Nieuw Lied-boeck genaemt den Maegdekrans Gevlochten ter eere ende tot vermaeck
(1712)–Jacobus de Ruyter–
AuteursrechtvrijStemme: Van het nonneken.
Wat vreetheydt groot, hoe kan 't mijn pen beschrijven
Het Christen-rijck dat is in grooten noodt,
Door 't groot geweldt van het wreedt Turcx bedrijven,
Hy komt voor Weenen met een leger groot,
De roomsche kercke doch, Godt moet-se stercken,
Dat 's keysers macht, Verplet het turcx-geslacht.
Den sultan Mahomet groot heer der rijcken,
Voor wiens machten het keyserlijck gebiedt,
Met groote vrees heeft eertijdts moeten wijcken,
Van grieck Metolia hoort mijn bediedt,
In Juda's fraey steden, Door Godt betreden,
G'heel 't heyligh landt, wierdt d' halve maen geplant,
| |
[pagina 129]
| |
Met het rijck Trebisond' hoort mijn vertellen,
De turcken hebben 't heyligh landt ont-eert,
'T is wonderlijck hoe dat hy ons komt quellen,
En door Godts handt is't weer tot ons gekeert,
De Nylus-stroomen, Ded' den turck schroomen,
'T rijck Morea, Cypres, Bulgaria.
Moldach, Walach, Slavon is in turcx handen,
Elba en g'heel 't rijck van Hongaria,
Heeft hy verwoest en vernielt met sijn tanden,
Alles verscheurt met de stadt Candia,
Landen en steden, Van Polen mede,
Venetiaen, heeft hy veel quaedt gedaen.
Hy maeckt' een treves wel van twintigh jaeren,
Met onse keyserlijcke majesteyt,
En schoon de selve niet verloopen waeren,
Hy heeft een schrickelijcke macht bereydt,
Om te beswaeren, Ons Christen schaeren,
Quam hy vol spijt, Ons leveren den strijdt.
Godt quam te voor ons dese plaegh vertoonen,
Door die comeet oft sterr' die hy liet sien,
Aen 't huys van Oostenrijck dat geen persoonen,
Konden uyt-leggen oft ten recht bedien,
'T waeren die plaegen, Die wy hier saegen,
Dit vry gelooft, Die hingen over 't hooft.
Als nu dien wreen tyran van alle kanten,
Versaemelt hadd' sijn groote macht by-een,
Is hy gekomen met sijn krijghs-trouwanten,
Gonck by sijn leger t' allen kant verbreen,
Krijghs-raedt gehouwen, Met groot betrouwen,
En by Belgraedt, Sijn leger neder-slaet.
Van daer met haest is den vizier getoogen,
Met al sijn leger-schaeren op dit pas,
Soo spoedelijck als oft hy hadd' gevloogen,
Eer dat-men wist dat hy tot Alba was,
By Gavarijnen, Sagh m' hem verschijnen,
Voor 's keysers macht, Quam hy g'heel onverwacht.
By Gavarijn lagh onse macht begraeven,
| |
[pagina 130]
| |
Den Lotharinghschen vorst elck prijsen moet,
Wiens kloeckheydt, deughden, ende goede gaeven,
Te prijsen zijn te peirdt soo als te voet,
d' Hongersche-knechten, Stelt hy tot vechten,
Door desen tocht, Uyt order zijn gerocht.
S' hebben den turck soo deftelijck besprongen,
Voor 't Christen-rijck manhaftelijck gestreen,
Hun bloedt vergoten, hier dient lof gesongen,
En voor des keysers waepenen gebeen,
Die kloecke helden, Lijf en bloedt stelden,
Voor 't rooms geloof, Die de turcken verschoof.
Ter nauwer noodt soo sagh men hun ontvluchten,
'T voet-volck ten deel in 't eylandt Schut genaemt,
De ruytery naer-gejaeght door 't geruchte,
Vluchte naer Weenen, want elck was gepraemt,
Des turcx bannnieren, Die sagh-men swieren,
Met groot geweldt, Veel volck ter neer-geveldt.
Den vizier laet de stadt Rahab om-ringen,
Maer siende dese Schants soo sterck voor-sien,
Meynde de selve door sijn macht te dwingen,
Is door Seriny-raedt van daer gaen vlien,
Voor 's keysers oogen, Naer Ween' getoogen,
Door dese maer', Vlucht met g'heel 't hof van daer.
Den derthiensten dagh Julij duyst ses hondert
En dry-en-tachentigh wierdt Ween' beleyt,
En dat noch meer is, en elck een verwondert,
Het turcksche-leger hem tot storm bereyd',
Naer al sijn gissen, Komt hy te missen,
Voor 't duytsche bloedt, Is 't dat hy wijcken moet
Den derden dach is rondt de stadt begonnen,
Met turcx-canon met ijselijck getier,
Door het gedonder van grove cannonnen,
Het scheen de g'heele wereldt stondt in vyer,
'T gebouw te vellen, En men sagh stellen,
Aen 't Schotten poort, Wierdt groot gerucht gehoort
Daer sagh-men vliegen karkas bomben, kogels,
Men stormd' men schoot men graefd' men vield'er uyt,
'T vloogh door de locht gelijck de snelste vogels,
| |
[pagina 131]
| |
Men hoord' niet als geschreeuw en vlam van 't kruyt,
De sonn' wierdt duyster En gaf geen luyster,
Dees doncker wolck, Bedeckt' d' oogen van 't volck.
Graef Starrenbergh als gouverneur van binnen,
Liet breken al de steenen uyt de straet,
Boodt tegen-weir met wat hy kond' versinnen,
De trailien van 't paleys med' brengen laet,
Soo ginck hy trachten, Des vyandts-machten,
Als oorloghs-man, Te stutten waer hy kan.
Als 't turcx-canon hadde stadts contre-scherpen,
En van stadts-wallen hadd' ter neer geveldt,
En 't volck der stadt met steen en asschen werpen,
Sy stormden wederom met groot geweldt,
Veel Janitsaeren, Lieten vergaeren,
Vochten vol moedt, Maer wierden nat van 't bloedt.
De Janitsaeren wierden af-geslagen,
Versmoort in 't bloedt, begraven op het werck,
Als de turcken dit voor hun oogen sagen,
Sy quamen weer met grammen moedt in 't perck,
Twintigh en viere, Van Julij tieren,
Maeckten geluydt, Door Jupyns-donder-kruyt.
Ravelijn viel om verr', en die 't bewaeren,
Vloogen wech met den sabel in de handt,
Tot op stadts-wercken quam den vyandt naeren,
Op 't Ravelijn sijn vendelen geplant,
Starrenbergh spoedigh, Joegh-se kloeckmoedigh,
Uyt 't Ravelijn, 'T moest door Godts krachten zijn.
Den turck hernam dan wederom sijn krachten,
Hy briescht' van spijt, Starrenbergh wierdt gewondt,
Die den turck hadd' geslagen uyt stadts-grachten,
Bedroefd' de stadt, alsoo men daer bevondt,
Sliep op de wallen, Geen moedt liet vallen,
Veel turcken hoort, Lagen in 't bloedt versmoort.
Den Turck hernam het stormen en het mijnen,
Om t' haelen lof, gewaepent tot den slagh,
Van weder zijden elck past op den sijnen,
Tot Augusti den twintigh achtsten dagh,
| |
[pagina 132]
| |
Liet sien aen 't stormen, Tot aes der wormen,
Vielen daer doodt, Veel turcken kleyn en groot.
Door vlam en roock 't vyer tot de wolcken springen,
Den turck steld' by al wat dat hy versind',
Verraedt, geweldt, krijghs-tuygh en ander dingen,
Door sijn geraes niet een voet aerd' en wind',
De duytsche-knechten, Vermoeyt van vechten,
Ieder wanhoopt, De stadt perijckel loopt.
Wie zal s' ontsetten die stadt vol benouwen?
'T is Godt den Heer door sijn almogend'-handt,
Die Bethulien verlost heeft door een vrouwe,
Judith heeft Holofernes over-mant,
Door goed' gebeden, Landen en steden,
Heeft Godt gespaert, En van veel quaedt bewaert.
Sy baden kleyn en groot met open hermen,
Aen Godt bermhertelijck in desen noodt,
Aen-hoort uw' Christen volck roepen en kermen,
'T gemoedt van elck soldaet bleef even groot,
Elck quam gevlogen, Vol van vermogen,
Den Sarenaer, Pool', Beyeren te gaer.
Men sagh elck 't oorloghs-volck by-een vergaeren,
In September den twaelfsten dagh en een,
Men drongh door Calenbergh hoort mijn verklaeren,
Daer sy begraeven lagen groot en kleen,
Sabels, musquetten, Den turck verpletten,
Elck viel aen 't slaen, Den turck die scheen te staen
Men sagh de poolsch' en duytsche sabels blincken,
Den turck die socht' te spaeren sijne huyt,
Hy vlucht' van daer en zal het langh gedincken,
Liet al 't geschot des legers tot een buyt,
Men sagh vernielen, Hondert duyst zielen,
Den grand-vizier, Die vluchte ras van hier.
Weenen ontset, singht lof-sangh aen den Heere,
'T is Godt door al sijn groote wonderheydt,
'T is Godt, segh ick die toe-komt alle d' eere,
Die des turcx macht ter neder heeft geleyt,
Brenght lauwerieren, Om te vercieren
Den poolschen-heldt, Die den turck sloegh uyt 't veldt.
| |
[pagina 133]
| |
Keyser en Beyer-vorst moet eeuwigh leven,
Lorreynen, Starrenbergh door dese daedt,
Hun naemen moeten zijn in goudt geschreven,
Met Saren die 't Christendom vooren staet,
Dees vrome helden, Hun leven stelden,
Voor JESUS soet, Waeghden sy lijf en bloedt.
|
|