Boeck van surgien

Capittilum dat eerste [van den medicinen repercussive].

Dit siin die simpele medecinen die repercusiif siin sonder opileren die poren. Olij rosarum ende solatrum dat is die nasscade die heeft een heimeliike natuer in haer dat se resolveert ende repercusseert beide tegader. Dats te seggen datse wederstaet die heete humoren ende vercoelet tlit ende resolveret dat is dat doet ontpluken ende ontswellen. Daerom segge ic dat die nasscade is dat beste repercussiif simpele die ment vijnt. Ende dieghene die seiden openbaerliic te florensen in den cloester ende tegen mij argueerden voer alle dat convent dat solatrum cout ende droghe waer inden vierden graet ende sij loghen die helft. Want si is cout ende droghe inden anderen graet. Dit siin die simpele medecinen die heete humoren wederstaen ende een luttel stoppen die poren. Als umblicus veneris crassula maijor endivia citerea virgopastoris. Dit siin die medicinen repercussive die die poren stoppen Als porceleijne semper viva crasula maijor ende cucurbite. Dit siin die medecinen die tlit doen versterven die men niet en sal orbaren ten waer datter waer alte grote overtolighe sweer. Dats tsap van lachteken papaver mandragaca ende apium. Dit siin die medecinen die men stoten sal. Als rosen sandelen spodium bolus arminicus ende terra siggilate. Van allen

[p. 241]

desen simpelen ende conpointen medecinen moechdi coenliic orbaren daers te doen es. Mer wildi orbaren die sapen die die cracht bet penetreren datse doergaet soe doeter toe een luttel wiinedix. Dit is een herde goede composite medecinen mede te wederstaen die heete humoren. Ghi sult nemen .ii. o. van enich vander voerseiden cruijden ende .j. o. olij rosarum ende .½. o. wiinedic: Item: R. olij rosarum .ii. o. bolus ar[menicus] .<fr>1/2</fr>. o. acete .<fr>1/2</fr>. o. Ende waer dat sake dat ghi ontsaecht of dat lit mocht corrumperen soe doeter toe .ii. o. terra siggillata. Dit repercussiif is herde goet mede te wederstaen die humoren ende die materie die trecken mochte in wat lit dattet waer. Ende waer dat sake dat die materie in enich lit ghetoghen waer ende gheconfermeert ter apostemen of dat die stat waer gheulcereert Dan en suldi daer gheen repercussiif op leggen mer al om ende om bi den sweer. Nu suldi weten dat men die coude apostemen niet en sal wederstaen met medicinen repercussiven. Want alle die medecinen die repercussiif siin siin cout ende droghe. Mer som stont int beginsel ist herde goet dat men die coude materie purgeert ende dat lit conferteert. Ende daertoe is herde goet dese medicine: R. turbit dat wit is [ende] clebberachtich .j. dr. hermodattalij .i. dr. ende maket daer af een trossisken met een luttel syroeps violaet: Item gingebar dat utermaten goet es genut alle morghen nuchteren dat doet verteren die overtolighe humoren ende die materie die bleven is na die purgasie ende teniet gaen: R. witten genoere ghemundeert .j. o. liquerissie ghescaven .j. dr. greinen van peradiis cardomomie cubeben groffels naglen ana .ii. dr. wit broot suker .i. lb. Dit siin medecinen die die lede conferteeren datse niet en moghen ontfaen enige quade coude materie. Als alsene squinancium abrotanum spica mastiic rosen oly rosarum. Want oly rosarum verwermt die leden die vercout siin. Ende die verhert siin vercoelse. Dese medecinen sal men sieden in oliifsmout in twee vaten: In dat een vat sal men doen die oly ende die medecinen te\gader

[p. 242]

ende alsoe hanghen in eenen ketel met water ende latent alsoe wel sieden. Ende daerna sient doer een doec ende maken olie ende salve daermede. Of men siet se in wiin ende maect daeraf plaesteren. Of men pulverseer [ende mengtse] met olien ende met wine ende legse daerop. Ende dese medecinen conferteren die leden daer die coude humoren toe ghetoghen siin. Ende wederstaense ende verterense ende doense te niet gaen. Nu hebdij ghehoert vanden medecinen repercussiven.