Werken. Deel 6. Die chierheit der gheestelijker brulocht. Vanden blinckenden steen. Dat boec der hoechster waerheit
(1868)–Jan van Ruusbroec–
AuteursrechtvrijJan van Ruusbroec, Werken. Deel 6. Die chierheit der gheestelijker brulocht. Vanden blinckenden steen. Dat boec der hoechster waerheit (ed. F.A. Snellaert). Maetschappy der Vlaemsche Bibliophilen, Gent 1868
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
-
gebruikt exemplaar
exemplaar universiteitsbibliotheek Leiden, signatuur: 1201 C 25
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Werken. Deel 6. Die chierheit der gheestelijker brulocht. Vanden blinckenden steen. Dat boec der hoechster waerheit van Jan van Ruusbroec, in een editie van F.A. Snellaert uit 1868.
redactionele ingrepen
p. 35: vicrde → vierde: ‘Ende alsoe heeft hi die vierde dootsonde, vrecheit en̄ ghiericheit, verdreven.’
p. 263: redenc → redene: ‘En̄ hier omme hebben die verclaerde menschen in hem bevonden een weselic instaren boven redene ...’
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. π2, π 6, X, 52, 194, 240, 270) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[pagina π1]
MAETSCHAPPY
DER
VLAEMSCHE BIBLIOPHILEN.
5e SERIE. - Nr 12.
[pagina π3]
DIE CHIERHEIT DER GHEESTELEKER BRULOCHT.
DAT HANTVINGHERLIJN OFT VAN DEN BLICKENDEN STEENE.
DAT BOEC DER HOECHSTER WAERHEIT.
DOOR
JAN VAN RUUSBROEC.
(XIVe EEUW.)
[pagina π4]
Nr 47 van de 100 afdruksels voor den koophandel bestemd.
de Sekretaris,
[pagina π5]
DIE CHIERHEIT DER GHEESTELEKER BRULOCHT.
DAT HANTVINGHERLIJN OFT VANDEN BLICKENDEN STEENE.
DAT BOEC DER HOECHSTER WAERHEIT.
DOOR
JAN VAN RUUSBROEC.
(XIVe EEUW.)
GENT,
DRUKKERY VAN C. ANNOOT-BRAECKMAN.
1868.
[pagina 271]
INHOUD.
DIE CHIERHEIT DER GHEESTELEKER BRULOCHT.
| Bladz. | ||
|---|---|---|
| Prologhe | 1 | |
| Cap. I. | Hier gaet an dat werkende leven | 4 |
| II. | Hoe wi merken selen die toecomst Christi in ·iij· manieren | 10 |
| III. | Van ·ij· manieren van oetmoedicheiden in Christo | 12 |
| IV. | Van der ander wisen in caritate, ghechiert mit allen doechden | 14 |
| V. | Vander derder wisen in doghen mit verduldicheiden toter dood toe | 15 |
| VI. | Vander ander toecomste Christi | 17 |
| VII. | Hoe men daghelics toenemt overmits die heilighe Sacramente | 19 |
| VIII. | Vander derder toecomsten Christi | 20 |
| IX. | Hoe hem Christus houden sal in dat leste ordel | 21 |
| X. | Van vive partien van menscen die comen moeten ten ordele | 22 |
| XI. | Van een gheestelijc uutgaen in alle dogheden | 24 |
| XII. | Hoe oetmoedicheit een fondament is alre dogheden | 25 |
| XIII. | Vander Ghchoirsamheit | 27 |
| XIV. | Van vertyinghen eighens willen | 28 |
[pagina 272]
| Bladz. | ||
|---|---|---|
| Cap. XV. | Van Verduldicheiden | 29 |
| XVI. | Van Saechtmoedicheiden | 30 |
| XVII. | Van Goedertierenheiden | 31 |
| XVIII. | Van Compassiën | 31 |
| XIX. | Van Mildicheiden | 33 |
| XX. | Van Erenste ende Vlieticheden | 35 |
| XXI. | Van Mate ende Soberheden | 36 |
| XXII. | Van Reinecheiden | 39 |
| XXIII. | Van drieën vianden te verwinnene overmits Gherechticheit | 41 |
| XXIV. | Van den rike der sielen | 42 |
| XXV. | Van enen gheesteliken ontmoeten tusschen Gode ende ons | 45 |
| XXVI. | Hoe men begheert te bekennene den bruidegom in sijnre naturen | 49 |
DAT ANDER BOEC VANDER CHIERHEIT DER GHEESTELEKER BRULOCHT.
| Prologhe | 53 | |
| Cap. I. | Hoe men overnatuerlike siende wert in ynnigher oefeninghen | 54 |
| II. | Van drierhande enicheiden, die in ons is van naturen | 55 |
| III. | Vanden invlote der gracien Gods in onsen gheeste | 59 |
| IV. | Hoe wi ynnicheit fonderen selen in onverbeelder vriheit | 61 |
| V. | Van drierhande toecomst ons Heren inden ynnighen mensche | 62 |
| VI. | Vander ander toecomst ons Heren inden ynnighen mensche | 63 |
| VII. | Vander derder toecomst ons Heren | 63 |
| VIII. | Dierste van den ·iij· wisen en die vorste sticht ynnicheit | 64 |
| IX. | Vander enicheit des herten | 66 |
| X. | Hoe die doechde ute enicheiden voirt gaen | 67 |
| XI. | Van ghevoeliker minnen | 67 |
| XII. | Van devociën | 68 |
| XIII. | Van danclicheiden | 68 |
| XIV. | Van tweerhande wee, uit innighen danke sprutende | 70 |
| XV. | Een ghelikenisse hoemen die ierste wise oefenen sal | 70 |
| XVI. | Nog een exempel vander selver oefeninghen | 71 |
| XVII. | Vander andere wisen die met oetmoede ynnicheit hoghet | 72 |
| XVIII. | Vander suver ghenoechten der herten ende der ghevoeliker crachten | 73 |
| XIX. | Van gheesteliker dronkenheiden | 74 |
| XX. | Wat den mensche hinderen mach in deser dronkenheit | 75 |
[pagina 273]
| Bladz. | ||
|---|---|---|
| Cap. XXI. | Een exempel hoe hem de mensche oefenen ende draghen sal in deser wisen | 76 |
| XXII. | Vander derder wisen der gheesteleker toecomst Christi | 77 |
| XXIII. | Vander qualen ende ongheduricheden der liefden | 79 |
| XXIV. | Van opghetoghenheden ende openbaringhen Gods | 82 |
| XXV. | Van tween exemplen die leren hoemen ghehindert wert in deser derder wisen | 84 |
| XXVI. | Van een ander exempel | 85 |
| XXVII. | Eene ghclikenisse vander mieren | 86 |
| XXVIII. | Vander vierder manieren der toecomst Christi | 88 |
| XXIX. | Wat de ghelaten mensche doen sal | 90 |
| XXX. | Een ghelikenisse hoemen ghehindert mach werden in deser vierder wisen | 93 |
| XXXI. | Noch van eener andere hindernisse | 95 |
| XXXII. | Van viere manieren van reden die deren moghen den menschen | 96 |
| XXXIII. | Een exempel hoe wi in Christo dese viere wisen vinden volcomen | 100 |
| XXXIV. | Hoe die mensche leven moet, sal hi verklaert werden | 102 |
| XXXV. | Vander ander toecomst Christi | 104 |
| XXXVI. | Hoe dierste riviere deser fonteinen chiert de memorie | 104 |
| XXXVII. | Hoe die andere riviere verclaert dat verstennisse | 106 |
| XXXVIII. | Hoemen comt in een verwonderen van den ghemeyne utevloyene Gods | 109 |
| XXXIX. | Hoe die derde riviere stedecht den wille in alre volmaectheit | 111 |
| XL. | Hoe die mensche die ghestedecht is ute sal gaen in vier manieren | 112 |
| XLI. | Dat ierste utegaen sal sijn te Gode en tote allen Heylighen | 112 |
| XLII. | Dat ander utegaen sal sijn tote allen sondighen menschen | 114 |
| XLIII. | Dat ·iij· uutgaen sal sijn tote sinen vrienden in den Vagheviere | 115 |
| XLIV. | Dat vierde uutgaen es te hem selven en te allen goeden menschen | 116 |
| XLV. | Hoe men die bekennen sal die ghehindert werden in ghemeinre minnen | 116 |
| XLVI. | Hoe Christus een ghemeine minnare was, ende es ende blijft sonder einde | 119 |
| XLVII. | Een berespen alle der ghene, die van gheesteliken goede leven, ende ongheordent sijn | 120 |
[pagina 274]
| Bladz. | ||
|---|---|---|
| Cap. XLVIII. | Hoe hem Christus ghemein ghelaten hevet inden Sacramente dies autaers | 122 |
| XLIX. | Van enicheit der naturen Gods in dricheit der personen | 125 |
| L. | Een gelikenisse hoe God die siele besit ende beweghet natuerlike ende overnatuerlike | 126 |
| LI. | Hoe die mensche gheciert moet sijn, sal hi die ynnichste oefeninghe ontfaen | 128 |
| LII. | Vander derder toecomst Christi, die ons volmaect in ynnigher oefeninghen, ende vanden innichsten uteganc des gheests overmits een godlic gherinen | 150 |
| LIII. | Van eenen ewighen honghere dien onse gheest ghevoelt te Gode | 152 |
| LIV. | Van enen minliken stride tusschen Gods gheeste ende onsen gheeste | 133 |
| LV. | Vanden vruchtbaren werken des gheests die ewich sijn | 134 |
| LVI. | Hoe wi gheestelike Gode ontmoeten selen met middele ende sonder middel | 136 |
| LVII. | Van den weseliken ontmoete Gods in bloter naturen, dat sonder middel is | 137 |
| LVIII. | Hoemen Gode ghelijc es overmits gracie, oft onghelijc overmits dootsonde | 139 |
| LIX. | Hoemen Gode besit in enicheiden ende rasten, boven alle ghelijcheit der gracien | 141 |
| LX. | Hoe der gracien Gods noot is, die ons ghelijc maect, ende sonder middel leydet tot Gode | 142 |
| LXI. | Vander visitatiën Gods ende ons gheests in enicheiden ende in ghelijcheiden | 144 |
| LXII. | Hoe wi Gode ontmoeten selen in allen onsen werken | 144 |
| LXIII. | Ene ordinantie alre doghede, overmits die seven gaven des heylichs Gheests | 146 |
| LXIV. | Vander gaven der Starcheit | 148 |
| LXV. | Vander gaven des Raets | 149 |
| LXVI. | Vanden eersten grade der gaven van Verstendicheit | 152 |
| LXVII. | Vanden anderen grade der gaven van Verstendicheit | 154 |
| LXVIII. | Vanden derden grade der gaven van Verstandenis | 156 |
| LXIX. | Vander gaven der Wijsheit | 158 |
| LXX. | Van den hoogsten grade des ynnigsten levens | 161 |
| LXXI. | Van drien wisen der innichster oefeninghen | 162 |
| LXXII. | Vander ander wisen der innichster oefeninghen | 163 |
| LXXIII. | Vander derder wisen der ynnichster oefeninghen | 165 |
[pagina 275]
| Bladz. | ||
|---|---|---|
| Cap. LXXIV. | Hoe selke menschen leven contrarie desen drien wisen | 167 |
| LXXV. | Van den anderen die hare werke werken in contrarien der andere wisen | 170 |
| LXXVI. | Vanden derden die sijn contrarie den drien wisen ende alre doghet | 172 |
| LXXVII. | Van eenre ander partiën verkeerder menschen | 175 |
DAT DERDE BOEC VANDER CHIERHEID DER GHEESTELEKER BRULOCHT.
| Cap. I. | Hoe men komt in een Godscouwende leven overmits drie punten | 181 |
| II. | Hoe hem die mensche oefenen moet, sal hi dat ewighe licht onfaen ende God scouwen | 184 |
| III. | Hoe die ewighe gheboirt Gods sonder onderlaet vernuwet in edelheid des gheests | 185 |
| IV. | Hoe onse gheest wert gheëyscht ute te gane in scouwen ende in ghebruken | 186 |
| V. | Van enen ewighen ute gane dat wi hebben in die gheboirt des Soens | 187 |
| VI. | Van enen Godliken ontmoete dat gheoefent wert in de verborghenheit ons gheests | 190 |
DAT HANTVINGHERLIJN OFT VANDEN BLICKENDEN STEENE.
| Prologhe | 195 | |
| Cap. I. | Van drien poenten die eenen goeden mensche maken | 195 |
| II. | Van drien poenten die enen ynnighen mensche maken | 196 |
| III. | Van drien poenten die enen scouwenden mensche maken | 198 |
| IV. | Vanden blickenden steene, enden nuwen name in het boec der heimelicheit Gods | 201 |
| V. | Van dien werken die God ghemeynlic in allen goeden luden weret, ende van vijf partyën van sondaren | 204 |
| VI. | Van onderscheide tusschen die ghehuerde knechten ende die ghetrouwe knechten Gods | 207 |
| VII. | Van ondersceide tusschen die ghetrouwe knechten Gods ende heymelike vrienden Gods | 210 |
| VIII. | Van onderscheide tusschen die heymelike vriende ende die verborghene sonen Gods | 213 |
| IX. | Hoe wi moghen werden verborghene sonen Gods ende een scouwende leven besitten | 217 |
[pagina 276]
| Bladz. | ||
|---|---|---|
| Cap. X. | Hoe, al eest dat wi één met Gode sijn, dat wi nochtan een ander ewelic van Gode bliven moeten | 223 |
| XI. | Van groten onderscheit tusscen die claerheit der heilighen ende die hoechste claerheit, daer wi toe comen moghen in desen levene | 230 |
| XII. | Vander transfiguracien Christi opten berch van Thabor | 234 |
| XIII. | Hoe wi Gods selen ghebruken | 237 |
| XIV. | Van enen ghemeynen levene, dat coemt van scouwen ende van ghebrukene Gods | 238 |
DAT BOEC DER HOECHSTER WAERHEIT.
| Prologhe | 241 | |
| I. | Hier seghet hi wat dat die sake was, dat hi dit boecsken makede | 242 |
| II. | Hier seit hi een recapitulacie van der alre hoechster leren, die hi in allen sinen boeken geschreven heeft | 243 |
| III. | Van der eninghen overmits middel | 243 |
| IV. | Van verkeerden ledighen menschen | 245 |
| V. | Vander eninghe sonder middel | 249 |
| VI. | Van hemelscher ghesonden ende van helscher qualen | 250 |
| VII. | Waer omme alle goede menschen hier niet toe en comen | 252 |
| VIII. | Hoe hem die ynnighe mensce oefenen sal, dat hi Gode verenicht moghe werden sonder middel | 253 |
| IX. | Van sommighen werken der ghenaden Gods | 256 |
| X. | Vanden behaghene der godliker persone, ende vanden behaghene tusscen God ende den goeden menschen | 257 |
| IX. | Hoe die goede menschen, in haren scouwene Gods minne voir hebben, ende hoe sy te Gode verhaven werden | 260 |
| XII. | Vander hoechster enicheit sonder differencie, dat is sonder ondersceit | 263 |
| XIII. | Van Christus drivoldich ghehet, dat wy één met Gode werden moghen | 265 |
| XIV. | Hier laet hem de auctoir onder die sentencie der heyligher Kerken van allen dien dat hi ghescreven heeft | 268 |
| Inhoud | 271 | |