Werken. Deel 2. Vanden gheesteliken tabernakel

Regelnummers proza verbergen

Vanden reinen enden onreinen vesschen. C. CXXIV.

11Ende hier omme gheboet de figure den Joden dat si souden 12eten reine vessche, die schellen ende vemmen hadden⁽²⁾: 13ende alle andere vessche waren hen onreine, ende in de 14wet verhoden. Hier mede versta wi dat onse inwendeghe 15leven moet hebben een abijt van doechden, ende onse 16inwendeghe ufeninghe moet overdect sijn met redeleken 17ghemerke⁽³⁾, gheliker wijs dat de vesch ghecleedt es ende 18gheciert met sinen scellen. Ende onse minnende cracht 19moet hare beroeren in ·iiij· manieren, dat es eighenen wille 20te verwinnene ende Gode te minnene, lost der naturen te 21wederstane ende doechde te vercrighene. Dit sijn ·iiij· vem- 22men daer onse inwendeghe leven tusschen moet swemmen,

(2) Surius vertaelt, in omgekeerde orde: Omne quod habet pinnulas et squamas. Heden zeft men vin. Cfr. Levit. 11.

(3) Sur. rationali consideratione.

[p. 195]

1ghelijc den vessche, in den watere der gracien Gods. Noch 2heeft de vesch ene rechte vemme in midden, die in allen 3sinen beweghene onberuerleec blijft: ende hier omme moet 4onse inwendeghe ghevoelen, rechte in midden, alles ledich 5sijn ende sonder eighen verkiesen; dat es, dat wi Gode 6ghewerden laten ons selfs, ende alre dinc in hemel ende in 7eerde⁽¹⁾. Ende dit es de vijfte vemme, die ons stadicht in de 8ghenade Gods, ende in ghewareghen godleken vrede. Ende 9aldus heeft onse ufeninghe vemmen ende scellen, ende es 10ons ene reine spise die Gode wel behaecht. Maer die scellen 11die onse ufeninghe cleeden ende cieren, die moeten van 12·iiij· varwen sijn; want selke vessche hebben brune scellen, 13ende selke hebben roede scellen, ende selke groene, ende 14selke witte scellen. Die brune scellen leren ons dat wi onse 15ufeninghe cleeden selen met oetmoedeghen beelden: dat es 16dat wi ghedinken selen onser sonden, ende ons ontblivens 17in doechden⁽²⁾, ende der oetmoedicheit ons Heren Jhesu 18Christi ende sijnre moeder, ende alle der dinghe die ons 19nederen ende oetmoedeghen moghen. Ende wi selen minnen 20armoede ende versmaedtheit, ende onbekint ende ongheacht 21te sine van alle der werelt: dit es de brune varwe, die 22seere gracioes es vore den oeghen Gods.

23Hier na sele wi onse ufeninghe cleeden met roeden 24scellen; dat es dat wi ghedinken selen dat de Gods Sone van

(1) Surius vertaelt zeer wel: Ita ut Deum et nobiscùm et cum omnibus quae cocti terraeque ambitu continentur, pro suo arbritratu agere sinamus. Het werkwoord ghewerden, thans geworden, vereenigd met het auxiliare laten, zegt zoo veel als laten begaen, of laten doen. Ook geeft Kiliaen ghewerden, en vertolkt het door facere, gevolgd van dit voorbeeld: Laet my ghe-werden, sine me quod voto facere. Men gebruikt heden nog dezelfde spreekwyze, doch met het voorzetsel met, in stede van den ouden genitivus. Zie daerover Grimm, IV, bl. 654. Zie mede Karel de Groote en zyne XII Pairs, bl. 130, vers 1732 en 1735.

(2) Sur. et virtutum defectum.

[p. 196]

1minnen ghemaertilijt es omme onsen wille; ende sine passie 2sele wi draghen in onse memorie, alse enen glorioesen 3spieghel vore onse inwendeghe oeghen, op dat wi sijnre 4minnen ghedinken, ende ons verbliden in allen doeghene. 5Ende wi selen oec ghedinken de menichfuldeghe tormente 6der Maerteleren, die overmids hare martilie Christumme 7na ghevolcht sijn tote in dat eweghe leven. Dit sijn roede 8scellen, die wel gheordent sijn, ende minleec overdecken 9onse inwendeghe bevoelen⁽¹⁾.

10Noch moete wi onse binnenste cieren met groenen scellen; 11dat es dat wi ghedenken ende merken selen dat gracioese 12leven der Confessore ende alre heileghen, hoe si de werelt 13versmaedt hebben, ende met hoe wonderleken werken ende 14in hoe menegher wisen dat si Gode gheufent ende ghedient 15hebben: dit es groene varwe, die treckende es ende verbli- 16dende minnende herten ende ghesonde oeghen. Hier omme 17laet ons onse vemmen roeren, ende vlieten hen na⁽²⁾ met al 18den weldaden die wi vermoghen⁽³⁾.

19Hier na sele wi onse inwendeghe ufeninghe cleeden met 20witten scellen; dat es dat wi ons spieghelen selen in reini- 21cheit der Maechde, ende merken hoe si ghestreden ende 22verwonnen hebben vleesch ende bloet, dat es lost der natu- 23ren. Ende daer omme draghen si dat guldene croenken, 24ende volghen den Lamme na, dat es Christumme, met nuwen 25sanghe, die niemen anders singhen en sal dan die reinicheit 26behouden in siele ende in lichame. Maer hebbe wi reinicheit 27verloren, nochtan moghe wi onnoeselheit vercrighen, ende

(1) Sur. Ista rubicundas efficiunt squamas; easque aptè compositus, ac pulchrè et amabiliter internum sentire vel experimentum nostrum oblegentes.

(2) C. ende vliten den heileghen na. - Dit is zeker de zin.

(3) Sur. Moveamus igitur pinnulas nostras, et quibuscunque possumus recté factis et bonis studiis eos natando insequamur.

[p. 197]

1cleden ons met anderen doechden, ende in den lesten daghe 2ten ordeele comen met allen heileghen, claerre⁽¹⁾ dan de 3sonne, ende besitten de glorie Gods eweleec, sonder inde. 4Ende hier omme sele wi onse binnenste bedecken met ·iiij· 5wisen van scellen; ende elke wise moet hebben levende vem- 6men der goetwillicheit, dat es dat wi begheren te volbrin- 7ghene met den werken dat wi begripen met redenen. Alsoe 8es die inwendeghe spise reine; want alle const ende wijsheit 9sonder doechtsam leven, dat sijn scellen sonder vemmen; 10ende alle doechde gheufent sonder bescedenheit, dat sijn 11vemmen sonder scellen. Ende hier omme moete wi de 12doechde bekinnen, ende minnen, ende ufenen, sal onse 13leven reine sijn: ende dan werde wi ghevoedt met reinen 14vesschen, die scellen ende vemmen hebben.

(1) Dat is klaerder.