Boeck van surgien

Capm. .xxvi. van ghebroken armen vanden elleboghe nederwaert.

Die vroede meesters segghen dat dien arm van den ellenboghe toter hant is ghemaect van ii beenen ende siin beede gheheeten focilia ende die eene is clein ende die ander meerder. Ende die cleine steect boven ende volcht den dume. Ende dat meeste is dat onder den cleinen vinger steect Ende het ghevalt somstont dat die eene alleene breect of het es groot of het es cleine. Ende somtiit breken si beide tegader. Nu suldij weten als dat cleine boven den duijme is ghebroken es beter te ranficeren ende te ghenesen dan dat grote. Ende alsdat grote breect dat onder steect is herde swaer ende quaet te ghenesen ende veel quader dan offe beide ghebroken waren. Ende alst clein boven is ghebroken soe salmen suverliic rechten ende suverliic trecken. Ende waert [tgrote] ghebroken dat onder steect dat moet men sterkeliic trecken ende effenen. Ende warense beede ghebroken tegader dan soude mense trecken veel sterkeliicker ende effenen. Ende dat mach men met medecinen carnis cicaturam lichteliken te ghenesen. Ende alsmen gheneest adiutorium sal men cuereren den arme. Ende men sal op een ghebroken arm doen seven spaenre soe worden deen of dander van den focilen ghebroken siin of beide of spaen dat men legghe op die broke sal siin sterker ende breeder dan die ander. Ende ghi weet wel dat ik u gheseit hebbe int ghemeen capittel van[den] broken hoe men se sal binden sterker op die broke ende soe men vorder gaet van der broken soe ment slapper binden sal. Ende [ghi] sult alle weghe verhoeden die materie te trecken vanden bloede toter broken datter geen aposteme en come. Mer als ghi die voedinghe wilt trecken toter broken dan suldiit sterker ende vaster binden van der broken

[p. 137]

dan op die broke. Ende waer dat sake dat hem enich stuc vanden beene toende in die broke dat niet al af en ware ghesceiden dan suldi u pinen dat stuc weder te setten in siin stat na uwer machten. Ende waer dat stuc al afghesceiden ende dat steke in die huijt dat siit seker dat niet en mach worden gherestaureert ghi en snidet op en windet stuck uut. Ende ghi sult den sieken den arm doen hanghen aen sinen hals in een dwale of in enen doeck Die sal siin soe breet dat hi alle den arm bevaet dat hi effen ligge ende doeten hoeden van wandelinghen totdat den arm is gheknoept ende ghenesen ende doeten slapen op sinen rugge. Die vroede oude meesteren seggen dat dese broke worde gheristaureert binnen .xxx. daghen of sulc tiit binnen .xxviii. daghen. Ende dat is nadat die sieke siin complexie is goet ende siin machte.