Logo DBNL
Het geestelyck kaert-spel (ca. 1750)

Het geestelyck kaert-spel

(ca. 1750)–Joseph a Sancta Barbara–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het XV. capittel.
Conditien van't Spel der Liefde.

§.I.

D'eerste Conditie van ons Spel der Liefde is, al die geenen Troef en heeft, moet onder-steken, ende en magh niet mede spelen.

 

WY hebben verstaen uyt het 13. Capittel, hoe dat Herten Aes den Troef is van ons Geestelyck Kaertspel. En nu onder de Conditien van ons Spel is dese te weten, die geenen Troef en heeft moet ondersteken, hy en magh niet mede spelen: dat is te seggen, al die geen hert en heeft, geen liefde tot Godt en magh niet wesen, noch spelen in't geselschap van de minnende zielen: om dat hy geen liefde en heeft, en aengesien de Goddelycke Liefde Troef is.

'tIs U. E. kenbaer, hoe dat in't werelyck spel dickwils bedrogh omgaet, want als men bespreckt dat die geen Herten en heeft, die geenen Troef en heeft dat hy moet ondersteken. Veel seggen Troef te hebben, en sy en hebben geenen, ende men laet dese mede-spelen, want naer hun woorden 'tschynt dat sy Troef hebben.

Alsoo oock in ons geestelyck Spel, daer sijnder maer al te veel die seggen Troef te hebben, dat is te seggen, die daer uytwendigh schynen Godt te beminnen uyt hun herte, maer met'er daet vint men contrarie, soo dat van dese wel magh geseyt worden, sy

bekennen Godt te beminnen of te kennen door de liefde ende met de wercken loochenen sy hem (ad Titum cap. 1.)

Dit bedrogh gebruycken alle sondaren van onse Moeder H. Kercke, (daer naer sullen wy besonderlyck spreken van de nieuw-gesiende) ondervraeght alle sondaren hoe groot dat sy zyn, wel Joncker, getroude ongetroude bemint gy-lieden Godt? Terstont sullen sy antwoorden met vollen monde, och jae, en noch daer by sullen sy voegen wel hoe, souden wy Godt niet beminnen; daer geschreven staet: gy sult uwen Heer uwen Godt beminnen. Ende eylaes met de wercken loochenen sy Godt, sy en beminnen hem niet. Jae de sonden betuygen contrarie aen hun woorden, want dat sy Godt beminden, sy en souden hem niet vergrammen

Hoort dan toe alle sondaren ende onthout dese lesse, ick segge dat gy Godt niet en bemint, noch niet en kont beminnen, soo lange gy-lieden zyt, en blyft in den staet der doodt-sonden: gy-lieden dan zyt uytgebannen van ons Spel der Liefde, hoort Paulus die Jesum Christum onsen Heer niet en bemint, dat hy uytgebannen zy. Dese moeten vertrecken: sy en mogen niet mede spelen want sy en hebben geen herten, geen Troef 't welck kan bevestight worden met een geschiedenisse heel wonderlyck om hooren.

Den H. Antonius de Padua, predikende op de uytvaert van een ryck mensch die wrekelyk hadde geleeft, sijn herte teenemael stellende op de goederen, desen H. Predikant begonde sijn Sermoon met de woorden van den Evangelist Lucas aen't 17. Capittel. Den Rycken is gestorven ende hy is begraven in de hel

le. Jae seyde hy, desen rycken Man is overleden U.L. vrient, ende hy is begraven in den afgront der hellen, de vrienden dit hoorende wierden verstelt en stonden verbaest, en waren gram tegen desen Predikant, den H. Antonius dit siende, hy sprack de vrienden aen, seggende, dunckt U. L. misschien myn waerachtige leeringe vremt te wesen, a Gaet in sijn Thresooren ende schatten, ende aldaer sult gy-lieden in't midden vinden sijn herte: men heeft sijn lichaem open-gesneden ende sy en hebben 'thert niet gevonden, maer doende sijn koffer open, sy heben 't herte gevonden in't midden van't gelt, wel dan heeft Christus geseyt by den Evangelist Lucas 12. cap. waer V. L. Thresoor is aldaer sal V. L. hert wesen Die dan sijn herte stelt buyten Godt, op rykdommen, op de genoeghten des vleesch, op dronkenschap, &c. hy en heeft geen herte voor Godt, ende soo uytvolgelyck hy en heeft geenen Troef van ons spel der liefde.

Den Conincklycken Propheet David Psalm. 61. geeft een schoone vermaeninge voor alle rycke menschen, is 't saken (segt hy) dat de goederen overvloedigh zyn en wilt u herte daer op niet stellen. Al oft hy wilde seggen, en maeckt uwen Afgodt daer van niet, dat het gelt u diene, maer gy het gelt niet? Het gelt dient u als gy 't selve gebruyckt om eerlyck en degelyck te leven, als men volgens sijnen staet en goederen geerne de arme menschen mede deylt. Maer als dan dient den mensch het gelt, als hy sijn affectie daer op laet vallen: en 't selve met een ongeregelde maniere bemint, dese affectie brenght

voort een gierigheyt, ende de gierigheyt wort noyt versaet.

Maer laet ons eens ondersoecken van waer dat 't komt dat den gierigen mensch noyt en wort versaet. Eer ick hier op antwoorde, soo moet ick voor oogen stellen hoe dat de alder-ryckste Coop-lieden die meer als 300. guldens alle daegh hebben voor in-komste, als sy van de schuldenaren vermaent worden, om een somme gelt, sy senden desen wegh soo dickmael als sy konnen en ten lange lesten door schaemte bedwongen tot betaelinge, het schynt dat sy een ribbe snyden uyt hun lichaem als sy scheyden van een deel Pistolen, want volgens hun nature sy souden liever daer soo veel noch by doen als sy afnemen, en dat groeyt als het vier gelyck den Wysen man seght: de gierigheyt is als een brandende vier 't welck noyt seght 't is genoegh. (Proverb. cap. 30.)

Hoort wat Aristoteles segt van het vier. a Het vier door gedurig droogh hout by te doen groeyt sonder eynde.

Alsoo de gierigheyt door het by doen van goederen, en wort niet geblust, maer ter contrarie 't groeyt meer en meer sonder eynde.

Maer wy sullen nu voldoen aen de vermelde vrage, te weten waer van dat 't komt, dat den gierigen noyt en wort versaet. Hoort den ouden Meffreth geeft dese reden, b Om dat het gelt niet en wort geleyt daer den dorst is van den gierigen, want den drost van den gieringen is in de ziele, maer hy leght sijn gelt in de kiste.

O sotten gierigen (gaet desen Leeraer voort) die u gelt legt in de borse oft kiste, dat gelt en is aen u geen versadinge, maer dorst, soo dan gy en sult niet konnen versaet worden, want 't gelt is een lichaemelycke saecke: ende de ziele is een geestelycke saeke, en voorwaer geen geestelycke dingen en konnen met lichaemelycke vervult worden, noch oock geen lichaemelycke dingen konnen vervult worden met geestelycke. By exempel: gelyck de kiste niet en kan vervult worden met wysheyt, alsoo en kan de ziele niet vervult worden met gelt. a

Niemant dan en stelle sijn herte op de goederen deser werelt, want alsoo wort den mensch berooft van sijn herte, maer soo u de goederen overvloedigh zyn, dient u van de goederen, maer en wiltse self niet dienen, heft uw' herte tot Godt ende en laet het niet daelen op der aerde. Den H. Vader Augustinus b gaf dese vermaninge aen een Weduwe met naem Proba. Ende in een van sijn brieven tot haer geschreven heeft dese woorden. Het raeckt aen de weduwelycke sorge, is't dat de Rycksommen overvloeyen, en stelt u herte daer niet op, op dat het in dese verrottende niet en kome te sterven, het welcke boven tot Godt moet gaen om te leven.

Alle dronckaerts ende onkuysche menschen en hebben oock geenen Troef, geen herte voor Godt, maer hunnen buyck is hunnen Godt. Hoort den H. Paulus van dese schryven tot de Philippensen aen't derde Capittel. Daer wandelt'er al vele, van welcke ick V. L. dickwils hebbe gesproken, maer nu soo segh ick het

weenende vyanden van't Cruyce Christi, wiens buyck hunnen Godt is. Wiens eynde is de verderffenisse. Wy moeten weten ende verstaen de uytlegginge van den H. Ambrosius op dese vermelde woorden Pauli, om alsoo de selve wel te begrypen. Desen H. Vader segt, dat'er ten tyde als Paulus was predikende, een nieuwe Secte op stont van geuserye die de H. Schrifture niet en aenveerden, al waer sy sprack van verstervinge en wercken der penitentie, hierom noemt hy dese, vyanden van't Cruyce Christi, en sy aenveerden de H. Schrifture uyt-leggende die volgens hunne manieren, den toom los latende aen alle dronckenschap en overdaet, en hierom seght Paulus: wiens buyck hunnen Godt is.

Den Propheet David seght: Psalm. 5. Mynen Godt mynen Coninck. Hier op schryvende den H. Vader Hieronimus, seght: a Dien heeft derven seggen waerachtighlyck mynen Godt, om dat den buyck mynen Godt niet en is: al oft hy wilde seggen, die de dronckenschap beminnen, ofte de onkuysheyt lief hebben, die en hebben geen Herte, geen liefde tot Godt. In dese wort volbracht 'tgene den Propheet Oseas heeft voorseyt aen sijn 7. Cap. Een verleyde Duyve geen herte hebbende.

Den H. Gregorius leert ons met klaere woorden hoe dat alle sondaren vallende en levende in doodt-sonde, geen Troef en hebben, dat is te seggen, dat sy geen herte en hebben. Hoort sijne woorden: b Alsoo dickwils wy grootelycks faelen, wy en hebben ons herte

niet. Waerom Jeremias aen't Joodtsche volck 't welck grootelycks faelde hun berispende, seyde, a Hoort sot volck die geen herte en hebt?

Wy moeten weten hoe dat men geen twee Heeren dienen en kan. Alsoo segh ick, dat men geen twee Heeren en kan beminnen, men kan Godt niet dienen en lief-hebben, en oock de Ryckdommen, 't vleesch, &c. want dese saken en komen niet over een, 'tzyn diversche Goden, 't zyn andere Heeren, sy gebieden contrarie: wel (seght Paulus) want mededeelachtigheyt is'er van de Rechtveerdigheyt met de boosheyt? Oft wat geselschap is'er tusschen 't licht met de duysternissen? Wat over een kominge is'er tusschen Christus en Belial? (2. ad Corinth. Cap.6.) al oft hy wilde seggen geen, en om dat sy niet over een en komen, hierom en kan men dese twee niet dienen, den eenen gebiet suyverheyt, matigheyt, &c, den anderen gebiet onsuyverheyt, onmaetigheyt. Jemant sal seggen, men kan wel Godt beminnen en dienen, ende men kan oock wel wat de werelt en het vleesch dienen. Daer wort ons vertelt in't derde Boeck der Coningen aen't 3. Capittel. van de twee moeders welcke 't samen geslapen hebbende met haer twee soontjens, den eenen wiert s'morgens doot gevonden, ende elck seyde den levende haer toe te behooren, ende dit proces is gekomen tot den Wysen Salomon: die niet konnende oordeelen wie dat was de waerachtige moeder, seyde dat men den levenden soon soude verdeylen en aen jeder een deel geven: d'een vrouw antwoor

de aen den Coninck dat 't geschiede, maer de waerachtige moeder dit hoorende seyde, dat het niet verdeylt en worde, maer geeft haer het levende kint; Salomon siende de tranen uytloopen, en hoorende dese stem, heeft geoordeelt dat dit de waerachtige moeder was, ende heeft geboden dat men haer soude geven den levenden soon. Hier komt in den H. Bernardus a Dat hy verdeylt worde, dese stem en is niet van vader noch van moeder. Want een moeder sal liever haer kint geven als te laten verdeylen. Want wat is te seggen verdeylen, ten zy dooden? Want een kint gekapt, gesneden in twee deelen moet sterven.

Alsoo gaet het met die twee Heeren willen beminnen en dienen, sy willen geven een deel aen Godt en een deel aen de werelt, dat is soo veel als te beminnen en te begeeren de doodt van't herte, want een verdeylt herte en kan niet leven in de liefde, maer het moet vergaen en sterven. Dit heeft Godt voorseyt door sijnen Propheet Oseas aen't 10. Capit. hun herte is verdeylt, nu sullen sy vergaen. Al oft hy hadde willen seggen, soo haest als den mensch wilt twee Heeren dienen, soo haest sy 't herte verdeylen, nu, te weten op staende voet, terstont sullen sy te niet gaen. Want den Heere en heeft niet geboden een liefde met een half herte, maer hoort den Text gy sult beminnen uwen Heer, uwen Godt uyt geheel uw' herte: 't is een out spreeck-woort van de liefde, van het Herte.

Aut totum: aut nihil

Dat is:

Geheel, oft geen deel.

Geeft uw' herte geheel aen Godt, oft geheel aen de werelt, want den Heer is niet gedient, nochte en kan niet voldaen worden met een verdeylde liefde.

Een seker leeraer vertelt ons hoe dat'er gevonden worden seker soorte van Arens, die eenen poot hebben toe-gesloten en plat, gelyck de pooten der gansen, en den anderen poot is open verdeylt, en heeft scherpe klauwen gelyck de Arens hebben, desen vogel vlieght in de locht om de proye aldaer te bekomen, gelyck d'ander Arens, ende hy swemt in de Rivieren om aldaer oock aes te soecken: maer dese soorte van Arens worden lichtelyck gevangen ende gedoodt door de raven.

a Alsoo zyn oock die twee Heeren met een herte willen dienen en beminnen, sy willen Godt dienen begeerende de hemelsche gaven, ende oock den duyvel, beminnende de aertsche dingen.

Sy hebben altydt met den Arens voet, den voet van een gans, met een geestelycke affectie, een aertsche affectie, sy willen van twee kanten voldaen worden hier met de verblyde swemmen in de loopende wateren der verganckelyke goederen: en boven met de geestelyke zielen willen sy vliegen om de Hemelsche genoeghten te genieten. Maer 't zyn vremde geesten ende van de rave die den duyvel wel beteeckent, worden sy terstont overwonnen. Gelyck den Propheet Oseas seght: hun-lieden herte is verdeylt, terstont, nu sullen sy te niet gaen.

Al de gene dan die Godt uyt geheel hun herte niet en beminnen, al de gene die doodt-sonde doen, dese al te samen en hebben geenen Troef van ons Spel der Liefde, soo is't dan reden dat sy ondersteken en ondergaen naer den afgront der hellen. Want gelyck den H. Joannes seght in sijnen 1. Brief 3. Cap. Die niet en bemint die blyft in de doodt, hy blyft in de duysternisse, hy en heeft geen brandende herte der liefde. En alle sondaren die in doodt-sonde zyn, zyn sonder liefde Godts, soo dan, sy moeten ondersteken, ondergaen, ende en sullen met Godt niet leven inder eeuwigheyt, ten waer sy hun bekeeren.

§. II.

Hier wort betoont hoe dat alle nieuw gesinde, alle secten buyten het eenigh Roomsch Catholyck Geloof geenen Troef en hebben van ons Spel der Liefde soo dat sy al moeten ondersteken, dat is, ondergaen naer de helle.

 

't IS een algemeyne vrage in de Christelycke Leeringe, hoe veel Goden dat'er zyn, ende op dese vrage soo van ons, als van de nieuwgesinde wort geantwoort, dat'er maer en is eenen Godt.

Voorder soo vrage ick, hoe veel gelooven dat'er zyn? En ick antwoorde op myne vrage en segge, dat'er soo veel Gelooven zyn als 'er Goden zyn, maer daer en is maer eenen Godt, soo dan maer een Geloof. Hoort den H. Paulus, een geloof, een doopsel, eenen Godt: (tot de Ephesien aen't 4. Capittel.)

Daer en is dan maer een geloof, en al die twyfelen aen een Artikel die dwaelt ende valt af. Laet ons dit doen begrypen met een redekavelinge, ge

lyck Christus is een ende bestaet met de Goddelyckheyt ende de Menschelyckheyt: soo dat by aldien jemant sijn Goddelyckheyt, ofte Menschelyckheyt loochent, oft sijn ziele oft sijnen Menschelycken wille niet en wilt bekennen, desen neemt wegh onsen eenigen Heere.

Ende gelyck het eenigh Doopsel bestaet in sijn deelen, dat soo jemant doopt in wyn, oft die niet en doopt in de Naem des Vaders, ende des Soons, ende des H. Geest, maer doopt in den naem der Engelen, desen vernielt het doopsel ende doet't selve te niet.

Alsoo oock die eenen Artikel des H. Geloofts hertneckighelyck loochent, desen en heeft geen waerachtigh geloof, soo dat al de nieuwgesinde, Calvinisten Lutheranen en hondert andere, het geloove niet en hebben, om dat sy hertneckighlyk loochenen Artikelen welcke onse Moeder de H. Kercke voorstelt, daer nochtans de Kercke niet en kan dwalen, selfs volgens de leeringe van onse tegen partye. Hoort Luther spreken: a De Kercke Godts wort geregeert door den Geest Godts ende Christus blyft met sijn Kercke tot de voleyndinge des werelts, ende sy is de pilaer ende vastigheyt der waerheyt: dat weten wy: want soo heeft het Symbolum, ick geloove een heylige algemeyne Kercke. 't Is onmogelyck dat die Kercke dwaele oock in de minsten Artikel. b

Item ick sal Ketter zyn in dien ick niet en houde, met het gene de Kercke sal gesloten hebben.

Laet ons hier by-stellen de onder-wysinge van Witmaker c hy overleggende de leeringe Pauli 1. ad

Timoth. 3. te weten, de Kercke is de pilaer ende vastigheyt der waerheyt, seght: Vyt dese plaetse Pauli besluyten de Papisten seer wel, dat de Kercke niet en kan dwalen: andere vergaderinge konnen dwalen ende dwalen met'er daet maer dit is eygen, ende een merck-teecken van dese vergaderinge dat sy niet en kan dwalen.

Beminen Leser wat dunckt u van dese getuygenissen, en vangen dese ketters hun selven niet met hun eygen leeringe? De Kercke Christi en kan niet dwalen, Luther en Witaker seggen plat uyt dat sy niet dwalen en kan, jae dat hy een ketter is, die het met haer niet en hout: Calvyn segt, a dat sy is de getrouwe bewaerster der waerheyt, ende dat de selve in haer altydt sal blyven staen: maer daer altydt de waerheyt blyft staen, daer en kan geene dwalinge zyn, soo hout dan Calvyn dat in de Kercke geene dwalinge en kan zyn.

Wel waer is dese Kercke? aengesien sy maer een en is, soo wy toe-stemmen: dat de gereformeerde dese hebben, daer uyt sal volgen dat de Lutheranen hier uyt gebannen zyn, want sy en komen niet in alle Artikelen over een, ende Luther seght dat de Kercke niet en kan dwalen oock in't minste Artikel, dese hebben diversche Artikelen en d'een oft d'ander moet dwalen, jae ick segge sy dwalen allebey, ende onse Moeder de H. eenige, Roomsche, Apostolycke, Catholycke Kercke is de waerachtige, welcke noyt gefaelt oft gedwaelt en heeft, noch niet en kan dwalen. Door dese eenige Kercke verstaen ick het eenigh geloof, 't welcke wy besitten, en niemant buyten ons.

Ick en ben niet van sin hier veel lange disputen voor te stellen, want die daer van curius zyn dat sy lesen de wercken van den Eerw. P. Cornelius Hazaert Priester der Societeyt Jesu: ende sy sullen in sijne Collatien volle contentement vinden.

Hier uyt wort wel besloten dat alle nieuwgesinde buyten onse Moeder de H. Kercke, leven sonder het eenigh geloof, hebben sy het eenigh geloof niet, soo volght hier wel uyt dat sy geen liefde en hebben, hebben sy geen liefde? Soo dan geen herte, geenen Troef van ons spel der Liefde, sy moeten dan ondersteken ondergaen ende en konnen niet saligh worden. Dat die't geloove niet en heeft de Goddelycke liefde niet en kan hebben is klaer, want Paulus seght: (ad Hebr. cap. 11.) sonder geloove en kan men Godt niet behaegen, soo dan oock niet beminnen.

Alle onse nieuwgesinde dan, al onse Bybel-susterkens en hebben geenen Troef, geen Herte van't Spel der Liefde, en dat by faute van het waerachtigh geloof, al hunne wercken der bermhertigheyt, al wat dat sy doen ten behaeght Godt niet, om dat sy niet en leven in de liefde, en sy en zyn in de liefde niet, om dat sy het fondament niet en hebben, te weten het Heyligh, eenigh Catholyck, Roomsch, Apostolyck Geloof.

Dese verdoolde schapen zyn te beklagen, siet wat een quaet dat hebben gedaen twee Susanna-boeven, te weten Luther en Jan Calvyn.

Ter oorsaeck van desen naem welck ick hun geve, te weten, Susanna-boeven, ick moet hier vertellen 't gene my is geschiet hier binnen Antwerpen in

'tjaer 1658. ten tyde van den Vasten, soo selde ick de Evangelien van de 5. eerste Sondagen t'samen met de uytlegginge van de vyf geboden van onse Moeder de H. Kercke, en sprekende tegen onse nieuwgesinde hoe dat sy niet en houden van dese geboden, ick seyde dat den oorspronck hier van waren twee Susanna-boeven, te weten Luther en Calveyn. Eenen dagh daer naer dat ick dit hadde gepredickt, daer vraeght naer my eenen Heer; by hem komende, en malkanderen gegroet hebbende, seyde hy, is'tU. E. Eerweerdigheyt niet die gisteren predickte? Ick antwoorde dat jae, wel seyde desen, 't Sermoon en beviel my niet qualijck, maer U. E. heeft eenen mislagh gedaen, dan ick meyne dat het onvoorsins uyt den mont is geslibbert, want soo het geseyt waer vrywillighlijck en bedachtelijck, men soude reden hebben om over u predikatie te klagen. Ick antwoorde mijn Heer belieft my kenbaer te maecken mijne faute vrywillighlyck oft onbedachtelijck gedaen is, ick sal het bekennen, hy seyde daer op mijn groote faute ende mislagh te wesen, dat ick eerlijcke mannen haer eere hadde geraeckt jae dat ick die wyt vermaerde treffelijcke mannen te weten Luther en Calvyn, op wiens leven niet te seggen en is, genoemt hadde Susanna-boeven: ick gaf hem dese antwoorde, mijn Heer ick en hebbe hier binnen Antwerpen niet seer lange gewoont, en soo en zijn my noch de eygendommen der nature van dese inwoonders niet heel wel bekent, en vreesende datter misschien noch andere souden verargert zyn, ick

sal Sondagh naest-komende soo aen U.E. als aen alle andere trachten te voldoen op den stoel der waerheyt in het gene ick volgens U. E. seggen, soude misdaen hebben. Hier mede was hy te vreden, en seyde hem goeden avondt ende ick hadde nu genoegh geroken dat hy den gereformeerden hollantschen kaes in hadde.

Den Sondag daer naer wesende den derde Sondag van den Vasten komende op den stoel ick sag ront uyt naer dien Heer, ten lesten ick vont hem staen aen S. Anna Autaer met twee oft dry gesellen ick liet my voorstaen dat 't oock van de nieuwgesinde waren.

In't midden van 't Sermon soo noemde ick dese twee gasten, te weten Luther en Calvyn, Susanna-boeven, terstont so nam ick't woort op, en seyde hoe dat my jemant had komen spreken over desen naem van Susanna-boeven, en dat men geen eerelycke mannen als waeren Luther en Calvyn alsoo en moeste noemen: ende ick hebbe hem geantwoort dat ick van daeg publieckelyck soude voldoen, vreesende, ofter noch meer waeren die my dit qualijck hadde afgenomen. (En ick sprak 't volk aen op de naervolgende maniere.)

Ick hebbe gelesen 't boeck van Daniel het 13. Capittel ende ick sal in't kort voorstellen de reden waerom die twee oude mannen genoemt worden Susanna-boeven en alsoo sullen wy klaerlijck sien oft ick gelijck oft ongelijck hebbe gehadt, als ick Luther en Calvyn hebbe gedoopt en den naem gegeven van Susanna-boeven.

De Historie van de onnoosele Susanna is aen jeder wel bekent, sy is getreden in den boomgaert om haer te wasschen, ende sy sont de twee dochters weg

en dede de poorte van den boomgaert sluyten, ende sy hebben de poorte gesloten, maer sy en wisten niet dat daer heymelyck lagen twee ouderlingen.

Ende doen de jonge dochters uytgegaen waeren, soo zyn de twee ouderlinge opgestaen, ende sy hebben tot haer geloopen ende geseyt: siet de deuren van den boomgaert zyn gesloten ende niemant en siet ons ende wy hebben lust 't uwaerts daerom consenteert ons, ende versaemt u met ons, ist dat gy niet en wilt, soo sullen wy tegen u getuygenis seggen: dat'er eenen Jongelinck met u geweest heeft, &c. (Daniel cap. 3.)

Dit al niet tegenstaende Susanna en heeft geensins willen onkuysheyt toe-laeten, maer begonde met luyder stem' te roepen, ende de ouderlingen riepen oock, ende sy hebben haer beschuldight, ende doen gelooven, dat sy qualyck hadde geleeft, &c.

Noteert dese twee ouderlingen waeren Priesters, hoort den Text. Twee Priesters op staende: ende de Priesters hebben geseyt, als wy wandelen alleene in den boomgaert sy is in getreden, &c. ende een groote menighte hebben aen dese twee Priesters gelooft, ende sy hebben haer veroordeelt, ende Susanna heeft geroepen met een groote stemme, ende sy heeft geseyt, Eeuwigh Godt die zyt den bekender van verhole saecken, gy weet hoe dat sy een valsche getuygenisse tegen my hebben voort-gebracht.

Ten lange lesten Godt heeft door sijnen Propheet Daniel de valsche getuygenissen ontdeckt, ende dese twee Priesters zyn tot'er doodt verwesen.

Door dese twee Priesters konnen wel met recht verstaen worden Luther en Calvyn, want sy waren

allebey Priesters. Door de onnoosele Susanna wordt verstaen onse Moeder de H. Kercke, welck haer lidtmaten suyverende en wassende door de H. Sacramenten, Luther en Calvyn woonende in desen boomgaert, te weten in de vergaderinge van onse Moeder de H. Kercke, den eersten wilde slaepen met een Nonne, en den anderen noch erger 'tgene ick niet en dreve noemen, want 't is te onmenschelyck. Maer Susanna, dat is de H. Kercke heeft haer daer tegen gestelt ende geensins willen toelaten dese soo oneerlycke sonden, 't welck sy gewaer wordende zyn wegh geloopen: en als de twee Susanna-boeven hebben sy de onnoosele Susanna de H. Kercke gelastert, ende geseyt dat sy niet en deughde, dat sy moeste gereformeert worden, en veel hebben aen hun gelooft. Susanna heeft geroepen met een groote stemme tot Godt alsoo onse Moeder de H. Kercke heeft geroepen tot Godt ende over al gepredickt, dat Luther en Calvyn Susanna-boeven waren, maer al even wel, om't gemackelyck leven veele houden vast aen de dolinge ende leeringe, ende sy gelooven aen hun, ende sy misprysen jae vervloecken de onnoosele Susanna: maer den tydt sal komen dat Daniel den rechtverdigen Godt sal opstaen, ende dese al te samen straffen met de eeuwige doodt. O nieuwgesinde het geus leven is gemackelyck en't is goet volgens 't lichaem soo te leven, maer 't is quaet soo te sterven.

Nu gy-lieden verstaen hebbende de Historie der Susanna-boeven, weet dat ick geen ongelyck en hebbe, noch geen mis-slagh hebbe gedaen, oft mis-verstandigheyt gebruyckt; maer wel met recht hebbe ick dese twee gasten Luther en Calvyn genoemt

Susanna-boeven, en weet dat ick voortaen dese anders geenen naem sal geven, aengesien sy de wercken van dese Susanna boeven hebben gedaen, soo mogen sy oock wel den naem dragen.

Ick sluyte dan, en segge dat alle nieuwgesinde ende alle secten die met onse Moeder de H. Kercke niet aen en houden, dat sy al moeten ondersteken, dat sy moeten verdoemt wesen, want sy en hebben geen waerachtige liefde, geen recht herte tot Godt en dat by faute van een goet fondament, te weten 't eenigh, Roomsch, Catholyck, Apostolyck Geloof. Het fondament begevende 'tgeheel bousel moet te niet gaen, by hun begeeft het fondament, soo moeten sy dan te niet gaen, sy moeten onder gaen.

Maer geen soo hertneckige geusen, oft soo het hen belieft aen te vatten, het H. Catholyck Geloof, en af te sweiren alle andere secten en gelooven, op dese maniere konnen sy Troef bekomen van ons spel der Liefde, ende winnen den prys, te weten de eeuwige saligheyt.

§. III.

De tweede Conditie van ons Spel der Liefde is, die Troef heeft, die herten heeft, die liefde besit, dat hy moet spelen.

 

HEt werelyck Kaertspel heeft dat voor een conditie, als men Troef uyt-spelt, dat al die Troef heeft moet den selven uyt worpen, oft wel hy en magh niet winnen, om dat hy Troef geloochent heeft.

Alsoo segh ick, moet het gaen in ons spel der Liefde, al die liefde besit moet liefde spelen: door dit spelen verstaen wy Godt beminnen.

Op dese obligatie oft verbindinge, soude ick geerne doen een propositie oft voorstellinge, welcke sal schynen contrarie aen de geheele Philosopie ende Theologie: en dit niet tegenstaende godtvruchtelyck uyt-geleyt, sal wesen heel over een komende, en gelyck aen de Christelycke Godtvruchtigheyt, want alle Philosophen en Theologanten vast-houden, datter niet soo vry en is als de liefde, als wesende den eersten geboren soon van den wille, welcke is begaeft met een naturelycke liberteyt oft vrywilligheyt.

Maer ick derve seggen dat de liefde Godts in ons niet meer vrywilligh en is, maer sy is bedwongen en overweldight, want als ick overlegge de groote ende bedwingende verbintenissen, welcke wy hebben om Godt te beminnen, myn gevoelen is dat onse willen soetelyck zyn overweldight, ende machtelyck getrocken door een soet ende aengenaem gewelt van de Goddelycke liefde.

Soo jemant op my gestoort worde over dese propositie oft voorstellinge, ick neme den H. Paulus voor mynen bystandt die gedreven wesende met 't selve gedacht, seght: de liefde Christi praemt ons, (2. Cortinth. 5. cap.) jae sy praemt ons, sy bedwinght ons, maer ick bekenne dat gy dese lesse niet en sult verstaen, is't dat gy in't spel der Liefde, in Godt te beminnen niet en zyt ervaren. 't Is de leeringe van den H. Vader Augustinus, a En wilt niet peysen dat gy ge

trocken wort tegen uwen danck, den Geest wort oock getrocken met de liefde Jae sal jemant seggen, soo ick getrocken oft gedwongen worde, soo en geschiet dat niet met myne vrywilligheyt, maer door gewelt. Hier op antwoort den H. Augustinus hoe dat dese leeringe niet en is voor alle man, brenght my (seght hy) een minnende ziele en dese sal gevoelen en begrypen wat ick spreke, brenght een verlangende ziele, en sy weet wat ick sal seggen. Maer soo ick spreke aen een bevrose ziele geheel kout sonder liefde, sy en weet niet wat ick segge, sy en verstaet my niet.

Als gy toont een groen tacksken aen een schaep en gy treckt dat tot u gy toont noten aen een kint, en 't wort getrocken, minnende wort het getrocken, sonder quetsinge des lichaems wort het getrocken, met den bant des herten wort het getrocken; is't saken dan dat de blyschappen ende genoeghten deser werelt, getoont aen die dese beminnen, trecken, want 't is klaer. Elck treckt sijn genoeghte: en sal Christus vertoont, Christus kenbaer gemaeckt aen den mensch, niet trecken?

Hier mede wort myne, soo het scheen, vremde voorstellinge, waerachtigh betoont, maer gelyck wel seght den vermelden Leeraer dit moet gesproken worden met minnelycke zielen. Ick spreke dan aen alle Lief-hebbers van ons spel der Liefde die haer Herten hebben ende liefde, die daer Troef hebben, sout gy-lieden wel konnen wesen oft leven sonder spelen, dat is te seggen sonder Godt te beminnen?

Om noyt te wesen op dese werelt sonder liefde sonder spelen met Godt, ick bidde U. E. overleght somtyts hoe dat Godt goet is ende schoon, en wat

is de liefde? Plato de liefde beschryvende seght: a De liefde is anders niet als een begeerte van te besitten een sake goet ende schoon, desen Leeraer gaet voort en beschryft de waerachtige schoonheyt (en hy segt) dese is welcke altyt is, noch niet en vergaet, noch niet en groeyt, en door wiens mede-deelachtigheyt alle dingen schoon zyn. Niemant is begaeft met dese waerachtige schoonigheyt, als Godt, want sy is in hem oneyndelyck, sy is altyt in hem geweest en sal in der eeuwigheyt in hem blyven: sy en kan niet groeyen, noch vermindert worden, en al wat schoon is dat komt van Godt. Aensiet soo veel schoone menschen, aensiet de schoone Son, Maen, den Hemel met haer Sterren, overleght de schoonheyt der blommen, &c. hoe sult gy-lieden dit al konnen overleggen, en op-klimmen tot den Godt, Schepper van al dese schoonheden, sonder hem te beminnen?

Voorder om bedwongen te worden Godt te beminnen: mediteert de dry trappen die Godt is nedergedaelt 't onser liefde. Ick bevinde dry trappen te weten dat die bemint gelyck wort aen't gene hy bemint, ten tweede dat hy hem vereenight, ten derden dat hy verandert in't gene hy bemint.

Dese dry trappen worden gevonden tusschen Godt en ons, den eersten is geheel klaer, want Godt is ons gelyck geworden die ons niet gelyck en was, jae soo gelyck, dat hy heeft aenveert de gelyckenisse van 't sondigh vleesch, wat dunckt U.E. ô beminde ziele: Godt die oneyndelyck was, wort tydelyck, die onlydelyck was, wort lydelyck, die de heyligheyt self

is ende den oorspronck van alle schoonheyt, goetheyt, ende heyligheyt, hy wort geteeckent met de besnydenisse, 'twelck is een teecken van een sondarigh mensch, om alsoo gelyck te wesen aen den sondarigen mensch die hy beminde. Van desen eersten trap is hy gekomen tot den tweeden trap, te weten tot de vereeninge met onse natuere: welcke vereeninge soo nauw en sterck 't samen heeft gebonden ende geknoopt dat de vreede doot den selven knoop niet en heeft konnen ontbinden, want al is't saken dat Christus in soo veel als mensch op den galge-boom des Cruys is getorven: dit niet tegenstaende de doodt en is soo sterck niet geweest, dat sy de Goddelyckheyt heeft verdeylt van de menschelycke natuere: want volgens 't spreeck-wort der Godtsgeleerde, a 'tgene dat Godt eens heeft aengenomen, en heeft 't selve noyt verlaten. Van desen tweeden trap is Godt gekomen tot den derden, te weten tot de veranderinge in den mensch, want ten was hem niet genoegh, dat hy ons gelyck was geworden, nochte vereenight, maer hy wilde een worden, en veranderen in ons maeckende van hem en ons 't lichaem van sijn Kercke, van welcke hy is't hooft, ende wy de litmaten: en boven al dat gevende aen ons allen in 't besonder sijn lichaem ende H. Dierbaer Bloet voor onse spyse ende dranck, door 't welcke hy en wy een worden. Hoort Christus spreken by den H. Joannes aen't 16. Capittel. Gelyck my den levenden Vader gesonden heeft, ende ick leve om den Vader: alsoo die my eet sal oock leven om mynen 'twille. Soo dat den mensch door het nutten van't H. Sacrament des Autaers leeft

het leven van Christus, en alsoo de menschen worden Christelycke zielen.

Laet ons dit wat beter en breeder doen verstaen. Is't by aldien dat't vleesch getrocken van Adam oorsaeck is van de doodt, om dat de ziele wort vereenight met een vleesch dat bedrorven is door de schult der erf-sonde: Alsoo oock moet wesen de vereeninge met het vleesch van Jesus Christus, een beginsel van een geestelyck en Goddelyck leven.

Om dit wel te begrypen, weet dat de redelycke ziele treckt tot haer twee gemeynsaemheden met het vleesch van Adam.

d'Eerste is natureel, als wanneer sy geschapen sijnde door de Almogentheyt van den Schepper, vereenigt haer met 't vleesch, om soo van dese twee saken te maecken eenen mensch, want den mensch bestaet in stoffe oft materie en't fatsoen oft forme, 't vleesch is de stoffe, ende de ziele is't fatsoen, het wesen[,] oft de forme, in dese versaminge sterft de ziele sonder de doodt te begeeren, om dieswil dat de sonde welcke aen de ziele veroorsaeckt de doodt, maer en is aenveert, ende niet vrywillighlyck gedaen.

De tweede gemeynsaemheyt van de ziele met het vleesch van Adam is vry willighlyck, door het toestaen van haren wille: als wanneer de ziele leeft volgens de quade genegentheden der bedorve natuere, door de sonde om te loopen in de doodt volgens de leeringe van Paulus, die seght soo gy-lieden leeft volgens het vleesch, gy lieden sult sterven.

In d'eerste vereeninge de ziele geeft het leven aen't vleesch, en sy ontfanght de doodt door dese vereeninge des vleesch.

In de tweede vereeninge de ziele leeft volgens het vleesch door een schadige genoegte, volbrengende ende voldoende aen de wellusten der sinnelijkheden, en soo ontfangt sy een vrywillige doot, want als de sonde gedaen is sy brenght voort de doodt. (Jacob.cap.1.)

Dit soo wesende, op dat de ziele het leven ontfange sy moet vereenight worden met een vleesch dat levendigh-makende is, welcke vereeninge haer deelachtigh maeckt het leven, dit geschiet door 't nutten van 't Vleesch ende Dierbaer Bloedt Jesu Christi in't H. Sacrament des Autaers, hier door leven wy een ander leven, een Goddelijck leven, die my nut sal door my leven, met my leven, in my leven, en ick in hem.

Den H. Vader Hieronymus segt, het leven dat onse ziele ontfangt, door het nutten van't H. Sacrament des Autaers en is geen gemeyn leven, maer buyten maten verheven, 't en is geen groeyende leven gelijk wy hebben gemeyn met de kruyden en planten, 't en is geen gevoelijck leven 't welck wy gemeyn hebben met andere gedierten, 't en is geen verstandelijk leven 't welck wy hebben met de Engelen, noch 't en is geen leven van de heylig-maeckende gratie, want dese moeter wesen van te voren, eer wy nutten en ontfangen de H. Communie, want Christus en is geen spyse der dooden, maer der levende zielen.

Een levende ziel door de H. Communie ontfanght ende verkrygt 't leven Christi, wat wonder? Want 't gene men eet verandert in die het eet.

Den H. Paulus door't dickwils ontfangen van't H. Sacrament quam soo verre dat hy riep. Ick leve, nu en leve ick niet, maer Christus leeft in my. Al oft hy wilde seggen door de H. Communie, door het nutten van't

H. Lichaem Christi, ick ben nu verandert in die ick soo dickwils hebbe ge-eten. Den H. Joannes Damascenus den lof van den H. Paulus verkondigende, segt: a gelyck het yser in't vier gesmeten, voorwaer heel vier wort: alsoo Paulus ontsteken met de liefde is geheel de liefde geworden. Al oft hy wilde seggen, hy is geheel Godt geworden, want Godt is de Liefde, soo Godt de liefde is, en dat Paulus geheel de Liefde geworden is, soo dan is hy Godt geworden: dat is te seggen, dat hy heeft een Goddelyck leven aengenomen.

Godt die de Liefde is, b heeft dat van nature, oft wel hy ontfanght die hem gelyck zyn, oft wel hy maeckt hem gelyck. Dus spreckt den H. Hieronymus.
Wy nu dit al verstaen hebbende wie is'er die den naem wilt, oft derft voeren van lief-hebber Christi en niet en sal spelen Troef uyt, dat is te seggen, in't werck stellen de liefde, hy moet het doen, jae hy wort bedwongen te spelen, dat is, te beminnen oft anders en sal niet wel varen, want de weldaeden nu vertelt en oneyndelycke andere vermaenen ons, trecken en bedwingen ons te spelen, te beminnen dien goeden en schoonen Godt. Hoort den H. Gregorius c den Heere roept ons als wanneer hy met sijn gegeve weldaden, als met een stem aen ons gesonden tot hem treckt.

En als wy het wel overleggen, 't is Christus self die ons dese conditie van't spel heeft ingestelt, soo dat wy dese moeten volbrengen. Den Heer heeft geboden dat wy souden spelen, als hy seyde aen den geleerden des Weths die hem vraeghde, wat is het

groot gebodt by den H. Mattheus aen't 22. Cappitel, den Heere antwoorde, het eerste ende grootste gebodt is, gy sult beminnen uwen Heer, uwen Godt uyt geheel u herte: uyt geheel u ziele, &c.

Het is dan een gebodt; is't een gebodt? Hoe sal Godt-minnende en Godt-vreesende ziele derven liefde loochenen. Dat en kan, ten sal, nochte ten magh niet geschieden.

Waer't saken datt'er twee oft dry Edel-mannen 't samen spelden om een duysent guldens oft om 'tbeste peert van hunnen stal, soude jemant van dese Troef hebbende om te konnen winnen den selven loochenen? Geensins: jae dat meer is hy soude liever noch een daer by stelen waer 'tsaken hy konde. Wy en spelen in ons Spel der Liefde niet om duysent guldens, oft om een peert, maer wel om ons eeuwigh welvaren, wie sal dan liefde loochenen? Wie en sal sijn herte niet geven? Jae self, wie en sal niet wenschen om meer herten te besitten dat het mogelyck waer? Oft ten minsten niet mogelyck zynde, hy sal sijn herte, dat is sijn liefde soo groot maecken als het hem mogelyck is.

Sulckx lesen wy in't leven van den H. Philippus Nerius. a Hy gequetst zynde met de Goddelycke liefde quelde van liefde geduerigh, ende sijn herte was soo brandende, dat het niet en konde blyven in de gemeyne plaetse, want het herte wiert te groot ende den Heere heeft dat soo wonderlyck vermeerdert dat'er twee ribben zyn gebroken ende wegh genomen ontrent

het hert op dat het herte meerder plaetse hebbende grooter soude worden, en alsoo bequamer zyn tot meerder liefde.

Laet ons dan geen liefde loochenen, maer wel meer liefde wenschen, en laet ons spelen, sonder op-houden, dat is, beminnen sonder rusten, sonder stil te staen, om soo te winnen en te bekomen den prys van ons Spel der Liefde, te weten de eeuwige glorie.

§. IV.

De derde Conditie van ons Spel der Liefde is, dat men geen ydelglorie magh nemen in sijne Liefde of Troef.

 

HEt geschiet dickwils in't werelycke Kaert-spel datter jemant sijnen roem draeght, ende glorieert, seggende dat hy sal winnen, en sijn reden hier van is, om dat hy schoone Troeven heeft, maer eylaes men siet dese maer al te dickmael verliesen, want hun dunckt dat sy niet en konnen verliesen en soo en letten sy op 't spel niet, ende misbruycken hunnen Troef.

Alsoo oock in ons Spel der Liefde die hun liefde groot genoegh achten, die glorieren en roem draegen dat sy beter zyn als de andere, dese in de plaetse van profijt te doen met haer liefde, door de ydel glorie, verliesen alle verdiensten, dese sullen gelyck worden aen den Pharisaeus die op sy-selven betroude en op sijne goede wercken en (soo ons Lucas vertelt aen sijn 18. Capittel) hy seyde: Ick vaste twee mael ter weke, ick en ben niet als andere menschen. Wy moeten weten dat de ydele glorie over de goede wercken oorsaeck is, dat dese wercken doodt zyn.

Ick ben indachtigh gesien te hebben een sinne

beldt, geschildert op dese maniere, daer waeren twee brandende fackelen 't samen gebonden, een met de vlam om hoogh, en d'ander met de vlam naer de aerde, en onder dese stont geschreven:

Quod me alit: extinguit

Dat is

 
't Gen' my voedt: de doodt aendoet.

Want het wasch, 't welck moet wesen 't voetsel om de fackel te houden branden, als sy om leegh wort gehouden 't is oorsaeck van de doot, 't is oorsaeck dat de brandende fackel wort geblust en dat de vlam te niet gaet.

Alsoo oock sprekende geestelycker wyse, de gratie Godts, de liefde welcke ons Godt heeft, is 't sake dat wy daer mede naer de aerde sien, dat is te seggen, is 't dat wy aen den mensch, aen ons selven toestemmen dese liefde, al oft wy dese deught self gedaen hadden, als dan de gratie, de liefde welcke moeste wesen 't leven en 't onderhoutsel der deughden, 'tis oorsaeck van de doodt, 't welck oorsaeck soude wesen van ons geestelyck leven, waer 't saken dat wy seyden: Al wat ick ben, dat ben ick door de gratie, Aen Godt zy eer en glorie.

Den H. Mattheus vertelt ons in sijn 8. Capittel, hoe dat Christus dalende van den Bergh, hem zyn naergevolght een groote schare, en siet een melaets mensch komende aenbadt hem, seggende: Heere soo gy wilt gy kont my suyveren, ende Jesus uytstekende sijn hant, heeft hem geraeckt, seggende: ick wil wort gesuyvert, en terstont is sijn melaetsheyt gesuyvert, ende Jesus seyde tot hem siet toe, dat gy't niemant en seght.

Neemt ooghmerck hier op Christus doet een goet werck ende gedaen zynde, hy verbiet den melaetschen die genesen was, 'tselve werck aen jemant te vertellen, wel wat is dit te seggen?

Hier komt in met sijn vernuft verstant den H. Vader Augustinus: en seght, dat dit geschiet is tot onse onderwysinge: hoort sijn schoone leeringe. a Den Heere seyde siet toe dat gy het aen niemant en seght: om ons te leeren onse deughden en gaven; niet te verheffen, maer te bedecken, op dat wy souden wesen sonder ydel glorie, Godt die was onbequaem om ydel glorie, hy en konde niet sondigen, maer hy heeft dit bevolen om ons te onderrichten, hoe dat wy ons moeten dragen in deughden, in de goede wercken der liefde, hoe voorsichtigh dat wy moeten wesen in't Geestlyck Spel der Liefde, dat wy ons't minste niet en moeten toeschryven, noch verheffen, noch peysen, noch glorie nemen in onse wercken.

Ick ben indachtigh gelesen te hebben by den Phopheet Job aen sijn 31. Capittel, een vremde maniere van spreken, welcke plaetse uytgeleyt zynde, sal wel komen 't onser proposte: hoort wat hy seght: Is't dat ick myn handt hebbe gekust met mynen mondt, welck is de meeste boosheyt ende verloocheninge tegen den alderhooghsten Godt.

Maer Job wat vremde maniere van spreken is dit? wel hoe? Is dat sulck een groote sonde sijn eygen handt te kussen? Waer't sake gy seyde dat het een van de grootste boosheden waer, een ander mans vrouw te kussen dat soude men konnen gelooven.

Om dese vremde, maer goede maniere van spreken te verstaen wy moeten weten hoe dat de H. Schrifture dickwils verstaet door de handen het werck dat den mensch doet, Job wilde dat seggen, is't dat ick myn wercken kusse; dat is te seggen, toeschryve aen my selven, door ydel glorie, 't is een aldergrootste boosheyt ende verloocheninge tegen Godt.

Hoort den H. Vader Gregorius, dien kust sijn handt met sijnen mondt, die glorieert over sijn goede wercken, en die dese vertelt om gepresen te worden, a want die wort overtuyght dat hy loochent de gratie van sijnen Godt, die sy selven toe schryft het gene hy werckt. Die dit doen in ons Spel der Liefde, en sullen de gratie Godts niet verkrygen.

Ick vraghe U. E. en waer het niet een groote sottigheyt aen een arm mensch die daer van deure tot deure gaet bedelen sijn broot, sy selven te bekleeden met rycke kleederen, want in de plaetse van't volck te bewegen tot de liberaelheyt, niemant en soude willen dese geven, want die arm en hooveerdigh is, en verdienen geen medelyden.

Wel wat is den mensch in de tegenwoordigheyt Godts? Ten zy eenen armen bedelaer, die alle dagen bidt om sijn dagelycks broot, soo naer den lichaeme als naer de ziele; maer als hy hem presenteert voor de Goddelycke Majesteyt opgeblasen en vol glorie, geheel hooveerdigh, voorstellende sijn goede werken, hy neemt van Godt sijnen goeden wil welk hy heeft om te geven gratien en weldaden, ende soo den mensch wort arm en hooveerdigh, den Heere

treckt af sijn liberale hant, en sluyte toe sijn Tresoor der gratien, en soo komt den mensch te verliesen, met sijn liefde en goede wercken, die hem moesten doen hebben nieuwe gratien in overvloedigheyt. Om dat de ydel glorie den mensch geheel schadigh is, hierom seyde Christus by den H. Mattheus aen't 6. Capittel. Siet toe dat gy uwe rechtveerdigheyt niet en doet voor de menschen. Om dat gy van hun-lieden sout gesien worden, oft anders soo en suldy geenen loon hebben by uwen Vader die in de Hemelen is.

Op dese vermelde woorden soo seght den H. Joannes Guldemont a Eenen boom geplant en geset in eenen algemeynen wegh, en kan geen vruchten dragen tot dat sy ryp zyn, om dat de voor by gaende menschen de selve afworpen: sulck eenen boom is den mensch die ydel glorie soeckt, dien als hy met sijn vruchten staet in publiecke plaetsen om gesien te worden van de menschen, verliest hy sijn vruchten.

Daer wort vertelt een exempel in't eerste boeck van't leven der Vaders aen't 2. Capittel, van een seker Eremyt die begaeft was met alle deugden der ziele, maer die sy selven, van dese deughden beroemde, 'twelck den Duyvel gewaer wordende, is terstont in de gedaente van een vrouw persoon gekomen aen sijn Kluyse, seggende: dat sy in den nacht sekerlyck soude verscheurt worden van de wilde beesten, ten waer saken hy haer in sijn Kluysken liet komen: welcke vrouw oft duyvel ingetreden zynde, heeft hem toegelacchen ende begonde hem te raken, en hy liet

dit al toe sonder tegen te staen, en den duyvel hem uytlacchende is verdwenen: en veel duyelen hebben t'samen geroepen. a O Moninck die u selven tot de sterren hebt verheven, hoe zyt gy in de helle versoncken? Leert ellendigen die hem verheft sal vernedert worden. Hy wanhopigh wordende, uyt schaemte van de menschen is wegh geloopen, en heeft hem begeven tot alle soorten der sonden, soo seer dat hem niemandt met alle goede vermaeninge en konde tot beternisse brengen.

Laet ons dan Godt beminnen, dienen, en uyt'er herten lief hebben, ende hem toe schicken al wat wy zyn, al wat wy hebben, seggende met David, aen Godt alleen eer en glorie.

Ick sluyte met een fabelken, daer wort vertelt, hoe dat ten tyde als de beesten spraken, den Arendt Coninck onder de Vogelen heeft gehouden een maeltydt ende hy sont de swaluwe die dapper is in't vliegen tot al de Vogelen, ende belaste hem dat hyse al soude nooden tegen den derden Mey precies tegen ten 12. uren, soo geseyt, soo gedaen. De kauwe dese bootschap ontfangen hebbende, sy docht by haer selven dat sy soo swert was, soo leelyck, en dat 't een schande soude wesen sich aldus te vertoonen in't geselschap van al de schoone vogelen, sy sloegh desen raet, te gaen by d'een en d'ander om wat te leenen van de schoone pluymen: sy is dan gegaen by de swaer om wat witte pluymkens, denckende wit en swert steckt wel af: daer naer is sy gevlogen by de bloet-vincke en vraeghde wat soete roode

pluymkens, daer naer quam sy by de papegay en daer vraeghde sy al veel-der-hande soorten, nu genoegh hebbende heeft al dese pluymkens gesteken hier en daer, en haer docht dat sy fraeyder was als al dat'er genoot soude wesen, nu opgeset zynde in de plaets van precies te komen ten 12. uren sy quam ten een ure als nu d'ander al saten aen tafel, om alsoo meer gesien te wesen, nu daer wesende sy stelde het op een proncken, 't welck dese vogelen van natuere hebben, en daerom roept men tegen dese Pronck koukens en sy stellen den beck op de borst en heffen haren hals om hoogh; dese dit soo doende in haren inganck, alle de vogelen stonden verstelt haer niet kennende, ende sy ginck opwaerts naer't hooft eynde, om misschien te sitten aen de rechter zyde van den Arent, den Arent haer siende met sulck een opgeblasentheyt, hy vraeght wat is dat voor een vogel? Sy antwoorden de kauwe, wel segt den Arent van waer is sy soo fraey? Sy seggen dat 't al geleent goet was, terstont den Arent dit hoorende heeft belast aen al de vogelen elck te nemen dat hen toebehoorde, ende jeder 't sijne genomen hebbende, de kauwe haer siende soo swert als sy van natuer was, liet haer hooft sincken tusschen haer beenen en ginck al sluymerende wegh.

'tIs een fabel beminden Leser, maer sy leert ons de waerheyt: door dese swerte kauwe wort verstaen den mensch die swert is van natuere sonder verdiensten, sonder gratie, sonder deughden; Godt uyt sijn Thresoor van goedertierentheyt leent den mensch sijn gratie, hy geeft hem een wit pluymken van suyerheyt, een root van liefde, gave des gebedts, gra

tie van welsprekentheyt, van verstant, &c. Als den mensch hier op glorieert en sy-selven dese gaven toeschryft, den Heer neemt wegh dat hem toekomt, en den mensch blyft sweert als te voren. Hierom seght Paulus: wat hebdy dat gy niet ontfangen en hebt, soo gy het ontfangen hebt, waerom glorieerde gy?

Om dan niet qualyck te varen schryft Godt toe al wat gy hebt, hebdy eenen grooten Troef van ons Spel der Liefde, hebdy een brandende herte, en roemt daer niet op, maer seght met Paulus: met de gratie Godts ben ick dat ick ben, ende de gratie Godts en is in my niet ydel oft ledigh geweest. Al oft Paulus wilde seggen de voor-komende gratie Godts, welcke my is gegeven puer uyt genade sonder myne verdiensten, dese en heb ick niet ledigh gelaten, maer met de medewerckende gratie, myn beste doende, en myn profijt daer mede maeckende, ben ick vervoordert in den wegh der volmaecktheyt.

Alsoo moeten wy doen, als wy ontfangen liefde, gratie; in de plaetse van dese te verliesen door ydel glorie, wy moeten ons beste doen om volmaeckter liefde en gratie te verkrygen, om alsoo met Paulus voortganck te doen in de liefde, ende hier naermaels te komen in de hemelsche glorie. Herten, liefde heeft Godt eerst uyt-gespelt, laet ons hem dan oock naervolgen en liefde spelen. (2. Joan. cap. 4.)

§. V.

De vierde Conditie van ons Spel der Liefde is: Die wint die verliest.

 

DEse maniere van spelen heeft ingebracht ende eerst leeren spelen Christus onsen Salighmaker,

'twelck ons wort vertelt van den Evangelista Mattheus aen sijn 16. Capittel, want al die begeert sijn ziele saligh te maecken, hy sal sijn ziele verliesen ende die sijn ziele verloren heeft om mynen 't wille, hy sal de selve vinden. Dit heeft Christus self gesproken, soo dat dan om te winnen in ons Spel der Liefde, men moet alle devoiren doen en alle neerstigheyt om te verliesen.

 
1.
 
HOort die verliest die wint
 
't Zijn van die Spanesch[e] trecken
 
Godt boven al bemint
 
Wilt met de rest vry gecken
 
Acht u Vrouw werelt sot
 
Om dat gy haer verliest,
 
Weet en verstaet voor't slot
 
Gy zijt die't beste kiest.
 
 
 
2.
 
Nu lustigh spelt dan aen
 
Op dat gy mooght verliesen
 
Onthout dit goet vermaen
 
En wilt geen winste kiesen
 
Want die wint, die verliest
 
En die verliest, die wint
 
Geen winste dan en kiest
 
Dus zijt gy wel gesint.
 
 
 
3.
 
Och! goet verlies, wanneer
 
Den mensche komt te winnen
 
Want soo wint hy den Heer
 
Den Meester van het minnen.
 
Wat wilt een schepsel dogh
 
Hier buyten sijnen Godt
 
De rest is al bedrogh
 
De reste is al sot.

Sonder twyffelen aen vele menschen dunckt dese Conditie heel vremt, want jeder is uyt om te winnen; en hier toe doet hy duysent devoiren, en sal men nu gaen leeren sijn beste doen om te verliesen?

Ick dit wel wetende hebbe voor my genomen dese leeringe Christi uyt te leggen, om soo een jeder de selve lesse te doen begrypen, en soo te verwecken tot het verliesen en niet tot het winnen.

Eerst vooral, hoort een gelyckenisse voorgestelt van den H. Gregorius, a Is't dat gy de tarwe bewaert, gy verliest, soo gy dese saeyt, gy vernieuwt. Want

wie en weet niet, dat de tarwe als sy gesaeyt wort, dat sy te niet gaet van de oogen der menschen en sy vergaet? Maer daer sy verrot wort en te niet gaet daer soo schiet sy uyt op een nieuw. Jae de verliesinge, de te niet gaeninge is oorsaeck van winste, want voor een, ontfangt den saeyer veel. Alsoo een mensch die sijn ziele versterft, die sijn ziele begraeft door de ootmoedigheyt, hy sterft om te leven, hy verliest om te winnen. Hoort den H. Broeder Gillis Mede-gesel van den H. Franciscus, hy seght, a Soo gy wel wilt leven versterft u, en soo gy wel wilt winnen leert verliesen.

Den Ouden Origines b schryvende op dese woorden Christi hier boven vermelt hy segt: soo jemant liefhebber van het tegenwoordigh leven sijn ziele spaert vreesende te sterven, en peysende sijn ziele door de doodt te verliesen, desen alsoo willende sijn ziele saligh maecken, hy salse verliesen, haer vremdelinck makende van het eeuwigh leven. Maer soo jemant versmadende het tegenwoordigh leven, totter doodt toe voor de waerheyt heeft gestreden, hy sal sijn ziele verliesen, te weten in soo veel dat aengaet het tegenwoordigh leven, maer om dat hy voor Christus sijn ziele verliest, desen sal zyn ziele saligh maken in't eeuwigh leven.

Soo dat een groote konst is te verliesen, te weten te verliesen, dat is te seggen, verloochenen sy selven, niet levende naer het vleesch, maer naer den Geest.

'tIs een al-gemeyn spreeck-woort, ende sonda

ren in den Biecht-stoel gebruycken 't selve dickmael, te weten, 't vleesch is kranck, maer den geest is veerdigh, is't dat men berispt de sonden des vleesch, en seght myn Heer men magh soo niet leven, wel Pater, 'tvleesch is kranck, (Matth. cap. 26.) Is't saken dat gy kent de swackheyt des vleesch, en leeft naer den vleesche niet, maer leeft naer den geest, terstont kryght men voor antwoorde, 'tis soo moeyelyck, als oft wy dat niet en wisten, maer Joncker weet, ten zy dat gy u gewelt aendoet gy en sult de fauten niet overwinnen, kruyst dan u vleesch, straft u sinnelyckheden, versterft u selven, verliest uwe nature, doet te niet uwe ziele, en dit doende gy-lieden sult winnen, want die verliest die wint. Quien pierde gana.

Verliesen dan, is soo veel te seggen als sy selven versterven, ende versterven, is sy selven verloochenen, die dan sy selven wel volmaecktelyck verloochent die verliest, en soo verliesende hy wint.

Wy moeten oock weten dat 't volmaeckter is sy selven te verloochenen als wel sijn goederen te verloochenen en af te gaen, en om dat het volmaeckter is, hierom is't moeyelycker.

Den H. Vader Gregorius a stelt ons dese schoone leeringe voor oogen, voorwaer Christus als hy aen sijn naervolgers nieuwe wetten voorstelde heeft geseyt:

ten zy dat jemant verlaeten heeft al wat hy besit, hy en kan mynen Discipel niet wesen, al oft hy klaerlyck seyde: die door't oudt leven andermans goederen begeert, door de nieuwe bekeeringe deylt uwe eygen uyt: maer wat dat hy wilt in dese lesse seggen laet ons toehooren: Die wilt (segt Christus) die het belieft naer my te komen oft my naer te volgen, dat hy sy selven verloochene; daer wort geseyt dat wy onse goederen souden verloochenen en verlaten: hier wort geseyt dat wy ons selven souden verloochenen: ende misschen ten is niet moeyelyck aen den mensch te verlaten sijn goederen, maer seer moeyelyck is't sy selven te verlaten.

Daer zynder al veel onder de Religieusen, die hebben geloochent en verlaten alle goederen deser werelt, maer sy en hebben noch tot nu toe niet volmaecktelyck hun selven verlaten.

Ick ben indachtigh gelesen te hebben hoe dat op een sekeren tydt eenen jonghman quam by den H. Gregorius ende hy sprack hem aen met dese woorden: Vader ick soude geerne weten wat dat is eenen mensch die sy selven verloochent, en bidde, u Vaderlycke goetheyt my te leeren wat dat is sy selven te verlaten, verliesen, oft verloochenen. Den H. Vader verstaen hebbende sijn vrage, seyde, ick sal u antwoorden, maer eerst voor al voldoet myn gebodt. Ende wat meyndy heeft hy geboden? Daer was tot Antiochien een groot Kerckhof alwaer lagen by duysenden doode beenderen, hy seyde gaet daer naer toe, en daer wesende segt tegen dese dooden alle quaet dat gy kont peysen, ende hy is gegaen, en aldaer komende hy stelde hem in posture, ende begonde duysent affronten

te seggen aen dese dooden, roepende gy beenderen van boose menschen, van woeckeraers, van moordenaers &c. hy braeckte al uyt wat hy oyt quaets hadde gehoort oft gelesen. Ende soo keerde hy wederom naer den H. Gregorius seggende; Meester ick hebbe U. E. gebodt volbracht, wel vragende den H. Vader wat hebben de doode beenderen geantwoort? Hy seyde sy en hebben niet een woort gesproken. Alsoo is (seyde den H. Gregorius) en alsoo moet wesen een verstorve, verloochenende, en verloren ziele, niet antwoordende als men qualyck wort aengesproken maer de antwoorde loochenen, in de antwoorde versterven, de sprake verliesen, en dat om te winnen 't profijt onser zielen.

Men lieght soo dickmael om beters wille, loochent uw' sprake, uw' quade antwoorde om beters wille.

Laet ons dan leeren verliesen, om te winnen; om alsoo voldaen hebbende aen dese conditie van 't Spel der Liefde te mogen altydt in der eeuwigheyt leven in liefde.

§. VI.

Exempelen der Heyligen die hun herte verliesende, hebben gewonnen.

 

WY spelen 't Spel der Liefde met Godt den lief-hebber onser zielen, hy speelt eerst, dat is, hy bemint ons eerst, nu soo wy ons herte daer op leggen hy wint ons herte en hy gaet'er mede deur en wy verliesen.

Op de selve maniere van 't werelyck Kaertspel, by exempel Herten Aes is Troef, jemandt spelt uyt

Herten Heer, wat Troef daer op-geworpen wort den tweeden verliest sijnen Troef van Herten.

Alsoo in ons Spel der Liefde, Godt den Vader spelt Christum uyt, Herten Heer, Heer van ons Herte, soo wy herten hebben, dat is liefde tot hem, wy moeten hem naer-volgen en onse herten op hem leggen want gelyck den H. Bernardus seght a is't dat het u verdriet eerst te beminnnen, dat u niet en verdriet weder te beminnen: te weten beminnen van die gy eerst bemint wort, dit doende soo is't dat den Heer ons overwint ende wy verliesen, want sijn liefde tot ons is grooter, als d'onse tot hem. Soo dat wy verliesen.

Dat 't eerste exempel zy den H. Vader Augustinus naer dat hy gedoolt hadde buyten onse Moeder de H. Kercke, nu wesende een litmaet van de selve, en overleggende de liefde Godts tot hem, hy riep tot Godt, b ô vier 'twelck altyt brant en noyt en wort geblust. O liefde, welcke altyt seer verhit zyt, en noyt flauw en wort, ontsteckt my: ick segge 'k sal geheel ontsteken worden van u, op dat ick u geheel beminne.

Ick sal u beminnen Heer, want gy hebt my eerst bemint, ô H. Vader soo gy u begeeft tot de liefde om Godt te beminnen, gy sult sekerlyck uwe herte, uwe ziele verliesen. Waerom meyndy dat desen H. Vader altydt geschildert wort met sijn herte buyten sijn lichaem, 'tselve dragende in sijn handen. Ick segge de reden te wesen, om dat hy in

sijn leven heeft geleeft sonder herte, hy hadde sijn herte verloren en dat met Godt spelende oft hem beminnende, ende de H. Dryvuldigheyt heeft het gewonnen, tot bevestinge hoort een geschiedenisse, welcke vertelt wort in eenige handt-boecken binnen Duytslant rustende.

Op eenen sekeren tydt, naer de doodt van den H. Vader Augustinus Godt heeft gesonden uyt den Hemel eenen van sijn Engelen, tot den Bisschop Sigisbertus, welcken Engel mede-brocht een schoon ront besloten Chrystal, omringelt met peerlen, en diamanten en in dit Chrystal was rustende het liefvierigh hart van den H. Augustinus en den Engel seyde: a Eerw: Heer gelooft vastelyck dat dit het herte is van den H. Vader Augustinus, 't welck Godt door my, sijnen Engel tot u sent, 't welck is't Tresoor van de Alderheylighste Dryvuldigheyt.

Maer Engel des Heeren ick soude geerne weten van waer komt dat herte in den Hemel, aengesien Augustinus light begraven op de werelt? My dunckt dat hy geeft dese antwoorde: als Augustinus leefde op de aerde, hy heeft by den H. Ambrosius leeren spelen 't Spel der Liefde, en spelende heeft hy sijn herte verloren: soo dat hy wel seyde met David (Psalm. 29.) myn herte heeft my verlaten. Ende Godt heeft dit herte gewonnen, ende om dit te doen gelooven siet ick brenge dit hert uyt den Hemel.

Maer jemant sal seggen men kan niet leven sonder herte, kan men niet leven, als wy't onse verliesen, Godt moet ons een ander geven, 'tis een

goede redekaveling, ende 'tis maer te waer, en hierom als Godt een herte wint, hy stelt sijn herte in de plaetse, op dat den mensch nu niet meer en soude leven voor sy selven, maer voor Jesus wiens herte hy draeght.

Den H. Raymundus beschryvende het leven van den H. Maget Catharina van Senen, hy vertelt aldaer in sijn 2. Boeck cap. 16. hoe dat sy op eenen sekeren dagh, Godt heeft gebeden dat hy soude believen haer herte geheel te winnen en wegh te nemen, a sy aldus biddende haer docht dat sy sagh komen Christus, die haer slincke zyde openende, heeft haer Herte wegh genomen.

Dit heeft sy daer naer vertelt aen haren Biecht-vader die daer mede heeft gelacchen, seggende: dit vroukens imaginatie te wesen, en hy vertreckende heeft Christus aen hem veropenbaert, geheel omringelt met Hemels licht, b dragende in sijn hant een Hert geheel root en schoon, en naerder komende heeft dat geleyt in de slincker zyde van de H. Maget, haer seggende: siet myne dochter gy hebt voor u Herte, het myne, ende haer zyde toe-sluytende is vertrocken.

Dese veranderinge der herten beschryvende eenen sekeren Latynschen Poëet, hy singht op dese naervolgende maniere.

 
Cor sine Corde mihi est, sine vita vivere, vita:
 
Qui sine utroque dedit vivere, utrumque tulit.
 
Nec tulis, ut sine utroque forem, sed vivat ut in me
 
Cor sine corde, novum cor sibifinxit amans.
 
Nunc neque velle meum est, neque nolleat amantis utrumque
 
Qui mihi me rapuit, Cor mihi cum rapuit,
 
Vive igitur, mea vita, meum Cor: discet amare
 
Hinc, qui se nimium, dum sibi vivit, amat.

Dat is te seggen:

 
My is een Hert, maer sonder hert.
 
Myn leven, is sonder leven
 
Dit heeft genomen sonder smert
 
Die het leven heeft gegeven,
 
Aen alle-bey, niet om te zyn
 
Sonder beyd', maer op dat nu rust
 
In my Jesus Hert, sonder 't myn:
 
't Welck my aendoet, 's Hemels lust,
 
Willen oft niet, 't is myne niet
 
Maer is voor mynen Bruydegom
 
Als dan is dit met my geschiet
 
Als hy myn Hert nam wederom:
 
Leeftdan in my Ô Jesu soet
 
Want gy zyt die myn Herte heeft
 
Gy hebt myn leven, en myn bloet
 
Ick ben heel u, gy in my leeft.
 
Die daer leeft voor u selven leert,
 
Hier uyt, voortaen niet meer leven:
 
Dan voor Godt, die u heeft ver-eert
 
En't Hert aen u heeft gegeven.

Wie en sal dan sijn beste niet doen en alle gewelt om te verliesen sijn herte, aengesien dat die het sijne verliest wint het herte van Jesus

Ick vinde een Dochter van de H. Catharina ven Senen, welcke oock heeft gespelt, maer in 't eerste was sy begeerigh om te winnen ende Christus heeft haer laten winnen, maer om haer volmaeckt te maken den Heer heeft oock eens gespelt en hy heeft dan selfs gewonnen, en door sijn winste hy heeft haer leeren lyden.

Dese Dochter wort genoemt Rosa de S. Maria, van welcke men leest in haer leven, a hoe dat sy is sieck geworden met pyne in de kele: en den genen die geheel wenschelyck is, wiens kele d'aldersoetste wort verkondight int boeck der Gesangen aen't 5. Cap. te weten Christus, heeft sy selven veropenbaert aen dese weerdige Maeght, en heeft haer verweckt tot het spelen, ende den prys wiert gestelt in het wel behagen van die soude winnen. (Gelyck dit oock somtydts geschiet in't werelyck Kaertspel, men vraeght voor wat prys willen wy spelen? Ende sy antwoorden die wint sal den prys oft winste in-stellen.

Christus spelde terstont, en siet op Rosa viel het lot der winste: gewonnen hebbende sy vraeghde den prys, misschien indachtigh 'tgene de Bruyt seght in't boeck der Cantiken, sijn vrucht is soet aen myn kele, Rosa dan heeft gevraeght dat haer pyne der ke

le souden versoet worden, en 't is soo geschiet, sy heeft haer vraegh verkregen. Maer den Goddelycken spelder als niet konnende verdragen dese winste van Rosa, hy is wederom gekeert, en heeft het spel op een nieuw ingestelt en met een geluckigen lot is winder geworden, den prys, de victorie is geweest de patientie oft verduldigheyt van Rosa, den Heer voor loon verdobbelde tertont haere pynen, welcke den geheelen nacht haer hebben ontslapigh gehouden, het behaeghde Rosa by haer selve te ondersoecken en te overleggen oft sy in't eerste oft wel in't tweede spel meer profijt hadde gedaen, doen sy nu meer toe-gaf aen den Bruydegom, als aen haer selven, hierom soo overwonnen als gewonnen te hebben is al even bly geweest, verwonderende de eeuwige wysheyt, welck spelende op dese werelt bekent sijne blyschappen te wesen met de kinderen der menschen.

De Moeder van Rosa aenmerckende dat aen haer dochter wederom waren gekomen de voorgaende pynen, en dat met vermeerderinge; sy vreesde dat sy soude sterven. Maer de hertelycke dochter om af te nemen dese vreese sy heeft soetelyck en stillekens ontdeckt het heymelyck mysterie, te weten dat dit spel was van haren Bruydegom, en soo sy met dusdanige woorden vertelde hoe dit geschiet was, sy veranderde van gedaente, en haer aensicht wiert klaer-blinckende, gelyck eertydts het aensicht van den H. Stephanus.

Hier uyt konnen wy klaerlyck bemercken hoe dat Christus op dese werelt wilt winnen, op dat wy

verliesende souden leeren met Rosa de patientie, ende soo onse zielen besitten in der eeuwigheyt.

Onse weerdige Moeder Anna van den H. Bartholomeus, vertelt in haer leven hoe dat sy somtydts heeft gesien het Jeseken sitten op het herte van onse H. Moeder Teresa maer wat wonder? Aengesien oock naer de doodt van onse H. Moeder men Jesum heeft gesien in haer herte.

Beminden Leser U. E. sal gelieven te weten, hoe dat het lichaem van onse Seraphinsche Moeder Teresa noch geheel is en ongeschonden oft onbedorven, ende haer herte al oft het noch levende waer, wort bewaert tot Alve binnen Spagnien, en dat staet in een schoon Chrystal van boven geopent, om dieswil dat men door experientie heeft bevonden, dat soo haest men 't selve Chrystal van buyten sluyt terstont 't Chrystal in stucken springt, al oft dat Seraphinsch Herte noch brandende, niet en begeerde een bepaelde plaetse oft limite.

Ick was van sin met korte woorden te vertellen, hoe dat in dit herte een openbaeringe is geschiet maer aengesien ick achterhaelt hebbe de Copye van eenen brief, welcke geschreven heeft den Secretaris van onsen Eerw: P. Generael uyt Spagnien, ick sal desen Brief hier van woort tot woort stellen, overgeset uyt het Spaensch in onse Nederlandtsche Taele.

Copye van eenen Brief.

Geschreven uyt Alve binnen Spagnien door den Secretaris van den Eerw: Pater Generael van Spagnien der Carmeliten Discalsen den 17. Oostmaent 1650.

 

ONsen Eerw: Pater Generael quam tot Alve den lesten van de Maent Julius, om aldaer te passeren naer de H. Wildernisse, hy hadde in sijn geschelschap den Eerw: Pater Prior van Torre, ende den Eerw: P. Procurator van Salamanqua; oock aldaer arriveerden den Eerw: Pater Recteur van Salamanqua, ende dese alle te samen gingen met intentie om te vereeren het Herte van onse H. Seraphinsche Moeder Teresa, 't welck staet in een groot Chrystal tusschen de Sacristie van de Discalceaterssen van Alve, het is daer soo gestelt dat het gesien wort, soo van de Religieusen van binnen, als van alle werelycke van buyten: nu dan wesende aldaer al dese vermelde treffelycke persoonen en doende haer devotie, den P. Procurator voor 't eerste siet dit herte soo groot worden dat 't Chrystal geheel vervulde, en hy wiert al in't sweet van benautheyt, ende gaf dit te kennen aen d'anderen het gene hy sagh, ende op eenen oogenblick alle andere sagen het oock volmaecktelyck, ende in't midden sagen sy onse H. Moeder Teresa geheel gekleet, al oft sy hadde geleeft, het aensicht geheel bly ende schoone.

Onsen Eerw: Pater Generael sagh daer by eenen Ecce Homo, den Eerw: P. Prior van Torre sagh eenen gekruysten Jesus, aldus sagh oock den Eerw:

P. Rector, de andere en sagen maer onse H. Moeder Teresa.

Ick die dit schryve, gebrack daer als den H. Thomas, men verhaelde my dit wonder Mirakel, ick en konde my sulcks niet laten voorstaen waerachtigh te wesen, dan en liet niet te gaen met den P. Procurator om dit H. Herte te eeren, komende wy sagen noch het gene sy my vertelt hadden, myn oogen sagen uytwendigh dit wonder, maer myn herte gevoelde wel anders als ick kan spreken, soo veel is dat waer, dat wy al te samen van daegh sullen sweiren dat dit alsoo gepasseert is: ende waer 't saken dat ick eenen schilder waer soude het aensicht uytrecken, hebbende alle myn leven noyt schoonder, noch naturelder, noch klaerder jet gesien, als was onse H. Moeder gelyck oft sy leefde, wy waren al persoonen niet gewoon te genieten openbaeringe, ick geloove dat dit ons wilt te kennen geven om ons te leeren, te vereeren ende respecteren onse Oversten, ende hun Ordonnantien goet te vinden, en dat onse H. Moeder daer door toont met wat een eerbiedinge oft respect sy haer Overste hier onthaelde. Gelooft moet Godt wesen in der eeuwigheyt in sijne Heyligen.

Uyt desen Brief beminden Leser heeft U. E. verstaen, hoe dat in't herte naer de doondt van Teresa sy haer selven veropenbaert, en oock hoe dat Christus hem heeft in't selve vertoont als Ecce Homo, en als Gekruyst: Wat wilt dit bedieden, ick derven seggen (latende plaetse aen wyser Mannen hier over te oordeelen) dat Teresa haer heeft ver

openbaert om kenbaer te maken dat waerachtighlyck haer Herte was ende Christus heeft hem veropenbaert gegeesselt en gekruyst om kenbaer te maecken dat hy dit Herte gekocht ende verlost hadde met sijn H. Dierbaer Bloet want in haer leven heeft Christus haer veropenbaert, seggende, myn Dochter waer het saken ick myn H. Dierbaer Bloet niet en hadde gestort, voor u alleene soude ick het storten Oft wel laet ons seggen 't onser proposte van ons Spel der Liefde. Den Heer heeft hem veropenbaert in 't Herte van Teresa om aen ons kenbaer te maken dat hy haer herte hadde gewonnen, en dat sy haer herte hadde verloren. Om te betoonen dat dit herte hem toe-behoorde. O H. Moeder seer wel hebt gy gespelt op sijn Spaens die verliest die wint: gy hebt u ziele, u herte verloren, spelende, minnende met Jesus, maer dese verliesinge is oorsaeck van de winninge der eeuwiger glorie.

Laet ons door al dese schoone exempelen leeren verliesen onse ziele, door verloocheninge en verstervinge van onse sinnelyckheden. Door Godt meer te beminnen als ons eygen selven, op dat wy verloren hebbende op dese werelt, met al de Heyligen mogen winnen Jesus, en de H. Dryvuldigheyt voor onsen eeuwigen en al te grooten loon: verliest dan om te winnen.

 
Gy leert uyt dit verhael
 
Hoe over sesthien jaeren]
 
Ons Pater Generael
 
Heeft wel sien openbaeren
 
Een Ecce homo soet
 
In't hert van Tresa net
 
Siet wat dit spel al doet
 
Ick bid hier wel op let.
 
Die hier sijn Hert verliest
 
Aldaer komt Chirstus woonen
 
Want dat hert Godt verkiest
 
Hy maekt aldaer sijn troonen
 
Hy neemt alnaer sijn rust,
 
Het Herte komt hem toe
 
Dit Spel is Hemels lust
 
Men wort hier noyt van moe
 
O Heer spelt dog met my
 
En laet my hier niet winnen,
 
En staet my altydt by
 
En woont dog heel van binnen
 
Van binnen in myn Hert
 
Van binnen in myn ziel
 
Dit spel myn ziel behert
 
Dit spel my wel beviel.
 
Den Sone van den mensch
 
In't herte sal hy wesen
 
Als gy naer sijnen wensch
 
Dit Kaert-spel hebt gelesen
 
Gelesen niet alleyn,
 
Maer spelen moet daer by
 
Spelt dan met liefde reyn
 
Soo wort gy eeuwigh bly.

Amen.

Geluck-wensch aen den goedertieren leser.

U E. nu gelesen hebbende dit Spel der Liefde, ick wensche dat U. E. herte daer door magh ontsteken worden in Godts Liefde, en vol van vierige begeerten om te blyven spelen.

Den tydt wort verkort, ende schynt niet lanck te wesen als men spelt met 'twerelyck Kaertspel, 'twelck voortkomt van de liefde tot de winste: niet minder maer meerder sal ons Spel der Liefde voortbrengen in de zielen. Men leest van Jacob (Genes. 29.) hy heeft om Rachël gedient seven jaren ende 'tdochte hem luttel dagen te zyn, overmits de grootheyt der Liefde.

En sal het jemant verdrieten te spelen, Godt te beminnen en hem te dienen? Niet om een schepsel te bekomen maer den Schepper self, niet om te besitten verganckelyck goederen, maer de

eeuwige; soo dit Spel der Liefde aen jemant verveelt, 't is by faute van kennisse.

Als men jet kent goet te wesen, dese kennisse baert en brenght voort de liefde, de liefde verweckt de begeerte, ende de begeerte wort niet voldaen, 't en zy dat men besit, 't gene men bemint, en dit besittende men kryght blyschap.

Wel aen Corragie: dat is te seggen Herte schept moet, en leert wel kennen den prys, den loon, waer om wy spelen, te weten de eeuwige saligheyt, om aldus uwe liefde te verwecken, en daer naer begeerigh te worden, en noyt in ruste te leven ten zy U. E. besit dat gy bemint, en alsoo eens mooght de eeuwige blyschap genieten: de blyschap komt voort van de besittinge der goederen die men bemint, bemint dan de eeuwige goederen, en spelt om dese sonder ophouden, op dat U. E. naer uwe doodt mooght vinden ende besitten de goederen van het eeuwigh leven. Amen.

 

Speelt wel, soo vaert gy wel.

 

FINIS.


Vorige Volgende