Boeck van surgien

Capm. v van herusipula [die cuere der of].

Herusipula is een herde quade aposteme gheveniint. Ende al is dat sake dat ic hebbe ghescreven besceidenisse int capittel van flegmon tussen flegmon ende herusipula. Nochtan wil ic u hier een luttel die redenen van den ondersceit overleggen hoe dat mense te bat mach bekennen die een voer den anderen. Ende daerom suldi weten bi wat teiken dat ghi sult bekennen flegmon voer herusipula. Ende ic segghe u dat der teiken siin vele ende openbaer want herisipula is root ende tonet hem open\baerliic.

[p. 103]

Ende die rootheit van flegmon is groenachtich ende zwartachtich. Ende die rootheit van herusipula is ghemenct met geelre varwen als van sofferaen. Ende als men tast herusipula soe vergaet die rootheit te niet ende wert al wit ende daerna wordet al weder wit root. Ende herusipula is meer buten in die huut. Ende flegmon is diep in dat vleesch. Ende herusipula verbrant van groten hitten die huijt boven ende bladert al om. Ende die sieke heeft den rede veel sterker ende veel eer van herisipula dan van flegmon. Ende die sweer es veel meere dan van herusipula want die weede comt van den groten persen van dien gheswelle van binnen int vleesch van flegmon. Nu soe wil ic voert[an] swighen van der besceydenis van hem beiden want het mach wel ghenoeghen Ende wil die cuere van herusipula beghinnen. Daerom suldi int beghinsel den lichaem purgeren ende rumen met medicinen die coleram purgeren sonder veel hitte. Daerna legget medicinen die vercoelen sterkeliic. Ende doet alle dat ic u ghescreven hebbe in die cuere van flegmon nochtan seit Avicenna dat men moet herusipula meer vercoelen dan flegmon. Ende in flegmon behoeft men meer purgacien dan in herusipula dat is daerom dat die humoren ende die materie veel grover ende quader te digereren ende te ripen siin. Ende dic coemt herisipula van quader gheveniinder materien. Ende dan sal mense wederstaen met couden medecinen dat die gheveniinde materie niet weder in den lichaam en slae. Maer men sal legghen alom repercussive medecinen ende hoet u dat ghi die materie niet te zeer en wederstaet want het soude grote sweringhe maken of die aposteem soude werden heet of groen of swart ende soude beginnen te corrumpeeren. Ende als ghi ijet siet van allen desen suldise cureren met medecinen die mollificeren. Ende als ghi u ontsiet dat dat lit beghint te corrumperen soe seldien doen hicken met vliemen [of met eckelen ende setten echelen diet quade bloet uut zughen. Nochtan als die aposteme groot is ende tlet groot so salmen die diepheit metter vliemen] ende is dat lit clein soe en derf mens en niet [al te] dicke hicken metter vliemen.

[p. 104]