Werken. Deel 6. Die chierheit der gheestelijker brulocht. Vanden blinckenden steen. Dat boec der hoechster waerheit

Regelnummers proza verbergen

Van groten onderscheit tusscen die claerheit der heilighen en die hoechste claerheit, daer wi toe comen moeghen in desen levene. C. XI.

10Het is groet ondersceit tusschen die claerheit der heili- 11ghen en̄ die hoechste claerheit dair wie toecomen moghen 12in desen levene. Want die scaduwe Gods verlicht onse 13inwendighe woestine; mer op die hoghe berghe, inden lande 14der gheloeften, daer en is gheen scaduwe: nochtan eest al 15een sonne en̄ ene clairheit die onse woestine verlicht en̄ oec 16die hoghe berghe; mer die staet der heylighen is doerschi- 17nich en̄ glorioes, en̄ hierom onfaen si die claerheit onghe- 18middelt; mer onse staet is noch sterfelic en̄ grof, en̄ dit is 19dat middel daer die scaduwe ave comt, die onse verstan- 20dicheit alsoe bescaduwet, dat wi Gode noch hemelsche din- 21ghen niet bekennen en moghen also clairlic als die heylighen 22doen. Want alsoe langhe als wi wandelen in die sca- 23duwe, soe en connen wie die sonne in haer selven niet 24ghesien; mer ons bekennen is in ghelikenisse en̄ in

[p. 231]

1verborghentheden, spreet sinte Pauwels⁽¹⁾, Nochtan wert 2die scaduwe vanden schine der sonnen alsoe verlicht, dat 3wi moghen leren ondersceit in allen duechden, en̄ alle 4die waerheit die onsen sterfeliken state orberlic is. Mer selen 5wi metter sonnen claerheit één werden, soe moeten wi der 6minnen volghen, en̄ ons sclven uutgaen in onwisen, en̄ met 7verblynden oghen sal ons die sonne trecken in haers selfs 8claerheit, daer wi enicheit met Gode besitten. Eest dat wy 9ons aldus ghevoclen en̄ verstaen, dat es een scouwende 10leven, dat onsen state toebehoirt.

11Die stact der Joden inden ouden Testamente, die was 12cout en̄ inder nacht, en̄ haer wandelinghe was in donkerhe- 13den. ‘En̄ si saten in die scadue der doot, sprect die prophete 14Ysayas⁽²⁾.’ Die scadue der doot quam vander erfsonden; 15ende daer omme moesten si alle Godes derven. Mer onse 16staet, in kerstinen ghelove, die is noch coel inder morghen- 17stonde; want ons is die dach op ghegaen. En̄ hier om sal 18onse wandelinghe sijn inden lichte, en̄ wi selen sitten in die 19scaduwe Gods: en̄ tusschen ons en̄ Gode sal middelen sine 20ghenade. En̄ overmits haer selen wi al verwinnen, en̄ alles 21sterven, en̄ onghehindert overliden in enicheit met Gode⁽³⁾. 22Mer die staet der heylighen is heet en̄ claer; want sy leven 23en̄ wandelen inden middaghe; en̄ met openen verclaerden 24oghen aenscouwen si die sonne in hare claerheit, want 25si sijn doervloyt en̄ overvloyt metter glorien Gods. En̄, na 26dat een yeghelijc verclaert is, soe smaect hi en̄ bekent 27vrucht alre deuchden, die daer van allen gheesten ver- 28gadert is. Mer dat si smaken en̄ bekennen Drieheit in

(1) Vglk. I Cor. 13, 12.

(2) Vglk. Isaiae, 9, 2.

(3) Sur. per quam (gratiam) vincemus omnia, cunctisque moriendo, impedimentis omnibus absoluti in Dei unitatem, ubi unum simus cum Deo excedemus sive transcendemus.

[p. 232]

1Eenheit en̄ Eenheit in Drieheit, en̄ hen daer mede ghe- 2enicht vinden, dat es die hoechste spise die al verwint, 3ende dronken maeckt en̄ rusten doet in haer selfsheit⁽¹⁾. 4En̄ dit begheerde die bruut inder minnen boeke, doen si 5sprac tot Christum: ‘Tone mi den ghenen, dien mine 6siele minnet, waer du spises en̄ waer du rustes inden mid- 7daghe⁽²⁾,’ dat is den lichte der glorien sprect Sinte Bernaert; 8want alle die spise die ons ghegeven wert hier inder mor- 9ghenstonde, en̄ inder scaduwe, dat en is mer een voirsmaec 10der toecomender spisen inden middaghe der glorien Gods. 11Nochtan beroemt haer die bruut ons Heren dat si heeft ghe- 12seten onder die scadue Gods, ende dat sijn vrucht soete is 13haerre kelen. Als wi des ghevoelen, dat ons God van binnen 14gherijnt, soe smaken wi sijnre vrucht en̄ sijnre spise, want 15sijn gherinen dat is sijn spise. En̄ sijn gherinen is intreckende 16oft uutvloyende, als ic hier voir seide. In sinen intreckene, 17moeten wi te male sine sijn: daer leren wi sterven en̄ scou- 18wen. Mer in sinen uutvloyene, wilt hi te male ons sijn. En̄ 19daer leert hi ons te levene in rijcheden van duechden. 20In sinen intreckenden gherinene, faelgeren alle onse crachten; 21en̄ dan sitten wi onder sine scaduwe. En̄ dan is sine vrucht 22soete onser kelen; want die vrucht Gods dat is die Sone 23Gods, dien die Vader in onsen gheeste ghebaert. Dese vrucht 24es alsoe grondeloes soete onser kelen, dat wise niet ver- 25zwelghen en connen, noch ghewandelen in ons; mer si 26verzwelghet en̄ verwandelt ons in haer⁽³⁾. En̄ altoes als

(1) Sur. Quòd autem Trinitatem in Unitate, et Unitatem in Trinitate gustant et cognoscunt, seque illi unitos inveniunt, is excellentissimus cibus est, qui superat omnia, eosque inebriat, et in seipso quiescere facit.

(2) Vglk. Cantic. 1, 6.

(3) Sur. qui quidem (fructus) tam infinitè duleis est gutturi nostro, ut eum absorbere et in nos mutare nequeamus; sed ipse poliùs nos in se absorbet atque commutat.

[p. 233]

1ons dese vrucht intreckende gherijnt, soe laten wi en̄ ver- 2winnen alle dinc. En̄ al overwinnende ghesmaken wi dat 3verborghen hemels broet, dat ons ewich leven gheeft; want 4wi ontfaen den blickende steen, daer ic voren af seide, 5daer onse nuwe name inghesereven es voir dat beghin der 6werelt. Dat is die nuwe name die nyeman en verstaet, 7dan diene onfaet. En̄ een yeghelijc die hem ghevoelt met 8Gode verenicht, hi ghesmaect sijns namen na wise sijnre 9duechden, en̄ sijns toegancs, en̄ sijnre enicheit. En̄ hier 10om, opdat een yeghelijc sinen name vercrighen mochte 11en̄ ewelic besiten, daer om heeft hem dat lam Gods, dat 12is die menscheit ons Heren ghelevert in die doot; en̄ 13heeft ons dat boec des levens op ghedaen, daer alle die 14name der vercorene binnen ghescreven sijn. En̄ dier namen 15en mach een niet ghedeluwet⁽¹⁾ werden, want si sijn 16een metten levenden boeke, dat die Sone Gods is. En̄ die 17selve doot heeft ons die seghele vanden boeke ontbonden, 18alsoe dat alle duechden volbrocht werden na die ewighe 19voirsienicheit Gods. En̄ hier om, na dat een yeghelic mensce 20hem selven verwinnen can en̄ alre dinghen sterven, daer na 21ghevoelt hi dat intreckende gherinen des Vaders; en̄ daer na 22smaect hem soete dic ingheborene vrucht des Soens; en̄ uut 23dien smake tuycht hem die heylighe Gheest dat hi is een 24erfkint Gods En̄ in desen drien punten en is nyeman den 25anderen ghelijc in alre wijs. En̄ hier om is elc sonderlinghe 26ghenaemt, en̄ sijn name vernuwet altoes, overmits nuwe 27gracie en̄ nuwe werken der duechden. En̄ hier omme bughen 28alle knien voir den name Jhesus; want hi heeft voir ons 29ghestreden en̄ verwonnen. En̄ hi heeft onse donkerheit ver- 30claert, en̄ alle duechde volbrocht inden hoechsten grade. En̄

(1) F, G, H, verdelijt. M, verdeliet L, wtghedaen.

[p. 234]

1daer om is sine name verheven boven alle name; want hi is 2vorste en̄ prince boven alle die vercoirne. En̄ in sinen name 3sijn wi gheroepen, en̄ vercoren, en̄ ghechiert met gracien en̄ 4met duechden, en̄ ontbeiden der glorien Gods.