Werken. Deel 6. Die chierheit der gheestelijker brulocht. Vanden blinckenden steen. Dat boec der hoechster waerheit

Regelnummers proza verbergen

[p. 213]

Van onderscheide tusschen die heymelike vriende ende die verborghene sonen Gods. C. VIII.

1Noch vintmen naerder en̄ ynnigher onderscheet, en̄ dats 2tusschen die heymelike vriende Gods ē die verborghene 3sone Gods; nochtan staen dese ·ij· partien op gherecht ghelijc 4met ynnigher oefeninghen voir die yeghenwoirdicheit 5Gods⁽¹⁾. Mer die vrienden besitten haer inwendicheit met 6eyghenscape; want si verkiesen dat minlic aencleven aen 7Gode voir dat beste ende voir dat alre hoechste, daer si toe 8comen moghen oft comen willen: en̄ hier om en moghen 9si hem selven noch haer werken niet doerlijden in ene 10onghebeelde bloetheit⁽²⁾; want si sijn verbeelt en vermid- 11delt met hem selven ende met haren werken. En̄ al eest 12dat sy ghevoelen, in haren minliken aencleven, eninghe met 13Gode, nochtan vinden si altoes ondersceit en̄ anderheit inder 14eninghen tusschen hem en̄ Gode. Want die eenvoldighe 15overganc in bloetheit en̄ in onwisen, die is van hem onbe- 16kent en̄ onghemint: ende hier om blijft haer hoechste 17inwendighe leven altoes in redene en̄ in wisen. En̄ al hebben 18si claer verstaen en̄ ondersceit van allen redeliken doechden, 19dat eenvoldighe staren met openre ghedachten in godliker 20claerheit, dat blijft hem verholen. En̄ al ghevoelen si hem 21selven opgherecht te Gode in sterken brande van minnen, si 22behouden eyghenheit haers selfs, en̄ en werden niet verteert

(1) Sur. licet utrique ante conspectum Dei cum exercitatione interna aequè sint erecti ac sublevati.

(2) Sur. unde accidit, ut per actiones suas in indepictam seu imaginum expertem nequeant penetrare nuditatem.

[p. 214]

1noch verbernt te niete in enicheit der minnen. En̄ al eest dat si 2altoes in Gods dienste willen leven, en̄ hem eweliken beha- 3ghen, si en willen in Gode alre eyghenheit van gheesten niet 4sterven, en̄ een eenformich leven met Gode draghen. En̄ al 5cest dat si clein achten en̄ weghen alle troest en̄ alle ruste die 6comen mach van buten, si achten groet die gaven Gods, en̄ 7haer inwendighe werken, troest en soeticheit die si ghevoelen 8van binnen; en̄ aldus rusten si inden weghe en̄ en volsterven. 9niet, om te vercrighene den hoechsten zeghe in bloter 10wiseloser minnen. En̄ al mochten si oefenen en̄ bekennen 11met onderscede al dat minlic aencleven, en̄ alle die ynnighe 12opgaende weghe diemen offeren mach voir die teghenwoir- 13dicheit Gods, nochtan bleven hem verborghen en̄ onbekent 14die wiselose overganc en̄ dat rijc verdolen in die overwese- 15like minne, daermen nimmermeere einde, noch beghin, 16noch wise, noch maniere vinden en mach.

17En̄ hier om is groet ondersceet tusschen die heymelike 18vriende en̄ die verborghene sonen Gods; want die vriende 19en ghevoelen anders niet in hem dan enen minliken levenden 20opganc in wisen; en̄ daer boven ghevoelen die sonen enen 21eenvuldighen stervenden overganc in onwisen.

22Dat inwendighe leven der vrienden ons Heren, dats 23opgaende oefeninghe van minnen, daer si altoes in bliven 24willen met eyghenscape; mer hoemen boven alle oefeninghe 25Gode besit mit bloter minnen in ledicheden, des en ghevoe- 26len si niet. Mer si sijn altoes opclymmende te Gode in 27ghewarighen ghelove, en si ontbeiden Gods en̄ harer 28ewigher salicheit met gherechten hope; en̄ si sijn aencle- 29vende en gheankert aen Gode overmits volcomen caritate: 30en̄ hier om is hem wel ghesciet⁽¹⁾, want si behaghen Gode,

(1) Sur. atque eamobrem felices sane sunt, et benè cum eis agitur.

[p. 215]

1en God behaecht hem weder; nochtan en sijn si niet 2versekert ewichs levens, want si en sijn niet te male in 3Gode ghestorven haers selfs en̄ alre eyghenscape. Mer alle 4die ghene, die bliven en̄ volstaen in hare oefeninghen en in 5dien toekeer die si vercoren hebben te Gode, die heeft God 6al inder ewicheit vercoren, en haer namen, metten werken, 7waren eweliken ghescreven inden levenden boec der voir- 8sienicheit Gods. Mer die ander dinghen verkiesen, en̄ 9haer inwendighe aenscijn van Gode keeren in contrarie 10en̄ in sonden, en daer in bliven: al waren hare namen 11ghescreven en̄ bekent van Gode na tijteliker gherech- 12ticheit die si voren gheoefent hebben; om dat si niet 13en volstaen tot in die doot, so werden haer namen ver- 14deluwet en̄ af gheplaent⁽¹⁾ uten bocke des levens, en̄ 15nemmermeer en moghen si ghesmaken Gods, oft enigher 16vrucht die van duechden comt. En̄ hier om ist ons 17allen noot dat wi ons selfs met ernste waer nemen, en 18onsen toekeer tot Gode van binnen chieren met ynnigher 19liefden, ende van buten met goeden werken: soe moghen 20wi in hope en̄ in vrouden ontbciden dat oirdcel Gods, en̄ 21die toecomst ons Heren Jhesu Christi. Mer consten wi ons 22selfs vertien en̄ alre eyghenschap in onsen werken, soe 23souden wi met onsen bloten onghebeelden gheeste overliden 24alle dinc⁽²⁾: en̄ in dier bloetheit souden wi ghewracht 25worden, sonder middel, vanden gheeste Gods; en̄ daer 26souden wi sekerheit ghevoelen dat wi waren volcomen 27sonen Gods; want die ghewracht worden vanden gheest 28Gods, dat sijn die sonen Gods, sprect die apostel sinte

(1) F. en G. ave gheplant. H. gheplaent. M. afgheplaent. - Het is een participium van het verbum afplanien uitschrappen, van het latynsche planare, inzonderheid toepasselyk op de gewaste tafelen, waer de ouden op schreven. Surius vertaelt zeer wel delentur ac eraduntur.

(2) Sur. cuncta transcendemus et excedemus.

[p. 216]

1Pauwels⁽¹⁾. Nochtan seldi weten dat alle ghelovighe goede 2menschen die sonen Gods sijn; want si werden alle gheboren 3uten gheeste Gods ende die gheest Gods leeft in hem. En̄ hi 4beweecht en̄ drijft yegheliken sonderlinghe na sine heblicheit 5ten duechden en̄ ten goeden werken, daer hi Gode in 6behaecht. Mer om die onghelijcheit haers toekeers, en̄ haerre 7oefeninghen, soe noeme ic selke mensche ghetrouwe knech- 8ten Gods, en̄ selke hetic heymelike vriende, en̄ selke ver- 9borghen sonen: nochtan sijn si alle knechten, vriende en̄ 10sonen, want si dienen, en̄ minnen en̄ meynen al enen God; 11en̄ si leven en̄ werken alle uten vrien gheeste Gods. En̄ 12God gheoirloeft oft hi ghedoecht sinen vrienden te doene 13en̄ te laten alle die dinghen, die yeghen sijn ghebode niet 14en vallen; want die ten rade Gods ghebonden sijn, die bant 15is hem een ghebod. En̄ hier om is nieman Gode onghe- 16hoirsam noch contrarie, dan die sijn gheboden niet en 17houden; want alle die dinghen die God ghebiet oft verbiet 18inder Scrifturen ofte inder heyligher Kerken, oft in onser 19consciencien, alle die dinghen die moeten wi doen en̄ laten, 20oft wi sijn onghehoirsam en̄ verliesen die gracie Gods. Mer 21hoe wi vallen in daghelics gebrec, dat ghedoecht ons God 22en̄ oec onse redene; want wi en moghens ons niet ghehoe- 23den⁽²⁾. En̄ hier om alsulc ghebrec en̄ maect ons niet 24onghehoirsam; want het en verdrijft niet die gracie Gods 25noch oec onsen inwendighen vrede: nochtan sullen wi 26alsulke ghebreke, hoe clein si sijn, altoes claghen, en̄ hoeden 27ons daer voir met al dien dat wi vermoghen, En̄ in deser 28redene heb ic u verclaert dat ic voir seyde inden beghinne, 29dat was, dat ele mensche van node ghehoirsam moet sijn in

(1) Vglk. ad Rom. 8, 14.

(2) Sur. Dùm verò in veniales labimur culpas, id. utique tolerat Deus et ratio nostra, eo quod eas eo toto vitare nequeamus.

[p. 217]

1allen dinghen Gode en̄ der heyligher Kerken, en̄ sijnre 2eyghenre redene; want ic en wille niet dat hem yeman aen 3mine worde tonrechte stote. En̄ hier mede latict sijn alle 4dat ic gheseit hebbe.