Boeck van surgien

Capm. .xxxii. vanden ontsetten ellenboge.

Dislocacie cubite dat is den ellenboghe als hi uut den lede is soe is hi swaer te ghenesen ende weder in te setten dan alle dander. Ende dat is om die grote cracht vanden cleinen peeskens diet tgheweer houden te gader ghebonden ende dat si cort siin. Ende oec om tweder stanenisse dat si hol is. Ende den ellenboghe mach tot allen siden worden ontset. Ende sonderlinghe achterwaert ende vorwaert. Ende tquaetste is dat hi achterwaert is ontset ende dat is om dat vleesch dat men dat qualiic te punte brenghen mach. Ende het is goet te bekennen als hi uut den lede es want het es openbaer om des wille dat op die een side es hoghe. Ende die ander side es neder. Ende die sieke en can siin arm niet ghevouden noch hi en can siin hant niet ghebrenghen op siin scouder. Ende oec moechdi mercken aen den ghesonden arm teghen den sieken. Ende men en macht niet vercueren mer insetten alsoe warm dat niet en vercoude want het soude volc apstumeeren om die grote weeute die de sieke

[p. 143]

hebben soude. Ende waert gheapstumeert men soudet cume weder in conen ghesetten ende cume soudet ghenesen ja waert achterwaert ontset. Ende bi aventueren die sieke mochter af sterven om die grote weeudom ende sweer. Ende alst men alsoe werm in heeft gheset eert vercout is soe eest goet ende licht in te setten. Ende u minister sal sinen arm legghen op den sieken assele. Ende daerna suldi legghen u op sinen ellenboghe ende duwent tlit met uwen dume of met den palmen totdat weder in is gheset te punte in siin stat. Ende waer dat sake dat inwaert uut waer ontset dan sal men doen als ipocras leert. Ende dat is dat haer twee den arm sullen recken alsoe als ic hebbe gheseit. Ende daerna sal men nemen die hant vanden sieken arme soedat hi die hant legghe op die scouderen. Ende aldus salt siin voetstaens ghenesen. Ende waer dat sake dat waer ontset achterwaert dan en ist niet alsoe goet weder in te setten. Dan suldi den arm recken met groter cracht ende keeren tot allen siden. Ende ghi sult u handen salven met olien ende selten met dien ghesalfden handen sterkeliic indoen met groter cracht soe dattet in come. Ende daerna salment winden met plaesteren gherestaureert alsoe alst behoerliic is. Ende ghi sult den arm doen hanghen aen den hals. Ende latent alsoe ghebonden tot dattet gheweer es ghevest in siin stat. Ende dan ontbinten. Ende dunct u dat niet ghevest en is dan suldiit weder binden met plaesteren totdat ghevest werde. Ende bliifter enich swaerheit of traecheit in den gheweere van den beroernisse nadat ghenesen is dan suldi den arm doen baden [in wermen watere] ende wriven suverliic totdat [hi] versacht is ende salvent met scapenruet ende met botere tegader ghemenct voert badet hem daerna. Ende als ghiit salven wilt soe wermt die salve ende niet te heet.