Logo DBNL
Het geestelyck kaert-spel (ca. 1750)

Het geestelyck kaert-spel

(ca. 1750)–Joseph a Sancta Barbara–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het X. capittel.
Van de herte vier.

§. I.

Al die de Herte Vier hebben van ons Spel der Liefde: en sullen in der eeuwigheyt niet sondigen.

 

DOor de Herte Vier wort verstaen de Meditatie van de Vier Uytersten, te weten van de Doodt, Oordeel, Helle en Hemelsche glorie: den Wyse-man (Eccle. cap. 7.) hier van sprekende seght, weest indachtigh uwe Vyttersten, ende gy en sult in der eeuwigheyt niet sondigen. En voorwaer hoe soude 't mogelyck wesen dat jemant soude sondigen, die daer woont met sijn gedachten in de doodt? Alle sondaren houden op van sondigen als sy gaen woonen in de doot.

David overleggende den staet der sondaren, vraegt tot Godt, Heer hoe lange, tot wanneer sullen de sondaren glorieren? Hoe lange sullen sy boosheyt spreken? Hoe lange sullen sy hunnen mondt openen, die daer wercken onrechtveerdigheyt. Psal.92. Heer sy hebben u volk vernedert, weduwen en vremdelingen hebben sy ver-



illustratie

moort, jae sy loochenen uwe Goddelycke voorsinnigheyt, sy hebben geseyt den Heer en sal het niet sien, noch Godt en sal 't niet verstaen. O Heere hoe lange, tot wanneer sal dat boos duyvel spel duren?

Hoort en luystert toe naer David, hy antwoort en seght, a tot dat den sondaer een put gemaeckt wort. Hier op schryvende Hugo Cardinael seght b tot dat den sondaer treet in het graf. Dat is te seggen, tot dat eens rypsinnighlyck overpeyst den dagh sijnder doodt.

Terstont sullen wy in't naeste §. besonderlyck spreken om een salige doodt te bekomen.

Nu naer de doodt soo volght het oordeel: wel wie sal konnen sondigen die daer overleght dien schrikelycken dagh, alwaer eens eenen dooden geweest hebbende, door Goedts toelaeten weder keerde tot sijn Camerade, die hem ondervraegheden, hoe dat 't al was vergaen in het oordeel? Den overleden seyde.

 
't Is daer een benouwden tydt,
 
Men rekent nauw men schelt niet quyt.

Een jeder draegt aldaer sijnen boek mede, te weten sijn conscientie, beschreven met de werken van den mensch. Hoort den H. Joannes, de dooden sullen geoordeelt worden uyt het gene dat geschreven sal wesen in de boecken volgens hun wercken. Hier komt wel t'onser proposte den H. Ambrosius c schryvende op't sesde gesangh van David. De boecken (seght hy) zyn geopent, niet met inck geschreven maer met de voetstappen der fauten, de boecken uwer conscientie sullen ge

opent worden, de boecken van u herten sullen geopent worden, ende onse schult, onse fauten, onse sonden sullen gelesen worden. Niet en sal aldaer blyven ongestraft.

Godt die nu niet en begeert de doodt der sondaren, maer wel hun bekeeringe en saligheyt, die sal als dan lacchen in onse verliesinge ende verdommenisse, om dat wy onsen tydt der bermhertigheyt niet waer en hebben genomen, Godt die nu soet en sachtmoedigh is, sal dan wesen quaet en heel rechtveerdigh.

Hugo Cardinael a schryvende op dese woorden van David ick ben eenen worm: hy seght, daer en is niet saechter als eenen worm wanneer hy geraekt wort, maer niet harter dan als hy raeckt. Hy wilt seggen Christus die vergelyckt hem by eenen worm en als wy hem raken op dese werelt door wercken der penitentie hy is saecht, soet en bermhertigh. Maer soo wy wachten tot den dagh des oordeels, hy sal als dan ons raken, 't welck geheel hart sal vallen.

Siet den worm als men desen raeckt hy laet ons met hem gewerden, maer soo hy raeckt, hy doorboort het harste hout en al wat dat hy vint.

Niet beter dan als nu dickwils te treden in den dagh des oordeels by ons selven, en effen te stellen door een goede biechte en wercken der waerachtige penitentie, 't welck lichtelyck sal geschieden ist dat wy den dagh des oordeels wel levendigh overleggen.

Naer het oordeel soo volght de verdomenisse voor de quade; d'helle al ist saecken dat sy maer ge

maeckt en is voor de groote sondaren, sy dient nochtans oock voor de rechtveerdige ende goede zielen, op dat sy noyt in de selve en komen. Want die staet, dat hy toesiet dat hy niet en valt, om dan niet te vallen hier in doodt-sonde en hier naermaels in den afgront der hellen, niet en is'er profijtiger dan aldaer levende te woonen.

Hoort den Propheet Job (cap. 14.) wie sal my die gratie doen, wie sal my dat geven, van my te duycken en te begraven in de helle, op dat gy my Heer, aldaer bewaert? Geen zielen levende op dese werelt zyn beter bewaert als woonende in de helle.

Hierom seyde David (Psal 54) dat sy daelen levende in de helle, op dat sy daer niet en daelen stervende, seght den H. Bernardus.

De gedachtenisse der helle bewaert de goede en rechtveerdige, op dat sy niet en sondigen ende oock de sondaren, op dat sy souden opstaen van sonden, ende niet meer sondigen, hierom gaf David desen wensch aen de sondaren die Godt door de sonde vergrammen ende vergeten, hoort syne woorden: dat sy al keeren in de helle al die Godt vergeten. (Psal. 9.) Al oft hy wilde seggen, op dat sy aldaer de helsche tormenten overleggende die sy verdienen door hun sonde, komen tot afstant van de sonde ende beternisse des levens. Daer en boven overleght een van de vier uytersten, te weten de eeuwige glorie, en mediteert hoe dat sy duert in der eeuwigheyt.

Men leest in't leven van onse H. Moeder Teresia hoe dat sy singende den Credo in de Misse en komende aen dese woorden wiens Ryck geen eynde sal hebbe,.

dickwils wiert buyten haer selven, denckende op den oneyndelycken loon die belooft is voor een kort goet leven, ende sy heeft ingebracht een gewoonte onder haere Religieusen (welcke gewoonte noch tegenwoordigh door de geheele Werelt onder haere Religieusen wort onderhouden) dat men dese woorden Cujus regni non erit finis soude singen op een hoogen toon en trager als d'ander woorden.

Die dan de Herte Vier heeft van ons Spel der Liefde, en sal in der eeuwigheyt niet sondigen.

§. II.

Een van de Herte vier, van ons Spel der Liefde: dat is te seggen, een van de vier uyttersten; waer aen principalyck, al ons welvaren hanght, is de doodt, om welcke saligheyt te bekomen, 't is geradigh te verkiesen voor Patronersse de H. Maget ende Martelaresse BARBARA.

 

Het is een out waerachtigh spreeck woort, Eynde goet, al goet. Want soo jemant wel sterft, hy kryght goet oordeel, hy wort verlost van de hel, ende ontfanght voor loon de eeuwige blyschap der hemelsche glorie.

Hier van komt dat alle menschen, jae oock de booste deser wereldt soecken ende wenschen een goedt eynde, ende salighe doodt.

Daer staet in't Boek der getallen aen't 23. capittel, hoe dat den alderboosten mensch met naem Balaam wesende op 'tsop van den bergh Phagor, ende aensiende 't volck Godts gekomen uyt AEgypten door haer geslachten een jegelcyk onder sijn leytsmannen tre

den in't lant der beloften, kreegh een begeerte daer toe, ende riep tot Godt, dat myn ziele sterve met de doodt der Rechtveerdige, en dat myn uytersten gelyck zyn aen dese.

Al even eens gaet het met duysende menschen sy hooren dat veel Religieusen, werelycke Priesters, geestelycke persoonen en andere in de werelt wel zyn gestorven, terstont soo seggen sy met Balaam, Heer dat ick oock soo magh sterven, en dat myn eynde aen dese gelyck magh wesen, maer wat staet daer geschreven, niet al die seght Heere, Heere, sal treden in't Rycke der Hemelen Maer wel leven doet wel sterven, hierom eenen H. Vader schryvende op't Boeck der getalle, seght: Balaam hadde beter geseyt dat myn ziele leve met 't leven der Rechtveerdige, als wel dat sy sterve, want een rechtveerdigh en goet leven veroorsaeckt een Heylige en salighe doodt.

Qualis vita: finis ita.

Dat is:

 
Hoedanigh 't leven wort beleyt
 
Soo is het eynde als men scheyt.

Van gelycke veel hoorende dat de lief-hebbers van H. Barbara wel vaeren, ende door haer voorsprake verkrygen een salige, rechtveerdige doodt, wenschen oock alsuck een eynde: seer wel, maer seght dan nu tegenwoordigh, ick wil leven met een devoot leven tot de H. Barbara en aldus sult gy verwerven een blyde, salige doodt. Dese devotie tot myne alderliefste ende noyt genoegh beminde Patronersse, de H. Maget en Martelareesse Barbara, om

door haer voorsprake te bekomen een salige doodt, is een van de outste devotien welcke over duysent jaeren en meer is gebruyckt geweest in onse Moeder de H. Kercke.

Den oorspronck hier van is dese, sy ontfangen hebbende de sententie van te moeten onthalst worden, haer Vader genaemt Disocorus, heeft versocht van den Rechter Martianus eenen vreeden Tyran dat hy soude mogen eere genieten van syn Dochter selfs met sijn vaderlycke handen 't hooft voor de voeten te leggen, 't welck hem is toegestemt, ende hy heeft dat treur-spel volbracht. Dit lesen wy in haer officie en't samen hoe 'tselve is afgeloopen, a den Vader Dioscorus heeft sijn eenige Dochter, met sijn eygen handt onthalst, maer't en is hem niet ongestraft gebleven alsulck een boosheyt: Want 't vier is uyt den Hemel gevallen, en heeft met'er daedt onvoorsienlyck wegh genomen den doodtslager.

De H. Barbara dan gaende met haer Vader buyten de stadt naer eenen hoogen bergh om aldaer van hem gedoot te worden; onder wegen soo wert haer veropenbaert vanGodt, hoe dat den Vader, om dat hy haer soo onmenschelyck vervolghde, soude gestraft worden met een haestige ende onvoorsienige doot. Dese openbaeringe verstaen hebbende, ende komende aen den op-ganck van den bergh, heeft van haer Vader gevraeght een weynigh tydts, om voor't leste haeren Jesus te aenbidden: een saligh Gebedt voorwaer ende profijtige vrage heeft sy voor al haere dienaeren gedaen, te

weten sy heeft van Godt versocht, dat, gelyck haer Vader, om dat hy haer vervolghde, soude overvallen worden met een haestige ende subiete doodt, alsoo oock ter contrarie al die haer souden beminnen ende vereeren, soude bevrydt wesen van de selve, hier volght het Gebedt.

Gebedt
Van de H. Maget ende Martelaresse Barbara tot haeren Bruydegom.

O Oneyndelycken Godt, die Hemel en Aerde geschapen hebt, ende de zee haere palen gestelt hebt, die de wolcken gebiet te regenen, ende de Sonne te schynen over de goede ende quade: ô goedertieren Godt alle dingen zyn u onderdanigh, jont my uwe Dienst-maeght dese gratie, dat alle de gene die den dagh mynder Passie jaerlyckx tot uwen lof, ende eere sullen gedencken, hun de doodt niet onversins ende haestelycken en overvalle, maer dat sy mits waerachtigh berouw ende biechte, met het H. Sacrament des Autaers versterckt worden, ende en wilt ô Heer hunder sonden niet gedencken in den dagh des Oordeels, want gy weet wel dat wy arm, kranck ende boos zyn.

Haer Gebedt ge-eynt zynde, is daer terstont een stemme uyt den Hemel gekomen tot haer seggende Komt myn Bruyt, komt myn vriendinne, ontfanght de Croone die u bereyt is van der eeuwigheyt in myn Rycke. Alle het gene gy gebeden hebt, wort u van my toe gestemt ende gegeven. Hier over sy danckende den Heere is opgestaen met blyden moet als eenen kloecken Reuse, om te loopen den wegh, en komende op den bergh, viel op haer knien, voeghde haer han

den te samen, en sloegh haer oogen naer den Hemel, en gaf haren suyveren witten hals bereyt aen haeren Vader, ende ontfinck den slagh met alle contentement, ende gedoodt zynde, haer ziele wiert geleyt door Godts lieve Engelen, in de eeuwige glorie. Ende haeren Vader wiert den hals gebroken van de duyvelen die hem hebben gedragen met ziel en lichaem in den afgront der helle.

Den Ouden vermaerden Meffreth besonderen dienaer van de H. Barbara in sijn eerste Sermon seght: a O vruchtbarigh gebedt van dese glorieuse Maeght; want wat is'er beter aen den mensch, als te hebben vergiffenisse der sonden, die ten lesten den mensch versmooren in de helle?

Vergiffenisse kryght den mensch van sijne sonden door een goede Biechte, welcke de H Barbara besorght aen haer dienaeren: ende gelyck den mensch hoe naerde de doodt soo veel meer wort gequollen van de duyvelen, soo ist dat dese lieve Maeght de zielen bevryt van al de helsche aenstooten. Belieft eens te hooren hoe schrickelyk dat de duyvelen de menschen quellen in het uyterste.

Den H. Cyrillus in sijnen brief geschreven aen den H. Augustinus vertelt van eenen die verresen was van de doodt, dat hy heeft geseyt dese naervolgende woorden.

Aenkomende de ure van myne doodt in de plaetse waer ick sieck lagh, was vergadert sulck een menighvuldigheyt der duyvelen dat men de selve niet en hadde konnen tellen, wiens gedaenten soodanigh waren datmen

niet leelycker, noch pynelycker, noch schrickelycker en konde peysen: jeder mensch soude liever hem op dese werelt laten levendigh branden als dese gedaente der boose vyanden te sien. Dese by my komende vernieuwden myn memorie van alles dat ick oyt hadde bedreven tegen Godt, my raedende dat ick niet meer en soude hopen op de Goddelycke bermhertigheyt, aengesien ick hem soo grootelyckx hadde vergramt.

Dese geschiedenisse overleggende Meffreth roept tot ons allen ende seght: a Siet van alsulck een schrickelyck gesicht doet verlossen al haer dienaeren en dienaressen, de aldersalighste Maget Barbara.

Let op de groote sorghvuldigheyt van myne alderliefste Patroonersse 'tis haer niet genoegh dat sy heeft besorght voor de doodt een goede volmaeckte Biechte, en het H. Sacrament des Autaers, ende het H. Olysel maer op dat dese haere dienaren naer al dese Privilegien niet wederom vallen en souden in sonde, door de uyterste bekoringen der duyvelen die sy gebruycken in't leste van't leven, wel wetende dat 't al hanght aen't leste: verlost oock haer devote dienaren van alle duyvelsche openbaringen ende bekoringen. b Want ick derve seggen getrouwelyck, gelyck het in veel is beproeft, dat die haer devotelyck heeft gedient, de eeuwige doodt niet en sal sien.

Is dan dese myne vriendinne niet weerdigh bemint te wesen? Is het niet profijtigh haer te dienen? Is het niet saligh in haer devotie te volherden? Sonder twyffelen jae.

Hierom soo is't dat ick door eenen devoten wensch wensche, myn herte te wesen eenen inckpot, myn bloet het inck, myn vel papier, ende myn tonge de penne, om in alle herten te mogen drucken en schryven dese soo profijtige devotie. Ick wensche soo veel tongen te besitten als'er bladeren gevonden worden in den somer op alle boomen en kruyden, en daer by een stem klinckende als het trompet van het toekomende Oordeel, en ick wensche my selven vermenighvuldight en dat ick konde wesen in de vier deelen des Werelts, om alsoo over al dese soo heylige ende noyt genoegh gepresen devotie te prediken.

Jemant dit lesende sal verstelt staen en seggen dat men wat de devotie verbreyt van S. Barbara 't is goet maer te spreken met soo groot affectie 't is niet prysbaer.

Ick antwoorde op dese ontsteltenisse, met den H. Ignatius Bisschop ende Martelaer die verlangende naer de Leeuwen om verscheurt te worden, seyde soo sy niet en willen komen en my verscheuren, ick sal dese gewelt aen doen en maecken dat sy my verslinden. Syn geestelycke sonen dit hoorende seyden, dat sy dit niet wel en namen, en dat al sulck een affectie en devotie tot de verscheuringe der Leeuwen te groot was, hy antwoorde a Vergeeft het my kinderen, want wat profijt my dit doet, weet ick het beste.

Alsoo bid ick oock den goedertieren Leser dat hy my believe te vergeven myne soo groote affectie tot de H. Barbara, want wat profijt my dese devotie heeft gedaen weet ick, en wensche my duysent

en duysent-mael devotiger, om alsoo getrouwelyck te hopen haer hulpe en bystant tot'er doot toe.

Ick kenne eenen persoon die devotie hadde tot dese myne lieve Patronersse. Desen wiert tot'er doot sieck tot Duway in't jaer 1644. ende hadde een apostema in de keele, welcke toe-sloet sijnen mont, soo dat hy niet en konde biechte, noch het H. Sacrament des Autaers ontfangen, den Biecht-vader seyde tot desen persoon, geeft een teecken van berouw over uwe sonden, ende ick sal u geven de absolutie, want 't is onmogelyck dat gy kont biechten: den stervenden persoon dit hoorende sprack de H. Barbara aen, en seyde inwendigh. O! myne lieve Patronersse ick hebbe u van joncks af gedient om te mogen doen een goede Biechte voor myn doodt, en nu soo seght men my dat ick moet sterven sonder biechten. Verkryght my gratie by Godt, en helpt uwen dienaer die op u betrouwt. Daer-en-tusschen komter in eenen Doctoor met naem Remi, en hoorende dat desen siecken verlaten was van dry ander Doctoren, endat hy haest moest sterven, seyde tot hem soon zyt gy te vreden te sterven een ure vroeger met hope van te genesen, en men sal met alle gewelt de Apostema doorsteken, en weet, soo gy dit niet toe en laet, dat gy geen ses uren meer kont leven? Desen persoon gaf teecken met sijn hooft, dat hy wel te vreden was dese te laten open-vlimmen, betrouwende op de H. Barbara, dat sy hem niet en soude laeten alsoo sterven: den Barbier wort geroepen ende den mont wiert geopent met een instrument, ende de Apostema door het lancet wiert door-steken, en op-staende voet wiert hy genesen verklaerende

dat sijn alder-liefste Patronersse Barbara hem hadde by-gestaen ende verlost van een doodt sonder Biechte.

Voor het slot van dese Herte vier sullen wy veel schoone Mirakelen vertellen, om klaerlyck te betoonen dat de H. Barbara is wel genoemt voor een algemeyn spreeck-woort de Moeder van de Biechte, om dieswil dat sy haer dienaeren en dienaressen, niet en laet sterven sonder Biechte en de gerechten van onse Moeder de H. Kercke. Soo dat sy oock wel getituleert wort Patronersse om te verkrygen een voorsienige ende salige doodt.

Jemant door curieusheyt oft nieusgierigheyt gedreven zynde soude geerne weten, waerom de Busschieters ende Canoniers by naer over al, de H. Barbara hebben verkosen voor hunne Patronersse: myne antwoorde is dese, om dieswille dat sy handelen met het buspoeder, door 't welck lichtelyck een ongeluk geschiet, en op dat sy door haere voorsprake souden bewaert worden, sy hebben haer verkosen voor Patronersse. Hier uyt spruyt oock, dat dese Gulde-broeders genoemt worden Barbaristen, dat is te seggen Lief-hebbers van H. Barbara.

Ick bidde u beminden Leser wie gy zyt, te willen worden Barbarist, dat is Lief-hebber van de H. Barbara, op dat wy al te samen genieten 't gene wy sullen wenschen in de ure des doodts, te weten een waerachtigh berouw, goede Biechte ende het ontfangen van alle de rechten van onse Moeder de H. Kercke.

Maer jemant te vreden zynde van nu voort-aen de H. Barbara te dienen, sal met recht mogen vra

gen wat is't van noode te doen en te lesen t'haerder eere?

Eerst voor al 't is geradigh dat gy-lieden u doet scryven in haer Broederschap 't welck by naer over al te vinden is, tot Loven in de Capelle van S. Barbara, tot Brugge by de Eerw: Paters Augustynen, soo oock by dese Paters tot Mechelen, Thienen, Diest, en Loven. Oock tot Gendt in de Parochiale Kercke van S. Jacobs ende onse Lieve Vrouwe op S. Peeters.

Oock in S. Martens Kercke tot Aelst, alwaer op den vierden Sondagh van de Maent te verdienen is Vollen Aflaet voor al de Mede-broeders ende Mede-susters.

Dit Broederschap is seer vermaert binnen de Stadt van Antwerpen, van 't welck ick in de naeste §. besonderlyck sal spreken.

De jaerlycksche oeffeninge sal wesen haeren Feest-dagh te vieren den 4. December op dese naervolgende maniere. Vasten in de Vigilie, op den avondt den 3. December, ofte niet konnende vasten, eenigh goet werck doen tot haerder eeren, op den Feestdagh te Biechte gaen, ende ontfangen het H. Sacrament des Autaers.

Maer die op desen Feestdagh belet zyn, sullen believen hun devotie te houden den Sondagh onder de Octave, oft op een van de acht dagen.

Die haer translatie oock begeeren te vieren dese wort gehouden op den 12. Februarij.

Raeckende van het vasten op den avondt het is een oude gewoonte onder de Lief-hebbers van de H. Barbara, en om U.L. hier toe te verwecken, luystert toe wat'er geschiet is over eenige jaeren in de stadt van Mechelen.

Daer quamen dry Jongelingen het lant besien, ende wesende in de herberge op den 3. December de Vigilie van de H. Maget Barbara. Soo seyde den eenen tegen den anderen, belieft gy-lieden van den avont te eten, mooght het doen, ick voor my soude geerne onderhouden myn oude devotie van te vasten ter eeren van myne bysondere Patronersse de H. Barbara wiens Feestdagh wy morgen vieren. De andere twee dit hoorende seyde: wy zyn oock te vreden dese devotie te doen, want men seght voor een gemeyn spreck-woort dat al die dese devotie onderhouden, ende op haeren dagh te Biechte en te Communie gaen, dat sy niet en sterven sonder biechten. Den Weert dit hoorende, en zynde wat roeckeloos van leven, seyde: ick hebbe eenen goeden vetten Capuyn gebraden voor U. L. wilt gy-lieden dien niet, ick sal hem self eten, ende en sal daerom niet sterven sonder biechte: en veel ander diergelycke schimpige woorden gesproken hebbende, heeft wel ge-eten en de gedroncken, en is slapen gegaen wel te pas, en op den morgenstont heeft men hem doot vinden liggen in sijn bedde. Dat dit een exempel zy aen die daer uyt lacchen dese goede devotie tot de H. Barbara om niet te sterven sonder biechte.

De weckelycke oeffeninge sal wesen op den Maendagh te lesen de Litanien.

De dagelycksche Oeffeninge sal wesen het Gebedt, gelyck hier volght aen't welck is gegeven 40. dagen Aflaet

H. Barbara.

 
℣ Verlost ons dagh ende nacht.
 
illustratieVan een doodt onverwacht.

Gebedt

O Heylige Maget ende Martelaresse BARBARA, komt my dogh in het uyterste myns levens te hulpe op dat ick sonder Biechte niet en sterve: maer eer dat myn ziele scheyt uyt dese werelt, verkryght voor my by Godt Almachtigh dat de selve eerst door de Biechte gesuyvert, ende met het H. Sacrament des Autaers, gewapent, ende met het H. Olysel versterckt worde: op dat wy uwe Dienaeren en Dienaerssen, scheydende uyt dese werelt, souden weerdigh wesen te genieten de eeuwige saligheyt, ende met u glorieren in der eeuwigheyt. Amen.

Syne Hooghweerdigheyt F. Ambrosio Capello Bisschop van Antwerpen jont aen allen die Gebroeders ende Gesusters van de H. Maget BARBARA die dit Gebedt sullen lesen, 40. dagen Aflaet.

Ende om U. L. noch meer te verwecken tot het lesen en onderhouden van dit Gebedt, weet dat dit het selve is, het welck eertyts alle dagen leesde Hendrick Cock, en dit oock geseyt hebbende, als hy lagh in den brant, de H. Barbara heeft sijn gebedt verhoort, ende hem genomen uyt het vier, ende gestelt op de strate, ende hy en is niet gestorven, voor dat hy gebiecht was, ende ontfangen hadde alle de rechten van onse Moeder de H. Kercke, dit mirakel is geschiet in't jaer 1448. in Hollant, binnen de stadt Gorcum genaemt. Dus vertelt Surius Tom. 4.

Oft wel die het Gebedt niet en konnen lesen dat sy dagelycks seggen dry mael onsen Vader ende Weest gegroet, ter eeren van de H. Dryvuldigheyt, aen de welcke seer devotigh was de H. Barbara in haer leven tot welcken eynde sy dry vensters heeft doen ma

ken in haeren Toren, het welck verstaende haren Vader, heeft bevonden dat sy Christen was, ende haer willende verkeeren tot de Afgodderyen, sy predickte, geduerigh roepende over-luyt, Godt den Vader, Godt den Soon, Godt den H. Geest, dry Persoonen en eenen Godt, desen is mynen Schepper, mynen Verlosser, mynen waerachtigen Godt Dioscorus haren Vader dit al hoorende heeft sijn Dochter gelevert in de handen van den vreeden Tyran Martianus, &c. Ende is onthalst van haren Vader.

Nu die geen van dese voorseyde dagelycksche Oeffeningen en gebruycken, dat sy ten minsten alle dagen seggen.

H. BARBARA.

 
Verlost ons dagh, ende nacht
 
Van een doodt onverwacht.

Om alsoo door haer voorspracke te genieten al de rechten van onse Moeder de H. Kercke en te verkrygen een salige doodt, ende hier naemaels de eeuwige glorie.

§. III.

Hier wort verklaert hoe dat die van Antwerpen overleggende het profijt der zielen, door de devotie van de H. Barbara, haer Broederschap hebben vernieuwt, om alsoo oock een salige doodt te verkrygen.

 

EErst voor al, soo ist dat ick sal voorstellen, de Bisschoppelycke Bulle van de vernieuwde Instellinge van het Broederschap der H. Maget ende Martelaresse Barbara.

FR. Ambrosius Capello by der gratie Godts ende gehengenisse des Heyligen Apostelycken

stoel Bisschop van Antwerpen. Alle Christi geloovigen Saligheyt in den Heere. Alsoo ons voorgehouden is door onse beminde in Christo de Eerw: Heeren Aubertus van den Eeden Canoninck ende Tresorier van onse Cathedrale Kercke, Heer Melchior van den Bossche Plebaen ende Canoninck, Heer Franciscus Hilwerven Canoninck, ende Heer Arnoldus Crols Canoninck der selve Kercke, Heer Jaspar Antony Munt-meester der Conincklyke Munte, Heer Daniel van den Brul onsen Secretaris, Petrus Mennens, Hubertus Crama ende meer andere seer toegedaen tot de H. Barbara Maeght en Martelaresse, hoe dat nu over de dry-hondert ende meer jaeren wiert geviert de H. Barbara ende aengeroepen voor een besondere Patronersse in't uytersten om te verkrygen deweldaden der H. Sacramenten. Tot wiens eere was opgerecht een Broederschap het welck besonderlyck trachte de eere tot de voorsz. Heylige te vervoorderen soo dat in't jaer 1390. ten versoeck van de Borger-meersters ende Gemeynte, als oock de Mede-broeders der selve Aldersalighste Maget ende Martelaresse Barbara den Eerweerdighsten Heer Andreas Bisschop van Cameryck heeft toegelaten, dat men door geheel de stadt van Antwerpen ende binnen de palen der selve den Feestdagh van de H. Barbara jaerlyckx solemnelyck soude vieren, voorders heeft bevolen, dat men van alle slaeffelycke wercken souden op-houden, op de pene van de Canonicke rechten daer toe gestelt, in gelyck-vormigheyt van andere Feestdagen door de H. Roomsche Kercke ingestelt, gelyck blycke

lyck is by de brieven ons voorgehouden. Waerom ons hebben ootmoedelyck gebeden ter eeren van de voorsz. Heylige, 'tselve Broederschap door de verargeringe des tydts vervallen, wederom te herstellen ende van nieuws op te rechten ende nieuwe Ordonnantien tot directie der selve te maken ende te stellen. Soo is't dat wy soeckende haere godt-vruchtige begeerten te voldoen het Broederschap ter eeren van de H. Barbara Maeght en Martelaresse door den quaden tydt vergaen, goet gevonden hebben mits dese te herstellen, ende in sijnen ouden staet te setten, oft soo't van noode is, instellen ende van nieuws oprechten een Broederschap in onse Cathedrale Kercke in de Capelle in den Ommeganck, aen de Zuyt-zyde der selver Kercke wesende daer toe geordonneert van de Eerw: Heer Deken ende Capittel, op de Statuten ende Ordonnantien, met advis van de Mede-broeders des voorsz. Broederschap, daer op te geven. Herstelt den 4. van de Maendt September 1661.

F. Ambrosius Episcopus Antverpiensis.

Ter Ordonnantie van sijne boven-schreven Hooghw:

Daniel van den Brul Secretaris.

Op desen vermelden dagh der vernieuwde instellinge den 4. September, welcke geschiede met Vollen Aflaet, soo is't dat ick alsdan hebbe gepredickt om dese devotie te drucken in de herten des menschen, ende ick hebbe goet gevonden een kort begryp alhier te stellen van dit Seroon.

Het wort vernieuwt tot kennisse. Colos. cap. 3.

Alle dingen vergaen met'er tydt, soo geestelycke als lichamelycke, overleght yser oft staet het verslyt

allenskens, den mensch vergaet, de devotie en geestelycke Oeffeningen verflouwen, ende soo sy niet vernieuwt ende hervat worden, sy gaen te niet.

Uyt de vermelde Bisschoppelycke Bulle hebben wy gehoort hoe dat over dry hondert Jaren, soo floreerde 't Broederschap van myne alderliefste Patronersse Barbara, dat men haeren Feestdagh vierde als andere gebode Feestdagen der H. Kercke.

Dese soo schoone en weerdige devotie is soo vergaen, dat men alhier niet en wiste te spreken van haer Broederschap, ende de devotie tot dese H. Maget was geheel kleyn, maer wat wonder? Haer weldaden waren weynigh bekent, ende a den onbekenden maeckt den onbeminden, hierom van daegh dit out vermaert Broederschap wort vernieuwt tot kennisse.

'tIs Godt lof geschiet met dit Broederschap als met den vogel Phenix, desen verbrant sijnde ende in asschen vergaen men vint onder de asschen een klyn wormken 't welck groeyende kryght vleugelen en begint wederom te vliegen beter als van te voren alsoo heeft 't Broederschap van de H. Barbara eertyts gefloreert, maer is allenskens in asschen vergaen: dat is te seggen te niet gegaen; maer de Lief-hebbers van desen tydt, minnaeren van dese H. Martelaresse hebben alle devoiren gedaen, ende middelen gesocht om het wormken, dat is, de kleyne devotie vleugelen te geven ende wederom te doen vliegen hooger als over dry hondert jaeren. Het welck ick hoorende myn ziele heeft groot gemaeckt den Heere, ende

gelyk Jacobs geest herleefde hoorende dat sijnen lief-ven soon Joseph, die hy voor doodt hadde gerekent noch leefde, alsoo oock mynen geest heeft herleeft, verstaende de blyde maere van de vernieuwde Instellinge. Dit Broederschap dan wort vernieuwt tot kennisse op dat aen de menschen kenbaer soude worden dat de H. Barbara is een waerachtige vrindinne.

Men vint al veel vrienden maer 't zyn meestendeel al broodt vrienden, ende geen noodt vrienden, gelyck 't out spreeck-woort gaet, ende 't is de leeringe van den Wysen-man (Eccl. cap. 6.) Den vrient tafel-gesel, en sal niet blyven in den dagh van noodt.

Sy zyn gelyck aen de Oyevaeren, die ons komen besoecken met den soeten somer, en sy vertrecken soo haest sy den winter riecken. Alsoo veel vrienden konnen wy tellen in voorspoet jeder komt ons besoecken als het wel gaet, maer soo sy riecken den tegenspoet sy vertrecken, sy vluchten, ende in noodt en worden geen oft weynige vrienden gevonden.

Hierom segt den Ecclesiasticus in't 6. Cap. Eenen getrouwen vrient is een stercke beschermenisse, ende die dien vint, desen vint eenen schat, by eenen getrouwen vrient en is niet te gelycken, ende geen gewicht van gout ende silver en is te weerderen tegen de goetheyt sijnder trouwen.

Siet hoe groot dat geacht wort eenen waerachtigen goeden vrient, ende 't is een onfaelbaer spreeckwoort: men kent de vrienden in noodt. Want als wy niemant van noode en hebben en kan men de vrienden niet onderkennen, hoort wat seght den H. Isidorus a In geluck ende voorspoet is de vrientschap

onversekert want men weet niet oft den persoon oft wel 't geluck bemint wort.

Willen wy dan teecken hebben van eenen goeden getrouwen vrient, neemt ooghmerck oft hy in tegenspoet niet en verlaet, want gelyck den Wysen-man seght in sijnen Boeck der spreeck-woorden aen't 17. capittel: op alle tyden bemint hy die vrient is, ende in de benouwtheden wort hy bekent.

O Goddelycke Vriendinne H. Barbara, gy toont met de wercken dat gy zyt een waerachtige en getrouwe Vriendinne, aengesien, gy in de uyterste benouwtheden des doodts uw' vrienden bystant doet, besorgende suyveringe der conscientie door een waerachtigh berouw ende Biechte, daer by bewaerende met het H. Sacrament des Autaers, ende wapenende met het H. Olyssel, verjaegende van dese zielen alle duyvelsche verbeldigen, te niet doende alle quade bekoringen.

O waerachtige Vriendinne ons by-staende als alle menschen ons verlaten, als alle goederen ons niet en konnen helpen! wel seght Ecclesiasticus dat eenen getrouwen vrient niet genoegh geweerdeert kan worden, want 't is den schoonsten schat welcke de ziele kan besitten. O H. Barbara gy zyt een Vriendinne, niet met de tonge en woorden beminnende, maer met de wercken ende waerheyt.

Hierom dan wort vernieuwt dit Broederschap, op dat alle menschen mogen komen tot kennisse van dese vriendienne: en alsoo door de kennisse verweckt worden tot haer devotie om te verkrygen bystant in de uyterste ellende.

Plinius vertelt ons in sijn 22. Boeck aen't 21. cap. a van de sonne-bloem hoe dat als een mirakel is, dat sy haer selven altydt keert naer de Sonne, jae is soo stantvastigh in dese roeringe, dat niet tegenstaende de Sonne met grove dicke wolcke bedeckt wort, en al is't dat sy niet gesien en wort door den regen en tempeesten, sy haer nochtans altyt draeyt naer de selven, soo groot is haere liefde ende inclinatie tot de Son. b

Alsoo magh ick wel seggen dat de H. Barbara haer oock draeyt en keert tot haere dienaeren, jae principalyck in de benaude, verwolckerde, duystere tyden, c te weten, als den mensch sijn gesicht verliest door de doodt, als sijn herte begint te breken, als het kout sweet begint over al uyt te bersten, dan is't dat sy alle vrintschap betoont, alle Goddelycke hulpe besorgende tot dat haer dienaren wel zyn in den Heer gestorven.

Lieve ende wel beminde Mede-broeders ick spreeck U.E. aen met de woorden getrocken uyt den eersten brief van den H. Petrus aen het derde capittel.

Lief-hebbers des Broederschaps, daer toe zyt gy-lieden geroepen, dat gy-lieden, de Benedictie erffelyck besitten sout.

Want door dit Broederschap, door dese devotie tot de H. Barbara komt men tot de gedachtenisse des doodts, en de men denckt op sijn uytersten ende men is versekert van een goede vriendinne vol macht en hulpe, bystant te hebben.

Schept dan moet Lief-hebbers van de H. Barbara, en komt tot kennisse van haeren Goddelycken by

stant in het uyterste des leven, want hierom is't dat men dit Broederschap vernieuwt.

Ick derve seggen dat den duyvel niet en soeckt dese vernieuwinge van't Broederschap. Jae ick segge noch meer, te weten dat den helschen duyvel oorsaeck is, dat dit Broederschap is te niet gegaen.

Jemant sal my seggen, dat ick myn reden van dit seggen soude willen kenbaer maecken.

Wy moeten weten hoe dat den mensch door dit Broederschap ende devotie van de H. Barbara komt tot de gedachtenisse dese doodts. Want vraeght aen jemant van dese dienaren, waerom dient gy de H. Barbara; terstont antwoort hy om te verkrygen een salige doodt: en soo wort den mensch indachtigh de doodt, en peyst om eens wel te sterven, welcke gedachtenisse soo profijtigh is voor de ziele dat den Wysen-man selfs seght, dat dese in der eeuwigheyt niet en sullen sondigen.

Daer wort vertelt in de wercken der Apostelen hoe dat'er, als den H. Paulus was predikende, viel eenen jonghman uyt een venster doodt ter aerde, 't welck Paulus siende hiel op van prediken en vertrock. (Actor. cap. 20.)

Hier van sprekende den H. Joannes Guldemont, a seght: Paulus af-komende is wegh-gegaen, want desen dooden jongelinck was genoeghsaem leeraer, al oft hy seyde, ten was niet van noode te prediken daer de doodt tegenwoordigh was, en daer den mensch gedachtenisse heeft des doodts.

Den duyvel dan wel wetende dat het Broeder

schap van de H. Barbara den mensch brenght tot gedachtenisse des doodts heeft 't selve te niet gedaen.

Ick lese hier van een schoone figure in't eerste Boeck der Coningen aen't vyfde capittel. Aldaer wort vertelt hoe dat de Philistynen geslagen hebbende de Israëliten boven andere goederen, oock mede hebben genomen de Arcke des Heeren, ende gestelt in den Tempel van Dagon haren Af-godt, ende Godt heeft de inwoonders van Azoten hierom geplaeght; waer af quam dat de Philistynen wilde de Arcke wegh voeren en naer Accarem stieren.

Sy selden de Arcke Godts op den wagen, en dese wiert getrocken met twee jonge koeyen, en alsoo hebben sy dese gesonden naer Bethsames.

Maer een sake is weerdigh om te verwonderen, dese koeyen geladen met de Arcke gingen uyt den wegh niet, sy en sloegen nieuwers in, noch naer de slincker zyde, noch naer de rechter zyde, maer eendrachtelyck gingen sy voort, en nochtans geen menschen gingen mede om dese koeyen te stieren, en telyden door de rechte baen. Wel wie was den leytsman? Hoort den ouden Vader Origines die geleeft heeft ten tyde van de H. Barbara, en aen haer brieven geschreven, hy seght: a Den duyvel stierde en leyde dese koeyen.

Joseph Hebraeus staet verstelt lesende by Origines dese woorden, dat den Leytsman van de Arcke des Heeren was den duyvel. En lange gespeculeert hebbende soo in Origines, als in den Text van de H. Schrifture, seght ten lesten, dat hy voldaen is geweest. Want hoort segt desen Leeraer wat dat de Arcke des Hee

ren veroorsaeckte: a Door de Arcke quam den schrick des doodts in alle steden. Welcke verschrickinge des doodts den mensch brenght tot de gedachtenisse des doodts, door welcke gedachtenisse den mensch wort getrocken van de sonde. Want b hoe lange sal den sondaer sondigen, vraeght David? en hy antwoort tot dat aen hem eenen put gemaeckt wort oft graf, te weten tot dat hy sal peysen om te sterven.

Door dese Arcke des Heeren, segh ick, dat wel kan verstaen worden de H. Maget Barbara. Want gelyck in de Arcke waren rustende twee Tafelen van Moyses, waer in geschreven stonden de thien Geboden, ende het Hemels Manna; alsoo oock in de H. Barbara rust de macht om den sondaer te verkrygen kracht om al sijn sonden te biechten voor sijne doot, die hy heeft gedaen tegen de thien Geboden, tegen Godt en sijnen even-naesten. Daer en boven soo rust in haer macht het Hemels Manna, te weten het besorgen van't H. Sacrament des Autaers aen haer dienaeren voor 't scheyden van dese Werelt. En door haer komt den schrick des doodts in den mensch.

Den helschen vyant dit wel wetende door het verliesen van veele zielen met dese devotie, heeft dit Broederschap te niet gedaen, en sal het noch doen, soo veel als het hem mogelyck is.

Om dan den duyvel self schrickelyck te worden, laet ons 'tsijnder spyte dese devotie vermeerderen, op dat de gedachtenisse des doodts hier uyt voortkomende ons bewaere van alle doodt-sonden.

O Barbara (seght Meffreth) a By u is de fonteyne van't leven, want ick derve seggen, gelyck het in veel is bevonden, al die haer devotelyck heeft gedient, en sal de eeuwige doodt niet sien.

Hierom ô Lief-hebbers wort vernieuwt haer Broederschap tot kennisse, om kenbaer te maecken dat haer dienaeren niet en sullen verdoemt worden, dat sy hun ziele niet en sullen verliesen.

 
Goet verloren, wat verloren,
 
Eer verloren, veel verloren,
 
Maer ziel verloren, al verloren.

Veel verliesen hun goederen, veel hun eere, en veel hun ziele, 'twelck met bloedige tranen is te beklagen. Hierom dan wort dit Broederschap vernieuwt op dat veel dwaelende zielen saligh mogen worden.

In het naeste §. sullen wy mirakelen voortbrengen, om soo door exempelen te trecken tot dese devotie, die met woorden verweckt zyn geweest.

't Broederschap dan in dese stadt is vernieuwt tot kennisse, om te komen tot kennisse van haer weldaeden, van haer vrientschap, van haer besondere hulpe in den uytersten noodt.

't Wort vernieuwt om alsoo de Borgers van Antwerpen in te drucken de gedachtenisse van de doodt om alsoo niet meer te sondigen, en stervende te mogen beginnen het eeuwigh leven. 'tWelck ons verleene door de voorsprake van de H. Barbara, Godt den Vader, Godt den Sone, Godt den H. Geest. Amen.

Liedeken

Ter eeren van myn alderliefste Patronersse de H. Maeght ende Martelaresse BARBARA.

Stemme: Is't niet goet Capucyn, te zyn &c.

 
1.
 
'tIs seer goet devoot te zyn,
 
Aen Barbara hoogh verheven,
 
Die haer dienaers hier doet leven
 
Sonder vrees van d'helsche pijn:
 
Want al die haer bystant vragen
 
En verlaet sy nimmermeer,
 
En sy sal oock sorge dragen
 
Dat sy komen by den Heer.
 
2.
 
Och! hoe menigh sondaer mensch.
 
Jae hoe menigh duysent zielen
 
Souden nu in d'helle krielen
 
Naer des duyvels boose wensch
 
Maer door Barbara voorspreken
 
Zijn den Hemel ingegaen,
 
Naer dat al hun quaey gebreken
 
Door de Biecht zyn uytgedaen
 
3.
 
O Antwerpen schoone Stadt,
 
Meerder moeten wy u achten
 
Nu zyt gy al meer van krachten
 
Door dat uytgelesen vat.
 
Door 't verkiesen voor vrindinne
 
Barbara een lieve Maeght,
 
Dees Stadt door haer liefd' en minne
 
Aen Godt nu al meer behaegt.
 
4.
 
Meer behaeght sy aen den Heer
 
Als wel over seven jaren
 
Om dat dan d'inwoonders waren
 
In devotie niet te seer:
 
Maer nu op den dagh van heden
 
Hoort men eenen jever groot
 
Door 't aenroepen met gebeden
 
Voor een al gewenste doodt.
 
5.
 
Het gebedt behaeght haer wel
 
Hierom sal s'haer dienaers leyden
 
Als de ziel van't lyf sal scheyden
 
En verlossen van de hel
 
Met recht mag sy haer beroemen
 
Dat die haer devotigh zyn,
 
Noyt in d'helle sullen komen,
 
Noyt gevoelen d'helsche pijn.
 
6.
 
Dit heeft sy van haren Godt
 
Voor haer dienaers hier verkregen,
 
't Welck noyt en magh zyn verswegen
 
Want het is een saligh lot,
 
Met een suyver ziel te sterven,
 
En door Jesum wel bewaert
 
't Is bly scheyden om te erven,
 
't Gen' dat naer den Hemel vaert.
 
7.
 
Dat myn tong een penne water
 
Mijn bloedt wensch ick inck te wesen.
 
Op dat alle mensch soud' lesen
 
Een Gebedt het heele jaer.
 
Al myn vel wensch ick papieren
 
Een inck-pot wensch ick myn hert,
 
Want haer lof wil ick vercieren
 
Om te sterven sonder smert.
 
8.
 
Maeght lof-weerdigh Christi Bruyt,
 
Hoort naer uwe Barbaristen,
 
Die haer dagen niet verquisten,
 
Maer u dienen allen tydt,
 
Maeckt dat wy geduer welvaren
 
Soo by dage als by nacht,
 
En wilt onse ziel bewaren
 
Van een doodt onverwacht.

Amen.

 

't Is een saeck genoeghsaem om te verwonderen, als jemant wilt overleggen hoe veel Mede-broeders en Mede-susters geschreven zyn in dit H. Broederschap binnen Antwerpen, want van den 4. September 1661. tot nu den 20. Mey 1666. zynder ingeschreven 7750. soo dat't een jaer door 't ander gerekent, alle jaeren zyn ingeschreven over de 1550.

Godt moet zyn gelooft en de H. Barbara gebenedydt over dese voortgroeyende devotie.

§. IV.

Mirakelen van de H. Barbara door welcke sy heeft betoont dat sy is de Patronersse van een salige ende gewenste Doodt.

Het I. mirakel.

PEpinus Doctoor in de H. Godheyt, ende vermaerden Predikant van de Orden van den H. Dominicus, verhaelt in sijne Sermoonen van den Advent op den Feestdagh van de H. Barbara dat een seker moordenaer om sijne boosheden ende diveryen binnen de stadt van Ceulen is gevangen geweest, ende tot de galge veroordeelt; desen niet tegenstaende sijn quaet leven, was nochtans besonderlyck devotigh aen de H. Barbara, dagelyckx een goet Gebedt haer op-dragende: hy dan hangende aen de galge

en heeft niet konnen sterven voor dat hy met de H. Sacramenten der Biechte ende des Autaers eerst versterckt was; want alsoo een seker reysende persoon, naer den tweeden dagh passeerde voor by de galge, ende hoorende hem suchten ende kermen, hier in verwondert zynde vraeghde hoe dat hy noch koste leven, seyde ick en kan niet sterven ten zy al voren ontfangen hebbende 'tHooghw: H. Sacrament des Autaers, die Goddelycke teer-spyse. Desen vremdelinck komende tot Ceulen heeft 'tselve te kennen gegeven aen den scherp-rechter: desen vreesende gekastydt te worden van't Magistraet dat hy sijn dingen niet wel en soude hebben gedaen, is in den nacht heymelyck gegaen naer den patient ende heeft hem met een lancie doorsteken, dan al even-wel is noch blyven leven. Dese mare is gekomen ter ooren van't Magistraet van Ceulen die ter plaetse komende, hebben hem noch levende gevonden, aen wie als hy geseyt hadde dat hy niet en koste sterven, ten zy hy wel gebiecht ende gewapent waere met 't H. Sacrament des Autaers, hebben hem doen afdoen, en in 't Gast-huys der Melaetschen binnen Ceulen doen leyden, alwaer hy gebiecht ende devotelyck gecommuniceert hebbende heeft sijnen geest aen Godt gegeven.

Het II. mirakel.

Men leest in de Chronycke van die eenige verscheyde menschen deser werelt genoemt Carthuysers, Religieusen en naervolgers van den H. Bruno die al sijn plaisier nam in te wesen alleen met Godt in't vierde Boeck aen't derde capittel, hoe dat den weerdigen Pater Auduinus, die heel devotigh was

tot de H. Barbara, welcke oock is geweest een lief-hebster der eenigheyt, levende geslotentusschen vier mueren in eenen Toren vrywillighlyck met alle contentement; desen goeden Religieus las alle dagen haere Getyden om soo sekerlyck door haer voorsprake te genieten, 't gene wy al te samen sullen wenschen, te weten een voorsienige doodt. Het is geschiet dat de sneeuw-bergen met alle gewelt zyn gevallen op eenige Cellen der Religieusen, ende ses Religieusen, en een Novitius zyn levendig begraen onder den sneeuw en zyn aldaer gestorven: twaelf dagen daer naer den sneeuw wat vergaen ende gesmolten zynde, men heeft gaen besoeken de Religieusen, men doet d'een Celle open en d'ander, maer men bevint dat jeder Celle hadde gedient voor hun graf nu komende tot de Celle van den Eerw: Pater Auduinus men vint hem wel te pas naer 12. dagen geen spyse nochte drank genomen hebbende ende alleen soo hy selve vermelde, door de voorsprake van sijn alder-liefste Patronersse Barbara mirakeleuselyck bewaert, op dat hy (soo hy self seyde) niet en soude sterven sonder eerst genoten te hebben al de gerechten van onse Moeder de H. Kerke, dese ontfangen hebbende, en een jeder verweckt hebbende tot dese soo profijtige devotie is salighlyck in den Heere gerust. Ita Petrus Dorlandus.

Het III. mirakel.

Den vermaerden Predikent in Misnia, met naem Meffreth in sijn eerste Sermoon van de H. Barbara, verhaelt aldaer dat'er geweest is eenen sekeren Abt in Vrieslant des Ordens van Gisteaux, die met andere Monincken gesonden was naer't Capittel Generael.

Nu al sy waren gekomen ontrent een bosch, alwaer de moordenaren dickwils quamen, en de reysende lieden dooden, soo hoorden sy een stemme roepen, Eerw: Vaders om den naem ons Heere Jesu Christi, ende om de eeren van de H. Maget ende Martelaresse Barbara komt by: van dese stem wierden sy veel meer verbaest ende haesten hun veel meer oock van die plaetse te verlaten. Maer dese stem riep noch meer ende luyder, komt, komt, om den naem Christi, ende de liefde van de H. Maget Barbara. Den Abt hoorende wederom den naem Godts ende die vande H. Barbara, keert terstont sonder vreese naer die plaetse, waer hy dese stem hoorde, daer komende en heeft niet gesien, noch gehoort, seggende in sijn selven. O Heere Jesu wat stemme is dese, welcke my soo seer gebeden heeft om uwen naeme. Naer dese inwendige woorden, hy sagh een mans hooft met opene oogen onder eenen boom liggen, hem toesprekende, lieven Vader en weest niet vervaert, maer roept uwe twee andere Broeders, en dan sal ick U.E. seggen de wonderlycken dingen, die my den Heere heeft gedaen door de verdiensten van de H. Barbara.

Als sy nu gekomen waren met al hun volck, 't hooft seyde 't gene ick U.L. nu sal verhaelen, verkondight dat voor alle volcken ende plaetsen, daer gy sult komen, ter eeren Godts ende ter eeren ende glorie van de heylige en weerdige noyt genoegh lief-beminde Patronersse Barbara.

Ick hebbe geweest eenen rycken Coopman, en als ick nu quam tot dese plaetse, soo quamen die moordenaeren ende namen my af alle myn Coopmanschap, ende sneden my het hooft af, en om dat

ick in quaden staet was, ende myn ziele beswaert met groote sonden, quamen daer met menighte helsche geesten als hagelen uyt de wolcken om myn ziele wegh te voeren, maer terstont quam my ter hulpe de glorieuse H. Bruyt Barbara, ende my omringelende met haer blinckende kleedt, verloste my uyt dese helsche handen, om den dienst (al hoe wel kleyn) die ick haer plachte te doen, te weten ick vastede op haer Vigilie, en op haeren dagh ginck ick te Biechte en ontfinck t'haerder eere de H. Communie.

Tot bevestinge van desen bystant neemt myn hooft van hier, ende voeght het aen myn lichaem, 't welck licht ter rechter-hant van de haege bedeckt met de bladeren, ende daer naer sal ick opstaen ende gaen met U. L. op dat ick door waerachtigh berouw ende Biechte, verkrygen magh vergiffenisse van alle myne sonden. Den Abt ende sijne mede-gesellen al dit hoorende hebben Godt gelooft ende de H. maget Barbara, ende sy hebben volbracht alle dingen die 't hooft begeert hadde, ende terstont soo stont dien mensche recht op, ende ginck met den Abt tot het naeste Dorp in de Kercke, alwaer hy sprekende met groot berouw sijn Biechte, en ontfangende de gerechte van de H. kercke, in de tegenwoordigheyt van al die daer waren is salighlyck gestorven, ende sijn lichaem is eerlyck begraven.

Het IV. mirakel.

Augustinus Wichmans (in sua Brabantia Mariana) vertelt hoe dat ontrent Loven in Brabant in de Abdye van

Parck was eenen Religieus, met naem Henricus van Redinghem, die als doen was Proviseur van het Clooster, seer devoot tot de H. Barbara. Dese op eenen tydt rydende te peerde, is onvoorsins gevallen met het peerdt in een groote diepte des waters, soo dat'er geen hope en scheen te wesen van de doodt te konnen ontkomen. Ende siet terstont aen hem veropenbaert eene schoone Maeght, nemende het peerdt by den toom, en het selve uyt het peryckel leydende ende stellende op eene versekerde plaetse, seyde tot hem: Ick ben Barbara de dienst-Maeght ons Heeren Jesu Christi, ghy hebt my dickmaels aengenamen dienst gedaen, ende hierom en hebdy niet konnen onvoorsienelyck sterven, soo lange ghy in mynen dienst blyft. De selve H. Maget heeft hem voorseyt, dat hy soude worden Abt van het voorseyde Clooster, gelyck hy oock is geweest daer naer, van getalle den 14. sy heeft hem oock bevolen meer ende meer in haeren dienst voorts te gaen, ende andere daer toe te verwecken, het gene hy oock gedaen heeft, instellende tot haerder eere Officium duplex. Het welck van te voren niet en was. Desen Abt is gestorven in't jaer 1339.

Door dit Mirakel soo is't dat het geheel H. Orden van Premonstreyt van den H. Norbertus seer devotigh is geworden tot de devotie van de H. Barbara, ende onder andere soo wort aldermeest geviert desen Feestdagh van den H. Barbara tot de Norbertinerssen binnen Antwerpen, alwaer is rustende een deeltjen van haer H. Reliquien, de geheele

Octave singht men aldaer s'morgen een Solemnele Misse. Naer den noen predickt men, en daer naer volght het Lof in't Musieck met de Benedictie van het Alderheylighste Scarament des Autaers. Ick vreese te lanck te vallen, want veel en sullen niet laeten te seggen dat dese devotie niet seer alhier te propost en komt in dit Geestlyck Kaert-spel.

Ick sluyte dan, en sluytende bidde een jegelyck te overleggen ons Herte vier van't Spel der Liefde, te weten mediteren de vier Uytersten om alsoo in der eeuwigheyt niet te sondigen.

En aegesien gelyck wy hier hebben verstaen dat het al hanght aen een gelucksalige doodt, want die wel is gestorven, moet ontfangen goet Oordeel, ontgaen de helle ende treden in de eeuwige glorie, soo bevele ick myn alder-liefste Patronersse de H. Barbara, op dat wy door haer mogen genieten den Goddelycken bystant nu, ende in de ure des doodts, nu om te mogen volherden in haere devote, in de ure des doodts om gesuyvert zynde van sonden, bewaert met de Hemelsche Spyse het H. Sacrament des Autaers, versterckt met het H. Olyssel, alsoo scheydende uyt dese werelt, weerdigh te mogen gevonden worden met dese beminde Christi Bruyt en alle Heyligen te leven in der eeuwigheyt. Amen.


Vorige Volgende