Boeck van surgien

Capm. .xx. van spasma.

Spasmus is een onghemac van pesen vanden welken onghemake worden die laceerten verveert ende die pesen werden ghetoghen ende is drierhande. Die eerste heet enthoconus ende vertrect die pesen van voren. Die ander heit ephicostonus dat is te seggen dat die pesen crimpen doet van achter. Die derde is gheheeten thetanus dats dat voer houdet ende achter. Die eerste die van voer crimpen doet

[p. 238]

dat doet hebben die bulte achter op den rugge. Ende dander doet den bulte hebben van voren. Ende die derde doen den bulte hebben van voren ende van achter. Die twee eerste siin curabel ende die derde en mach men niet cureren. Ende daeraf staet die sieke metten hoofde rechtop gherecht ende metten bulte voer ende achter. Nu suldi weten dat spasmus coemt van vervoltheiden van humoren ende die coemt haestelinghe. Ende hi comet oec van ydelheit ende het coemt dat die sieke te seer ghedeylt heeft gheweest vanden buijc evel of van sterken medecijnen laxativen die hem te zeer doet gaen ter cameren ende alte yedel ghemaect heeft of dat hi hem verbloet hevet. Of van veel keerens ter kelen of van den rede of van dies geliic. Spasmus die coemt van ydelheit en mach men niet cureren. Ende ypocras seit dat spasmus die na die wonden coemt die en mach men niet ghenesen ende doet den sieken sterven. Ghi sult oec weten dat spasmus die van yedelheit coemt [alleynke en niet haestelike] en [ende al] mach men al niet cureren Nochtan rade ic dat ment doe. Men sal baden in wermen sueten water ende dat men dat ruggebeen salve met wermer olien violaet ende dat men regeer met dieten ende met verschen dinghen alsof hi hadde de rede. Ende met dien selven olie violaet sal men salven alle die gheweere van sinen leden. Hy sal alle weghe drincken suete melc ende wiin zeer ghemenghet met water. Dit is die cure van spasme die comt van vervulheden van humoren. Men sal dat hooft salven boven op den cop ende den hals ende dat ruggebeen ende alle den lichaem met heeter olien als euforbij castorij laurini ende dies ghelike. Item een edel salve R. castorij euforbii ana .iii. dr. pyretrum thurus masticis mirre aloes ana .v. dr. olie laurini olie sambucus olij pulegeni olij communis ana .vi. dr. cere dats ghenoech si. Ghij sult pulverseren dat men pulverseren mach ende dat pulver incoperreren metter olien ende menghent tegader ende smeltent over tfuer ende was daertoe doen ende maken daeraf salve. Item wijn daerin ghesoden sal siin castorium caneel peper calamentum sansucum salvie ende rute dit sal die sieke consteliic

[p. 239]

drincken: Item hi sal oec gargariseren dese gargarisacie R. mostaertsaet pyretrum staphisagere van elken even vele. Ende dit sal men sieden in sterken wiin ende met seeme ende seighent. Ende dit sal die sieke dicke gargariseren. Item sal hem doen nijesen met pulver van peper ende van castorium tegader ghemenct ende ghepulverseert ende men salt hem in de nasen blasen. Men sal oec den sieken stoven ende laten hem langhe sweeten ende men sallen doen salven met der voerseide salve. Ende als dat ghedaen is sal men leggen op een moru bedde dat seer sacht sal siin ghemaect. Ende als hi een luttel heeft gherust dan sal hi weder in die stove gaen. Ende dit sal hi soe langhe doen tot dat hy sal siin ghenesen ende hi sal houden tussen siin tande eenen stoc dat hi metten scudden ende metten beven sijn tanden niet en quetse. Ende men hoede hem van couden dat hi niet sieker en werde dan hi te voren was.

Explicit tertius tractatus istius librij.