Werken. Deel 2. Vanden gheesteliken tabernakel

Regelnummers proza verbergen

[p. 28]

Vanden vette dat die binnenste bedecte, van het netteken der leveren, vanden tween nieren, ende van dat vette dat over hen was. C. LXXXIII.

1Maer van dien calve dat die Joden offerden vore hare 2sonden, soe gheboet God sunderlinghe dat men al dat vette 3dat die binnenste bedecte, ende dat netteken der leveren, 4ende die ·ij· nieren, ende dat vette dat over hen was, dat 5men dit al verberren soude op sinen outaer.

6Gheestelec te merkene, onse lichame, ghemortificeert 7ende Gode gheoffert in een hart leven van penitencien, dats 8onse calf. Die vetheit onser binnenste, onser leveren ende 9onser nieren, dat sijn alle die delectatien ende die smake, 10die comen van doechden, van minnen ende van inwendeghen 11ghevoelne: dit wilt God dat wi al verberren in sijnre eeren.

12Ghi wet wel dat, in die binnenste ons lichamen, wert 13onthouden onse naturleke leven, overmids voetsel van 14buten ende eendrachtecheit met den elementen⁽¹⁾: alsoe 15gheliker wijs in die binnenste ons gheests⁽²⁾, dat sijn die 16crachte onser zielen, daer inne wert onthouden onse over- 17naturleke leven, overmids inwendech voetsel der gracien 18Goods, met heileghen werken, ende eenwillech te sine met 19Gode⁽³⁾. Al dat vette dat onsen live ane wast overmids voet- 20sel van buten, dat sele wi Gode offeren ende verberren in 21penitencien; ende al dat vette inwendegher delectation ende

(1) Sur. et cum elementis concordia.

(2) Sur. in visceribus spiritus nostri.

(3) Sur. vita nostra supernaturalis interno divinae gratiae nutrimento, sanctis operibus et voluntalis cum Deo consensione conservatur.

[p. 29]

1smaecs, dat onsen gheeste van binnen ane wast overmids 2doechde ende voetsel der gracien Goods, dat mote wi oec 3al weder offeren ende verberren in die eere Goods; maer 4sunderlinghe dat netteken daer onse levere inne bewonden 5es, dat es die delectatie die van minnen comt: want minne 6en es nimmer sonder smaec.

7Ghi selt weten dat in der leveren onsprinct alle die hitte 8der naturen, want si es ene stat des viers⁽¹⁾. Hare hitte ver- 9wandelt spise ende dranc in vleesche ende in bloede. Si sent 10hare hitte in die hersenen, ende in die oeghen, ende in alle 11die senne. Si gheeft leven ende varuwe alle den leden. Si 12leert minnen ende begheren, smaken ende ghevoelen. Maer 13leve wi na den vleesche ende na den bloede, dat es na 14cische der naturen, soe en moghe wi dat rike Goods niet 15besitten. Ende hier omme dat netteken der delectatien, 16daer onse levere, dat es onse naturleke minne, inne bewon- 17den es, dies sele wi altoes darven ende verberrent in die eere 18Goods: soe moghe wi vri bliven ende onghevaen⁽²⁾.

19Noch vende ic in ons ene viereghe stat die der leveren 20ghelijct, ende dat es onse minnende cracht. Dat vier, dat in 21hare leeft, dat heet karitate; ende dit vier es ene gave 22Goods: het ghevet ordene ende varuwe allen doechden. Dit 23vier gheeft ons ·j· overnaturlec leven, dat ewech es. Dat net- 24teken, daer dese minnende cracht met haerre minnen in be- 25wonden es, dat es ene gheesteleke vroude. Dese vroude es alse 26ene inwendeghe vetheit, die wi altoes offeren ende verber- 27ren selen in die eere Goods. Dese vetheit wert ghesaect ute 28der grocien Goods, ende ute inwendegher oefeninghen van

(1) Sur. Est enim epar ignis locus.

(2) Sur. sicque liberi et expediti, nec usquam irretiti et implexi, manere poterimus.

[p. 30]

1minnen⁽¹⁾. Altoes wast ende meerret die inwendeghe vet- 2heit, overmids ernstachteghe ufeninghe van minnen: ende 3soe die vetheit meerre es, soe die brant der minnen altoes 4meerre moet sijn; want die vetheit sal altoes berren op dat 5roesterken onser begherten, in enecheit ons herten. Eest dat 6wi in deser vetheit raste ende ghenoechte soeken, soe ces- 7seert onse werkeleke minne, ende soe verliesen wi die inwen- 8deghe vetheit ghewaregher vrouden; maer verheffen wi onse 9inwendeghe oeghen ende onse herte te Gode, boven al dat in 10der tijt smaken ende ghenoeghen mach, soe meerret vetheit, 11vroude, ende die brant onser minnen altoes, ende onse offer- 12ande wert in lanc soe meer bequame Gode⁽²⁾. Noch mote wi 13Gode offeren ende verberren onse ·ij· nieren, ende al dat 14vette dat over hen es; want ghi selt weten dat die nieren sijn 15ene stat ende een voetsel alre oncuuscheit⁽³⁾. Ende hier omme 16gheboet onse Here in der ouder wet datmen, vore sonden⁽⁴⁾, 17die nieren ende al hare vette verberren soude op sinen outaer; 18want elc priester es sculdech, van minnen ende omme die 19eere Goods⁽⁵⁾, te versmadene alle manieren van oncuuschei- 20den, ende alle die ghenoechte die heme daer ave comen 21mochte. Die dit doet, hi verberrent sine nieren ende hare 22vette: anders⁽⁶⁾ en mach hi en ghene ghewareghe offerande 23doen vore sine sonden.

24Voertmeer, al inwendech smaken ende ghevoelen, in wel- 25ker wijs dat comt, daer op en mach men niet rasten noch 26bliven; maer men moedt al verberren in den viere der minnen

(1) Sur. Causa autem efficiens hujus pinguedinis, Dei gratia est et interna amoris exercitia.

(2) Sur. nostrumque sacrificium in dies Deo fil gratius et accomodatius.

(3) Sur. Renes nanque sedes sunt et fomentum libidinis.

(4) Sur. pro peccatis.

(5) Sur. ex amore et ob Dei honorem.

(6) Sur. qui vero secùs agit.

[p. 31]

1Goods. Ende hier omme in eweghen rechte soe woude God⁽¹⁾ 2hebben gheoffert van den Joden al dat binnenste vette van 3renderen, ende van scapen, ende van gheiten: des en moch- 4ten si nemmermeer eten noch orboren; maer si moestent al 5verberren in die ere Goods. Maer dat vette dat met den 6vleesche gheminct was, dat mochten si eten ende orboren. 7Hier inne werde wi gheleert dat al onse offerande drivoldech 8moet sijn. Wi moten ons Gode offeren alse arbeitende ren- 9dere, in penitencien ende in abstinencien, in starker oefenin- 10ghen alre goeder werke: ende wi moten ons Gode offeren 11alse eenvuldeghe scape, in onnoeselheiden, in sachtmoedec- 12heiden, in verdraghene al dat ons jeghen es; ende alle onse 13ufeninghe moet hebben ·j· scarp ghesichte, ende ene heete 14ghelost tote alre doecht. Daer mede ghelike wi den gheiten. 15Al dat vette dat met den vleesche een es, dat moge wi eten: 16dat es alle die smaec ende alle die gheesteleke vroude, die 17met goeder ufeninghen gheminct es, die es ons gheorloeft. 18Ende soe wi in onser ufeninghen meer ghelosts ende smaecs 19ghevoelen⁽²⁾, soe onse ufeninghe edelre es ende Gode bequa- 20mere, indien dat wi op den smaec niet rastende en bliven, 21maer dat wialtoes verschere ende levendere werden in meerre 22werken⁽³⁾. Maer die binnenste vetheit al onser doechde 23ende al onser goeder werke, dat es onse inwendeghe vriwil- 24leghe ane cleven ane Gode⁽⁴⁾: wanneer dat wi alselcke 25materie Gode offeren, soe ontfunct hise altoes met den 26viere sijnre minnen; ende dan eest onse binnenste vetheit 27daer alre meest smaecs ende vrouden inne gheleghet. Siet

(1) Sur. Atque eamobrem jure perpetuo voluit Dominus.

(2) Sur. Immo quo majorem nostris in exercitiis appetentiam et gustum experimur.

(3) Sur. sed magis ac magis efficiamur alacres et vivaces ad plura agenda bona opera.

(4) Sur. qui est interna liberae voluntatis nostrae ad Deum adhaesio.

[p. 32]

1dese vetheit vernieutet ende verteert alle sonden, ende si es 2bovengaende allen doechden⁽¹⁾; ende si en es anders niet 3dan ene opgaende viereghe vlamme onser minnen, altoes 4pleghende haers selfs, ende altoes berrende in die ere Goods. 5In ufeninghen ieghewelker doghet moghe wi deser vetheit 6ghevoelen; maer in hare en conne wi anders niet ghevoelen 7dan haers selfs⁽²⁾: want boven alle doghede es si verhaven; 8nochtan verciert si alle doghede. Dit es die binnenste vetheit 9die God ghebiedt in eweghen rechte al te verberne in sijnre 10eeren. Dese vetheit heeft al onse binnenste overdect ende in 11hare ghewonden⁽³⁾: wi en moghense in ons niet udewert 12trecken; maer si trect ons inwert in hare. Want na die wise 13haers selfs en mach si niet neder noch udewert comen, maer 14si eischt ons gheheel opwert ende inwert in hare. Wi en 15moghense niet orboren, maer si orbort ons ende drijft ons tote 16allen dogheden; want si es sake alre doghede. Dese inwen- 17dege vetheit en es met den vleesche, dat es met onser ufenin- 18ghen, niet gheminct: ende hier omme en moghe wise niet 19eten noch orboren; maer si verslent ende verteert ons in hare, 20ende si blijft selve ene ewege opgaende offerande, berrende 21in die ere Goods.

(1) Sur. virtutesque omnes excellit ac superat.

(2) Sur. atqui in ipso (adipe) non nisi ipsum sentire valemus.

(3) Sur. atque in sese involvit.