Boeck van surgien

[Capm. 11. Die dieten van den hoeft wonden].

Die dieten.

Die diete sal siin int eerste als die wonden int hooft sorgheliixt siin ende dat hersenbecken al doer es ende men ontsiet vander liesen. Ende oec die wonde vanden pesen ende die sieke cranc es. Soe salmen hem gheven broeseme van broede ghebroesemt en de .x. werven ghewassen met wermen water inden winter. Ende daer naer met couden .iii. werven ende dan salmen daerop stroyen wit suker. Te somer sal ment wassen met couden water. Men sal hem oec wellinghe maken van ghesoden gersten die sal siin gheweyct ende ghestoten ende ghesicht dat men sieden sal ende peniit daer in doen of suker rosaet of amandelmelc op dat die wonde niet tonsiene en es. Maer es si tontsiene ende thersenbecken al doer is ende men ducht voer die liese soe es hem die amandelmelc quaet. Ende en coendi geen ronde garste ghecrighen soe neemt grote van evenen. Of minct tarwen starkeliic ende gietet op water dat werm es ende siedet ende coudet met peniit of met suker rosaet. Ghevet hem oec appelen ge\braden.

[p. 46]

Waer die sieke zeer cranck van natueren soe moech di hem gheven jonghe hoender ghesoden met verguijs of met baken vleessche of met verkensvoeten ende al met verjuijs of met wine van appelen van garnaten. Siin dranc sal siin teseine op gerste ghesoden of water ghemenct met x deel wiins van prumen garnaten of water ghemenct met claren verjuijs dat niet ghesouten en es. Maer dat siin die ghene die niet sorgheliic ghewont en siin int hooft of in die pesen. Of men sal hem gheven desen goeden dranc die de maghe seer conferteert ende wederstaet die quade lucht ende roec vander maghen int hooft op te vaerne. Ende en stopt met den lichaem ende blust die quade hitte. Item ghi sult nemen ronde garste .ii. o. broesem van brode j. o. suker rosaet .j. o. die keernen van prumen granaten .j. o. ende .x. prumen van damaske. j. o. Alle dit salmen sieden in .x. pont waters toter helft ende dan salment cleesen ende houdent in een glasen vat. Ende desen dranc salmen cout gheven drincken. Van anderen wonden die alsoe zeer sorgheliic niet en siin machmen gheven tot .ix. daghen teseine ende dunne bierken. Ende na die .ix. daghen machmen hem gheven wiin ghemenct met water op dat hi gheenen rede en heeft of quade hitte ende die wonde versekert es van heeten appostemen. Want binnen .ix. daghen siin ghemeenliic alle wonden versekert van heeten appostemen ende van der cortse ende en siin si niet versekert dat coemt bi die scult der sieken dat hi sinen meester niet ghehoersam en heeft gheweest ende hi en heeft hem selven niet ghewacht. Of het es smeesters scult omdat hi mach hebben plaesteren gheleit die niet orberliic en siin op die wonde. Men mach hem oec wel gheven vleesch ende ander spiise die goede voedinghe maken.