sodaenighe welcke haren Wijn-Flesch daer by voegen, om droncken te maecken; soo wil hy daer meede te verstaen geeven, dat de Chaldeen en Babylonieren op-staecken, uyt- tapten, ende uytsoopen de eene Wijn-Sack voor, + en de andere nae; ten besten geevende de eene Flesch wijn op en na den anderen. Ende om Habakuk hier ter plaetse uyt te legghen door het gheene hier te Lande in gebruyck is, soo is het so veel als of hy seyde; Het eene Oxhooft en Wijn-vat wordt ontsteecken en uytgeveeght na het ander; de eene Stoop en Kan wort getapt, geschoncken, en uytgedroncken na de ander; het eene Glas, de eene Romer wort ingeset en omgedroncken na de ander: Dan geeft den eenen de Slemp, dan weer een ander; het gaet by beurten om in 't ronde, en yeder wont sich Mildt, en niemant wil de minste zijn in't schencken en in'tdrincken; om droncken te drincken¸ en anderen droncken te maecken.

Maer, waerom gaeven sy doch haeren Naesten also te drincken? + waerom voegden sy haere Wijn-Flesschen daer by, en maeckten Droncken? De Propheet seyt dat het geschiede, om haere Naecktheeden te aenschouwen.

Men mag den bedroefden van Herten, en dien die verlooren gaet, + Wijn te drincken geeven, om haere Droefheyt een weynig te versachten, en vergeeten, Prov: 31, 6. 7: Maer sulcx te doen, om ymant te verderven, te schenden, tot Sonde en Schande te brengen, sulcx is Godloos en ongheoorloft. Loths Dochteren gaeven haeren Vader Wijn te drincken, om te bedryven Bloet-schande met den selven, Gen: 19, 32. Sijnen Naesten droncken maecken, om sijne Fouten en Gebreecken, sijne Swackheeden, en Naecktheeden te ontdecken en aenschouwen, en dan den Spot te drijven met den selven, is niet veel beeter gehandelt met den selven, als gemelte Dochteren handelden met haeren Vaeder.

De H: Schrifture wijst ons aen, + dat het een groote Smaetheyt en Oneere is een ander aenghedaen, wanneermen ontdeckt desselfs Naecktheyt en Schaemte: Weshalven, door het ontdecken, of aenschouwen van Naecktheyt, inde Schrift verstaen wort, een de grootste Schande en Smaetheyt yemandt aendoen. Dit blijckt Esa: 47, 2. 3. alwaer Godt, door den Propheet willende aenwijsen de Verstooringe en uyterste Verachtinge, welcke komen sou over de Chaldeen en Babylonieren, seydt, Ontdeckt uwe Vlechten, ontbloot de enckelen; uwe Schaemte sal ontdeckt worden, oock sal uwe Schande gesien worden. Ende Tren: 4, 21. seydt Godt tot de Edomiten, Zijt vrolijck en verblijdt u ghy DochterEdoms die in 't Landt Uz woont; doch de Beecker sal oock tot u komen, ghy sult droncken worden, en ontbloot worden. Hier meede wil Godt te kennen geeven, dat Schande en Smaetheyt over de Edomiten komen sou, en dat hare Schande en Oneer voor alle mans oogen soude openbaer worden; ja gelijck de Dronckaers haer selven ontblooten, soo souden sy haere eygene Schande te voorschijn brengen.

Wanneer Habakuk hier nu seyt, dat de Chaldeen haeren Naesten droncken maeckten, + om der selver Naecktheeden te aenschouwen; so wil hy daer meede te verstaen gheeven, datse de hooghste Oneere, Schande en Smaetheyt sochten aen te doen, den geenen dien sy met haere Wijn-Flesschen opvulden, en droncken maeckten. Want sy deeden het opgemelte, ofte, om dat de Droncken-gemaeckte selfs in haere Dronckenschap ontdecken en openbaeren souden haere eygene Gebreecken, Swackheeden, en Schanden; eeven als Noah droncken zijnde sich selfs ontbloote, Gen; 9, 11, en sy dan die Gebreecken, Swackheeden, en Schande siende, haeren Naesten daer over smaeden, en onteeren souden: Ofte, dat sy, ghesien en aenschouwt hebbende de Gebreecken in den Droncken-gemaeckten, deselve Gebreecken aen anderen souden openbaeren en bekent maecken, na de wijse van Cham; en van ghesaementlijck uytlacchen, beschimpen, smaeden en schenden den geenen, welcken sy droncken ghemaeckt, en welckers Naecktheeden sy alsoo aenschouwt hebben. Doende de Chaldeen in dien tijdt, eeven gelijck nu sommige doen in dese onse daegen. Sy noodighen haeren Naesten (ghelijckmen nu spreeckt) op een Glaesjen; + sy jaegen den selven het lijf vol, voegen Romer op Romer, helpen hem van de banck, leggen hem in de luyeren: Ende wanneer hy nu droncken gemaeckt zijnde sijne Gebreecken en Swackheeden openbaert, en uytlapt; wanneer hy sotte stucken aenrecht, Narreryen aenstelt, Malle en ydele Reedenen uytwerpt; Secreten van Staet, van Stadt, van Kerck, van Bed ontdeckt; wanneer hy suysebolt, valt, tuymelt, rolt, braeckt, of diergelijck doet, dan hebben sy desselfs Naecktheeden ontdeckt, hebben haer vermaeck daer in, houden de handt daer aen, hebben een Sot in 't Geselschap;

schimpen, smaeden, en drijven den Spot met hem onder malkanderen, ende maecken hem tot schanden allerweegen.

Maer wat verdienen doch diegheene by Godt, die in voeghen als verhaelt haeren Naesten te drincken geeven, haer Wijn-Flessche daer by voeghen, en oock droncken maecken, om haere Naecktheeden te aenschouwen? Sy haelen den vloeck Gods over haeren hals; + ende hoe seer sy oock van haere Meede-Suypers en Drinck-broederen bedanckt, gepreesen, en geroemt worden voor haer Tappen en Schencken, soo roept doch de Heere het Wee uyt over haer, en dreyghtse met sijne eeuwige Ongunst en Ongenae, seggende wijders door den Propheet Habakuk in den Text, Wee dien.

Wanneer het Wee in de H: Schrifture geroepen wordt over yets, of ymant, + soo wordt oock daer meede een Beclagh, of Wee-klaege ghedaen: als Esa: 6, 5, alwaer de Propheet seyt, Wee my, want ick vergae, dewijle ick een Man van onryene lippen ben, en woon in 't midden van een Volck 't welck onreyn van lippen is. Ende Esa: 24, 16, Ick worde maeger, ick worde maeger, Wee my! de trouwloose handelen troulooslijck, en met trouwloosheydt handelen de trouwloose trouwlooslijck.

Somwijlen wort door het woordeken Wee uytgedruckt, + en aengeweesen een Schrick die de mensche heeft over een naeckende en naerderende swaricheyt. Dit blijckt 1 Sam: 4, 7, 8, alwaer de Philisteen, verstaen hebbende de aenkomste van de Arcke des Verbondts in het Leegher der kinderen Israels, uytroepen, Wee ons, want Godt is in 't Leeger gekomen; Wee ons, wie sal ons redden van de hant deser heerlijcker Goden? Ende Eccles: 10, 16, Wee u Landt diens Koninck een Kindt is, ende diens Vorsten in den Morgenstondt eeten. Ende Apocal: 8, 13, den Engel

weetende de Plaegen welcke souden volgen op het Basuynen van de drie volghende Engelen, roept, Wee, wee, wee, den genen die op de Aerde woonen.

Bywijlen wordt oock door het uyt-roepen van Wee ghedaen een bedreyginge van swaere, + soo lichaemelijcke als geestelijcke, tijdelijcke en eeuwige Plaegen. Dit geschiedt Esa: 3, 11, alwaer de Propheet seyt, Wee den godloosen, het sal hem qualijck gaen. Ende Esa: 29, 15, Wee dien die haer diep versteecken willen voor den Heere, haeren Raedt verbergende; en welcker wercken geschieden in duysterheyt, en seggen, wie siet ons, Wie kennet ons. Ende Jerem: 22, 13, Wee dien die sijn Huys bout met ongerechticheyt, en sijn Opper-zaelen met onrecht; die sijns Naestens dienst om niet gebruyckt, ende en geeft hem sijnen Arbeyts-loon niet. Ende Nahum 3, 1, VVee die Bloedt-Stadt, die gantsch vol Leugenen en Verscheuringhe is. Ghelijck oock inden N. T. onsen Saelichmaecker sodaenich Wee roept over den geveynsden en valschen Leeraeren, Matth: 23, 13, 14, 15, 16, segghende, VVee u ghy Schrift-gheleerden en Pharizeen, ghy gheveynsde, want ghy sluyt het Koninckrijck der Hemelen voor de menschen, overmidts ghy daer niet in en gaet, noch die geene die ingaen souden niet en laet ingaen, &c.

Als nu de Propheet Habakuk het Wee uytroept over de Chaldeen en Babylonieren, + welcke haeren Naesten te drincken gaeven, haere Wijn-Flesschen daer toe voeghden, en oock droncken maeckten, om haere Naecktheeden te aenschouwen; soo maeckt hy niet alleen een Beklagh en Wee-klaeghe over den Dronckenen Droncken-maecker, en Droncken-gemaeckten: Hy wijst den selven niet alleene aen het Onheyl 't welck hun naeckende en naerderende is: Maer voor al en bysonderlijck dreygt hy haer daer meede Gods rechtveerdige Plaegen, Straffen, en Oordeelen, so tijtelijcke als eeuwige hier namaels.

Eeven soo doet de Propheet Esaias Cap: 5, 11, 12, seggende, VVee den geenen die haer vroeg opmaeckende in den Morgen-Stondt, stercken Dranck naejaeghen, en vertoeven tot in de Scheemeringe tot dat den Wijn haer heeft verhittet; Ende Harpen, Luyten, Trommelen, ende Pijpen, ende Wijn sijn in haere Maeltijden: maer sy en aenschouwen het werck des Heeren niet, ende sy en sien niet op het Maecksel sijner handen. Ende Vers 22, VVee den gheenen die Helden zijn om wijn te drincken; ende den geenen die Kloecke mannen zijn, om stercken Dranck te mengen.

Immers blijckt uyt dese woorden van Habakuk, + hoe grouwelijck by Godt de Dronckenschap; en hoe straf baer by hem is het Droncken drincken, en het Droncken-maecken.

Maer, nadien de Dronckenschap een soo seer gehaete en vervloeckte Sonde by Godt; + en doch een so seer gemeyne, jae een Lant-Sonde gheworden is in ons Vaederlant: Een Sonde, die een Oorsaeck is van veele en veelerhande Schelm-stucken, een Ergernis in de Kercke, een Pest in de Politie, een Kancker in de Huys-houdinghe, een Vernielster van de Deught, een Teelster van Ondeugt, ja een Vyandinne van de Menscheyt: Een Sonde, + die verkleet, vermomt, vernaemt, den naem van Vreughd-bedrijf en Vermaeck aengenomen hebbende, sich indringt in Bruyloften, Maeltijden, Gasteryen, en in alle Geselschappen van menschen, soo van Groote als van Cleyne, so van Rijcke als van Arme, soo van Burgeren als van Boeren; en aldaer de Deught bespot, den Nuchteren belacht, alle Ydelheyt pleegt; Droncken-drinckt en Droncken-maeckt, en alleenlijck prijst het Gieten en het Gulpen, roemende den geenen welcke Helden en kloecke mannen in het Suypen zijn: Soo sal ick teghenwoordich de Sonde van Dronckenschap gantsch ontkleedt, naeckt en bloot

voor een yeder brenghen op de Schouburg: Misschien of de Dronckene, + benuchtert sijnde, de Narrerijen en Schandelijckheyt van de Dronckenschap siende en bemerckende, een Afschrick kreeg van deselve. Ick sal aenwijsen, hoe bespottelijck en belacchelijck in sich selven is de Dronckene, die doch alle Vromicheydt bespotten en belacchen wil; Misschien of de Dronkaer, sich slven hier siende afgemaelt, en voor-ghestelt als in een Spiegel, een afgrijsinghe kreegh van sich selven, en een lust tot Nuchterheyt.

David, Isais Soon, niet konnende verdragen den Hoon van Goliath aen Israels Slach-Ordens aengedaen, + treet toe in des Heeren Naeme, met sijn Herders-waepen en Gereetschap, met sijn Slinger, en Steenen uyt de Beeck geraept; hy slingert, en treft den Blaes-kaeck in het Voor-hooft, dat hy swijmelende ter needer valt, en kapt den delven met sijn eygen Sweert het Hooft af, 1 Sam: 17, 10, 45, 49, 51.

Ick kan niet verdraegen het pocchen en gesnorck van de Dronckenschap, + van die blaes kaeckende Sonde, welcke daegelijcx als een Goliath Vermeetelijck her vooren treet, om te hoonen de Deught ende den Deughtsaemen; ende te bespotten alle goede Christelijcke Leeringhen en Onderwijsinghen Gods, leerende en vermaenende om Nuchteren te zijn, en om Maetichlijck in dese tegenwoordighe Weerelt te leeven, Tit: 2, 11, 12. ende 1 Petr: 1, 13: Weshalven treede ick toe, + in den Naeme des grooten Gods, ghewaepent met mijn Herders-Tuygh, versien met Slingher, en met Steenen, gheraept uyt de Beecken (dat zijn Boecken) soo wel van Hebreen als Griecken, dat is, der Heyligen ende der Heydenen, om dese Sonde onder de ooghen te sien; of Godt gaeve, dat desen Goliath getroffen en gevelt wiert. Ick haeste my na de Camp-plaetse, + en wil eerst

ontdecken den Vyant met welcken hier te doen sal hebben, welcke is de Dronckenschap.


Vorige Volgende