Logo DBNL
Het geestelyck kaert-spel (ca. 1750)

Het geestelyck kaert-spel

(ca. 1750)–Joseph a Sancta Barbara–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende


illustratie

Het II. capittel.
Van de herten vrouw.

§. I.

De H. Maget ende Moeder Godts MARIA is de Herte Vrouw van ons Geestelyck Kaertspel.

 

HErten Vrouw, is soo veel als te seggen Lieffelycke Vrouw, oft Minnende Vrouw. En dese is de H. Maria, Moeder der schoone liefde, Eccl. 24. Dat aen niemandt vremt en dunckt dat ick dese H. Maget den naem geven van Vrouw, want desen naem gaf haer Christus selfs stervende aen den galgen boom des Cruys als hy seyde tot sijnen lieven Discipel Joannes, siet uwe Moeder, en aen Maria, Vrouw siet uwen Soon (Joan. 19.) Voorwaer des H. Moeder is Herte Vrouw van ons Spel der Liefde, want sy is vol liefde altydt geweest, en gelyck in 't werelyck Kaertspel naer Herten Heer, Herte Vrouw den hoogsten Troef is; alsoo in ons Geestelyck Kaertstpel en is'er geen hooger Herte, geen volmaeckter liefde te vinden naer Herten Heer, als Herten Vrouw, te weten, de H. Maget Maria, 'tis een algemeyne maniere van spreken in onse taele, dat men seght, Onse Lieve Vrouwe, al oft wy willen seggen onse herte Vrouw.

Den Engel Gabriel haer groetende seyde, Weest gegroet vol van gratie den Heere is met u. (Luc. 1.) Vol van gratie oft vol van liefde 't is al 't selve, en onder de Godts-geleerden wort 't een voor 't ander dickwils gebruyckt. Want daer geen liefde en is,

en kan geen gratie wesen, want de gratie wort beschreven van de Godts-geleerde op dese maniere. a De gratie is een mede-deelachtigheyt der Goddelycker Natuere. Maer Godt is de Liefde, soo dan de gratie kan niet wesen sonder liefde, noch liefde sonder gratie.

Den H. Idelphonsus willende beschryven Herte Vrouw van 'tSpel der Liefde seght: b ‘den H. Geest heeft haer geheel vierigh ende gloeyent gemaeckt in haer en wiert maer gesien de vlammen van den H. Geest.’

Jemant rypsinnighlyck overleggende dese vermelde woorden van den H. Idelphonsus en sal in de selve niet verwondert blyven, want wat konde in Maria anders wesen als de liefde ende vlamme des H. Geest; aengesien sy is de Bruyt van den H. Geest, die genoemt wort de liefde? Is't dat haeren Bruydegom wort genoemt de liefde, soo magh de Bruydt oock met reden aldus genoemt worden.

Laet ons dit verstaen met een gelyckenisse, daer sal een dochter trouwen met eenen Concinck, soo desen Coninck is van Spaegnien, soo sal de dochter wesen Coninginne van Spaegnien, en soo hy is Coninc van Vranckryck, sy sal wesen Coninginne van Vranckryck. Alsoo oock den Coninck der liefde, den H. Geest aen-nemende Maria voor sijn Bruyt, soo is sy geworden Coninginne der Liefde, om dat haren Bruydegom is den Coninck der Liefde.

Dit wort bevestight met de H. Schrifture uyt 'tboeck der gesangen, alwaer den Bruydegom des

H. Geest sprekende van sijne lieve Bruyt seght. En wilt niet wacker maecken myn Beminde. (Cant. 3.) Den Hebreeuschen Text draeyt dese woorden op dese maniere En wilt niet wacker maecken de Liefde. Siet den H. Geest noemt sijn beminde Bruyt, De Liefde a hy geeft haer den naem die hy selve draeght als derden Persoon van de H. Dryvuldigheyt.

Den H. Basilius overleggende onse herte Vrouw als Bruyt des H. Geest, seght t'haerder eere, b ‘Den H. Geest heeft gegeven aen sijne lieve Bruyt al sijn digniteyten.’ Onder ander digniteyten en eerlycke tytelen die draeght en voert den H. Geest is den principaelsten dat hy genoemt wort Godt der liefde, oft wel de liefde. Alsoo oock sijn lieve Bruyt, den principaelsten tytel is, dat sy wort genoemt de Moeder der liefde, ofte de liefde.

Met recht dan wort Maria genoemt in ons ‘Spel der liefde, oft Geestelyck Kaertspel, Herte Vrouw dat is te seggen Vrouw der Liefde.’

Nu eer dat wy sluyten dit eerste §. van den tweeden Troef, soo is't dat ick (door nieuws-gierigheyt gedreven zynde) geerne sal doen verstaen, en aen jegelyck laeten weten waerom dat onse Moeder de H. Kercke in haer Litanien van Loretten onder andere tytelen aen Maria geeft desen; c ‘Minnelycke Moeder, bidt voor ons.’

Waerom niet geseyt beminde Moeder, oft geminde? Oft is'er misschien onderschil tusschen minnelycke Moeder en geminde oft beminde Moeder.

Ick segge datter groot onderschil is tusschen dese

woorden; want geminde oft beminde Moeder is soo veel als te seggen, wy beminnen u genoegh ô Moeder Maria; maer minnelycke Moeder, dat is te seggen, hoe see ô Maria, dat u jemant onder uwe dienaren bemint, gy blyft noch altyt minnelyck, dat is noch weedigh meer bemint. En gelyck de Philosophen seggen a datter geen oneyndelycke dingen metter daet op de werelt gevonden en worden, maer wel in de macht, dat is te seggen, dat noyt en sal geschieden noch gevonden worden.

Alsoo oock metter daet en kander niemant gevonden worden, die Maria genoegh sal beminnen, maer sy sal blyven noch altyt minnelycker, al dede jemant soo veel daeden der liefde tot Maria alsser zyn sandekens op de duymen, en druppelen water in de Zee, soo en soude sy noch niet ten vollen bemint zyn, maer soude noch blyven minnelycker.

Hierom dan wort Maria van onse Moeder de H. Kercke genoemt Minnelycke Moeder, dat is soo veel als te seggen, noyt genoegh beminde Moeder.

§. II.

Alle de gene die dragen den Scapulier van de H. Maget Maria, hebben de Herte Vrouw van ons Geestelyck Kaertspel.

 

DE H. Maget ende Moeder Godts Maria aensiende den grooten yver ende vierige gebeden van haeren getrouwen dienaer den H. Simon Stock Generael van ons H. Orden, soo is't dat sy met hem heeft gehandelt gelyck Godt eertyts heeft gedaen met Ezechias: van wie men leest, hoe dat hy sieck

liggende geduerigh tot Godt sijn gebedt stortede, ende den Text seght: ‘Den Heer heeft hem verhoort ende heeft hem gegeven een teecken Paralip. Cap. 32. door't welck hy is gesont geworden en aengenaem aen Godt.’

Alsoo heeft Maria gedaen met onsen H. Simon Stock hy sieck liggende en quelende van liefde tot de H. Maget Maria, riep dickwils ick quele van liefde; de welcke ick u drage, ô beminde Moeder.

Hy riep als eenen anderen David: doet met my een teecken tot goet. Psalm 58. Maria is neder-gedaelt uyt den Hemel mede-brengende in haer Maegdelycke Handen den H. Scapulier, ende heeft hem verhoort, ende het Scapulier gegeven voor een teecken, en sprack hem aen met dese woorden. a ‘Alderbeminsten Soon, ontfanght desen Scapulier uwer Orden, een teecken van myn Broederschap die hier in sterft en sal niet lyden den eeuwigen brant; siet dit is een teecken der saligheyt, een behoedenisse in de peryckelen, &c.’

Al oft Maria wilde seggen al die devotelyck dragen dese H. Livreye, sullen my met hun hebben, ick en sal dese noyt verlaeten, want ick achte dese voor myne Sonen, ende als een goedertiere Moeder sal ick hun verlossen van alle quaden, siet een teecken der saligheyt. Wie my met dit H. Kleet dienen, sullen my hebben voor Herte Vrouw, dat is Vrouw van hun herte, sorghdraeghster van hun herte oft liefde, op dat sy groeyende in liefde, ten lesten komen by my de Moeder der liefde.

Aengesien dan dat Maria dit Broederschap selfs heeft ingestelt en genoemt den Scapulier teecken van haer Broederschap, seggende: a ‘teecken van myn Broederschap’ sonder twyffelen het moet haer t'alderaengenaemste wesen, ende aen onse zielen t'alderprofijtighste tot onse saligheyt, en hierom noemt sy den Scapulier b teecken der saligheyt.

Ick soude hier konnen menighvuldige exempelen voortbrengen om te bevestigen door mirakelen dat het H. Scapulier is een teecken der saligheyt, aengesien sommige Mede-broeders, d'een sy selven heeft willen verhangen, den anderen sy selven versmooren, een ander sy selven het hert- af-steecken; ende en hebben tot het effect oft volbrenginge van't werck niet konnen komen, om dieswil dat de H. Maria door haere goedertierentheyt en moederlycke sorge 't selve heeft belet.

Onder ontallycke Mirakelen sullen wy ons te vreden houden met een, het gene geschiet is over eenige jaeren tot Napels.

Een Jongelinck sy selven begevende van joncks af tot 't quaet geselschap, groeyende in jaeren, hy groeyde in boosheyt, gelyck de jonge wolven, hoe ouder, hoe erger, maer droegh al even wel den Schapulier met devotie tot de H. Maget; desen wiert dickwils berispt soo van sijnen naturelycken, als geestelyken Vader, maer alle vermaningen en helpten niet, 'twas den moriaen gewassen, 'twas al verloren arbeyt, ten lesten de handt Godts heeft hem geraeckt, en hy is bevangen geworden met eenen schrick van sijn boos en quaet leven; maer bevinden

de schroomelycke sonden hy is geworden als eenen anderen Cain heel desperaet en wanhopigh, seggende by sy selven: ‘meerder is myne boosheyt als dat ik vergiffenisse souden verdienen’, Genes. 4. En door het opstoeken van de duyvel kryght hy tentatie om sy selven 't leven te benemen; tot deser eynde gaet hy 'smorgens vroegh nae de vesten van de stadt en begint sy selven te verworgen, maer dit niet konnende volbrengen, roept den helschen duyvel tot hulpe, ende seyde, haelt my van dese werelt, den duyvel openbaerde hem, maer bleef stil staen sonder dit schelm-stuck te vervoorderen; den gast wort verstelt en vraeghde, waerom en voldoet gy niet aen myn versoeck? Den duyvel antwoorde, op dat ick, dit terstont volbrenge, soo moet gy eerst die lapkens af-smyten (dit seyde hy van den Scapulier 't welck de nieuw-gesinde noemen luyse lapkens) want soo lange gy dese draegt en hebbe ick geen macht over u: den sondaer dit hoorende, viel op sijn knien en sloegh sijn oogen naer den Hemel, en aenriep de H. Maget Maria, vragende met een weemoedigh hert vergiffenisse sijnder misdaden: den duyvel hoorende den naem Maria nam strackx de vlucht. Den H. Bonaventura sprekende van de gene die desen naem Maria aenroepen segt a ‘Glorieus en wonderlyk is uwen naem ô Maria, die desen bewaren en sullen niet benout worden, want de duyvelen hoorende desen naem Maria, verlaten terstont de ziele.’ Den Jongman siende den Duyvel vertrec

ken, maeckt by sy selven dese rede-kaevelinge, is't sake ô Maria Moeder der bermhertigheyt, dat den duyvel my niet en kan hinderen, om dat ick drage u H. Kleet 't Scapulier, daer ick nochtans ben in staet der doodt sonde en vervult met boosheden: hoe veel te min sal hy my konnen quaet doen, is't dat ick een beter leven aenveerde en u beter en getrouwelycker diene: en opstaende voet is te biechte gegaen, en heeft een heyligh leven aengevat. O Herte Vrouw, ô minnende Vrouw, gy en verlaet uwe dienaren niet die dragen uw' H. Livreye het Scapulier. Dit alsoo wesende, ick roepe met alle Medebroeders tot de H. Maget en segge tot haer 't gene eertyts heeft geseyt den Wyseman. ‘Wy hebbende het teecken der saligheyt, in dit hebt gy getoont aen onse vyanden dat gy het zyt die ons verlost van alle quaden Sapient.Cap. 16. aen onse vyanden soo sienelyck als onsiennelyck hebt gy getoont ô Maria dat gy ons helpt en bystant doet, aen ons die daer dragen uwe H. Livreye het Scapulier, 't welck is een teecken der saligheyt.

Jemant sal seggen wel wat isser dogh gelegen in dat Scapulier, dat men 't selve soude geven den naem van een teecken der ziele saligheyt, wat konnen ons die lapkens doen?

Om dit al wel te begrypen, laet ons met de Philosophen ondersoecken en vragen wat dat een teecken is, een teecken (seggen sy) a, is, dat boven ‘de eygen kennisse van sy selven ons leyt tot kennisse van een ander sake, ende 'tis twee-der-ley, te

weten het natuerlyck teecken, en het teecken naer de beliefte van den mensch.’By exempel men siet stroey roocken, desen roock is een naturelyck teecken dat daer vier is, ende 'tis een goede consequentie oft sluyt-reden, het roockt daer, Ergo soo dan daer is vier.

Een teecken naer de beliefte is by exempel, men siet een huys waer uyt hanght eerts-vel oft een wyngaert rancke, dit is een teecken dat men aldaer nieuwen wyn verkoopt, dit is een teecken soo ingestelt om dat het den mensch soo heeft belieft.

Op dese maniere sprekende van den H. Scapulier 'twelck Maria noemt te wesen een teecken der saligheyt, niet dat dit van sy selven oft uyt de nature is een teecken der saligheyt maer soo genoemt van den H. Maget om dat het haer soo heeft belieft, 'tis dan a ‘een teecken der saligheyt naer de beliefte van Maria’ Door ontallycke Mirakelen heeft de H. Moeder Godts betoont dat sy saligh maeckt die den Scapulier met devotie dragen en haer aenroepen.

Den H. Bernardus sprekende van de H. Maget Maria seght: b ‘Godt heeft begeert dat wy't al souden verkrygen door Maria, 'tzy jet van hope 'tzy jet van gratie, 'tzy jet der saligheyt, wy moeten weten dat't al vloeyt en voortkomt van Maria.

Wat wonder dan dat die den H. Scapulier dragen komen tot de saligheyt. Aengesien dat sy door het dragen maken kenbaer door de wercken dat sy Maria beminnen; ende de Moeder Godts en seght sy

niet?, Ick beminne die my beminnen. Prov. 8.

Is 't saken dat een Jonghman hem verheught om dat hy draeght een faveurken 'twelck hy van een Joffrouw heeft ontfangen tot teecken dat sy hem bemint. Hoe veel te meer moeten wy ons verheugen dragende een faveur, den H. Scapulier 'twelck de H. Maget heeft gegeven tot teecken dat sy ons lief heeft ende bemint.

Geluckigh dan noem ick die in dit H. Broederschap zyn geschreven van den Scapulier, ende 't selve altydt dragen met affectie tot de Moeder Godts, want ick derve seggen dat sy heben gedurigh mede Herte Vrouw van ons Spel der Liefde, dat is, dat sy de Moeder der liefde, de Vrouw der herten, de minnende Vrouw met hun hebben, die hun noyt en sal laten qualyck varen in der eeuwigheyt: 'tis hare belofte, want instellende dit Broederschap seyde sy, a in't welck ‘soo jemant komt te sterven, in der eeuwigheyt en sal hy't helsche vier niet leyden.’ Van't welck ons Godt en Maria wilt bewaren.

III.

Van de andere Privilegie welck Herte Vrouw de H. Maget Maria heeft gegeven aen het H. Scapulier.

 

BOven het Privilegie dat de H. Maget heeft gegeven aen haer Broederschap van den Scapulier te weten dat het is ‘een teecken der saligheyt, ende verlossinge van het eeuwigh vier.’Soo moeten wy weten dat sy het selve Scapulier noemt, behoedenisse in de peryckelen ende verlossinge uyt het Vagevier.

Raeckende de behoedenisse in de peryckelen, hier van worden vertelt vele schoone Mirakelen hoe datter menige bewaert zyn geweest en ongehindert gebleven van den blixem, daer nochtans die by hun stonden die den Scapulier niet en droegen, wierden onvoorsienelycke op staende voet doodt geslagen: alsoo oock in den Leger veel soldaten die geschoten zyn geweest, de ballen quamen tot op den Scapulier sonder voorder in te treden of te quetsen. Ick hebbe goet gevonden hier te vertellen 'tgene dat geschiet is niet in vremde Landen, noch in voorlede jaeren, maer het gene gebeurt is in't belegh van de Stadt Yperen in't jaer 1648. Ick hebbe het origineel 'twelck is onderteeckent, en 't luyt gelyck hier volght in dese copye.

JESUS MARIA.

IN't jaer 1648. de Stadt van Yperen belegert zynde door de Francoysen was hem vindende binnen de Stadt den Heer de Maulel Heere van Bourbecque, soon vande Weduwe, Mevrouw van Mauraye Luytenant der Ruyterye onder de troepen van Lomboy; wiens Cornette dragende het kleet van onse Lieve Vrouw des Berghs Carmeli, den H. Scapulier, ontfinck op sijn borst eenen bal oft kogel van een roer oft musquet van den vyant met sulck een gewelt, dat den bal was getreden in sijn lichaem, maer door geluck, oft om beter te seggen door Mirakel, was voor in dringende sijn hemde ende wambas in het lichaem sonder t'selve door te passeren, noch de voorseyde kleederen te hinderen, de welcke uyttreckende men vont den bal geheel plat, en op den selven als gegraveert ofte gedruckt seer bescheede

lyck ende pertinent de af-beeldinge van onse Lieve Vrouw ende van het Kindeken Jesus.

Wie isser die niet en merck dat in dese geschiedenisse twee wonderlyckheden oft Mirakelen gevonden worden. Ten eersten, te sien dat het lichaem van den voorseyden Cornet niet en is geweest doorschoten, het welck naturelyck was, dreygende de dapperheyt met de welcke hy den bal op sijn borst ontfingh, de kleederen dringende in het lichaem. Ten tweeden, te sien den selven bal niet meer rondt maer heel plat ende op den selven sienelyck als gedruckt het Beeldt van onse Lieve Vrouw met het Kindeken Jesus. Welck Beeldt waert saken dat te voren op den bal hadde gesneden geweest, soude door het schieten uytgevaeght zyn geweest.

Ick weet de voorseyde geschiedenisse waerachtig te wesen door persoonen weerdigh te gelooven. Ten Eersten door Myn Heer de Maulde, Heere van Monroye, Deken van de groote Kercke tot Cortryck, die my heeft versekert gesien ende in de handen gehadt te hebben den selven bal geheel plat met de voorsz. af-beeldingen. Ten tweeden, op eenen sekeren tydt my vindende in't geselschap van den voorsz. Luytenant Coronel hebbe van hem gevraeght, oft waerachtig was 'tgene my vertelt was, hem voorhoudende dese geschiedenisse, die my seyde het selve waerachtig te wesen geschiet, als nu voorseyt is, ende versekerde my dat hy den selven bal met de opgedrukte af-beeldinge als voorseyt is hadde gehadt in sijn handen.

Dat meer is den vermelden Heer Deken, heeft my geseyt, dat waert saken jemant voorder preuve vande voorsz. geschiedenisse wilde hebben, Syne Keyser

lycke Hoogheyt den Artshertoge Leopoldus, die niet alleen den voorsz. bal met de voorsz. afbeeldinge heeft gesien, en in sijn handen gehadt, maer den selven eenige dagen over hem gedragen, van de selve geschiedenisse kan volle bescheet geven. Het welck ick insiende hebbe dit tegenwoordigh verhael, als waerachtigh, ende simpelyck soo het my van de voorsz. persoonen verhaelt is, bevestight en onderteeckent met mynen naem den 9. van September 1651. in ons Convent van Brugge. En was onderteeckent.

F. Andreas van de H. Maria, Prior der Carmeliten Discalsen tot Brugge.

Alsoo getuyge ick Philippus de Maulde I.V. Deken van onse Lieve Vrouwe Kercke tot Cortryck.

Laet ons nu spreken van het ander Privilegie, te weten van de verlossinge des Vageviers. Hoort de belofte van Maria a Ick Moeder der bermhertigheyt sal nederdalen den eersten Saterdagh naer de doodt van myne Mede-broeders, ende hun zielen verlossen, en leyden met my naer den Bergh van het eeuwigh leven.

Dit Privilegie heeft bevestight den Paus Joannes den 22. in sijne Saterdaeghsche Bulle. b Dien H. Aflaet dan ontfange ick ende verstercke, en ick bevestige desen op der aerde, gelyck Christus om de verdiensten van sijne lieve Moeder en Maget heeft gegeven in den Hemel. Dit Privilegie is geconfirmeert oft bevestight door vele andere Pausen. Om dat

dit is sulck een raer ende besonder privilegie het welck geene andere Broederschappen en besitten, noch oock konnen deelachtigh worden, hier van komt datter veel vyanden zyn die dit besonder Privilegie hebben willen twyffelachtigh maecken, jae ongeloofbaer, 'twelk besonderlyk is geschiet binnen Vranckryck, tot welcken eynde den Arts-Bisschop van Rouanen in't jaer 1648. heeft doen vergaderen al de principaelste Godts geleerde, ende heeft doen ondersoecken of 't Privilegie van de Saterdaeghsche Bulle waerachtigh is, en oft veel Pausen 't hebben geconfirmeert. Voor antwoorde van de geheele vergaderinge wiert gegeven dese naervolgende, dat naer alle ondersoeck is bevonden geweest, dat 't waerachtigh was, ende voortaen daer niet meer aen te twyffelen en was.

Van dit besonder Privilegie, gratie oft weldaet schryvende den geleerden Carthagena stelt voor oogen hoe dat al de Broederschappen onder malkanderen deelachtigh zyn, uytgenomen het Broederschap van den Scapulier der H. Maget Maria, 't welck heeft een besonder gratie en weldaet 't gen' dat aen d'andere niet gemeyn en is; hoort sijne woorden. a ‘Maer de gratie van de Saterdaeghsche Bulle is eygentlyck aen dit Broederschap en niet gemeyn aen d'andere.’

Dit kan oock klaerlyck betoont worden uyt de woorden van Maria, want sy gevende 't Scapulier aen den H. Simon Stock onder andere Privilegien, soo seyde sy: b ‘Teecken van myn Broederschap een besonder Privilegie ‘is't dat het

besonder is soo en is't niet gemeyn aen andere.

Ick lese schoone figuren, gelyckenissen, oft bediedtselen van dit Saterdaghsche Privilegie in de heylige Schrifture.

Den Propheet Ezechiel in sjin 46. Capittel seght: De deure van het binnenste Voor-hof siende naer den Oosten sal gesloten wesen ses dagen, maer op den Saterdagh sal sy geopent worden, ende de Princesse sal daer in treden. Door dese deure van het Voor-hof kan wel verstaen worden de deure van het Vagevier, welcke siet naer den Oosten, te weten naer het soet quartier der eeuwige blyschap, dese deure sal gesloten wesen ses dagen sonder bermhertigheyt, maer op den Saterdagh sal de princesse der Engelen, te weten Maria daer in treden met haere bermhertigheydt, en sal verlossen de Zielen van haer Mede-broeders ende Mede-susters van haer Broederschap des H. Scapuliers uyt het Vagevier.

Den Propheet Sophonias beschryvende de dagen van de weke, seght: a 1. Den dagh van gramschap. 2. Den dagh der benautheyt. 3. Den dagh der ellenden. 4. Den dagh der duysternissen. 5. Den dagh des onweders. 6. Den dagh des geklancks.

Door de beschryvinge kan seer wel verstaen worden de weke en de dagen van het Vagevier. Want Ten eersten, 'tis aldaer eenen dagh der gramschap, niet dat Godt op dese Zieltjens vergramt is, want sy zyn in staet der gratie, maer het schynt te wesen eenen dagh der gramschap, om dat sy soo gestraft worden en soo veel tormenten onderstaen.

Ten tweeden, 'tis aldaer eenen dagh der benaut

heyt, want is't dat wy eenen heeten dagh in 't midden van den Somer noemen eenen dagh van benautheyt, hoe veel te meer moet den dagh van het Vagevier genoemt worden den dagh der benautheyt, aengesien de Zielen aldaer worden gesuyvert met 't selve vier waer mede de verdoemde worden verbrant. a

Ten derden, 't is aldaer eenen dagh der ellende; want is't niet eene groote ellende sy selven iet te konnen helpen? Alsoo zyn de Zieltjens in het Vagevier, sy en konnen haer selven niet helpen, want sy en konnen niet doen eenige wercken der verdiensten: hier op seght den H. Joannes in't 9. Capittel. Den nacht sal komen in welcke niemant sal konnen wercken. Dat is, de doot sal komen naer de welke niemant sal konnen wercken oft jet verdienen.

Ten vierden, 'tis aldaer eenen dagh der duysternissen want de arme zielen worden aldaer berooft van 't aenschyn Godts, soo dat in het Vagevier gevonden worden de twee straffen die in de helle de verdoemde onderstaen. Te weten b de straffe van de gevoelycke pyne, ende de beroovinge van het aenschyn Godts.

Ten vyfden, 'tis aldaer eenen dagh van onweder, want het regent aldaer een onverdragelyck vier, welck vier beschryvende den H. Vader Augustinus noemt het vier deser wereldt daer by vergeleken maer een te wesen als een geschildert vier.

Is't by aldien dat wy noemen eenen dagh van onweder als het tempeest maeckt en dondert met bli

xem, denckt of den dagh van 't Vagevier niet met recht genoemt en wort den dagh van onweder, alwaer de Zieltjens liggen in een onsprekelyck en onbegrypelyck vier.

Ten Sesden, 'tis aldaer eenen dagh des geklancks; 'tgeroep oft geklanck dat aldaer wort gehoort, is, ontfermt u mynder, ontfermt u meynder ten minsten gy-lieden myne vrienden. Sy roepen om hulpe en maken geluyt gelyck den klanck van een trompet, en dit geroep komt voort van de onverdragelycke tormenten welcke sy lyden.

Alsoo wort beschreven de weke van het Vagevier door den vermelden Propheet Sophonias.

Maer Sophonias gy en beschryft maer ses dagen ende de weken heeft seven dagen, waer blyft den Saterdagh? Ick vinde op dese vrage de antwoorde in't boeck Levitici aen't 16. Cap. aldaer staet geschreven: Want den Saterdagh is eenen dagh van ruste. (Levit. 16.) Op desen Saterdagh komt de Princesse der Engelen Maria, en op dien dag soo en laet sy haer devote zielen niet gepynight worden, maer sy verlost dese van alle tormenten ende leyt dese in de eeuwige ruste.

Daer staet geschreven in't boeck der scheppinge.

(Genes. Cap. I.) hoe dat Godt ses dagen gewerckt hebbende op den sevensten dagh heeft gerust van alle wercken.

Alsoo oock Godt die werckt in 't Vagevier ses dagen lanck wercken der rechtveerdigheyt over de Mede-broeders van den Scapulier, maer op den sevensten dagh den Saterdagh, dan hout hy op, hy rust ter eere van sijne lieve beminde Moeder, en laet haer toe te volbrengen de bermhertigheyt.

§. IV.

Waer toe dat zyn verbonden de Mede-broeders van het Broederschap des H. Scapulier om deelachtigh te worden de Privilegien.

 

EErst voor al wy moeten weten datter zyn twee derleye soorten van Privilegien gegeven aen den H. Scapulier: een voor de levende Mede-broeders op dese werelt, en een voor de Overledenen is het Vagevier van't welck wy nu hebben gesproken.

Raeckende wat dat men moet doen, om te genieten al de Volle Aflaten van het heele Jaer, en al de Privilegien gejont op dese werelt aen dit Broederschap; sal ick nu verklaren.

Ten eersten, sy moeten ontfangen den Scapulier gewyt van jemant die daer toe macht heeft. Want alle Priesters oock van ons H. Orden en hebben de autoriteyt niet, en hierom seght men in 't leste, a ick met de macht welcke ick bediene, en aen my toegelaten ontfange u tot het Broederschap, &c.

Ten tweeden, den naem van die den Scapulier ontfangt moet geschreven worden, in't boeck van het Broederschap.

Ten derden b men moet 't altyt dragen aen den hals op sijn schouderen totter doodt toe, jae om wel te doen men moet daer mede begraven worden.

Door het dragen en wort niet alleenelyck verstaen het Phisicè dragen; dat is, die het draeght als twee lapkens, oft als een ander kleet; maer door't dragen wort alhier verstaen, dat het moet gedragen worden behoorlyck met een affectie en devotie tot

de H. Maget Maria: dit soo doende worden sy deelachtigh van alle Privilegien en weldaden, gejont aen het Broederschap in dit leven.

Om te spreken van het tweede Privilegie te weten de verlossinge uyt het Vagevier op den eersten Saterdagh naer de doodt. Ten eersten, soo wort versocht 'gene nu is geseyt: te weten, dat het Scapulier moet gewyt en ontfangen worden van eenen Priester daer toe gestelt, &c. als nu voorseyt is.

Ten tweeden, soo moet 't contract volbracht worden 'tgene gemaeckt is tusschen Maria, en die den Scapulier ontfanght, want gevende den Scapulier sy seyde, a teecken van een eeuwigh accoort oft contract. Om dit wat beter te verstaen, laet ons ondersoecken wat dat besluyt, en in heeft een contract, oft wat dat het is. De Rechtsgeleerde beschryven dit te wesen b een Obligatie oft verbindinge van beyde de kanten, by exempel in het contract van koopmanschap, den verkooper ende den kooper worden verbonden, den verkooper om sijne goederen over te geven ende te leveren, ende den kooper is verbonden den verkooper te betalen.

Nu dan Maria ingegaen hebbende een sedelyckc contract daer moet wesen obligatie van alle beyde de kanten, hierom seght den H. Anselmus d noch 't en is geen contract alwaer niet en is een t'samen verbindinge.

De H. Maget heeft haer verbonden ende belooft ons te verlossen uyt 't Vagevier den eersten Sater

dagh, te weten, is't dat wy oock onse obligatie voldoen. Wat is dan onse obligatie? De obligatie oft verbindinge is de dese, dat men moet lesen het Officie van onse Lieve Vrouw, en dit wort verstaen voor die konnen lesen, ende den tyt daer toe hebben.

Aen merckt dat al de gene die verbonden zyn het Roomsch Officie te lesen, dat sy met het selve voldoen en niet en moeten lesen'tOfficie van onse Lieve Vrouw.

Hier van sprekende den Eerw. Pater Irenaeus van den H. Jacobus Carmeliet, in sijn tractaet van de besondere bewaringe van de H. Maget in't 7. Cap. §. 3. vraeght, a wat dat wort verstaen door de Getyden? Ick antwoorde dat by de Godtsgeleerde gemeynelyck verstaen wort de Getyden die in de Choor worden gelesen, en tot welck Officie door kerckelycke rechten zyn verbonden de Clercken, soo om hun heylige Orders, als oock ter oorsaeck van hun beneficie,

Is't sake dit Officie gelesen wort, sonder twyffelen daer mede wort voldaen aen't versoeck van't Broederschap des heyligen Scapulier.

Soo jemant niet en kan 't Officie lesen van onse Lieve Vrouw om dat sijne affairen, den tydt niet toe en laten, oft om dat hy niet en weet te lesen, alsdan wort daer versocht alle Woonsdagen des Jaers ende Saterdagen van Kersdagh tot Lichtmisse, vleesch te derven, ten waer dat Kersdagh quame op een van dese Saterdagen, maer sop en vet wort toe-gelaten.

Maer die geen vleesch en konnen derven, want den eenen sal zyn getrouwt, en sijn huysvrouwe en is in't Scapulier niet, eenen anderen sal dienen, &c. veelderhande beletselen wordender gevonden.

Hier in dispenseert men lichtelyck, en de men doet lesen seven mael onsen Vader en seven mael Weest gegroet oft een ander dagelycksche oeffeninge en devotie. Op dat alsoo niemant berooft en wort van dit groot weldaet, tot 't selve Privilegie begeerte hebbende.

§. V.

Den H. Dominicus Sticht-Vader van het H. Orden der Predick-Heeren, heeft het Roosen-Cransken ingestelt om dat alsoo de sondaren door dese devotie tot de H. Maget Maria souden saligh worden.

 

WAert saken ick U. E. beminden Leser, ten vollen moeste beschryven hoe menigh duysent zielen door 't lesen van het H. Roosen Cransken zyn verlost van de eeuwige verdoemenisse, ick en soude noyt gedaen hebben: hierom ick bidde U.E. te vreden te wesen met alleenelyck te verstaen 't gene ick getrocken hebbe uyt eenen Boeck genaemt Moederlycke Liefde van Maria bewesen aen haer Orden der Predick-Heeren aen het XX. cap. fol. 464. De H. Maget Maria haer openbarende aen den H. Dominicus seyde tot hem: mynen getrouwen vrient Dominice, weet gy niet wat wapenen gebruyckt heeft de H. Dryvuldigheyt, toen sy de werelt schickte te vernieuwen? Waer op hy antwoorde: ô goedertiere Moeder, dat weet gy beter dan ick, want door u is de werelt saligheyt

aengekomen, door de welcke de werelt verlost en vernieuwt is geweest. Ende sy hem toelacchende: de H. Druyvuldigheyt (sprack sy) om des werelts boosheden te bevechten, onder de principaelste wapenen heeft verkoren en afgesonden dien hemelschen regen, te weten, de engelsche groetenisse door den Arts-Engel Gabriel aen my gedaen, naer den welken een excellente vernieuwinge gevolght is: daerom is't saken dat gy vruchten begeert te doen door uwe predicatie, soo sult gy voor al soecken de wederspannige herten te besproeyen met den selven hemelschen regen, hen-lieden leerende de manier van myn Roosen Cransken te lesen, met 't overpeysen van 't leven, passie, ende glorie van my ende mynen gebenedyden Soon; ende gy sult de hulpe Godts gevoelen. Want dat is de eenige medicyne, om alle de ketteryen ende valsche leeringen te verdryven, alle schadelycke pesten der zielen te genesen, de welcke haer kracht en deught ontfanght van 't dierbaer Bloedt Christi, ende van dese myne borsten.

Noteert dat de H. Maget in dese openbaringe den H. Dominicum hadde omhelst, gekust, en haer borsten gegeven te suygen.

Welcke woorden zynde voleynt, den H. Man siende groote swarigheyt om desen last van dege te volbrengen, antwoort aldus, maer ô aldersuyverste Moeder gy weet hoe hertneckigh dat dit volck is van de Stadt van Tholouse, hoe seer dat sy my haeten, oversulckx en sullenmy geen gehoor geven, noch willen toelaten dat ick hen-lieden soude prediken: hoe is't dan mogelyck, dat ick my ontlaste, en uw' H. Roosen-Cransken, 'twelk al de hope is van haerder

zielen saligheyt, aen hun-lieden verkondige? Waer op Maria wederom heeft geantwoort: Soon Dominice, weest geensints beladen, maer gaet, treet stoutelyck in de Stadt van Tholouse laet my voorts besorgen, ick sal wel maken dat een groote menighte van volck uw' Sermoon sal komen hooren, ende sal soo veel daer in wercken dat sy u oft haer lief oft leet is, sullen moeten hooren. Toen gaf sy last aen vyfthien Engelen uyt haer geselschap, datse alle de klocken van de Hooft-Kercke van den H. Romanus binnen Tholouse souden luyden, ter tydt toe dat de Kercke soude vervult zyn met volck, ende is alsoo verdwenen. Den H. Vader Dominicus steunende op dese beloften ginck recht naer Tholouse, midd'ler tydt begonsten alle de klocken van selfs te luyden; de Borgers hier van verschrickt zynde, niet wetende hoe ende waeromme sulckx geschieden, liepen met menighten naer de Kercke, sommige uyt verbaestheyt, eenige uyt nieusgierigheyt liepen naer den Toren, maer en vonden daer niemant: terstont ginck de mare dat de klocken van selfs luyden, dus en wisten sy niet wat seggen oft peysen. Hier-en-tusschen quam den H. Man vrymoedigh in de Kercke, ginck op den Predickstoel, ende begonst met een wonderlycke vierigheyt te prediken den lof ende weerdigheyt van 't Roosen-Cransken. Maer alsoo de Ketters hun daer dapper tegen stelden, ende alreede begosten oft uyt de Kercke wegh te loopen, oft te schreeuwen en te tieren, om den H. Man te beletten, soo zyn daer subitelyck soo schrickelycke winden, donderslagen, blixemen, duy

sterheden des lochts, ende soo grouwelycke aertbevinge opgestaen, dat de werelt scheen te vergaen, ende niemant van al 't volck sigh buyten de Kercke dorst begeven; ende dat te verwonderen is, noch't schrickelyck tempeest des lochts, noch 't luyde getier ende misbaer des volckx soo in de Kerck, als buyten, en belette den H. Predikant niet, noch het volck van hem niet te hooren ende te verstaen van woort tot woort, al oft het al stil hadde geweest. Hy ten lesten door een Goddelyck ingeven, willende hunne versteende herten verworven, heeft geseyt: Siet gy Borgers van Tholouse, siet dit is de machtige dreygende, rechtveerdighlyck straffende handt Godts, dit zyn teeckenen van sijnen tornende gramschap: geeft hem gehoor, want aen de deure van uw' herte staet hy en klopt, 'tis hy die u is dreygende in de locht, hy dreyght u op dat gy u sout beteren, maer hy en kastyt niet op dat hy soude doodt slaen. Nochtans daer hanght een plage over uwe hooft, ende over de geheele Stadt, wilt gy-lieden dese tydelycke ende naerkomende eeuwige straffen ontgaen: het is in uw' vermogen. Neemt een exempel aen de hertneckige Joden die Christum gekruyst hebben, ende roept haestelyck om genade, stellende tot middelaresse sijn goedertiere Moeder Maria, want hy haer niet en sal weygeren: verlaet dan uwe dolinge, versaeckt uwe ketterye, groet Mariam met het H. Roosen-Cransken, stelt u vast betrouwen op haer, ende ick belove u tegenwoordig, tydelyck ende toekomende eeuwige saligheyt. Dies niet, soo sien ick hier tegenwoordig 150. Engelen met brandende sweerden in hunne handen van Godt ende sijne Moeder gesonden, om u ende de heele Stadt met vier en vlamme te vernielen.

Dit geseyt hebbende soo is daer in de locht ge

hoort een groot misbaer ende getier der booser geesten, roepende wee ons, wee ons, want wy worden van den Engelen door de kracht des H. Roosen-Cransken met brandende ketenen gebonden, ende hun misbaer was soo schrickelyck, dat een jegelyck ter aerden by naer doodt soude gevallen hebben, en hadde Godt door sijne oneyndelycke bermhertigheyt hen niet behouden: hun geroep was soo schroomelyck, dat sy den Predikant verdooft souden hebben en hadde Godt sijn stemme geen meerder kracht gegeven.

Dat noch meer is, by gevalle was daer gebleven in de Kercke op een verheven plaetse aen den muer een out Beelt van onse Lieve Vrouw, 'twelck mirakeleuselyck de rechte handt uytstekende, scheen een jegelyck te dreygen, ten ware sy den Goddelycken Predikant des H. Roosen-Cransken hoorden, ende gehoorsaem waren, 't welck den H. Vader Dominicus aldus oock uytleggende seyde.

Siet gy Borgers ende Toehoorders, siet niet alleen ik, maer de ongevoelycke creaturen dreygen u, d'elementen en sullen niet ophouden van tegen u op te staen, ten zy dat gy-lieden eerst van uwe obstinaetheyt ophout, ende uwe saligheyt soeckt by d'Advocatersse der bermhertigheyt door haren H. Psaulter, dien ick V.L. van haren t'wegen verkondige. Siet dan haer door dese gebeden te versoenen, wilt gy dat sy haren grammoedigen erm buyge tot bermhertigheyt.

Dese en dusdanige vermaninge van den H. Vader vergeselschapt met sulcke schroomelycke dreygementen ende openbare Mirakelen, hebben de herten der Tholousanen soo vermorwet en beweeght, dat sy hen allegader ter aerden worpende, met verheven

handen naer den Hemel Godt om genade gebeden hebben, met sulck een groot berouw, dat 't onmogelyck is te verhaelen. Men hoorde anders niet dan bitter suchten, komende uyt den gront huns herten, de tranen waren soo overvloedigh, dat men een jegelyck by nae daer in soude gewasschen hebben: 't scheen dat een jeder sy selven wilde doodt slaen met 'tkloppen op de borst, d'een verweckte den anderen door hun misbaer tot leetwesen van hunne sonden, jae het scheen, dat den eenen daer in den anderen trachte te boven te gaen.

Den H Dominicus dit siende, ende met groote blyschap des herten bemerckende, oock tot compassie beweeght zynde, keerde sijn aenschyn naer 't Beelt van Maria met gebooghde knien ende gevouwen handen sijn gebedt stortende ende seggende.

O goedertiere Coninginne der hemelen ende der aerden, gy machtige Maget, aensiet togh en aenhoort dese penitenten hun leetwesen van hun voorgaende leven belooft beternisse in het toekomende. Laet uwen torn ende grammoedigheyt, treckt in uwen schoot der bermhertigheyt uwen dreygenden erm Nauwelyckx hadde hy dese woorden sijns gebedts gesproken, als 't Beelt terstont, in't gesichte van een jegelyck sijnen erm heeft ingetrocken gelyck te voren, ende op den selven stont, heeft opgehouden 't schrickelyck tempeest ende onweer van blixem, windt, donder, en aertbevinge: terstont de Magistraet voren, de borgerye daer naer komende tot den H. Dominicus, hebben hem niet alleen beternisse des levens belooft maer oock hunne sonden gebiecht, ende publieckelyck hunne ketterye afgesworen, en aenveert

het waerachtigh Catholyck Geloof, ende den H. Vader haer den schoot der bermhertigheyt Godts openende, heeftse geabsolveert, ontslagen van den kerckelycken Ban, ende ontfangen voor nieuwe kinderen der H. Kercke, ende heeft hun onderwesen devotelyck het H. Roosen-Cransken te lesen. Dit is geschiet in't jaer 1216. onder Henricus den III.

§. VI.

Herte Vrouw de H. Maget Maria helpt alle menschen die haer devotigh zyn en kiesen voor Moeder.

 

DAer wort vertelt a in't leven van onse H. Seraphiecke Moeder Teresa, hoe dat sy elf-jaerigh wesende heeft verloren haer moeder, en soo haer moeder stierf, hoorde sy de vrienden tot malkanderen seggen: ons arm Tereseken, is te beklagen dat sy haer moeder soo jonck verliest; sy dit verstaende is vertrocken, ende getreden in een kamer, alwaer was een schoon Maria-beelt, en vallende op haer knien riep: O Maria Moeder Godts, ick hebbe myne Moeder verloren, ick verkiese u voor myne moeder, wilt my togh ontfangen voor uwe dochter. En sy vertelt hoe dat dese verkiesinge aen haer ziele groot profijt heeft gedaen, jae dat van die ure af Maria haer heeft verwekt tot haer Orden, en twintig jaren wesende is sy getreden in't Orden van de H. Maget Maria des Berghs Carmeli.

Gepresen moeten wesen alle kinderen die van jonckx af Mariam beminnen en haer verkiesen voor Moeder, want sy volgen naer den alderliefsten Discipel Christi Joannes, aen wie Christus stervende heeft geseyt: Siet uwe Moeder, ende van dier ure af heeftse den Discipel genomen tot hem. (Joan. 19.) als sijne Moeder.

Laet ons dan haer oock voor Moeder aennemen,

ende haer devotelyck dienen. Laet ons bekleeden met hare Livreye, haer H. Kleet te weten 't Scapulier laet on haer groeten met den Weest gegroet, laet ons lesen 't Roosen-Cransken, en onderhouden eenige devote gebedeken tot haerder eeren. Wy moeten naervolgen de Coop-lieden deser werelt, soo dese eenige goederen hebben op de Zee, en dat sy quade maeren hooren, of dat het groot tempeest heeft gemaeckt, vreesende van alles te verliesen, gaen sy by de Voorsekeraers en vragen voorsekeringe.

Op dat een jegelyck wel begrype, laet ons eens gaen sien wat dat te seggen is voorsekeringe.

Den wyt vermaerden Leeraer Lessius der Societyt Jesu hier van schryvende seght: a Voorsekeringe is een aenveerdinge van een anders perykel, oft wel, 'tis een contract met 'twelck jemant op hem neemt het perykel van een andermans sake, en bemerkt (seght hy) is't saken dat ordinaris veel wort gegeven als by exempel dry ten honderden, & c.

Siet wat inventien de werelycke menschen vinden, om al hun goederen niet te verliesen sy geven dry penningen van hondert.

Ick weet wel en't moet alle menschen bekent wesen, dat wy in dese werelt zyn als in een woeste Zee vol tempeesten en quade bekoringen der duyvelen, ons schipken is ons lichaem, de kostelycke waere oft Coopmanschap is onse ziele, bevreest moeten wy wesen en noyt gerust, tot dat onse ziele is gearriveert in de have van't Hemels Jerusalem, laet ons dan gaen tot Maria, sy sal ons versekeren de eeuwige saligheyt onser ziele, is't dat wy haer willen

geven dry uren van hondert, jae sy is te vreden met een ure van hondert. Wel aen dan Lief-hebbers uwer zielen verkiest dese lieffelycke Herte Vrouw voor uwe Moeder, en ick belove u winste ende profijt. Den H. Bernardus seght: a Maria wort genoemt Coninginne der bermhertigheyt, om dat sy gelooft wort den afgront van de goddelycke goedertierentheyt te openen aen die sy wilt, en soo sy wilt, en als sy wilt.

Wel aen dan, hoe grooter sondaer gy zyt, verkiest haer voor uwe Moeder, en doet wat t'haerder eere, en sy en sal u noyt laten verloren gaen.

Sy sprekende van haer selven seght: Myn borsten sijn als torens. (Cant.8.) Dese woorden uytleggende Angelus Politanus seght: b de H. Maget en heeft geen kleyne borsten maer als torens, in welcke is overvloedigheyt. Te weten overvloedigheyt van sogh der bermhertigheyt. Jemant van de sondaren sal seggen, ô goedertiere Moeder! ick soude geerne suygen dese uwe borsten om bermhertigheyt te verwerven, maer ick vreese dat uw' sogh maer en is voor uwe kinderen die redelyck, geschicktelyck en heylighlyck leven, ende niet voor beestelycke en boose quade sondaren. My dunckt dat ick Mariam hoore antwoorden met dese gelyckenisse. Hebdy noyt gesien een moeder, welke gebaert hebbende eenen soon, dat sy soo overvloedigh sogh heeft dat 'tkint niet genoegh en kan aftrecken. Alsdan de moeder sent tot de gebueren om hondekens en sy leght dese aen haer borsten, en sy suygen het selve sogh dat den soon suyght.

Alsoo oock seght Maria, myne kinderen der gratie, de goede kinderen suygen 'tsogh der bermhertigheyt, maer myn sogh is te overvloedigh, ende daerom roepe ick alle honden, alle beestelycke sondaeren, op dat sy uyt my trecken en suygen myn sogh der bermhertigheyt. Schept dan moet sondaeren hoe groot dat uwe boosheyt is.

Den H. Bonaventura seght: a De sondaren die van de Biecht-Vaders en Predikanten dickwils als onberispelyck en sonder hope van beternisse verlaten worden, worden door de gebeden van Maria saligh.

Door dese lieffelycke Vrouw wordt volbracht 't gene ick lese by den Conincklycken Propheet David. Heer gy sult saligh maken menschen ende beesten (Ps.35.) Dese woorden uytleggende Hugo Cardinalis seght: b Menschen, dat is de rechtveerdige die redelyck leven, beesten, dat is, sondaeren onredelyck levende.

Laet ons hier by voegen de weerdige sententie van Guilielmus Parisiensis cDie gestelt moesten worden in den dagh des Oordeels aen de slincker hant, door uwe voorsprake sult gy maken dat sy gestelt sullen worden aen de rechter handt. Al oft hy wilde seggen, alle sondaren die volgens de goddelycke rechtveerdigheyt souden moeten verdoemt worden, sullen door de voorsprake van Maria saligh worden.

d Met 't binnenste dan onser herten (seght Bernardus)

met alle affectie en alle gedienstigheden, laet ons de H. Maget vereeren, want soo is't den wille van den gene, die begeert heeft, dat wy 't al souden door Mariam verkrygen.

Sy is voorwaer Herte Vrouw oft onse Lieve Vrouw, ons, die haer dienen ende lief hebben uyter herten.

Ick ben indachtigh gelesen te hebben hoe dat in onse tyden binnen Vranckryck den duyvel van een beseten mensch ondervraeght sijnde wat gevoelen hy hadde van de H. Maget Maria, niet en wilde antwoorden, men dwinght hem voor de tweede reyse met dreygementen van te verdobbelen sijne pynen, oft wel dat hy sijn gevoelen soude uytspreken, ende hy blyft stom; maer gedwongen wordende voor den derden keer met de kracht der belesinge en door de vermeerderinge sijnder tormenten, antwoorde met een droeve stem, wat kan ick U.L. seggen: als dat Maria maer en heeft een herte, een herte vol van liefde. Al oft hy wilde seggen een hertelycke Vrouw voor de saligheyt der menschen. Wel ongeluckigen geest in uw' conditie, dat herte 'twelck is vol van honingh en soetigheyt, kan het bewaren eenige gale voor u? Hoe, soude dat herte medelyden hebben met my, aengesien dat haeren naem alleen my verbrant, en my doet vluchten? Dat herte dan van die minnelycke Moeder 't welck voedt soo veel ontallycke liefde voor de grootste sondaren, en soude dat niet konnen nederbuygen tot u om bermhertigheyt te verkrygen van haren Soon? Neen want 't is eenen Rechter onverbiddelyck, en sijn Moeder een Coninginne geheel vreet, want sy volgt naer de rechtveerdigheyt van haren Soon over my: wel hoe dan, 't H. dierbaer Bloet

van den Sone Godts, en de tranen van de Moeder hebben sy geen kracht genoegh om u te verlossen en te trecken uyt uwe tormeten? Eylaes sijn dierbaer Bloet en haer tranen zyn gestort geweest op de aerde, maer sy en dalen niet tot den Center der aerden tot den afgront der hellen, alwaer ick ben gevange, van de rechtveerdigheyt Godts voor in der eeuwigheyt, ick ben ellendigh. Seght eens Sathan, dat't aen u ge-oorloft waer en toe-gelaten te vereeren dat Herte van Maria, wat soude gy doen om haer op te offeren uwe liefde? Och wat en soude ick niet doen om te genieten haere soete en hertelycke liefde? Maer ick en kan haer niet beminnen.

Laet ons profijt doen door sijne onmachtigheyt, en aengesien wy hebben de vrywilligheyt, en dat wy den tydt hebben om haer te beminnen, laet ons haer verkiesen voor onse goedertiere Moeder, voor onse Herte Vrouw.

Don Jean de Velasco verhaelt in't l even van den seer Eerweerdigen Franciscus de Yephes die gestorven is in't Jaer 1617. met groot opinie der heyligheyt, dat onder andere Goddelycke openbaringen hem getoont is, dat een van de dingen die den duyvel aldermeest vreest, is, dat men draeght den H. Scapulier, en dat men devotigh is tot de H. Maget Maria, om dat hem hier door soo veel zielen ontnomen worden.

Alle menschen dan die Mariam met haer hebben, dragen mede ende besitten eenen versekerden Troef om te winnen in het Spel der Liefde oft Geestelyck Kaertspel.

§. VII.

Hier wort uytgedeylt den naem van de H. Maget Maria aen alle staten om alle menschen tot haere devotie te verwecken.

 

MEt recht wort den naem van Maria genoemt een uytgestorte Olie. (Cant. 1.) Want gelyck a de Olie verlicht, voedt en salft: alsoo oock den naem van Maria die verlicht 't herte der sondaren, die geeft voetsel aen de ziele, ende die salft en geneest die gequetst ende gebeten zyn van het serpent der sonde. Dese uytgestorte Olie, desen soeten naem, wil ick storten in de herten van alle soorten der menschen, op dat sy door dese Olie, door Maria verkrygen gesontheyt naer de ziele, oft gesont zynde meer voortganck ontfangen in den wegh der volmaecktheyt.

De eerste letter van desen Goddelycken Naem is M. Dese geef ick aen de Maeghden, op dat sy door de H. Moeder en Maget Maria souden bewaert worden in den Maeghdelycken staet, ende oock op dat sy de H. Maget souden naervolgen.

De Naturalisten vertellen hoe dat de Lely-bloem als haer blaederen, welcke uytspruyten ontrent de aerde, af-getrocken worden, dat als-dan de selve schoonder en grooter wort, de reden segen sy te wesen, om dat dese bladeren te veel sap intrecken, en soo dese afgetrocken zyn dit sap oft voetsel treckt om hooge naer de blom toe en alsoo door overvloediger voetsel wort de Lelie grooter en schoonder.

Alsoo oock de H. Maget Maria willende haer

Lely-blom der suyverheyt op 't aldervolmaecktste doen groeyen, soo heeft sy afgetrocken alle de blaederen ontrent de aerde, dat is te seggen, al de aertsche gedachten heeft sy afgesneden, alle weirlycke conversatien oft hanteringe vluchtende, niet loopende lanckx de straeten, maer in de eenigheyt blyvende, en als sy moeste uytgaen 'twas met haeste. Den Evangelist beschryvende hoe dat sy is gegaen haer Nicht Elisabeth besoecken, seght: Maria opstaende is wegh gegaen met haeste (Luc. cap. I.)

Dit heeft Maria gedaen om de Maeghdekens te onderwysen en te leeren hoe dat sy haer moeten dragen om wel te bewaeren de Lely-blom der suyverheyt, te weten dat sy moeten vluchten alle gemeynsaemheyt der ongelycke persoonen, dat sy moeten af-snyden alle oneerlycke liedekens en woorden, alle kussen, aenraeckinge, &c. Sy moeten af-kappen al dat naer d'aerde, naer de onvolmaecktheyt leyt. Eene Maget, welcke begeerte heeft om te trouwen, sal seggen oft dencken, dat dese vermaninge voor haer niet en is, maer wel voor Nonnekens, Beggyntjens en devote geestelycke Dochters.

Al die sulckx peysen zyn verdoolt, want gy-lieden Jonge Dochters. Joffrouwen, die daer al lichtelyck toelaet kleyne lichtveerdigheden, ick vreese seer dat gy-lieden sult varen als de vliege, die vliegende ontrent de keersse ten lesten haer verbrant, hoort dan, die staet dat hy toesiet dat hy niet en valle. a

Dese Maeghden sullen seggen, ick ben voorsekert dat hy my sal trouwen. En zyt soo sot niet sulckx te gelooven, want gy en sout d'eerste niet wesen de

welcke is bedrogen geweest, overdenckt dan, oft hy sal u trouwen ofte niet, soo hy u niet en trouwt, men sal noch met u gecken en u over al uyt-lacchen, soo hy u trouwt, 't minste dat gy doet, soo hy maer en siet u eens lacchen en spreken met een Jonghman, hy sal soo jalours worden als eenen duyvel, peysende, als sy dochter was sy en was niet seer scrupuleus van te laten kussen, en nu al is sy getrouwt, sy soude 't oock wel toelaten. De experientie welcke is de moeder van alle saken, leert ons, dat sulckx in veel houwelycken wort bevonden. Maeghdekens al wilt gy-lieden trouwen, bewaert wel uwe Lely-blom.

Geestelycke zielen die daer zyt in belofte van suyverheyt oft in propost van de selve tot der doodt te onderhouden, sijt devotigh tot de H. Maget Maria, draeght haer mede in u gemoet ende in haer tegenwoordigheyt sullen overwonnen worden alle onsuyvere bekoringen, 't serpent sal verplettert worden oft bedwongen worden de vlucht te nemen. En hierom seght de H. Maget van haer selven, als een Cederboom ben ick verheven. (Eccl. cap. 24.)

Isidorus in sijnen 17. boeck beschryvende den eygendom van den Ceder-boom, seght a Den Ceder met sijnen geur oft goeden reuck verjaegt alle serpenten en fenynige beesten, want in de tegenwoordigheyt van den Ceder en kan het onsuyver serpent niet blyven, en soo het daer blyft 't moet sterven.

Alsoo de suyverheyt van de H. Maget verjaeght alle

vleeschelycke fenynige beroerte in den mensch, ende de quade tentatien soo sy niet en willen vertrecken, worden door de tegenwoordigheyt van Maria gedoodt, en het helsch serpent wort verplettert.

Lieve Maeghdekens draeght dan Maria mede in u gemoet en alsoo suldy victorie behaelen over het serpent en al sijn bekoringen. Ick ben (seght de H. Maget) een Lely-bloem der dellingen. (Cant.2.) Geluckigh zyn alle Maeghden die dese Lelie der dellinge dragen.

Daer wort vertelt eene wonderlycke geschiedenisse van dese Lely-blom. Eenen Herder om sijnen tydt over te brengen, heeft tot sijn vermaeck bloemekens gepluckt ende groene tacxkens, en heeft daer van een Croon gemaeckt, ende op sijnen hoet gestelt, en alsoo wandelende ontrent sijn schapen gemoet een serpent op den wegh, 'twelck hem invlieght maer wesende op sijn lyf is 't serpent afgevallen, 't serpent wederom met eenen nieuwen moet vlieght den herder toe, en den herder sy selven tegen stellende door de roeringe van 't hooft, soo viel sijnen hoet af met de Croone der bloemen, ende alsdan soo bleef het serpent op hem sitten en begonde hem totter doodt toe te quetsen; ten selven tyde seker passagier oft reysende man daer ontrent zynde ende aenmerckt hebbende dat 't serpent den herder niet en hadde konnen hinderen soo lange hy den hoet op hadde met de bloemen, heeft sy selven laeten voorstaen, dat daer onder ander bloemen en kruyden yet moeste wesen 't gene 't serpent sijn kracht benam: hy is dan by gekomen, ende heeft den afgevallen hoet gestelt op den herders hooft, en siet terstont 't serpent heeft hem verlaten en hy wiert genesen: men

heeft bevonden dat onder ander bloemen daer was de Lely-blom der dellingen, wiens reuck de serpenten niet en konnen verdragen, en hierom soo vluchten sy de plaetsen daer dese groeyen.

Alsoo oock geestelycker wyse sprekende, door de Lelie der dellinge wort wel verstaen de H. Maget der Maeghden Maria, door't serpent den duyvel, door den Herder alle Maeghden, en gelyck den Herder wel vaerde ende niet en konde gehindert worden soo lange hy droegh de Lelie der dellingen, soo en sullen van gelycke de Maeghdekens niet overwonnen worden van de duyvelsche bekoringen en aenstooten, soo lange sy dragen met haer dese suyver schoone Lelie der dellingen, te weten Maria.

Men leest in't leven van de H. Maget Ida a hoe dat sy quam door een nauwe straet en gemoete eenen ruyter die haer van verr' begonde oneerlyck daen te spreken, ende siende dat hy naer haer toequam, en vreesende onteert te worden, riep tot de Lelie der dellinge, te weten tot Maria (welcke sy altydt mede droegh door devotie in haer gemoet) b Bewaert myn suyver leven, en maeckt desen wegh vry. En sy is van eenen Engel opgenomen ende gestelt op een ander vry plaetse. Dese aenroepinge is volgens den raedt van den H. Bernardus, c Soo daer opstaen winden, tempeesten der tentatien, aenroept Mariam.

Beminde Maeghden ick geven dan U.E. d'eerste letter van den Naem Maria de M. op dat gy-lieden door dese Maeght der Maeghden, de kostelycke Lely-bloem der suyverheyt wel mooght bewaren.

De tweede letter A. geve ick aen de Arme van geeste, van die geschreven staet a Saligh zyn sy die arm van geest zyn, want 't ryck der hemelen behoort hun toe.

Den H. Vader Augustinus in de plaetse van te lesen Arme van geeste, leest ootmoedige van geeste, en dit komt seer wel t'onse proposte, want aengesien Maria wort genoemt een Lelie om hare suyverheyt, sy wort oock genoemt der dellinge om hare diepgrondige ootmoedigheyt, en voorwaer een maeght sonder ootmoedigheyt, is als een lichaem sonder ziele. Leert dan, ô lieve Maeghden, Mariam naervolgen, hoort ende aenmerckt een wonderlycke daedt van dese deught in Maria.

'tIs ons kenbaer hoe dat den Engel Gabriël is gesonden tot de H. Maget, als Ambassadeur van de Alderheylighste Dryvuldigheyt, ende tot haer ingetreden zynde (schryft den Evangelist) seyde, weest gegroet vol van gratie, den Heer is met u, gebenedydt zyt gy onder de Vrouwen.

De welcke als sy't gehoort hadde, is ontstelt geweest door sijn woort, ende dachte hoedanigh dese groete was.

Wat meyndy Maeghdekens, wat dat de oorsaeck is geweest van desen schrick ende verbaestheydt? Hoort wat seght den H. Albertus, b door hare ootmoedigheyt is sy bevreest en verbaest geworden. Want sy ootmoedig wesende, en hoorende den Engel seggen, al wat aengink haren lof, hoe dat sy was vol van gratie, gebenedydt onder de vrouwen, dat heeft haer soo mishaeght dat sy verbaest, bevreest, ende verschrickt wiert. Jemant sal seggen, is dat sulck

een oorsaeck van sy selven te stooten? Hier op antwoort den H. Petrus Chrysologus a aen een waerachtige ootmoedige ziel en kan geen grooter torment overkomen als haren lof te hooren, want die waerachtigh ootmoedigh is, en wenscht niet om gepresen te worden, maer om voor slecht geacht te worden: Veel menschen en verstaen dit niet alleenelyck om dat sy de ootmoedigheyt niet en kennen, ick late staen oeffenen.

Den wyt vermaerden Philippus Diez spreckt hier van seer wel t'onser proposte b Al de gene die gewoon zyn (segt hy) te gaen op leege en ootmoedige plaetsen, soo dese op hooge verheve plaetsen geleyt worden, sy worden gemeynelyck verschrickt, maer die dese plaetsen gewoon zyn te doorwandelen gelyck de bouwers van huysen, sy en vreesen niet. By exempel een Schailie decker hy sal op't opperste van onse Lieve Vrouwe Toren gaen jae sal boven op't Cuyce staen en aldaer met blyschap en vermaeck eenen pot bier uyt drincken, en waert saken jemant van ons daer op wierde gestelt, soude van schrick en verbaestheyt sieck worden.

Hierom (seght desen Leeraer) als de alderootmoedighste Maget Maria, welcke gewoon was te wandelen in leege en ootmoedige plaetsen, als sy van den Engel wort verheven tot in den Alderhooghsten, van soo veel lof en eere wordt sy verschrickt en bevreest.

'tWelck ons niet gemeynelyck overkomt, en dat om dieswil dat wy gewoon zyn in de verheventheden der hooveerdigheyt op te klimmen, jae dat meer is wy verblyden ons als wy gepresen worden.

In de eerste letter M. heeft U.E. verstaen de suyveerheyt van Maria, en nu in de tweede lettre A. hare ootmoedigheyt, ick segge met den H. Bernardus, a Is't by aldien dat gy niet en kont omhelsen de suyverheyt van de ootmoedige Maget, volght ten minsten naer de ootmoedigheyt van de suyvere Maget. Soo jemant dan het Engels leven, den Maeghdelycken staet niet en kan onderhouden 't is beter dat hy trouwt als brant, maer al zyt gy getrouwt en laet hierom Mariam niet naer te volgen in de ootmoedigheyt.

De derde letter R. dese geve ick aen de Rycke Lieden, op dat sy Maria naer volgen in de gewillige armoede om alsoo Ryck en arm te wesen. 't Is een ellendige sake te sien een mensch arm en hooveerdigh, maer te aenschouwen een mensch Ryck en arm dat verheught de ziele.

Daer en is geen twyffel oft de familie van Jesus, Maria, Joseph konde besitten, al wat'er hier op der aerden kan gewenscht worden, want al dat'er geschapen was, behoorde toe aen dese familie, en dit niet tegenstaende daer was sulck een gebreck dat de H. Maget in Bethlehem geen plaetse en vont om te herbergen, soo dat sy genootsaeckt was te vertrecken naer eenen stal, ende den H. Bruydegom Joseph heeft getimmert ende gewonnen den armen kost voor Jesu en Maria in't sweet sijns aensicht. Dit is geschiet om te onderrichten

en te leeren de Rycke Lieden deser wereldt hoe dat sy moeten haer goederen gebruycken, niet in't gemack in alles te soecken, niet in sijn sinnelyckheden in alles te voldoen met lecker te eten en te drincken.

Maer of schoon sy dit doen aen het lichaem, sy moesten oock voldoen aen de ziele, sy selven somtyts verstervende, geenen wyn drinckende, noch eenige leckere spyse nuttende, ende de verstoote brocxken senden aen een arm huysgesin ter eere van Jesus, Maria, Joseph. Oock 't is seer aengenaem aen Maria als sy hare rycke dienaren siet met Almoessen vercieren haer Godts-huysen, haer Kercken, haer Capellen en Autaren. Een Ryck miltdadigh man toont met de wercken dat hy sijn affectie niet en heeft gebonden aen sijne goederen: desen is voorwaer Arm van geest en Ryck naer den lichaeme, want de goederen van haer selven en zyn niet quaet maer goet: soo sy qualyck gebruyckt worden, soo brengen sy den mensch in den afgront der hellen, en sy blyven daer uyt. Rycke Lieden dan vereert Maria met eenige thienden oft deelen uwer goederen, op dat sy U. L. besorge de eeuwige goederen.

De vierde letter I. geve ick aen de Jonckheyt, 'tis een out spreeck-woort.

Soo d'oude songen, soo pepen de Jongen.

En den Wyse-man segt, het is een gemeyn seg-woort. een Jongelinck by sijnen wegh oock als hy out geworden is en sal hy daer niet afgaen (Prov. Cap. 22.) hierom is't geraetsaem dat de ouders van jonckx af de kinderen den H. Scapulier doen dragen dat sy hun leeren le

sen 't Roosen-Kransken, en andere gebedekens op dat sy alsoo groeyende in de jaren, oock soude groeyen in deughden en devotie tot de H. Moeder Godts.

Maer 'tis met bloedige tranen te beweenen, dat veel ouders door haer ongemaniert leven, eerder het quaet leeren als het goet.

Den Evangelist Marcus vertelt ons: hoe dat eenen vader leyde sijnen soon by Christus, en desen was beseten van den duyvel die den soon stom maeckte hy knorselde met de tanden, en hy schuymbeckte van gramschap; desen boosen geest smeet den soon in't vier, en in de wateren om hem te vermoorden. Den Salighmaker onser zielen vol medelyden, hem willende genesen ondervraeghde den vader op dese maniere Van wat tyt is hem dit overgekomen? Den Vader antwoorde, van sijn jonckheyt af. Marc. 9. Den H. Joannes Guldemont overleggende dese maniere van vragen, segt wel waerom heeft den Heer soo besonderlyck den tyt willen weten? Want voor Godt en is niet verborgen, en oock ten is niet geschiet sonder dat het Godt bekent was, waerom dan ô Heere Jesu gedaen dese vrage? Den vermelden Leeraer seght. a Om alsoo den vader te doen verstaen dat hy oorsaeck was van al dese quaden, om dat hy door sijn quaet exempel sijnen soon bedorven hadde; en dit is soo seer niet te verwonderen, want ick kenne een persoon beseten van den duyvel, die door stercke vermaningen gepraemt zynde, om te seggen wanneer en op wat tyt den duyvel in haer was gekomen? Heeft geantwoort dat den vader van desen persoon in de jonckheyt hadde met coleer en haestigheyt geseyt,

den duyvel moet dat kindt haelen, en op staende voet ben ick door Godts toelaten in haer getreden.

Vader, Moeder, leert met uw' goet exempel uwe kinderen bidden en aenroepen de H. Maget Maria.

Hier soo wil ick vertellen een geschiedenisse, aen welcke ick self soude twyffelen oft sy waerachtigh is, ten waer dat den H. Militon 'tselven vertelde. Ick hebben (seght hy) gekent eenen grooten Heer toegedaen tot den naem van Maria waerom hy sijn kinderen leerde van jonckx af lesen en bidden, jae hy geboot aen sijne dienst-boden dat sy malkanderen te gemoet komende soude seggen Weest gegroet Maria, hier mede en was hy noch niet te vreden, maer tot een vogelken toe 'twelck hy hadde, dede hy leeren singen Ave Maria. Dit vogelken s'morgens met 't kricken van den dageraet riep gedurigh Ave Maria, en soo daer jemant klopte oft belde het riep, Ave Maria 'tis geschiet op eenen morgenstont dat door onachtsaemheyt 't huysken van't vogelken niet en was gesloten, en soo men de duere van't huys opende, vloogh het wegh naer den bosch toe, nu aldaer wesenden den roofvogel heeft dit gesien, ende terstont vervolght, ende 't heeft sy selven gedoken onder de braemen en doornen, maer den roofvogel isser by geraeckt, en heeft met sijnen klauw geslagen, en 't riep Ave Maria, ô wonderlycke saeck! Seght den H. Militon terstont den roofvogel dese woorden hoorende, viel doodt, en het vogelken vloogh om hoogh naer den Hemel singende Ave Maria.

Is't saken dat dese aenroepinge van den Naem Maria heeft een vogelken van de doot bewaert, hoe veel te meer sal dese aenroepinge verlossen alle de

vote zielen van de eeuwige doodt, ende slavernye des duyvels.

Hierom segt den H. Bonaventura a Glorieus oft vol victorie ende wonderlyck is uwen naem, ô Maria, die desen onthouden en sullen niet verschrickt worden in't eynde des levens, want de duyvelen hoorende desen Naem, verlaten terstont de zielen. Oeffent u dan ô teere jonckheyt in dese devotie, vervoordert u in dese van jonckx af om door een goede gewoonte voortaen wel te varen.

De vyfde letter A. dese geve ick aen Alle man, dat is aen alle soorten der menschen, soo aen rechtveerdige als onrechtveerdige, aen goede als aen quade.

Onse Moeder de H. Kercke welcke gestiert wort van den H. Geest, in haere Litanien van onse Lieve Vrouw van Loretten singht b Deure des Hemels, bidt voor ons, ende in den Lof-sanck genaemt Weest gegroet sterre der zee, Aldaer soo wort de H. Maget genoemt de venster des Hemels, c Gy zyt geworden de venster van den Hemel. Daer is groot onderscheyt tusschen een deure, en venster, in-komen door de deure is eerlyk, en alle treffelyck volk wort door de deur in-geleyt.

Maer door de venster in-treden dat staet diefachtigh, fielen en schelmen klimmen door de venster, alsoo heeft Christus gesproken by den H. Joannes aen't 10. Cap. die niet en gaet door de deure in den schaep-stal der schapen maer door andere plaetsen, desen is een dief ende moordenaer. Maer die door de deure ingaet, dat is den herder, den meester, een

eerlyck man. Door den schaep-stal men verstaen het Ryck der Hemelen vervult met schapen, dat zyn uytverkoren zielen, alsoo worden de rechtveerdige beschreven in de H. Schrifture a de schapen sal hy stellen aen de rechter zyde.

Van dien schaep-stal, van dit Rycke der Hemelen is Maria de deure ende de venster, de deure om dat alle rechtveerdige, goede heylige zielen komen door de voorsprake van Maria in de eeuwige blyschap; sy wort oock genoemt een venster van den Hemel, om dat door haer hulpe en gratie alle sondaeren aen haer devotigh, die dieven hebben gheweest en moordenaren, komen door de venster, dat is te seggen, door de bermhertige Moeder Godts treden in den Hemel.

En wat hanght daer aen oft wy komen als rechtveerdige die noyt gesondight en hebben door de deure oft wel als bekeerde sondaren door de venster als wy even wel daer niet uyt-gesloten worden.

Den Honing-vloeyenden Bernardus overdenkende de oneyndeklyke goedertierentheyt van Maria roept, b Sy heeft aen alle man, aen alle menschen haeren schoot der bermhertigheyt geopent op dat alle persoonen souden van haer volheyt ontfangen, den rechtveerdigen gratie, den sondaer vergiffenisse, hierom magh sy met recht van haer selven seggen: Ick ben gelyk eenen schoonen Olyf-boom in de velden (Ecc. 24.) Hier op sprekende den H. Antonius seght, c Gelyck tot eenen schoonen

Olyf-boom staende op het velt, alle menschen konnen by komen ende de vruchten nemen, alsoo oock rechtveerdige en onrechtveerdige konnen en mogen by Maria gaen om haer vruchten der bermhertigheyt te genieten.

Soo dat dan dese lieve Moeder vol bermhertigheyt is een algemeyne Moeder, niet siende oft haere kinderen qualyk hebben geleeft; als sy hun willen beteren, onderhouden de devotie tot haer soo en verstoot sy niemant tot Theophilum toe, die sy selve hadde overgegeven aen den duyvel, schept coragie sondaren, drinkt in de olie van dese devotie tot Maria.

Fontinus sprekende van de uyt-werkinge ende kracht der Olie, seght: a Jemant die sijnen mont vol Olie heeft, en dat desen in't water wort gesmeten kan niet verdrinken, de reden hier van is, om dat de Olie allenskens uyt den mont komende de wateren verdeylt, en alsoo vat men asem ende men kan niet sterven, noch niet verdrinken soo lange daer noch Olie is in den mondt.

Alsoo oock alle sondaren die daer zyn gevallen in den afgront van den sondigen poel, is dat sy dese soete Olie der devotie tot Maria onderhouden in 't hert en mont, de duyvelen en sullen dese zielen niet konnen doen versincken in den afgrondt der helle.

Gelyck dan de olie verdeylt de wateren, ende oorsaeck is dat den mensch sijnen asem kryght, ende niet en verdrinckt.

Alsoo oock den sondaer hebbende dese olie der devotie tot Maria, dese olie oft devotie verdeylt ende verjaeght de boose duyvelen, en alsoo is sy oorsaeck dat hy niet en sterft de eeuwige doodt,

want Maria en sal haer dienaeren noyt verlaten.

Hoort Bernardus, a Gy en hebt ô Maria van den sondaer hoe seer dat hy stinckt geenen schrick, gy en misacht hem niet: ist dat hy met een leedtwesende gemoedt naer u sucht gy met een godtvruchtige handt treckt hem uyt den afgrondt van Wanhope.

Waerom zyn de vyf dwase Maegden verdoemt? om dat sy geen Olie en hadden, te weten geen Olie der devotie tot Maria, hadden sy geen Olie, soo en hadden sy geen licht, en hierom seyden de dwase tot de wyse, geeft ons van V.L. Olie, want onse Lampen gaen uyt. (Mat.25.) Daer wort vertelt hoe dat de vorssen ophouden van knorren of roepen, als sy by nachte sien een brandende Lampe: hierom ist dat een seker Leeraer dede schilderen een Rivier vol vorssen en uythangen een brandende Lamp. hy stelde onder.

b

 
Wanner sy maer het licht en sien,
 
En salder geen geknor geschien.

Door dese vuyle beesten worden seer wel verstaen de duyvelen, die daer roepen en knorren door quade tentatien om de sondarige zielen wanhopig te maken ick rade dat het is, om dat sy dese uytgestorte Olie mede dragen, dat is te seggen, uytgestorte devotie tot Maria, en sy vindende olie der devotie, sal haer licht der gratie senden, en de duyvelen gewaer wordende dit licht, sullen swygen ende vertrecken.

Ick hebbe nu uytgedeylt den Naem van Maria als een uytgestorte Olie, en hebbe alle staten tot dese devotie verweckt, op dat alle menschen elck in sijnen staet drinckende dese Olie der devotie mogen

wel-varen hier en hier naermaels inder eeuwigheyt. Den Eerw: Heer AEneas Sylvius Picolomeus wesende gesant (die daer naer is geworden Pause van Roomen met naem Pius den II.) tot Brugge komende alwaer hy aenmerkende een onsprekelyke devotie tot het H. mirakeleus Beelt van Maria genaemt onse L-Vrouw van de Poorterye, om dieswil dat sy aldaer voor besondere Patroonersse was genomen van de Pooters oft Borgers van Brugge, hy heeft de Brughsche stadt genaemt a de Mariaensche stadt oft de stadt van Maria hy seyde oock dat hy nu dry plaetsen wiste inde H. Kerke alwaer de H. Moeder Godts wirt jeverig geviert, te weten tot Loretten in Italien, binnen Spagnien inde Hooftstadt van Aragonien, alwaer ge-eert wort Onse Lieve Vrouw van de Pilaer. Ende tot Brugge Onse Lieve Vrouwe van de Poorterye oft Borgerye.

Maer Godt lof dese uytgestorte Olie der devotie is soo verbreyt door de hele werelt dat men Godt en sijne lieve Moeder moet loven en dancken over dese soo groote vervoorderde devotie.

Ick wensche dat jeder mensch maeckte van sijn herte eenen Autaer, en dat hy alle dagh daer op liet rusten de H. Maria, t'haerder eere brandend' een vierig gebedt. Dit doende souden alle menschen hebben met hun herte Vrouw van ons Geestelyk Kaertspel.

 
Herte Vrouw is de Maeght
 
En Moeder Godts gepresen
 
Dat dese Troef behaeght
 
Aen die wilt saligh wesen.
 
Want die dees niet en acht
 
Is een verlaten kint
 
Waerom met al u macht
 
Bid' ick Mariam mint.

Vorige Volgende