Werken. Deel III

[p. 273]

<Dat boecsken der verclaringhe> Of <Vander hoechster waerheit> of <Van hoeghen scouwen> of <Samuel>

[p. 275]

<Dat boecsken der verclaringhe¹⁾>
of <Vander hoechster waerheit²⁾> of <Van hoeghen scouwen> of <Samuel³⁾>

* Proloog *

Die prophete samuël die beweende den coninc saulle, nochtan dat⁴⁾ hi wel wiste dattene⁵⁾ god versmaet [hadde]⁶⁾ ende verworpen hadde, hem ende sijn oer, coninc te sine in israël. Dat <was>⁷⁾ omme sine hoverde, ende omme-dat hi onghehoorsam was gode, ende den selven prophete van gods weghen⁸⁾. Men leert oec inder evangeliën, dat de jongheren ons heren onse here baden voer dat heidene wijf van chanaan, dat hise liete; dat es, dat hi hare al dat dade dat si begherde, want si riep na hem. Alsoe maghic nu segghen, dat wij wel beweenen moghen selke bedroghene menschen, dien dunct dat si coninghe sijn in israël. Want hen dunct, dat si verheven sijn boven allen andere goede menschen in eene hoghe scouwende leven. Nochtan aijn si hoverdech, ende willens ende wetens onghehoorsam gode, ende der wet, ende der heiligher kercken, ende <allen>⁹⁾ doechden. Ende ghelijckerwijs dat de coninc saul scoerde den mantel des propheten samuëls, alsoe pynen si hen te scoerne eenicheit kersten gheloefs, ende alle warachtighe leeringhe, ende doechsam¹⁰⁾ leven. Die hier-in bliven, si werden ghesceden ende ave-ghedeilt van den rijcke eewichs scouwens, ghelijckerwijs dat saul was vanden rijcke van is-

1) Naar G.

2) Naar D, waar een latere hand den titel volledigt tot het juiste: Hier beghint dat boec der verclaringe van der hoechster waerheit synder leeren.

3) Naar H.

4) Al.

5) Dat hem.

6) Om. G, Vv, D, H.

7) Add. G, Vv, D, H.

8) Denk bij: gezonden.

9) G, Vv, D, H; den F.

10) = Dogetsaem.

[p. 276]

raël. Maer dat oetmoedeghe wijfken van chanaan, al was si heiden ende vremde, si gheloefde ende hoepte in gode; ende si belijdde ende bekinde¹⁾ haer cleynheit vote cristume ende vore sine apostele. Ende daer-omme ontfinc si gracie ende ghesonde²⁾, ende al dat si begherde. Want den oetmoedeghen verheft god ende vervultene³⁾ met allen doechden; ende den hoverdighen wedersteet god, ende die blivet idel van allen goede.

1) Trnsp. Vv, D, H.

2) Gezondheid.

3) Vervult hem.

* Aanleiding * <Hier seghet hi wat die sake was dat hi dit boecsken makede⁴⁾>.

Selke van mijnen vrienden begheren ende hebben my ghebeden, dat ic met corten woorden toenen ende verclaren soude, na mijn vermoghen, de naeste ende de claerste waerheit die ic versta ende ghevoele van al der hoochster leeren die ic ghescreven hebbe, opdat mijnre woorden niemen <vererghert>⁵⁾ en werde, maer yeghewelc ghebetert. Ende dit willic gherne doen. Ic wille de oetmoedeghe, <die>⁶⁾ de doechde ende de waerheit minnen, met der hulpen gods leeren ende verclaren⁷⁾. Ende met den-selven woorden salic de valsche hoverdeghe van binnen ontsaten ende verdonckeren, want mijne woorde selen hem contrarie vallen ende onghelijc. Ende dat en mach de hoverdeghe niet gheliden, hi en werts altoes gheërghert.

4) H.

5) G, Vv, D, H; gheërghert F.

6) Add. G, Vv, D, H.

7) Verlichten.

* Welke punten zijner leer hij zal ophelderen. *

Siet, ic hebbe aldus gheseghet, dat de scouwende minnere gods met gode <vereenecht>⁸⁾ es overmids middel, ende oec sonder middel, ende ten derden male sonder differentie ocht ondersceet. Ende dit vindic in natueren ende in⁹⁾ graciën ende oec inder gloriën. Ic hebbe voert gheseghet, dat en-gheene creatuere en mach soe heilich werden noch sijn, dat si hare ghescapenheit ver-

8) G, Vv, D, H; gheënicht F.

9) Der add. Vv, D, H.

[p. 277]

liese ende god werde, noch oec¹⁾ de ziele ons heren jhesu cristi, die sal eewelijc creatuere bliven ende een ander van gode²⁾. Nochtan moeten wij alle boven ons-selven in gode verheven sijn ende één gheest met gode in minnen, sele wij salich sijn. Ende hier-omme, merct mine woorden ende mijne meninghe, ende verstaet my wel rechte, welc de wise ende de opganc si onsen eewigher salicheit.

1) Zelfs niet.

2) Vgl. Spieghel, blz. 198 vv.