Werken. Deel 2. Vanden gheesteliken tabernakel

Regelnummers proza verbergen

Van den vrybocke ende anderen sacrificien. C. CXIV.

9Ende dit willic u toenen met eenre figuren, die ons 10Moyses bescrijft in den boeke der sacrificien⁽¹⁾, in den ses- 11tienden capitele. Ende gheboet onse Here aldus Moysesse, 12dat Aaron sijn broeder altoes alse hi woude niet en ghinghe 13in dat binnenste heileghe⁽²⁾, dat binnen den seyle was, op 14dat hi niet en storve. Want ic sal hem mi daer oppenbaren, 15sprac onse Here, in ene wolke; maer hi moet dese dinghe 16vore doen die hier na volghen. Ende dat en mach maer 17eenwerf des jaers sijn, dat es op den tienden dach van 18septembre: dat heete wi spelmaent⁽³⁾. Dan sal hi offeren ·j· 19calf vore sine sonden. Die meester inder istorien⁽⁴⁾ sprect 20dadt moeste sijn ene roede veerse van ·iij· jaren⁽⁵⁾. Ende hi

(1) Versta het boek Leviticus.

(2) Ne omni tempore ingrediatur sanctuarium, quod est intra velum.

(3) Of beter speltmaend (maer de t is welluidendheidshalve uitgelaten), mensis à farris messe dictus, zegt Kiliaen. Surius vermaent dat de schryver hier het een en het ander uit de Historia scolastica van Petrus Trecencis in den tekst heeft tusschen gemengd. Zie het gemeend werk, cap.22 historiae Levitici.

(4) Versta Petrus Trecensis of Comestor.

(5) Ea die tollebat summus sacerdos de proprio vitulam rufam trimam, zegt de beroepen schryver, cap. cit.

[p. 101]

1moeste nemen van ghemeinre cost al des volcs ·ij· bocke 2voer haerre alre sonden, ende enen weder in holocaustum, 3dat es al te verberne in die eere Gods. Ende alse hi heme 4ghedwaghen hadde, so dede hi ane ornament na die maniere 5der minder priestere. Ende alse hi die diere Gode gheoffert 6hadde, so sprac hi sijn ghebet vore heme selven ende vore 7sijn huus. Doe sette hi die ·ij· bocke in die dore des taberna- 8kels, ende warp ·j· lot op ieghewelken, op dat hi weten mochte 9welken hi Gode offeren soude vore die sonden des volcs, 10ende welken hi den volke behouden soude, ende al levende 11senden in die woestine. Ende na dat die lote vielen, so 12doetde hi den eenen boc vore alle die sonden des volcs, ende 13hi doetde dat calf (dat was die veerse daer ic te hans ave 14seide) vore sine sonden ende vore die sonden sijns huus. Doe 15nam hi van den bloede des bocs ende der veersen, ende een 16wieroecvat vol berrender colen, ende vele van dierre specien 17die men bernde op den guldenen outaer, ende daer mede 18ghinc hi in, binnen den seyle, in dat heileghe der heileghen, 19ende dede die specie berren, ende vervolde dat oraculum⁽¹⁾ 20alse met eenre wolken van roeke ende van goeden gore, op 21dat hi die moghentheit Gods aensien mochte sonder sterven. 22Doe nette hi sinen vingher in dat bloet dat hi brachte, ende 23besprayde seven werven vore die stat der ghenadicheit Gods te 24orienten weert⁽²⁾, ende also menichwerf dat paviment; ende 25met den selven bloede besprayde hi ende purgeerde seven 26werf dat tabernakel buten den seyle, ende sijn paviment. 27Ende van den selven bloede storte hi op die hoerne des 28guldenen outaers, ende besprayde seven werf met sinen 29vinghere, ende al dat tabernakel met den outare dot ghesedt

(1) E. voegt by in de glosse: Dat is die bedestat.

(2) Tollet quoque de sanguine vituli, et asperget digito septies contra propitiatorium ad orientem. Levit. 16, 14.

[p. 102]

1was in midden dat volc van Israel. Dat purgeerde hi aldus 2van den smetten ende van der onsuverheit diet ontfaen hadde 3van haerre alre sonden, ende niemen en was met heme in 4dat tabernakel, daer hijt aldus purgeerde ende dese ghena- 5dicheit volbrachte. Ende hier na ghinc hi uut tote den 6levenden bocke, ende leide sine hande op des bocs hoeft, 7ende belide ghemeinleec alle die sonden des volcs van Israel, 8ende beedde⁽¹⁾ ende bat in dies bocs hoeft⁽²⁾, ende sende dien 9boc in die wustine met eenen snellen mensche, die daer toe 10bereet was.⁽³⁾. Ende als Aaron dien mensche met den bocke 11gheleidt hadde buten den volke, so keerde hi weder toe den 12tabernakele, ende dede ute al dat ornament dat hi vore ane 13ghehadt hadde van dies maels dat hi den tabernakel suverde 14ende heilichde, ende dwoech sinen lichame met watere in 15ene heileghe stat. Ende hi dede ane sijn precioes bisscopleec 16ornament ende offerde dien weder, daer ic hier vore ave 17seide, in holocaustum, dat es al te verberne in die eere Gods. 18Ende daer mede verbernde hi dat binnenste vette van der 19veersen, ende van den bocke die vore sonden gheoffert was, 20met alle den nieren die daer toe behoerden, gheliker wijs 21dadt God gheboden hadde. Doe namen ·iij· priestere al dat 22vleesch van den boc ende van der veersen dat vore sonden 23gheoffert was, ende met wies bloede dat tabernakel ghesuvert 24ende gheheilicht was, ende droeghen dat vleesch buten den 25volke, ende verborrent met den velle ende met den messe. 26Die ierste priester warp dat vleesch in dat vier; die ander 27verberret te pulvere ende te asschen; die derde goet water

(1) C. bede. Wy verstaen en beidde, dut is wachtte een of toefde een oogenblik. Uit de latynsche teksten is het woord niet te verklaren.

(2) By Petrus Trecensis staet: et imprecans cas (omnes iniquitates filiorum Israel) capiti ejus. Vglk. 16, 21.

(3) Per hominem paratum.

[p. 103]

1dore die asschen, ende met dien watere worden si ghedwa- 2ghen ende ghesuvert, al dat jaer over, van haren sonden. 3Ende daer na daden si ute hare ornament, ende dwoeghen 4haren lichame met watere, ende daden ane haers selfs clee- 5dere ende keerden weder toe den volke. Ende dan waren si 6onsuver tote der vespertijt.